Opleiding Duurzaam Gebouw : Algemene opleiding Leefmilieu Brussel Balans en feedback van de Voorbeeldgebouwen, Audrey DAMIEN LEEFMILIEU BRUSSEL / DPT PROMOTIE DUURZAAM GEBOUW Opleiding uitgewerkt door de Stadswinkel vzw.
Doelstelling(en) van de presentatie EEN BALANS VOORSTELLEN van de 5 projectoproepen Voorbeeldgebouwen De feedback DOORGEVEN De financiële aspecten ANALYSEREN 2
Plan van de voordracht De projectoproep «Voorbeeldgebouwen» Cijferbalans van de 5 projectoptroepen Feedback Financiële aspecten Interessante tools Conclusie 3
De projectoproep Voorbeeldgebouwen
De projectoproep Voorbeeldgebouwen In het kort Doelstellingen De Brusselaars aanzetten tot duurzaam bouwen De technische en economische haalbaarheid aantonen Wie? Wat? Nieuwbouw en renovatie Alle bestemmingen Alle opdrachtgevers In Brussel! => Vrijwillige stap 5
De projectoproep Voorbeeldgebouwen Selectiecriteria Energie Ecoconstructie Grondgebied / Water / Materialen / Gezondheid en comfort Technische & economische haalbaarheid Architecturale kwaliteit 6
De projectoproep Voorbeeldgebouwen Steun van het Brussels Gewest Financieel (100 /m2) Technische begeleiding Voor : Facilitatoren Tijdens : Experts Belichting van het project Werfzeil, emailplaat Publicaties (boeken, artikels ) Website 7
De projectoproep Voorbeeldgebouwen Proces 6 e projectoproep (Budget : 5 miljoen ) Neerlegging kandidatuurdossier < 27 juni 2013 Analyse door experts Evaluatie door een jury Selectie door de regering / Kennisgeving Opvolging van de projecten door Leefmilieu Brussel Monitoring gedurende 5 jaar 8
Cijferbalans van de 5 oproepen
Cijferbalans van de 5 projectoproepen Répartition Evolutie tijdens générale de oproepen par affectation TOTAAL = 193 dossiers = 522.000 m² Aantal dossiers stabiel Omvang van de projecten variabel 10
Cijferbalans van de 5 projectoproepen Répartition Verdeling per générale bestemming par affectation TOTAAL = 193 dossiers = 522.000 m² Individuele + collectieve huisvesting = 57% van de dossiers Kantoren en handelszaken = grotere oppervlakten (minderheid van dossiers maar meerderheid van de oppervlakten) 11
Cijferbalans van de 5 projectoproepen Répartition Verdeling per par type van de werken travaux et type de OPPERVLAKTEN DOSSIERS Meerderheid van nieuwbouw in elke bestemming BEHALVE voor individuele huisvesting 12
Cijferbalans van de 5 projectoproepen Répartition Verdeling per par type van de opdrachtgever travaux et type de OPPERVLAKTEN DOSSIERS Individuele huisvesting = bijna alleen privé Collectieve huisvesting en collectieve voorzieningen = in meerderheid publiek 13
Cijferbalans van de 5 projectoproepen Répartition Evolutie per par type type van de O.G. travaux tijdens et type de oproepen de OPPERVLAKTEN DOSSIERS 14
Cijferbalans van de 5 projectoproepen Répartition Verdeling per par type van de prestatie travaux et type de OPPERVLAKTEN DOSSIERS Meerderheid van passieve oppervlakten in elke bestemming BEHALVE voor individuele huisvesting (want meer renovaties) 15
Cijferbalans van de 5 projectoproepen Répartition Doorbraak van par type passiefbouw de travaux et type de SURFACES DOSSIERS Aandeel van passieve dossiers en oppervlakten in voortdurende stijging Duidelijke omkering van de tendens Belangrijke doorbraak van «passiefbouw» 16
Cijferbalans van de 5 projectoproepen Verdeling per stand van zaken 17
Cijferbalans van de 5 projectoproepen Netto verwarmingsbehoeften (No. verw.beh.) per bestemming Gemidd. no. verw.beh. «individuele huisvesting» : 23 kwh/ m².jaar Gemidd. no. verw.beh. «collectieve huisvesting» : 18 kwh/ m².jaar Gemidd. no. verw.beh. «kantoren en handelszaken» : 22 kwh/ m².jaar Gemidd. no. verw.beh. «collectieve voorzieningen» : 21 kwh/ m².jaar 18
Cijferbalans van de 5 projectoproepen Netto verwarmingsbehoeften (No. verw.beh.) per type van werken Gemidd. no. verw.beh. nieuwbouw: 16 kwh/ m².jaar Gemidd. no. verw.beh. renovatie: 28 kwh/ m².jaar 19
Feedback
Feedback Tevredenheidsonderzoek Leçon n 1: mettre la barre plus haut 21
Feedback Tevredenheidsonderzoek Leçon n 1: mettre la barre plus haut 22
Feedback Tevredenheidsonderzoek Leçon n 1: mettre la barre plus haut 23
Feedback Tevredenheidsonderzoek We doen het opnieuw, met het voordeel dat we profiteren van meer kennis en van meer beschikbare bedrijven. Ik zou het aandeel van de zelfbouw uitbreiden tot het houtskelet. Natuurlijk is dit opnieuw te doen! Ik zou het automatisch opnieuw doen.. Ik zou het opnieuw doen! Het was lang, ingewikkeld en vermoeiend, maar het resultaat is zeer aangenaam. Het was de moeite waard. Waarschijnlijk, met de ervaring daar bovenop... Ik doe het opnieuw! Ja, en beter... Het gebouw luchtdicht maken is geen «moeilijke» onderneming. Het is een vrij gemakkelijk werk, maar (zeer) lang. 24
Feedback Getuigenissen 25
Feedback Lopende onderzoeken Monitoring gedurende 5 jaar Gedetailleerde monitoring (energie en comfort) Analyse van de belemmeringen en de drijvende krachten Technisch-financiële studie 26
Financiële aspecten
Financiële aspecten Répartition Verdeling van générale de subsidies par affectation per bestemming > 28.000.000 eur Toegekende subsidies gerelateerd aan de oppervlakten (100 /m²) + houdt rekening met de opgelegde maxima 28
Financiële aspecten Inleidende opmerkingen Opmerkingen over de gemaakte kosten: as-built kosten indien constructie voltooid is Kosten voortkomend uit de kandidatuurdossiers indien de constructie niet voltooid is (raming) Bouwkosten exclusief ontwerp en exclusief aanleg van de directe omgeving 29
Financiële aspecten Evolutie oppervlaktekosten gedurende de oproepen COUTS SURFACIQUES hors conception (Moyennes - /m2) 2007 2008 2009 2011 2012 MOY. GEN. Logements individuels 1.306 937 1.022 1.221 1.007 1.093 Logements collectifs 1.467 1.242 1.588 1.249 1.345 1.403 Bureaux et commerces 1.338 1.098 1.703 1.026 1.230 1.271 Equipements collectifs 1.5250 2.4990 1.4030 1.2440 1.7260 1.6120 MOY. GEN. 1.405 1.377 1.398 1.212 1.363 1.351 30
Financiële aspecten Oppervlaktekosten per bestemming Gemiddelde kostprijs «individuele huisvesting» : 1.093 / m² Gemiddelde kostprijs «collectieve huisvesting» : 1.403 / m² Gemiddelde kostprijs «kantoren en handelszaken» : 1.271 / m² Gemiddelde kostprijs «collectieve voorzieningen» : 1.612 / m² Gemiddelde kostprijs Voorbeeldgebouw : 1.351 / m² 31
Financiële aspecten Oppervlaktekosten per type van werken Gemiddelde kostprijs nieuwbouw: 1.595 / m² Gemiddelde kostprijs renovatie: 976 / m² Gemiddelde kostprijs Voorbeeldgebouw : 1.351 / m² 32
Financiële aspecten Oppervlaktekosten per type van prestatie Gemiddelde kostprijs «passief»: 1.563 / m² Gemiddelde kostprijs «niet-passief»: 1.109 / m² Gemiddelde kostprijs Voorbeeldgebouw : 1.351 / m² 33
Financiële aspecten Oppervlaktekosten «nieuwbouw» Gemiddelde kostprijs passieve nieuwbouw: 1.615 / m² Gemiddelde kostprijs niet-passieve nieuwbouw: 1.529 / m² Gemiddelde kostprijs nieuwbouw : 1.595 / m² Gemiddelde kostprijs Voorbeeldgebouw : 1.351 / m² 34
Financiële aspecten Oppervlaktekosten «renovaties» Gemiddelde kostprijs passieve renovatie: 1.206 / m² Gemiddelde kostprijs niet-passieve renovatie: 929 / m² Gemiddelde kostprijs renovatie: 976 / m² Gemiddelde kostprijs Voorbeeldgebouw : 1.351 / m² 35
Financiële aspecten Variatie Netto verwarmingsbehoeften / Oppervlaktekosten 36
Financiële aspecten Meerkosten? Keuzes gerelateerd aan energiebesparing 30 cm isolatie > 10 cm isolatie Driedubbel glas > Dubbel glas GMV > Natuurlijke Stores > Geen stores. Keuzes gerelateerd aan duurzame maatregelen Ecologische materialen > Niet-ecologische materialen Regenwatertank > geen tank Groendak > Eenvoudige dakafdichting. Programma-keuzes: Badkamer > douchekamer Salon 50 m² > Salon 30 m² Bulthaup keuken > Ikea keuken. Comfortabeler gebouwen die minder energie verbruiken 37
Financiële aspecten Optimale kosten Vroeger: Begrip van meerkosten Nu: «Cost-optimal methodology» (Recast EPBD) Levensonderhoudskosten van het gebouw (Installatie, gebruik, onderhoud, demontage ) Op basis van bijgewerkte kosten 38
Financiële aspecten Optimale kosten Verminderde globale exploitatiekosten Minder verbruik Minder afhankelijk van fossiele energie 39
Financiële aspecten Collectieve huisvesting
Financiële aspecten Oppervlaktekosten collectieve huisvesting (Nieuw) Gemiddelde kostprijs passieve nieuwbouw: 1.539 / m² Gemiddelde kostprijs niet-passieve nieuwbouw: 1.298 / m² Gemiddelde kostprijs «collectieve huisvesting»: 1.403 / m² Gemiddelde kostprijs Voorbeeldgebouw : 1.351 / m² 41
Financiële aspecten Oppervlaktekosten collectieve huisvesting (Renovatie) Gemiddelde kostprijs passieve renovatie: 1.304 / m² Gemiddelde kostprijs niet-passieve renovatie: 1.045 / m² Gemiddelde kostprijs «collectieve huisvesting»: 1.403 / m² Gemiddelde kostprijs Voorbeeldgebouw : 1.351 / m² 42
Financiële aspecten Voorbeeld 1: Zuid-Zweden 30 woningen. Nieuwbouw (3.782 m²) OG: DHB Ontw.: Urban Platform Netto verw.behoefte = 15 kwh/ m²jaar (passief) 1.330 / m² 43
Financiële aspecten Voorbeeld 2: Espoir 14 sociale woningen Nieuwbouw (1.833 m²) OG: Woningfonds BHG Ontw.: Damien Carnoy Architects Netto verw.behoefte = 15 kwh/ m²jaar (passief) 1.395 / m² 44
Financiële aspecten Voorbeeld 3: Tweedekkerstraat 8 woningen Nieuwbouw (810 m²) OG: Bxleco1 Ontw.: Bxleco1, FHW Netto verw.behoefte = 14 kwh/ m²jaar (passief) 1.404 / m² 45
Financiële aspecten Voorbeeld 4: Luikstraat 14 sociale woningen Nieuwbouw (1.544 m²) OG: Gemeente Vorst Ontw.: R²D² Architecture s.a. Netto verw.behoefte = 15 kwh/ m²jaar (passief) 1.376 / m² 46
Financiële aspecten Kantoren en handelszaken
Financiële aspecten Oppervlaktekosten kantoren en handelszaken (Nieuw) Gemiddelde kostprijs passieve nieuwbouw: 1.594 / m² Gemiddelde kostprijs niet-passieve nieuwbouw: 1.317 / m² Gemiddelde kostprijs «kantoren en handelszaken»: 1.271 / m² Gemiddelde kostprijs Voorbeeldgebouw : 1.351 / m² 48
Financiële aspecten Oppervlaktekosten kantoren en handelszaken (Renovatie) Gemiddelde kostprijs passieve renovatie: 1.130 / m² Gemiddelde kostprijs niet-passieve renovatie: 1.019 / m² Gemiddelde kostprijs «kantoren en handelszaken»: 1.271 / m² Gemiddelde kostprijs Voorbeeldgebouw : 1.351 / m² 49
Financiële aspecten Voorbeeld 1: Aeropolis Kantoren Nieuwbouw (8.869 m²) OG: La maison du travail asbl Ontw.: Architectes Associés Netto verw.behoefte = 8 kwh/m²jaar (passief) 1.296 / m² 50
Financiële aspecten Voorbeeld 2: MD2E Kantoren + kinderdagverblijf Nieuwbouw (1.395 m²) OG: Gemeente Vorst Ontw.: A2M Netto verw.behoefte = 9 kwh/m²jaar (passief) 1.244 / m² 51
Financiële aspecten Voorbeeld 3: Wetenschap Montoyer Kantoren Renovatie (6.879 m²) OG: Fedimmo Ontw.: Arte Polis Netto verw.behoefte = 15 kwh/ m²jaar (passief) 1.130 / m² 52
Financiële aspecten Collectieve voorzieningen
Financiële aspecten Oppervlaktekosten collectieve voorzieningen (Nieuw) Gemiddelde kostprijs passieve nieuwbouw : 1.792 / m² Gemiddelde kostprijs niet-passieve nieuwbouw : 1.685 / m² Gemiddelde kostprijs «collectieve voorzieningen» : 1.612 / m² Gemiddelde kostprijs Voorbeeldgebouw : 1.351 / m² 54
Financiële aspecten Oppervlaktekosten collectieve voorzieningen (Renovatie) Gemiddelde kostprijs passieve renovatie: 1.306 / m² Gemiddelde kostprijs niet-passieve renovatie: 1.189 / m² Gemiddelde kostprijs «collectieve voorzieningen» : 1.612 / m² Gemiddelde kostprijs Voorbeeldgebouw : 1.351 / m² 55
Financiële aspecten Voorbeeld 1: Immi School Nieuwbouw (1.515 m²) OG: Immi School Ontw.: Trait s;a. Netto verw.behoefte = 15 kwh/ m²jaar (passief) 1.774 / m² 56
Financiële aspecten Voorbeeld 2: Gaucheret Kinderdagverblijf Nieuwbouw (857 m²) OG: Gemeente Schaarbeek Ontw: MDW Architecture Netto verw.behoefte = 14 kwh/ m²jaar (passief) 1.450 / m² 57
Financiële aspecten Voorbeeld 3: Steenweg op Merchtem School Renovatie (2.200 m²) OG: VZW Vier Winden Ontw.: Plan a architecten bureau bvba Netto verw.behoefte = 15 kwh/ m²jaar (passief) 1.415 / m² 58
Interessante tools
Interessante tools Website www.leefmilieubrussel.be/voorbeeldgebouwen Voorwaarden en reglement Lijst van de laureaten Interactieve kaart Zoekmotor -> Link naar Infofiches 60
Interessante tools Praktische handleiding / Technisch verslag www.leefmilieubrussel.be Praktische aanbevelingen die van toepassing zijn op duurzame projecten Technische vragen rond duurzame realisaties 61
Conclusie Te onthouden van de voordracht Vrijwillige stap Omvang: 193 projecten die 522.000 m2 vertegenwoordigen Technische en economische haalbaarheid aangetoond Zoeken naar de optimale kosten 62
Contact Audrey DAMIEN Dienst «Voorbeeldgebouwen» Departement promotie duurzaam gebouw Directie Energie Coördinaten ( : 02/563.42.81 E-mail : adamien@environnement.irisnet.be 63