Sterilisatie bij de man (vasectomie)
STERILISATIE BIJ DE MAN (VASECTOMIE) In overleg met uw arts heeft u besloten een vasectomie te ondergaan. Er zijn verschillende mogelijkheden om ongewenste zwangerschap te voorkomen, zoals de anticonceptiepil, het condoom, het spiraaltje en sterilisatie. Alleen laatstgenoemde methode kan beschouwd worden als een zeer veilige, definitieve vorm van anticonceptie, dat wil zeggen dat sterilisatie in principe onomkeerbaar is. Een sterilisatie is alleen een goede keuze wanneer u zeker weet dat u geen kinderen (meer) wilt. Wiè van beide partners zich laat steriliseren, is een persoonlijke keuze. Het voordeel van vasectomie is dat het een relatief lichte ingreep betreft die poliklinisch kan worden uitgevoerd, en die als betrouwbare vorm van anticonceptie geldt. Door een onderbreking van de zaadleiders te bewerkstelligen, wordt voorkomen dat bij de seksuele gemeenschap zaadcellen het zaadvocht bereiken. Een sterilisatie is overigens niet van invloed op de kwaliteit van uw seksuele leven. Voorbereiding op de ingreep Indien u werkt, adviseren wij u om op de dag van de sterilisatie, en in ieder geval na de ingreep niet te werken. Als u bloedverdunnende middelen gebruikt (zoals sintrom of acetosal), zult u deze medicatie - in overleg met uw behandelend arts enkele dagen voor de ingreep moeten staken. De ingreep moet onder steriele omstandigheden gebeuren om infectie te voorkomen. Daarom zult u vóór de ingreep uw balzak moeten scheren. De zalf, waarvoor u eerder een recept hebt gekregen, moet u één uur voor de ingreep op uw balzak smeren als extra verdoving. U hoeft voor de ingreep niet nuchter te zijn, u mag dus gewoon eten en drinken. Wij raden u aan om direct ná de ingreep een strak zittende onderbroek of zwembroek aan te trekken. Tevens adviseren wij u om vervoer naar huis regelen; 1
het is namelijk beter dat u zelf geen autorijdt. De ingreep zelf De vasectomie is een eenvoudige ingreep die onder plaatselijke verdoving op de polikliniek urologie wordt uitgevoerd in ongeveer 15 minuten. Na desinfectie van de balzak krijgt u twee injecties links en rechts in de huid van de balzak. Vervolgens maakt de arts op de plaats van de verdoofde huid links en rechts een kleine snede om de zaadleiders vrij te maken. Van beide zaadleiders wordt een stukje verwijderd en de uiteinden worden afgebonden. Hierna worden de wondjes gehecht; de hechtingen lossen na ongeveer twee weken vanzelf op en hoeven dus niet verwijderd te worden. Omdat de zaadleiders door het lieskanaal lopen, kan het tijdens de ingreep met name in de liezen wat gevoelig zijn. Na de sterilisatie Na de ingreep komen er pleisters op beide wondjes. Als de verdoving is uitgewerkt, kan het gebied van de balzak en de liezen pijnlijk worden. U kunt eventueel een pijnstiller innemen,bijvoorbeeld Paracetamol 500-1000 mg. Om nabloeding te voorkomen, is het raadzaam om het de rest van de dag rustig aan te doen. U kunt enkele uren na de ingreep douchen. Als de wondjes goed gesloten zijn, kunt u na vijf dagen weer een bad nemen. In principe kunt u de dag na de ingreep uw werk hervatten. Wel zult u gedurende enkele dagen zware werkzaamheden moeten vermijden, en is het ook beter om niet te fietsen, te sporten, te zwemmen of zwaar te tillen. Geslachtsgemeenschap wordt de eerste vijf dagen na de operatie eveneens ontraden. Vaststellen onvruchtbaarheid Na de ingreep bent u nog niet meteen onvruchtbaar. De eerste maanden komen er bij de zaadlozing nog zaadcellen vrij. Daarom moet u of uw partner in deze periode een voorbehoedsmiddel blijven gebruiken. 2
Om de oude voorraad zaadcellen te lozen, zult u 15 tot 20 zaadlozingen moeten hebben. Drie maanden na de ingreep wordt uw sperma gecontroleerd op de aanwezigheid van zaadcellen. Dit onderzoek is van essentieel belang om uw onvruchtbaarheid te kunnen vaststellen. U krijgt een potje mee waarin u uw zaadlozing kunt opvangen. Dit potje moet u bij voorkeur binnen 1 à 2 uur na de zaadlozing bij het laboratorium inleveren. Enkele dagen later kunt u de polikliniek urologie bellen voor de uitslag van het onderzoek. Als geen zaadcellen meer zichtbaar zijn, is de sterilisatie geslaagd, uw behandeling afgrond, en is het gebruik van andere voorbehoedsmiddelen niet langer nodig. Het zou kunnen zijn dat u meerdere keren een zaadmonster moet inleveren, totdat de uitslag aantoont dat er geen zaadcellen meer aanwezig zijn. Zo nodig wordt een afspraak gemaakt voor een controle bij uw uroloog. Mogelijke complicaties Een geringe blauwverkleuring van de balzak en/of de basis van de penis komt vaak voor, evenals wat bloedof vochtverlies uit de wondjes. Dit laatste is niet verontrustend, het gaat in de regel vanzelf en snel over. Een nabloeding of een wondinfectie treedt zelden op. Pijn ná de ingreep komt frequent voor en gaat gepaard met een beurs gevoel in de zaadballen of pijn tijdens het lopen. Dit duurt meestal enkele dagen. U moet uw behandelend arts waarschuwen indien u koorts krijgt (boven de 38.5 C), er een sterke zwelling van de balzak optreedt, de wondjes blijven bloeden, of als u uitermate veel pijn heeft. Tevens kan (hoewel zeldzaam en meestal van tijdelijke aard) na de sterilisatie een gevoel van stuwing optreden, hetgeen kan leiden tot pijnlijke sensaties voorafgaand aan de zaadlozing. Wanneer géén poliklinische ingreep? U kunt voor de vasectomie direct een afspraak maken, zodat u meteen wordt geholpen. In sommige gevallen 3
wordt de ingreep niét poliklinisch uitgevoerd. Als u in het verleden operaties hebt ondergaan aan de liezen en/ of de balzak, wordt voor u eerst een afspraak gemaakt met de behandelend arts voor nader(e) onderzoek en uitleg. Dat laatste kan overigens ook geregeld worden als u zelf behoefte heeft aan een gesprek vooraf. En bij het maken van een afspraak voor de vasectomie kunt u altijd vragen stellen over het hoe en wat van de ingreep. Afspraak annuleren? Als u door ziekte of om een andere reden verhinderd bent uw afspraak na te komen, neemt u dan zo snel mogelijk (uiterlijk binnen 24 uur) contact op met de polikliniek urologie, telefoon (023) 545 3160. In uw plaats kunnen wij dan namelijk een andere patiënt helpen. Wel/geen vergoeding? Wij raden u aan bij uw ziektekostenverzekeraar te informeren of de ingreep al dan niet wordt vergoed. Bij het maken van de afspraak zal de polikliniekassistente hiernaar informeren. Overige aandachtspunten Er is een uiterst geringe kans dat de uiteinden van de zaadleiders weer aan elkaar groeien en er opnieuw doorgankelijkheid (en dus vruchtbaarheid) ontstaat. Ook al toonde controle van het zaadmonster aan dat er geen zaadcellen aanwezig zijn, dan is hernieuwde vruchtbaarheid, ook na langere tijd, alsnog mogelijk. Dit komt ongeveer 1 à 3 maal voor op de 1000 patiënten. Soms blijven in het zaadmonster veel zaadcellen aanwezig, of worden nog beweeglijke zaadcellen gezien. In dat geval zal in overleg met uw uroloog een resterilisatie moeten plaatsvinden. Vasectomie is in principe een definitieve ingreep, maar desgewenst kan een sterilisatie ongedaan gemaakt worden. De ingreep heeft geen invloed op het mechanisme van en het gevoel bij de zaadlozing. Na sterilisa- 4
tie worden de zaadcellen, die nog steeds in de testikels worden gevormd, door het lichaam afgebroken. Aan het zaadmonster is met het blote oog niet te zien of iemand gesteriliseerd is. Het zaadmonster bestaat na sterilisatie met name uit prostaatvocht. 5
www.kg.nl Locatie noord Vondelweg 999 Haarlem Locatie zuid Boerhaavelaan 22 Haarlem Postadres Postbus 417 2000 AK Haarlem Telefoon: (023) 545 35 45 e-mail: info@kg.nl 1012799-03-2007