RECREATIEF BEWEGEN IN DE OUDERENZORG Voldoende lichaamsbeweging levert tot op hoge leeftijd een bijdrage aan gezondheid en welbevinden van ieder mens. Dit geldt ook, en misschien juist, wanneer iemand niet vaak meer uit de stoel komt of zelfs rolstoelgebonden is. Van een passende bewegingsactiviteit wordt je op gezonde wijze moe! De uitdaging is: doe een beroep op de fysieke mogelijkheden die bewoners/bezoekers van projecten (nog wel) hebben. Hier liggen kansen voor positieve ervaringen. Samen bewegen Sámen bewegen heeft meerwaarde. Onderling contact tijdens een bewegingsactiviteit is activerend en vitaliserend. De sfeer tijdens het samen actief zijn geeft deelnemers de kans zich van een andere kant te laten zien. Wat lesgevers en begeleiders van bewegingsactiviteiten met ouderen al weten uit de praktijk, wordt in onderzoek bevestigd. Onderzoek Professor Erik Scherder, hoogleraar klinische psychologie aan de Vrije Universiteit en hoogleraar bewegingswetenschappen aan de Rijksuniversiteit in Groningen: Met lichamelijke (en geestelijke) activiteiten is dementie uit te stellen. Als je door het leven heen actief bent, vermindert de kans op Alzheimer met 20-50%. Ook mensen met dementie zullen opknappen als ze voldoende bewegen. Hun cognitie en stemming zullen verbeteren. Als je loopt/beweegt krijg je allerlei prikkels uit je lijf. Dat is een voortdurende stimulans van het brein. Met bewegen verrijk je de omgeving en dat is essentieel voor het ouderwordende brein. Want meer prikkels leidt tot minder achteruitgang en langer behoud van functies. De Franse geriater Yves Rolland toonde aan dat mensen met Alzheimer minder snel achteruitgaan als zij regelmatig (twee keer per week een uur) in beweging zijn. Dat kan gaan om wandelen, uithoudingsvermogen oefenen, kracht in de benen verbeteren en balans oefenen. ADL handelingen gingen bij de groep die meer bewoog, significant minder snel achteruit. TRAINING & OPLEIDING SPORTSERVICE NOORD- HOLLAND / 1
Uit onderzoek naar, onder andere de mobiliteit en zelfredzaamheid van bewoners van woonzorgcentra, blijkt dat regelmatige lichamelijke activiteit resultaten oplevert. Verbetering in het uitvoeren en volhouden van activiteiten van het dagelijkse leven en verbetering van zelfredzaamheid zijn, onder voorwaarden, mogelijk (RIVM, 2002 e.a.). Lichamelijke activiteit kan ook op het psychosociale vlak positieve effecten hebben. Vooral voor bewoners van woonzorgcentra is dit een goede stimulans om deel te nemen aan bewegingsactiviteiten. Conclusie: Kom in beweging én blijf in beweging geldt ook voor bewoners van woonzorgcentra. Scholingsaanbod Sportservice Noord-Holland Sinds 2001 verzorgt Sportservice Noord-Holland een scholingsaanbod Recreatief Bewegen in de ouderenzorg. Jaarlijks worden in dit kader de ABbasismodule Zittend Dans en de basismodule Spel aangeboden. Daarnaast organiseert Sportservice terugkomdagen, workshops over aanvullend repertoire en scholingen op maat. Enkele opmerkingen van deelnemers na afloop van hun cursus of workshop: Leuk, duidelijk, stimulerend, leerzaam en praktijkgericht Ik heb nu meer zelfvertrouwen gekregen om bewegingslessen te geven Onze bezoekers vragen nu om bewegen Ik bouw de activiteit nu goed op en dat geeft structuur voor mij én voor de deelnemers De bewoners kunnen meer dan ik had gedacht Bij ons heeft bewegen nu een vaste plaats op het programma gekregen Door deze manier van aanpak is er meer interactie met de deelnemers De gemiddelde scores bij de beoordeling van de cursussen en workshops door cursisten is 8,5 op een schaal van 1-10 TRAINING & OPLEIDING SPORTSERVICE NOORD- HOLLAND / 2
RECREATIEF BEWEGEN IN DE OUDERENZORG MODULE VEELZIJDIG IN BEWEGING In de module Veelzijdig in Beweging komen verschillende thema s aan bod: Warming Up, Vaardigheid, Spel, ADL-oefeningen, Muziek en bewegen en cooling down. De module is bedoeld voor Activiteitenbegeleiding die gemotiveerd zijn om bewegingsactiviteiten aan te bieden, omdat zij: zelf plezier hebben in sporten en / of bewegen ook ouderen graag in beweging willen brengen inzien dat bewegingsactiviteiten deel uitmaken van een zinvolle dagbesteding van bewoners en / of bezoekers Onderwerpen Werken met muziek: Enkele eenvoudige oefenvormen op muziek Vaardigheid: Om een spelvorm goed uit te voeren zijn vaardigheden nodig. Hoe kan je verschillende vaardigheden verbeteren. Werken met materiaal: Materiaal biedt een meerwaarde binnen bewegingsactiviteiten; het geeft extra uitdaging, het stimuleert de zintuigen, het kan de oefenvorm moeilijker/makkelijker maken e.d. Kennismaking met het werkboek Spelenderwijs in beweging; actief aan tafel Dit betreft oefenstof die geschikt is om in een huiskamer of dagopvangproject aan te bieden Bewegingsspel: Opbouw, aanpassing van en variaties op enkele bewegingsspelen Warming up, cooling down en ADL-oefeningen Praktische tips voor het aanbieden van zinvolle oefeningen Uitgangspunt van de cursus is dat hetgeen wordt aangeboden direct in de eigen groep wordt toegepast. Dit betekent dat huiswerkopdrachten worden meegegeven en dat er tijd besteedt moet worden aan voorbereiden en oefenen. De docent zal ingaan op de ervaringen van de cursisten in de praktijk en tips meegeven voor oplossingen in de eigen werksituatie van de deelnemers. TRAINING & OPLEIDING SPORTSERVICE NOORD- HOLLAND / 3
Werkvormen In de loop van de cursus worden diverse werkvormen gebruikt. Eén daarvan is het geven van onderlinge instructie aan medecursisten. Eindtermen De cursisten kunnen na de module: Bewegingsspel aanbieden, aanpassen en variëren Eenvoudige warming-up, cooling down en ADL-oefeningen aanbieden Eenvoudige bewegingsvormen op muziek aanbieden Oefenvormen met materiaal aanbieden Met behulp van een werkboek een bewegingsactiviteit aan tafel leiden Certificaat Na het volgen van 80% van de cursusuren én het maken / uitvoeren van de huiswerkopdrachten ontvangt de deelnemer het certificaat van Sportservice Noord-Holland Overige gegevens De docenten die bij de scholingsactiviteiten zijn betrokken hebben veel ervaring. Dit geldt zowel voor het leiden van bewegingsactiviteiten, als het uitvoeren van cursussen en workshops voor activiteitenbegeleiding. De cursus volgen samen met een collega heeft een meerwaarde. In de eigen werksituatie kan dan ook samengewerkt worden bij het starten en uitvoeren van het Recreatief Bewegen. Voor wie De cursus is bedoeld voor activiteitenbegeleiding die een gevarieerd bewegingsaanbod willen brengen. Ervaring met het aanbieden van een groepsactiviteit is vereist. Duur : 5 dagen, totaal 25 cursusuren Data : 22/9, 6/10, 20/10, 3/11, 17/11 2010 Tijd : 9:30 15:45 uur Plaats : Haarlem Kosten : 410,00. Dit is inclusief cursusmap, werkboek Spelenderwijs in beweging, koffie/thee en broodmaaltijd. Tijdens de cursus wordt muziek gebruikt van de CD s Thuisfit en Balnootjes. Beiden kunnen op de eerste bijeenkomst besteld worden. Aanmelden : stuur vóór 1 september het inschrijfformulier op Cursusleiding : Tineke Kegel 023-5319475 / tkegel@sportservicenoordholland.nl TRAINING & OPLEIDING SPORTSERVICE NOORD- HOLLAND / 4
INSCHRIJFFORMULIER vóór 1 september 2010 sturen aan: Sportservice Noord-Holland, t.a.v. Tineke Kegel Postbus 338, 2000 AH Haarlem RECREATIEF BEWEGEN IN DE OUDERENZORG MODULE VEELZIJDIG IN BEWEGING Wij verzoeken u de gegevens in blokletters in te vullen Naam deelnemer Voorletters M / V * Naam van de organisatie of instelling waar u werkzaam bent: Functie Adres waarop u tzt de bevestiging, factuur en route wilt ontvangen Dit is mijn werk / privé adres* Adres Postcode Telefoonnummer Plaats E-mail NB aankruisen wat voor u van toepassing is: De deelnemersbijdrage is 410,00 inclusief werkboek Spelenderwijs in beweging. De deelnemersbijdrage is 383,00 exclusief het werkboek Spelenderwijs in beweging. Ten behoeve van het certificaat: Geboorteplaats Datum: Geboortedatum Plaats: Handtekening: * (svp doorhalen wat niet van toepassing is) TRAINING & OPLEIDING INSCHRIJFFORMULIER
IN COMPANY WORKSHOP BEWEGINGSACTIVITEITEN AAN TAFEL Bewegingsactiviteiten aan tafel? In Huiskamerprojecten en Dagopvang is het vaak een hele onderneming om tot een opstelling te komen voor bewegingsactiviteiten. De ruimte is bijvoorbeeld beperkt of het meubilair is zwaar. Gelukkig hoeft dit niet te betekenen dat een bewegingsactiviteit onmogelijk is. Rondom de tafel, aan de tafel en met behulp van de tafel zijn veel vaardigheden en bewegingsspelen op een leuke manier uit te voeren. Bewegen als belevingsactiviteit. Het geven van gymnastieklessen is een andere vaardigheid dan het begeleiden van een Recreatieve Bewegingsactiviteit. In het laatste geval ben je vooral bezig met de belevingswaarde van een bewegingsactiviteit. De activiteitenbegeleiding, de verzorgenden en de vrijwilligers die de bewoners / bezoekers van de projecten kennen, zijn prima in staat de belevingswaarde optimaal tot zijn recht te laten komen. Vooral wanneer zij zelf plezier beleven aan bewegingsactiviteiten. Werkwijze Stichting Meer Bewegen Noord-Holland heeft een werkboek uitgegeven onder de titel: Spelenderwijs in beweging, actief aan tafel. Inmiddels is de tweede druk uitgekomen. De beschreven oefenstof gaat uit van de situatie aan tafel, maar geeft ook voorbeelden van werken in een vrije opstelling of een kringopstelling. De oefenstof ideeën zijn ondergebracht in lesblokjes die zijn afgestemd op een bewegingsactiviteit van ongeveer een half uur. De opbouw is zodanig dat er een duidelijke structuur wordt aangeboden mét voldoende mogelijkheden voor een eigen invulling. Dit werkboek is samengesteld door Trees Werring en Ton Duijvestijn. Dat het zo n werkzaam boek is geworden komt door hun jarenlange ervaring met de praktijk van bewegingsactiviteiten met ouderen. Beide hebben ook ruime ervaring in het ontwikkelen en uitvoeren van cursussen voor onder andere Activiteiten begeleiding, verzorgenden en vrijwilligers in de ouderenzorg. TRAINING & OPLEIDING SPORTSERVICE NOORD- HOLLAND / 7
Aan het werk! In de workshop die Sportservice Noord-Holland uitvoert gaat u onder leiding van de docent praktisch aan de slag. U krijgt handige tips om het boek en de ideeën die u hierin aantreft optimaal te gebruiken. Resultaat Met behulp van het werkboek en de eenvoudige materialen die u meestal al in huis heeft, kunt u de Recreatieve Bewegingsactiviteit invullen voor minder mobiele ouderen in Huiskamerprojecten en Dagopvang. Voor Tijd Activiteitenbegeleiding in de ouderenzorg, of verzorgenden en vrijwilligers die gewend zijn om groepsactiviteiten in de ouderenzorg te begeleiden. Minimaal 3,5 uur Deelnemers aantal maximaal 12 Kosten in company 425,00 exclusief werkboeken ( 27,00 p/s.) en CD ( 12,00 p/s.) Voor meer informatie over de in company workshops en de voorwaarden kunt u contact opnemen met Tineke Kegel 023-5319475 VOORAANKONDIGING Najaar 2010 en/of voorjaar 2011 organiseren wij terugkomdagen voor exdeelnemers aan de modules Zittend Dans, Spel en Vaardigheid, Veelzijdig in Beweging. Rond 15 juli sturen wij de activiteitenbegeleiders die hiervoor in aanmerking komen een uitnodiging. TRAINING & OPLEIDING SPORTSERVICE NOORD- HOLLAND / 8