Nieuwsbrief najaar 2013 In deze nieuwsbrief: Het Graafs kazemattenmuseum blijft als oorlogsmuseum in trek. De spectaculaire Van de voorzitter 3 november opening Jan de Jong met architectuurwandeling Parachutistensprong groot succes Stichting Vrienden Graafs Museum slaat haar vleugels uit Van de voorzitter 69 jaar bevrijding herdacht Vayla Steinman nieuwe vrijwilliger Nieuw dagrecord Kazematten 4 e editie Kunst- en CultuurLadder Agenda Geachte lezer, beste vriend of vriendin, Na een mooie zomer is het najaar weer aardig op dreef, en hoe! In het voorjaar hebben we moeten afrekenen met een flinke bezuiniging. We hebben alles in het werk gesteld u als bezoeker daar zo min mogelijk last van te laten hebben. Helaas hebben we afscheid moeten nemen van onze secretariaatsondersteuner Wendela-Pascal van der Cruijsen. We zullen haar missen. Ook de uren van onze huismeester Bert de Wit hebben we terug moeten brengen. Deze ingrepen hebben geleid tot een aanpassing van de interne organisatie, die we nu weer op orde aan het brengen zijn. We zijn blij dat de zomer ons veel zon, plezier en gezelligheid schonk. En ook vele bezoekers hebben we weer mogen ontvangen. Op de eerste zondagen van elke nieuwe maand is er altijd een activiteit in de vorm van een lezing, workshop of rondleiding door de onderaardse gang. We constateren dat deze zondagen steeds drukker worden bezocht en dat is prima. Daarnaast hebben we als Graafs museum weer een ondersteunende bijdrage geleverd aan de verschillende Graafse festivals. landing van parachutisten uit velerlei landen op 15 september was een doorslaand succes met veel publieke belangstelling! Ook op 17 september is in aanwezigheid van een vertegenwoordiger van de US-Army, alsmede onze burgemeester op gepaste wijze de bevrijding van Grave herdacht. Naast de kransen waren ook basisscholieren aanwezig om bloemen bij het monument te leggen, een goede zaak om ook de jeugd actief bij deze herdenking te betrekken. Ook kunnen we u vertellen dat de Stichting Vrienden van het Museum is opgericht en haar eerste happening inmiddels achter de rug heeft. Dankbaar zijn wij voor het mooie geschenk dat wij mochten ontvangen. Onder leiding van haar voorzitter dhr. Lambèrt van Genugten wordt deze Stichting echt de moeite waard. Ook zult u door hen op de hoogte worden gehouden van hun activiteiten. En mocht U vriend zijn, zult u een voorkeursbehandeling krijgen bij toekomstige activiteiten van Graeft Voort. Samenvattend: de komende periode adviseer ik u op de lokale en regionale pers te letten voor de aankondigingen van de laatste 1
wetenswaardigheden van de Stichting Graeft Voort. Harry Peppinck Voorzitter Stichting Graeft Voort Tentoonstelling Jan de Jong Op zaterdag 2 november start de nieuwe tentoonstelling geopend over het leven en werk en dan vooral het Graafse werk van de bekende architect Jan de Jong, een van de voormannen van de Bossche school. De titel luidt: Jan de Jong: de Bossche school in Grave. Zondag 3 november wordt de publieksopening luister bij gezet middels een lezing (14.15u) en aansluitend een architectuurwandeling door de binnenstad. Een echte aanrader! Aanleiding voor de tentoonstelling is de presentatie van het eerste deel van een grote monografie over De Jong door Volkskrantjournalisten Hilde de Haan en Ids Haagsma in samenwerking met ir. W. Ramselaar. Die presentatie vindt plaats in het Graafs Museum op 2 november 2013 om 15.00 uur, tegelijk met de opening van de tentoonstelling. In verband daarmee is het een besloten opening: het publiek is welkom vanaf 3 november. Exclusief voor de vrienden van het museum is er een sneak preview op vrijdag 1 november. Jan de Jong heeft in Grave veel gebouwd. Iedereen kent wel zijn herenhuizen aan de oneven kant van de Hoofschestraat. Minder bekend is dat hij, in het begin van zijn carrière, ook veel heeft ontworpen voor het rode en het blauwe dorp. In Grave staan er verder huizen van hem in de Maasstraat (door kenners beschouwd als een van zijn meesterwerken, samen met de Hoofschestraat) de Gasthuisstraat, de Hamstraat en de St. Elisabethstraat. Grave kan worden beschouwd als een staalkaart van zijn werk: alle huizen samen vormen een representatieve selectie niet alleen van zijn rijpere werk, maar ook uit zijn vroege en middenperiode. Dat latere, rijpere werk is geïnspireerd door dom Hans van der Laan, de beroemde benedictijner monnik-architect en ontdekker van het plastische getal, een stelsel van maatverhoudingen voor de drie dimensies (lengte, breedte, diepte) van de architectuur. Het beroemde Jan de Jong-huis in Schaijk aan de Rijksweg, zijn eigen woonhuis, is er het mooiste bewijs van. De Jong onderging de invloed van Van der Laan door de Cursus Kerkelijke Architectuur in s- Hertogenbosch, een cursus die de bekende Bossche school in de architectuur heeft voortgebracht. De Jong gaf er een geheel eigen en bijzonder creatieve uitwerking aan. Heel bijzonder is dat De Jong ten behoeve van het komplan 1980 van de gemeente Grave een stedenbouwkundige analyse heeft gemaakt van de vorm van de Graafse binnenstad. Die analyse laat heel goed zien hoe hij het plastische getal in een eigen stedenbouwkundige theorie heeft gegoten. De tentoonstelling geeft in kort bestek informatie en uitleg over de belangrijkste feiten uit leven en carrière van De Jong en toont bouwtekeningen van zijn Graafse werk. Ook van de Bossche architect Frits Schütz, bij 2
wie De Jong tekenaar is geweest (De Jong tekende de Mariakapel voor Schütz) is op de tentoonstelling werk te zien, onder andere het café Oud Grave in de Klinkerstraat en het huidige notariskantoor op de Markt. In de vitrines zijn onder meer voorwerpen te zien, bouwdozen, waarmee het plastische getal kon worden geoefend. Er is ook een kleine, maar heel bijzondere collectie meubilair van De Jong te zien. In de educatieve zaal wordt een dvd getoond waarin mevrouw De Jong vertelt over dit huis en over haar echtgenoot. Daar zijn ook foto s van het huis te zien die zijn gemaakt door de beroemde fotograaf Kim Zwarts. Parachutistensprong groot succes 15 september stonden honderden mensen op de Mars en Wijthdijk, op de maasdijk in Balgoij en op de Marsstraat naar de lucht te turen. Vol verwachting stond deze mensenmassa, evenals burgemeester Lex Roolvink samen met Evert Vos bestuurslid Stichting Graeft Voort te wachten op een originele Dakota (C47/Skytrain) uit de Tweede Wereldoorlog. rondom de sprong en vóór die datum ook om aandacht te krijgen voor een heuse loterij: 4 winnaars mochten na de trekking die door burgemeester Roolvink werd verricht in de Dakota meevliegen. Onze Stichting kon met de loterij een bijdrage leveren aan de brandstofkosten van deze sprongen. Bijna 40 parachutisten sprongen deze dag, de Dakota steeg daarvoor 2x op vanuit Klein Brogel (B). Het wachten werd beloond met een prachtig schouwspel! The Round Canopy Parachuting Team benaderde begin 2013 onze Stichting om deze sprongen mogelijk te maken. Heel wat uurtjes gingen zitten in het regelen van de vergunningen, communicatie met de grondeigenaren en het regelen van publiciteit De winnaars van de loterij hebben een fantastische dag beleefd. Hoe zag de sprong er van binnen uit? Kijk naar een filmpje op youtube.com met als titel C- 47 Dakota at dropzone Grave 15 september 2013. Let ook op het heel eigen geluid van deze Dakota! 3
Stichting Vrienden Graafs Museum slaat haar vleugels uit De Stichting Vrienden van het Graafs Museum en het Graafs KazemattenMuseum is een feit. Waarmee de huidige 120 Vrienden de aandacht krijgen die zij verdienen en de financiële steun die zij aan het museum verlenen nog effectiever ingezet kan worden. Met het aanbieden van het kunstwerk Vliegende Kerkuil van de Graafse kunstenaar Joshua Pennings markeerde de Stichting haar oprichting. Voorzitter van deze kersverse Stichting, Lambèrt van Genugten, benadrukte tijdens de onthulling van het kunstwerk de symboliek van de kerkuil: De kerkuil is een beschermde vogelsoort doordat zij zich in een veranderende omgeving bevindt, waar zij zich uiteindelijk aan heeft aangepast omdat de omgeving daar om vroeg. Aanpassing aan die veranderingen zorgt er voor dat het inmiddels weer een stuk beter met deze vogel gaat. Ook een museum bevindt zich in een dynamische omgeving, een omgeving waarin zij zich niet kan handhaven als zij zich statisch zou opstellen. Uiteraard hebben wij bewust voor een Graafse kunstenaar gekozen, een kunstenaar die verder kijkt dan Grave groot is en dat is wat ook wij voor het museum voor ogen hebben. De Stichting wordt bestuurd door drie bestuursleden, naast voorzitter Van Genugten zijn dat Stan Verhaak en Marc Hendriks. Met Stan Verhaak kan het Stichtingsbestuur rekenen op de kennis en kunde van een geboren Gravenaar, en als ondernemer in deze regio beschikt hij natuurlijk over een groot netwerk. Marc Hendriks is reeds actief in de Stichting Vrienden van het Valkhof en brengt daarmee ruime ervaring in over het reilen en zeilen van een Vriendenstichting. Allereerst is het zaak om de 120 Vrienden die we al hebben vast te houden, vasthouden is vaak een grotere uitdaging dan nieuwe Vrienden werven benadrukt Lambèrt van Genugten. Wij willen voor het museum een meerwaarde zijn en daarom zijn wij er in eerste instantie voor het mogelijk maken van extra s. Onze Vrienden worden uiteraard waar mogelijk gewaardeerd maar het moet niet zo zijn dat de waarde van de Vriendschap dubbel en dwars terugvloeit naar de Vrienden. Het herkend en erkend worden als Vriend alleen al is al wat waard. Zo krijgen alle Vrienden standaard een uitnodiging bij de opening van een nieuwe tentoonstelling. De eerstvolgende uitnodiging zal de opening van de nieuwe tentoonstelling over de Bossche School architect Jan de Jong zijn, het eerste weekend van november. Met deze feestelijke markering van de oprichting van Stichting Vrienden van het Graafs Museum en Graafs KazemattenMuseum gaat het werk van de Stichting nu daadwerkelijk van start. Te denken valt aan gevraagde en ongevraagde adviezen aan Stichting Graeft Voort, verwerven en ter beschikking stellen van objecten of het organiseren van sponsoractiviteiten. Maar dat zijn allemaal ideeën, de komende tijd gaan we dit 4
uitkristalliseren en handen en voeten geven, besluit Lambèrt van Genugten. Onze vrijwilligers Vayla Steinmann stelt zich voor Onze vrijwilligers zijn een onmisbare schakel in het functioneren van onze musea. Iedere vrijwilliger is op zijn eigen wijze onmisbaar, in deze nieuwsbrief laten wij één zo n onmisbare schakel aan het woord: Vayla Steinmann. Mijn naam is Vayla Steinmann. Ik ben 24 jaar oud en ik kom uit Wijchen. Na mijn VWO opleiding ben ik aan de Universiteit van Utrecht Literatuurwetenschap gaan studeren, hierin heb ik ook mijn bachelor gehaald. Daarna heb ik mijn Master in Europese Letterkunde voor de Middeleeuwen en de Renaissance gedaan, met een specialisatie in de Renaissance. Het is inmiddels al weer aan aantal jaren geleden dat ik voor het eerst van het Graafs Museum hoorde. In eerste instantie hoorde ik erover via het Cloveniers (schutters) Gilde waar ik voor een dagje kwam om kruisboog te schieten. Naar aanleiding hiervan heb ik een klein beetje research gedaan naar het Graafs Museum in de hoop dat het misschien een geschikte stage plek zou kunnen zijn voor mijn Master. Helaas mocht dit door omstandigheden niet zo zijn en moet ik eerlijk toegeven dat het Graafs Museum bij mij een beetje naar de achtergrond verdween. Totdat ik na mijn studie van mijn vriend hoorde dat het museum zocht naar mensen die konden helpen bij het archief werk. Ik ben helaas al enige tijd werkeloos en het leek mij perfect om mijn cv aan te vullen op het punt van ervaring en daarbij leek het mij ook nog eens leuk om te doen. Ik ben dol op zo n beetje alles wat artistiek is en ik vind het leuk om te schrijven, te dansen en te acteren. Ik speel bij het Wijchens Amateur Toneel en doe tevens rollen voor het Wijchens Museum het Kasteel. Ik ben een enthousiast taartenbakker en dol op geschiedenis, mythologie en fantasy. Ik ga dan ook graag en vaak naar dergelijke evenementen toe. Dat klinkt ontzettend indrukwekkend, maar waar het op neer komt is dat ik kunstgeschiedenis van de Renaissance heb gestudeerd. Het was een studie waar ik ontzettend van heb genoten en die mij zeer beviel maar helaas geen studie die ruim aanbod geeft op de banenmarkt. Vandaar dat ik helaas twee jaar werkeloos ben. Ik werk nog maar een korte tijd bij het Graafs Museum maar ik vind het werk dat ik doe ontzettend leuk. Het is heel bijzonder om allemaal verschillende objecten in je handen te mogen hebben en dan na te gaan of alles klopt en ik zou het erg leuk vinden om in de toekomst echt onderzoek te gaan doen naar de oorsprong van enkele van deze objecten. 5
museum. Nieuw dagrecord Kazematten Tijdens het Open Monumentenweekend mochten we honderden bezoekers in het Graafs Museum en het Graafs KazemattenMuseum ontvangen. Een gezellige drukte was het in de Hampoort, maar in de kazematten liep het zelfs nog meer storm. De hele dag reden historische legervoertuigen van het centrum van Grave naar diverse locaties in het buitengebied, waaronder het Graafs KazemattenMuseum. In combinatie met de parachutistensprong op de zondag van het Open Monumentenweekend leverde dit een dagrecord op van bijna 450 bezoekers aan de kazematten! De vlegeljaren van de Sociëteit Recent presenteerde de Sociëteit bij haar 225 jarig jubileum het boekwerk De vlegeljaren van de Sociëteit tot Nut en Vermaak. Een prachtig boekwerk dat de beginjaren van de Sociëteit, opgericht in 1788, belicht op basis van historisch materiaal. Het idee voor dit boek ontstond meer dan een jaar geleden bij Leny van Lieshout. In samenwerking met Studio Weijsters en Kooij heeft dit idee geleid tot een prachtig boek, zowel qua inhoud als qua vormgeving. Het boek (70 pag) is, zolang de voorraad strekt, voor 15,- te koop in het 4 e editie Kunst- en CultuurLadder In oktober is de nieuwe Graafse Kunst en CultuurLadder gearriveerd. Al weer de vierde editie van deze gezamenlijke agenda, waar 9 Graafse aanbieders haar kunst- en cultuuractiviteiten presenteren. Als Stichting Graeft Voort presenteren wij zowel vanuit het Graafs Museum als het Graafs KazemattenMuseum onze activiteiten op deze Ladder. Daarnaast werken mee: Kunst in het Kerkje, Bagijnenkerk, Filmcafé Grave, Kaffee+, The House of Arts, Sociëteit en BiblioPlus. De Ladder is af te halen in het museum maar ook op vele andere plaatsen in Grave en de regio. Agenda Schrijf in uw agenda: iedere eerste zondagmiddag van de maand altijd een interessante activiteit in het museum. November 6
3 nov Lezing & Architectuurwandeling rondom tentoonstelling Jan de Jong (14.15 u) 5 nov Vrijwilligersavond December 1 dec activiteit rondom Jan de Jong Januari 5 jan activiteit rondom Jan de Jong 7