Boekverslag Nederlands Majoor Frans door A.L.G. Bosboom-Toussaint Boekverslag door een scholier 2131 woorden 17 juni 2006 7 36 keer beoordeeld Auteur Genre A.L.G. Bosboom-Toussaint Briefroman Eerste uitgave 1875 Vak Nederlands Titel: Majoor Frans Auteur: A.L.G. Bosboom-Toussaint Plaats van uitgave: Wageningen Jaar van uitgave: 1977 Druk: Onbekend Jaar van eerste uitgave: 1874 Keuzemotivatie: Ik heb voor dit boek gekozen, omdat het in de eerste plaats op de boekenlijst stond. Maar ook omdat er op de achterzijde stond dat de hoofdpersoon een geëmancipeerde, jonge vrouw is. En in die tijd was feminisme nog niet echt doorgedrongen in de maatschappij. Ik verwachtte rare gebeurtenissen. Die verwachting was voor mij de grote reden om het boek te gaan lezen. Samenvatting: Jonker Leopold van Zonshoven is erfgenaam van een oudtante. Zij heeft geen contact meer met haar grote familie als gevolg van ruzies. Ze heeft echter wel een voorwaarde gesteld voor de erfenis. Ze wilde graag dat Leo met zijn achternicht Francis Mordaunt, (ook wel majoor Frans genoemd) trouwt. Francis is opgegroeid temidden van mannen. Haar vader had liever een zoon gehad, dus hij heeft Francis opgevoed als een jongen Ze gedraagt zich geheel anders dan de voorname dames. Ze woont op kasteel De Werve, dat door financiële problemen van de familie nogal vervallen is. Francis heeft zich voorgenomen niet te trouwen. Leopold gaat op bezoek is op het kasteel De Werve om Francis te ontmoeten Langzaam ontstaat er vriendschap tussen Leo en Francis. Maar als het gesprek toevallig op trouwen uitkomt, toont Francis haar hevige afkeer. Na enkele weken vindt Leo dat het moment daar is om Francis ten huwelijk te vragen. Hij is van haar gaan houden en vertelt nog niets van het testament. Francis is heel gelukkig. Als ze op het kasteel aangekomen zijn, vertelt Leo van hun huwelijk en het testament. Fancis is geschokt Pagina 1 van 5
en wil niet eer met Leo praten, omdat ze denkt dat hij het alleen om het testament doet. Leo vertrekt nar zijn huis in de stad, waar hij helemaal instort. Na een paar weken van ziekte krijgt hij bericht dat de grootvader van Francis overleden is aan een hartaanval. Bij het bericht zit een briefje van Francis, die Leo nog een keer wil spreken voordat hij gaat reizen. Dat was hij van plan, omdat Francis hem heeft afgewezen. Maar hij stelt dat nog maar even uit om Francis te ontmoeten. Bij die ontmoeting leggen de twee de ruzie bij en hebben zich weer verloofd. Er komt een bruiloft. Met de erfenis van Leo wordt De Werve opgeknapt en gaan ze samen op reis als het huis wordt opgeknapt. Korte persoonlijke reactie: Mijn verwachtingen zijn niet helemaal uitgekomen. Die rare gebeurtenissen waren er wel, maar het waren roddels. En die roddels werden later weerlegt door Francis zelf. Het boek was anders dan ik gehad verwacht, maar het was geen teleurstelling. Het boek was niet echt een verhaal, maar bestond uit brieven die de Leo, de jonker aan zijn vriend Willem, die in Nederlands-Indië zit, schreef. Verder viel het lezen mee. Ik zag er tegen op en stelde het de voortdurend uit. Maar toen ik zo n 55 bladzijde had gelezen, had ik geen problemen meer met het oud-nederlands. Ik vond het een aardig boek. Ben er niet wild van, maar het was geen ramp om het te lezen. Het was geen saai boek. Politieke achtergronden: Ondanks dat er rond 1870 internationaal veel gebeurde is er weinig te vinden in het boek. Niks over de Franse Revolutie, de burgeroorlog in Amerika of de Duitse eenwording. In dit boek wordt wel over iets gezegd over Napoleon en stadhouder Willem de derde, maar alleen in de verte. Napoleon: op bladzijde 10 staat het woord Orsini-bom, dat verwijst naar Felice Orsini (1819-1858) Italiaanse nationalist die in 1858 een bomaanslag pleegde op Napoleon de derde(1808-1873) keizer van Frankrijk. Stadhouder Willem ( 1605-1702) de derde: werd koning van Engeland. Maar dat is een kleine verwijzing en is ook in het boek al verleden tijd. Er wordt iets gezegd over de Belgische opstand. Uw moeders moeder degene die mijn zusters is geweest Zij huwde een man van haar stand in goede positie, met volle toestemming harer ouders, en zij kon het niet helpen dat haar echtgenoot het slachtoffer is geworden van die afschuwelijke Belgische Revolutie, waarbij hij leven en welvaart inboette. Blz. 17. Het gaat over de opa van Leopold. Dus is ik heb alleen kleine verwijzingen naar het verleden gevonden. Maar niks actueel. Sociaal-economische achtergrond: Leo en Francis behoren tot de goede burgerij. Leo is een verarmde edelman en Francis is de kleindochter van een generaal. Beide hebben ze niet de financiële middelen voor hun positie. (Ze zijn verarmd.) Er wordt niks direct gezegd over de industrialisatie. Maar door de industrialisatie ontstond er de vrouwenbeweging. Er kwam aandacht voor de rechten van de vrouw en haar positie in de maatschappij. Vrouwenemancipatie is daar weer een reactie op. Het begin was rond 1870. Vrouwenemancipatie en de rol van de vrouw in de maatschappij staat centraal in dit boek. Dit is voor die tijd een boek met een zeer actuele onderwerp. Er is in het boek niet echt sprake van Nederlands-Indië. Jonker Leopold van Zonshoven, schrijft brieven aan een vriend, mr. Willem Verheyst, die in Nederlands-Indië verblijft. Hij is daar particulier secretaris van de gouverneur-generaal. Er wordt verder niks gezegd over het Cultuurstelsel of Nederlands-Indië. Je leest Pagina 2 van 5
dat die vriend maar Nederlands-Indië gaat, en de rest van het verhaal is in feite de brieven die Leo schrijft aan Willem. Het antwoord van Willem krijg je niet te lezen. Over de boegbeelden van de burgerij, de dominee, wordt ook nog iets vermeld. Er is in het plaats waar De Werve bevindt, een dominee die saai is (zo staat het niet in het boek: maar er daar komt het wel op neer.) Hij is dus geen goede leider voor de burgerij. Wanneer Leo en Francis trouwen doen ze dat ook bij een andere, bevriende dominee. Ze sturen zo snel mogelijk de oude dominee met pensioen en benoemen een andere dominee die de mensen wel weet te inspireren. De gemeente smachtte reeds lang naar verandering blz. 289. Dat kunnen ze nu doen, omdat ze nu de erfenis hebben. Culturele achtergrond: De hoofdpersonen hechtte veel belang en familie en de familiegeschiedenis. Je krijgt uitgebreid de familieverbanden te lezen. (Francis en Leopold zijn achterneef en -nicht van elkaar.) Je kunt wel sporen van de Franse bezetting eruit halen, ook al is de bezetting zo n 35 jaar voorbij. Er staan namelijk veel Franse woorden in het verhaal/ de brieven. Achterin het boek staan zo n 25 bladzijde die de verschillende woorden moeten vertalen en/of verklaren. Om een nieuw vaderlands gevoel te krijgen, werden helden uit de vaderlandse geschiedenis verheerlijkt. Maar in het boek komen er alleen Franse, Duitse en Engelse schrijvers, filosofen, schilders en andere intellectuelen vernoemd. Dus dat is een tegenstrijdigheid. Ik kan geen elementen van nationalisme of vaderlandsliefde uit halen. Literaire stroming: Dit boek is een briefroman. In dit boek komt maar een keer een stuk tekst in voor dat is bladzijde 13 t/m bladzijde 16. Dan zit er een brief tussenin (van Leopolds oudtante tussen). Dan is er weer bladzijde 19 t/m30. Het hoort wel bij elkaar omdat Leo de brief aan Willem laat zien. Ik citeer de eerste en de laatste zin, negeer de brief. O wee, riep de goedhartige Willem, het naamloos geschrift ineenfrommelend, het begint er, vreesik, slecht uit te zien voor Leopold. Al sprekende had Leopold zijn voerjas aangetrokken, zijn hoed en handschoenen genomen, en beide stormden met gezwinde pas de trap af. Op bladzijde 30 zie je de aanhef van een brief: Jonker Leopold van Zonshoven aan mr. Willem Verheyst. Op bladzijde 43 wordt deze brief afgesloten met : Uw Leopold en dan begint er weer een nieuwe brief. Dat gaat door tot het einde van het boek. Het is daarnaast ook een zedenroman. De personages bevinden zich in een herkenbaar milieu en daarnaast wordt de karakterontwikkeling duidelijk met opvoeding en volwassen in verband gebracht. Het verband tussen op voeding en gedrag wordt op bladzijde 156 uitgewerkt. Op bladzijde 156 t/m 184 wordt verteld hoe haar opvoeding eruit zag. Blz. 156. Men zegt van mij, dat mijn opvoeding verwaarloosd werd, dat in is in eigenlijke zin niet waar. Ik ben gans niet in t wilde opgegroeid. Men heeft zelfs zeer veel werk gemaakt van mijn vorming; maar juist die leiding heeft mij ontbroken, waaraan ik de meeste behoefte had, want ik ben opvoed als een jongen. Dat verklaart waarom Francis jongensachtig gedrag vertoond. Ze weet niet hoe ze als vrouw moet gedragen. Op bladzijde 163: Het ligt zeker aan mijn jongensopvoeding, maar ik heb nooit begrepen, waarom dames zich zo blootgeven, als zij onder de wapenen moeten zijn, bij danspartijen en diners; en sinds ik eens bijgeval de gesprekken heb aangehoord heb ik me zelf beloofd, dat ik althans die dwaasheid niet zou plegen, tot grote ergernis van alle gens comme faut. Pagina 3 van 5
(Gens comme faut= fatsoenlijke mensen.) Ze is niet opgegroeid als meisje, dus ze snapt vrouwelijk gedrag niet. Ze gedraag zich niet vrouwelijk en mensen ergeren zich daaraan. Je kunt dit ook opvatten als idealistische realisme: de werkelijkheid werd niet beschreven om die zo objectief weer te geven, maar om de zedelijke verbetering van het publiek te verbeteren. Hier zie je de geestelijke ontwikkeling van Francis. (Haar opvoeding en dat ze toch gaat trouwen.) Leopold probeert eerst haar vertrouwen te winnen, daarna sluiten ze een vriendschap. Francis verteld dan over gebeurtenissen die hebben plaats gevonden in haar leven, ze accepteert hem op het einde als haar echt genoot.) Deze ontwikkeling is in feite het boek. Ik denk dat het iets teveel gevraagd is, om het hele boek te citeren. Er gebeurt niks in het boek dat onwaarschijnlijk aandoet. ( Behalve dat je van een onbekende tante een miljoen erft.) (Blz 15+ 16: Ziehier de akten: de kennisgeving van de notaris, de kopie op de zegel van het testament, de inventaris van roerende en onroerende goederen; de laatste zijn nogal wat uiteengelegen, in drie verschillende provincies maar t geheel vormt een uitgebreide bezitting, en met t geen affecten in portefeuille is, wordt de fortuin op meer dan een miljoen geschat. ) Het boek heeft wel romantische trekjes. Zo kun je fantaseren wat Francis gaat doen. ( Je verplaats jezelf in haar plaats.) Verbeelding speelde een grote rol in de romantiek. Daarnaast geeft Francis direct uiting aan haar emoties. Het ideaal van de romantiek was directe expressie van gevoelens. Een voorbeeld vindt je op bladzijde 135. Excellentie nu maar ziet zo, dat s weergase malligheid, barste Francis los Gij voelt wel dat gij hier niet meer inferieur zijt, damned rascal!, anders zoudt gij hier niet zo te werk gaan. Bless me! wat een dolle verkwisting is dit nu weer! Wat al nutteloze lekkerbekkerij is dit nu weer? en zij sloeg met de vuisten op tafel dat alle potten en flessen ervan rinkinkten. Ze is kwaad op de kapitein omdat hij veel geld uit heeft geven aan voedsel en scheld hem direct de huid vol. Romantici kwam in opstand / conflict met zijn omgeving. Majoor Frans komt regelmaat in conflict met haar omgeving. ( Mensen die haar niet-vrouwelijk gedrag niet accepteren.) Eigenlijk komt haar omgeving met haar in conflict. Ik denk dat Bosboom-Toussaint in dit boek pleit voor vrouwenemancipatie. Ze brengt het in ieder geval onder de aandacht. In die tijd was vrouwenemancipatie in het beginstadium. Dit wordt sociaal engagement (pleitte voor sociale hervorming) genoemd. Evaluatie: Ik zag tegen het lezen van het boek op. Bij het middeleeuwse boek en dat uit de 16de, 17de of 18de eeuw had ik dat minder erg, want het maar 30 bladzijde. Waarvan de helft oud-nederlands was en de andere helft de vertaling. Dit boek had 289 bladzijde en had geen vertaling. Dit is een boek dat je kunt vergelijken met boeken die nu worden geschreven, ze hebben net zoveel bladzijdes. Maar het lezen viel mee, toen ik er eenmaal inzat. Het is wel goed dat er een woordenlijst achterin in zit, want er stonden zoveel Franse woorden. Als die lijst niet aanwezig was geweest dan had je het verhaal niet kunt volgen. De beschrijvingsopdracht was geen probleem net als de evaluatie. De verdiepingsopdracht was wel een probleem. Ik kon het boek nergens direct aan koppelen. Het had niet echt een sociaal, economische of politieke achtergrond. Dat maakte het best lastig om deze opdracht te maken. Verder was het niet echt romantisch of realistisch. Het had van allebei wel wat trekjes maar ik kon het niet goed plaatsen. Dus de Pagina 4 van 5
literaire stroming was ook een probleem. Ik ben dus niet echt tevreden met de verdiepingsopdracht. Ik heb wel het gevoel dat ik er alles heb geprobeerd om het eruit te halen wat erin zat. Het ligt gewoon aan het boek. Mijn eindoordeel: Ik dacht eerst dat het een simpel boek was. De verhaallaag is simpel, maar bij de thematische laag spelen heel wat zaken mee. Dat maakt het een mooi boek. Door de verdiepingopdracht heb ik de thematische laag eruit kunnen halen. Dit boek is meer dan je op het eerste moment denkt. Pagina 5 van 5