Vochtbeheersing onder een scherm. Peter van Weel

Vergelijkbare documenten
Systemen voor buitenluchttoevoer

Technieken voor ontvochtiging

Ontvochtiger aan, schermkier dicht. Energiek Event, Marcel Raaphorst en Nieves García

Klimaat (on)gelijkheid en luchtbeweging. Peter van Weel, Wageningen UR Glastuinbouw Seminar HNT 2011, Zoetermeer

Rapportage Temperatuur- en RV-metingen

Economie van Het Nieuwe Telen

Energiezuinig telen 10/3/2008. Verloop commodity gasprijs afgelopen 6 jaar. Wat komt er aan de orde? Aanleiding. Energie is heel duur geworden!

Energiezuinig telen in de glastuinbouw. Cursus Klimaat 8/02/2012 Kris Goen

Ventilation Jet en Airmix in de praktijk. 11 januari 2018, Bram Vanthoor, Tim Schinkel

Pieken zonder Pieken. Project binnen topsector Tuinbouw & Uitgangsmateriaal Onderdeel van PPS Energie & CO 2

Bijeenkomst CO 2 en Venlow Energy Kas. Venlow Energy kas 2 juli 2012 Frank Kempkes, Jan Janse

HNT in de praktijk : ervaringen eerste jaar

Module: Vochtbalans van de kas

Totaalconcept belichte Groenteteelt. 12 december 2018 Lisanne Helmus (Delphy IC) & Feije de Zwart (WUR)

Gerbera: maximale isolatie & lichtonderschepping

Energiebesparing in bio-glasteelten door intensief schermen en geavanceerd ventileren

Donderdag 28-jan 6:30 8:27 11:54 12:54 15:34 17:23 19:20

Teelt en energie van VenlowEnergy naar ID

Module: Uitstralingsmonitor

ERVARINGEN MET HET NIEUWE TELEN

Het Nieuwe Telen Ines

Vergelijking tomatenteelten met een Ventilation Jet systeem

Het Nieuwe Telen. Het Nieuwe Telen. Wat kan ik er NU mee? Ing René Beerkens

Presentatie Toepassingsmogelijkheden voor Verti-fan en Enfan

SlimmemeterPortal.nl maandrapport

Schermen en Het nieuwe telen : een perfecte combinatie

Het Nieuwe Telen. Basis HNT. Wat is de kern van HNT? en CO 2. Natuurkundige principes oa: Plantfysiologie Plantbalans. Vochtbalans Energie balans

Droge lucht toevoeren via slurven onder het gewas bij Gerbera en Matricaria

Energiebesparing in de broei van lelies

Het Nieuwe Telen Alstroemeria

Energiezuinige teelt Alstroemeria

NieuweTelenTulp. Energiezuinige teeltconcepten voor de broei van tulpen

Energiezuinige vochtregeling onder gesloten scherm

DE RYCK Klima. 1 kw primaire energie 2,25 kw warmte. ŋ verlies op motor 10% netto vermogen op WP 34% geeft warmte afvoer verwarmingscircuit

Goede middag, Met dezepresentatiewilikprobereneen getalsmatiginzichttegevenin verdampingen ontvochtiging en het energieverbruik dat daarmee gemoeid

Workshop: Efficiënter CO 2 doseren / weerstanden bij CO 2 opname

Optimalisering Ventilationjet systeem. Peter van Weel. Rapport GTB-1376

Verbeteren verticaal temperatuurprofiel in een Aircokas

Energiezuinige optimalisatie van het microklimaat door luchtbeweging

2SaveEnergykas 2017 Een sterk gewas met weinig gas

Het Nieuwe Telen van Paprika Monitoring bij Gubbels Siberië LLTB Ontwikkeling

Het Nieuwe Telen toegepast in aardbeien onderglas!

Winterlichtkas: spectaculaire resultaten

Module: Psychrodiagram

Ik ben Feije de Zwart en mij is gevraagd om wat te vertellen over schermen en ontvochtiging. Ik ben onderzoeker kasklimaat en energie.

Technisch en teelttechnisch verslag van het project Lucht in de kas bij Themato (opgesteld door Martien Duijndam)

HNT toegepast in potplanten. Studiemiddag HNT, LTO Glaskracht 2018 Door: Tristan Marçal Balk

Ervaringen met de energiezuinige serres op het PCG

Het Nieuwe Telen Alstroemeria

Evaluatie, Leerpunten en Plannen Perfecte Roos Energiezuinig geteeld , Arie de Gelder

Minimaliseren van klimaatvariatie

Conditionering bij biologische vruchtgroenten

VERTI-FAN. Verticale luchtrecirculatie Tuinbouw ventilatorsystemen

Rentabiliteit geconditioneerd telen

Hoe verbruikt ú minder gas?

Het Nieuwe Telen bij Vereijken

Samenstelling Levensloop Platina Fonds in 2015

Nog niet zo lang geleden waren groentetuinders veel ervan overtuigd dat een groentekas met enkel glas moest zijn gemaakt.

Analyse energieverbruik

Luchtbeweging. Door : Rene Poldervaart, Tim Stolker, Jan en Pieter Reijm

GEVEL 5. "Een goed dak is niet vanzelfsprekend" 153,900 4,09 4,23 0,24 6,8 15,54 4,00 : g/m² 14,3 8,7. 5,6 g/m² goed. Nee.

2,50 : Nee. Constructie: Opbouw Constructie:

De ka(n)s voor energie: The Big Picture

Notitie. Inleiding. Afgeronde onderzoeken. Betreft: Afgerond onderzoek

Kasklimaat in lelie onder verticale luchtcirculatie

de plant activiteit sensor Peter Stradiot Energie-InfoDag 12 maart 2009

402,000 4,72 4,86 0,21 2,50 : 5,9 20,49 10,8 8,6. g/m². 2,2 g/m² goed. Nee. Constructie: Opbouw Constructie:

Effect maatregelen ter voorkoming van temperatuurverschillen in de kas bij gebruik van energieschermen met open bandjes

Grip op licht. Meer energie besparing bij Het Nieuwe Telen Potplanten met meer natuurlijk licht en verbeterde monitoring. Arenasessie 1 okt 2013

Rapport Dienstencheques 2016

ste periode. Proefopzet. Kastemperatuur 1 ste periode. RV 1 ste periode. Resultaten 1 ste periode. Buistemperatuur ondernet

Luchtbevochtiging in de zomerperiode: Wat wil de plant?

Besparingsrapportage. Passer College locatie Lage Land, Rotterdam. Eagle Energy BV West Kinderdijk 281A 2953 XT Alblasserdam

VEMW Energie besparen met een slim besparingsplan

Energiebesparingen in gebouwen.

Scope 3 doelstelling Pilkes

Consultancy effect uitstraling en T-verdeling op Botrytis Chrysant

Conditioneren van chrysant. Marcel Raaphorst Arie de Gelder Paul de Veld (DLV)

395,000 3,91 4,05 0,25 2,50 : 7,1 20,41 149,0 148,2. g/m². 0,8 g/m² goed. Nee. Constructie: Opbouw Constructie:

En met we bedoel ik Marcel Raaphorst, Peter van Weel, Bas Speetjens, Wouter Verkerke en mijzelf natuurlijk. Bas werkt overigens al weer een jaar bij

Energiebesparing op de voorbeeldbedrijven in Utrecht. Stand van zaken voorjaar 2018

Het nieuwe telen biologisch

Dam Dak Advies van 5

Eindrapportage monitoringsproject HNT Gerbera Seizoen 15-16

KLIMAATGARANT. Bewonershandleiding. Woningen met EnergiePrestatieVergoeding

Energieboekhouding BRISE. Thomas Deville. Facilitator Duurzame gebouwen voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Verbeteringsopties BiJo

WarmteTerugWinning voor optimale diergezondheid en een beter bedrijfsresultaat. Ir. Maurice Ortmans

The lessons learned 2009

Efficiënt energiegebruik in de glastuinbouw

Berekening Gilde Software van 6

Aantal groenestroomcertificaten verkocht aan minimumsteun

Natuurkundige analyse van de vocht- en energie balans van een tuinbouwkas

Kasstaat Contante verkopen feb-10

Ing. Marco J. Bijkerk, Manager innovative technologies Business development Remeha NWE

CO 2, temperatuur en energiebesparing

Witruimte voor de tabel. Witte regel met tekst J. P. P. Wind Zonnelaan HE Nijmegen. Beste heer Wind,

Transcriptie:

Vochtbeheersing onder een scherm Peter van Weel

Aircobreeze: luchtbeweging en menging

Diverse proeven 1. Biologische tomaat/paprika met dubbel energiescherm en Aircobreeze 2. Gerbera met verduisteringsdoek, lichtscherm en Aircobreeze 3. Matricaria grondteelt met energiescherm, deel van het bedrijf Aircobreeze 4. WUR Bleiswijk: Grondteelt tomaat met energiescherm en Aircobreeze of slangennet met voorverwarmde buitenlucht

Paprika grondteelt Hele afdeling uitgerust met dubbel scherm en Aircobreeze. Speciale aandacht voor luchtaanzuiging door schermkier. Klimaatmetingen met 3 meetpalen. Rookproeven.

Aircobreeze, 2 schermen

Aircobreeze, spelen met de ramen

Energiebesparing Energieverbruik s nachts vrijwel onafhankelijk van delta T binnen buiten. Dit komt doordat bij lagere buitentemperaturen meer is geschermd. Door een of twee gesloten schermen wordt het verschil tussen de temperatuur onder en boven het kasdek verlaagd met ±40% of ±70%. Door een of twee schermen wordt het stralingsverlies met 33% of 50% verkleind. Het stralingsverlies heeft een belangrijk aandeel in het warmteverlies zonder dat dit gepaard gaat met vochtafvoer. Boven 85% RV treedt zelfs bij twee gesloten schermen condensatie plaats op de schermen. Daarvoor moet extra aandacht komen. Oplossingen zijn: extra vocht afvoeren door een schermkier of buitenlucht inblazen of het scherm dubbelwandig maken.

Conclusies biologische paprika Lucht omlaag halen via kier werkt prima, geen tocht of temperatuurverschillen dankzij minimale kier en menging door ventilator Teler moet leren (durven) werken met raamopening Minimum buis in de voornacht niet gebruikt, wel om op te stoken naar dagtemperatuur +schermgebruik 35% besparing t.o.v. enkel scherm en continu minimum buis. Geen botrytis op blad, nog wel op wonden. Oorzaak: lagere buistemperaturen en lage luchtsnelheden onderin het gewas of hogere RV? Oplossing: luchtslangen gebruiken om droge lucht tegen wonden te blazen en de kas te verwarmen. Condensatie op het doek was een probleem zolang niet boven het doek gelucht werd.

Gerbera Hele bedrijf uitgerust met Aircobreeze, verduisteringsdoek en lichtscherm Vergelijking met identiek bedrijf met zelfde cultivars zonder daglengteverkorting, Aircobreeze en energiescherm

Gerbera: 2 schermen dicht, spelen met de ramen

Aircobreeze in combinatie met belichting

Warmteverbruik gerbera Warmtegebruik (m3/m2) 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov Referentie Zuijderwijk

Stroomverbruik 1 ventilator per 250 m2 1 W/m 2 6000 draaiuren (scherm gesloten of ramen <5%) Jaarverbruik: 6 kwh/m 2

Saldo energiekosten ( /m2) door Aircobreeze bij Gerbera bij verschillende gas en elektriciteitsprijzen (warmtelevering door ketel). Gasprijs ( /m 3) Elektriciteitsprijs inkoop ( /kwh) 0,06 0,07 0,08 0,09 0,1 0,25 1,49 1,43 1,37 1,31 1,25 0,30 1,86 1,80 1,74 1,68 1,62 0,35 2,23 2,17 2,11 2,05 1,99 0,40 2,60 2,54 2,48 2,42 2,36 0,45 2,97 2,91 2,85 2,79 2,73 0,50 3,34 3,28 3,22 3,16 3,10

Resultaten botrytisbepalingen Gerbera Botrytisaantasting Teler A Teler B Teler A Teler B Teler A Teler A pink eye pink eye red explosion red explosion harley kimsey 10-mrt 1.7 1.6 1.1 1.0 1.3 1.1 7-apr 1.7 1.8 1.1 1.0 1.2 1.0 21-apr 1.4 1.5 1.0 1.0 1.0 1.3 6-mei 1.7 1.3 1.0 1.0 1.0 1.0 19-mei 1.1 1.1 1.0 1.0 1.0 1.1 1 = geen aantastingen 2 = aantal kleine sporen 3 = veel kleine sporen en/of enkele grote sporen Teler A: Aircobreeze Teler B: referentie

Resultaten vaasleven Gerbera houdbaarheid (dagen) Teler A Teler B Teler A Teler B Teler A Datum pink eye pink eye red explosien red explosien Teler A harley kimsey opmerkingen 10 mrt 17.0 16.4 15.7 15.7 16.8 18.9 7 apr 16.4 16.1 15.9 16.8 14.0 18.1 Teler A: mijtschade en aan het eind meeldauw Teler B: meteen meeldauw 21 apr 15.7 16.4 22.4 22.4 14.3 17.0 Teler A: mijtschade en zwarte toppen aan lintbloemen (red E) Teler B: mijtschade, meeldauw, en zwarte toppen lintbloemen (red explosien) 6 mei 13.5 6.8 16.6 10.3 14.1 15.4 Geen voorbehandeling Teler A: zwarte punten bij red e. Teler B: meeldauw 19 mei 20.0 19.5 21.9 22.6 Teler B: mijtschade en veel meeldauw Teler A: Aircobreeze Teler B: referentie

Conclusies gerbera Verduistering en lichtscherm zoveel mogelijk sluiten en minimum buis uit 32% of 7,2 m 3 /m 2 /jr energiebesparing. Dat kostte 6 kwh/m 2 aan stroom. RV was gemiddeld hoog (90 95%), maar toch niet meer botrytis dan bij referentie. Raamstand is belangrijk voor RV verlaging en heeft weinig invloed op energieverbruik. Verdere verlaging van botrytis wellicht door aanvullende luchtbeweging binnen bladpakket of door slangen met voorverwarmde buitenlucht.

Matricaria Tot nu toe weinig schermgebruik en veel luchten om hartelozen en brandkoppen te vermijden. Nu Aircobreeze om rondom de plantkop meer luchtbeweging te krijgen en het scherm en de ramen meer te sluiten. Halve kas uitgerust, dus vergelijking binnen het bedrijf

Effect op RV bij Matricaria Ventilator aan Ventilator uit Tussen gewas Boven gewas

Matricaria energieverbruik Afd 1= Aircobreeze Afd 7= Referentie

Teelteffecten Matricaria Hartelozen Aircobreeze t.o.v. Referentie Gelijk Brandkoppen Gelijk Bladsmeul Gelijk Lengte Gelijk

Conclusies Matricaria Aircobreeze maakt weglaten van minimum buis in combinatie met meer gesloten scherm en ramen mogelijk 16% of 4,5 m 3 /m 2 energiebesparing. Aircobreeze verkleint de verticale verschillen in temperatuur en RV. Nog te veel last van hartelozen, brandkoppen en smeul. Door het dichte gewas te weinig invloed van Aircobreeze tussen het gesloten gewas aanvullende proef met luchtslangen

Proef WUR Bleiswijk Doel: maximaal schermen! Vergelijking 2 systemen: Aircobreeze Voorverwarmde buitenlucht via slangen onderin het gewas distribueren. Grondteelt tomaat

Jaaroverzicht systeemgebruik en RV

Luchtslang met buitenaanzuiging

Energieverbruik periode 3 t/m 9 Energie inbreng via LBK was 0,6 m 3 /m 2 Via verwarming: 7,9 m 3 /m 2 Extra stroom: 1,5 kwh/m 2 = 0,4 m 3 /m 2 Totaal verbruik: 8,9 m 3 /m 2 KWIN gasverbruik zonder CO 2 = 10,8 m 3 /m 3 Besparing: 1,9 m 3 /m 2 == 17%

Eerst luchtslang, daarna Aircobreeze met klep

Resultaten buitenaaanzuiging via LBK Altijd geschermd van zonsondergang tot zonsopgang zolang de buitentemperatuur lager was dan 10 0 C. Altijd gesloten ramen Langzaam opstijgende lucht met 1 kasverversing per uur. 17% energiebesparing met enkel scherm Ventilator draait in de nacht ongeveer 20% van de tijd, geschat jaarverbruik elektriciteit vergelijkbaar met Aircobreeze 6 kwh/m 2. Geen botrytis

Resultaten Aircobreeze Luchtaanzuigen via klep werkt prima, scherm volledig gesloten! Lucht wordt goed verticaal gemengd RV verlaging wat moeilijker dan bij buitenaanzuiging en LBK Gewaservaring en energiebesparing niet bepaald door te korte testperiode.

Plan 2009: Aircobreeze met dakdoorvoer

Plan 2009: Aircobreeze met buitenlucht via slang