COMPLEMENTAIRE ZORG
In deze folder vindt u informatie over complementaire zorg in het algemeen en een zestal vormen van deze zorg zoals u die op afdeling O en het Oncologisch Dagcentrum (OD) aangeboden kan worden. Patiënten (zeker met een oncologische aandoening) worden vaak geconfronteerd met spanningen. Complementaire zorg kan u wellicht helpen spanning(en) beter te hanteren. Wat is complementaire zorg? Complementaire zorg is aanvullende verpleegkundige zorg, die naast de behandeling van de arts wordt gegeven. Deze zorg is gericht op het ondersteunen van het gezonde deel in de mens. Het kan u helpen te onspannen en kan zo het gevoel van welbevinden verhogen. Deze zorg wordt door verpleegkundigen op afdeling O en het Oncologisch Dagcentrum gegeven, maar kan ook worden aangeleerd door uzelf en/of uw naasten. Soorten complementaire zorg Er zijn diverse vormen van complementaire zorg. De vormen die op afdeling O en het Oncologisch Dagcentrum worden aangeboden zijn: Progressieve Methode Warmtezorg Aromazorg Luisteren naar muziek (Deel)massage Afleiding Men heeft voor deze vormen gekozen daar ze relatief snel en makkelijk aan te leren zijn, zowel in het ziekenhuis als in een thuissituatie toepasbaar zijn en bovenal goedkoop zijn. Daarnaast zijn deze vormen van complementaire zorg in hoge mate maatschappelijk aanvaard. Mocht u geïnteresseerd zijn in andere vormen van complementaire zorg dan vindt u een tweetal websites vermeld op de achterzijde van deze brochure. Progressieve methode Deze methode richt zich op het aan- en ontspannen van afzonderlijke spiergroepen, waardoor het onderscheid tussen spanning en ontspanning wordt aangeleerd.
Het zijn oefeningen die over het algemeen makkelijk aan te leren zijn en die u de gelegenheid geven zelf aan de slag te gaan en invloed uit te oefenen op de mate van gespannenheid in diverse situaties. Doel: Het bieden van ontspanning door actieve relaxatie van spiergroepen in het lichaam.verminderde spierspanning kan leiden tot vermindering van pijnklachten en/of meer ontspanning. Men kan daardoor wellicht beter slapen en men voelt zich minder gespannen Beperkingen: Mensen met veel lichamelijke klachten kunnen deze oefeningen meestal niet in hun geheel uitvoeren omdat sommige spiergroepen te pijnlijk of te verzwakt zijn dan wel niet belast mogen worden. Warmtezorg Deze zorg is een vorm van huidstimulatie. Er zijn verschillende hulpmiddelen op de afdeling in gebruik die warmte afgeven nadat deze zijn opgewarmd, zoals kruiken, hotpacks, kompressen en voet of handbaden. Doel: Warmte heeft invloed op de doorbloeding van de huid en het onderhuids weefsel. Vandaar ook de sterke invloed op bepaalde pijnsoorten. Daarnaast kan het ook een sterk spierontspannende werking hebben. Beperkingen: Op de afdeling kunnen alleen maar warmtetechnieken toegepast worden die delen van het lichaam verwarmen. Er is geen mogelijkheid een warm bad te nemen. Als u in een lichaamsdeel minder gevoel heeft kan deze vorm daarop niet toegepast worden daar de kans op verbranding dan te groot is. Aromazorg Bij aromazorg wordt gebruik gemaakt van etherische oliën, (geurige, vluchtige, vloeibare bestanddelen van bepaalde planten) die worden opgenomen in het lichaam om ontspanning bewerkstelligen. Deze oliën kunnen op verschillende manieren in het lichaam komen. Door middel van inhalatie via de longen, massage, baden en kompressen via de huid, vindt opname in het bloed plaats. Doel: Het biedt een algeheel gevoel van welbehagen, welbevinden en ontspanning. Beperkingen: Affiniteit voor bepaalde geuren is erg persoonsgebonden. Vandaar dat zeker tijdens een ziekenhuisopname goed gekeken moet worden of andere mensen geen (over)last ervaren van deze interventie. Deze interventie kan niet worden toegepast bij mensen met astmatische klachten.
Luisteren naar muziek Luisteren naar muziek is een vorm van intens zintuiglijk genieten waarvoor, op de oren na, geen enkel ander deel van het lichaam nodig is. Men kan heel doelgericht gebruik maken van de invloed die muziek heeft op de mens, door juist op momenten van spanning muziek te beluisteren. Doel: Luisteren naar muziek blijkt vooral gericht te zijn op het tijdelijk blokkeren van gevoelens van angst en eenzaamheid. Daarvoor komen gevoelens van geborgenheid en rust in de plaats. Daarnaast kan luisteren naar muziek afleiding en/of ontspanning bieden Beperkingen: Er zijn op de afdeling geen mogelijkheden tot het luisteren naar live muziek of het bespelen van een instrument. Deelmassage Massage is het toepassen van handgrepen op het blote lichaam. Op de afdeling worden de volgende deelmassages toegepast; Voeten en onderbenen Handen en onderarmen Gezicht Nek Doel: Een algemeen effect van massage is dat u zich prettiger kunt voelen. Zowel lichaam als geest ontspannen zich. Daarnaast kan massage zorgen voor een verminderde overdracht van pijnprikkels naar de hersenen met als gevolg dat de spieren gaan ontspannen. Ten gevolgen van ontspanning door massage kunnen pijnklachten verminderen, slaapproblemen verminderen en algeheel gevoel van welbehagen geven. Beperkingen: Er zijn diverse contra-indicaties voor massage. De verpleegkundige kan u daar meer over vertellen. Als regel geldt dat een massage uitgevoerd door een verpleegkundige nooit pijn mag doen. De verpleegkundige mag nooit aangedane lichaamsdelen behandelen. Voor het toepassen van een deelmassage wordt altijd toe stemming van uw behandelend arts gevraagd. Afleiding Met afleiding wordt getracht de aandacht doelbewust op iets anders te richten dan op ongewenste sensaties. Bij afleiding kan u denken aan het luisteren naar muziek, sociale contacten, bezoek van een verhalen vertelster en het (al dan niet met aanpassingen) voort zetten van hobby s, of zoeken naar nieuwe hobby s. Daarnaast wordt nauw samen gewerkt met de afdeling activiteitenbegeleiding.
Doel: Het bieden van ontspanning door de aandacht doelbewust op iets anders te richten. Beperkingen: In bijna alle situaties is het mogelijk om afleiding aan te bieden. Alleen in het geval dat u prikkelarm verpleegd wordt, overlegd de verpleegkundige vooraf met uw arts. Informatiebronnen voor patiënten: www.complementairezorg.nl www.vanpraaginstituut.nl Mocht u na het lezen van deze folder nog vragen hebben dan kunt u die natuurlijk altijd stellen aan de verpleegkundigen of de verpleegkundig specialist oncologie. Bereikbaarheid: Tijdens kantooruren; Verpleegkundig specialist oncologie TweeSteden ziekenhuis Tilburg 013-4655234 Oncologisch Dagcentrum 013-4655345 Buiten kantooruren; Afdeling Oncologie 013-4655450