Geluidshinder in Nederland door weg-, rail- en vliegverkeer, 2012 Indicator 10 september 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De grootste geluidsbelasting treedt op nabij wegen, spoorwegen en de aan- en uitvliegroutes bij Schiphol. Wegverkeer veroorzaakt de meeste geluidshinder. De geluidshinder langs rijkswegen neemt langzaam maar gestaag af. Ook langs spoorwegen gaat de geluidsbelasting omlaag. Door vooral het stiller worden van vliegtuigen is de hinder bij Schiphol ook afgenomen. De kaart van 2012 toont naast de geluidbelasting van weg-, rail- en vliegverkeer ook de geluidbelasting van industrie en windmolens. [figuurgroep] Download figuur [2] Pagina 1 van 6
Download figuur [3] Pagina 2 van 6
Download figuur [4] [/figuurgroep] Geluidshinder langs rijkswegen neemt langzaam maar gestaag af. Ondanks het treffen van de vele geluidswerende voorzieningen langs de rijkswegen, is de geluidsbelasting maar beperkt afgenomen. Toch hebben alle geluidswerende voorzieningen een aanzienlijke bijdrage geleverd door de groei van de geluidsbelasting, die werd veroorzaakt door de toegenomen mobiliteit, meer dan te compenseren. Op het overige wegennet, met name binnen bebouwd gebied waar het aanbrengen van geluidswerende voorzieningen niet mogelijk is, is de geluidsbelasting toegenomen. De meeste geluidswerende voorzieningen hebben overigens ook een minder goede werking bij lagere snelheden (dus binnen bebouwd gebied). Bromfietsen zijn van alle geluidsbronnen het meest hinderlijk. Ze zijn de belangrijkste bron van slaapverstoring, gevolgd door contactgeluiden van de buren (Franssen et al. 2004). Het deel van de Nederlandse bevolking dat in de woonomgeving hinder ondervindt van geluid door verkeer en/of industrie ligt al ruim tien jaar stabiel net boven 40 procent. Ook langs spoorwegen gaat de geluidsbelasting omlaag. Ook langs het spoor hebben de geluidswerende voorzieningen bijgedragen aan een verlaging van de geluidsbelasting. Naast de aanleg van geluidsschermen zorgen ook de aanleg van stiller spoor en de vervanging van treinen door stillere types voor een verlaging van de geluidsbelasting in de Pagina 3 van 6
omgeving van het spoor. Door de aanleg van nieuwe spoorlijnen (de HSL-zuid en de Betuwelijn) en de spoorverdubbeling, met de mogelijkheid om meer treinen over het traject te laten rijden, neemt lokaal soms de geluidsbelasting toe. Geluidshinder en slaapverstoring rond Schiphol De aantallen ernstig gehinderden en slaapverstoorden door vliegtuiggeluid geven een indicatie van de invloed van het luchtverkeer op de kwaliteit van de leefomgeving. Tussen 1990 en 2000 zijn deze aantallen sterk gedaald (MNP, 2005). Tussen 2004 en 2008 fluctueren de aantallen gehinderden en slaapverstoorden binnen een marge van ca. 10 procent. Na 2008 liggen de aantallen, mede door minder vluchten als gevolg van de economische crisis, ongeveer 20% lager. De belangrijkste oorzaak van de afname van de hinder over een langere reeks van jaren is het stiller worden van de vliegtuigen. Maar ook verbeterde vliegroutes en -procedures hebben aan deze afname bijgedragen. Enkele decennia restrictief ruimtelijk beleid in de Schipholregio heeft ervoor gezorgd dat in de meeste gebieden onder druk bevlogen routes beperkte of geen groei van het aantal woningen heeft plaatsgevonden. Hierdoor is een groei van het aantal gehinderden en slaapgestoorden voorkomen. Wisseling gegevens en modellering Door de verandering van de oorsprong van de gegevens is een trendbreuk opgetreden. Waar in het verleden PBL nog een eigen modellering van geluid uitvoerde, worden de gegevens tegenwoordig verkregen van het RIVM. Daarnaast is de basis van de gegevens voor de beide modellen anders. Dit heeft invloed op de uitkomsten. De berekeningen van 2010 en eerder zijn dan ook niet meer vergelijkbaar met de gegevens van 2012. Beleidsdoelstellingen Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte Deze indicator verwijst naar de volgende doelen en nationale belangen: Het waarborgen van een leefbare en veilige omgeving waarin unieke natuurlijke en cultuurhistorische waarden behouden zijn (leefbaar en veilig) Nationaal Belang: verbeteren van de milieukwaliteit (lucht, bodem, water) en bescherming tegen geluidsoverlast en externe veiligheidsrisico's Referenties IenM (2012), Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte [5], Den Haag: Ministerie van Infrastructuur en Milieu. PBL (2010) Balans van de Leefomgeving 2010 [6] Franssen, E.A.M., J.E.F. van Dongen, J.H.M. Ruysbroek, H. Vos, R. Stellato (2004). Hinder door milieufactoren en de beoordeling van de leefomgeving in Nederland. Inventarisatie Verstoringen 2003. RIVM Rapport 815120001 Pagina 4 van 6
Relevante informatie EU (2002). Richtlijn 2002/49/EGC van het Europese Parlement en de raad van 25 juni 2002 betreffende de beoordeling en het beheer van geluid. [7] (link naar PDF-bestand). Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen, nr. L 189/12. PBL (2010). Cijfers gebaseerd op gegevens van NLR, RWS, Provincies en Prorail/Deltarail, bewerkt door het Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag/Bilthoven RIVM (2012). Cijfers gebaseerd op gegevens van NLR, RWS, Provincies en Prorail/Deltarail, bewerkt door het R.I.V.M., Bilthoven TK (1979). Wet van 16 februari 1979 houden regels inzake het voorkomen of beperken van geluidhinder (Wet geluidhinder [8]). Technische toelichting Naam van het gegeven Geluidsbelasting Nederland door weg- en rail en vliegverkeer Verantwoordelijk instituut Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) Berekeningswijze Wegverkeersmodellering door GoudappelCoffeng, gecombineerd met informatie van RWS berekend met Noisetool (tot 2010) of modellering door het RIVM (vanaf 2012) Railverkeergegevens van Prorail (Deltarail) berekend met Noisetool (tot 2010) of modellering door het RIVM (vanaf 2012) Vliegverkeer van NLR Wisseling gegevens en modellering Door de verandering van de oorsprong van de gegevens is een trendbreuk opgetreden. Waar in het verleden PBL nog een eigen modellering van geluid uitvoerde, worden de gegevens tegenwoordig verkregen van het RIVM. Daarnaast is de basis van de gegevens voor de beide modellen anders. Dit heeft invloed op de uitkomsten. De berekeningen van 2010 en eerder zijn dan ook niet meer vergelijkbaar met de gegevens van 2012. Referentie van deze webpagina CBS, PBL, RIVM, WUR (2014). [9] (indicator 0296, versie 08, 10 september 2014 ). www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen. Bron-URL: https://www.clo.nl/indicatoren/nl029608 Links [1] https://www.clo.nl/indicatoren/nl0296 Pagina 5 van 6
[2] https://www.clo.nl/sites/default/files/infographics/0296_004k_clo_08_nl.png [3] https://www.clo.nl/sites/default/files/infographics/0296_003k_clo_08_nl.png [4] https://www.clo.nl/sites/default/files/infographics/0296_001k_clo_08_nl.png [5] http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/rapporten/2012/03/13/structuurvisieinfrastructuur-en-ruimte.html [6] http://pbl.nl/nl/publicaties/2010/balans-van-de-leefomgeving-2010.html [7] http://eur-lex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=oj:l:2002:189:0012:0025:nl:pdf [8] http://wetten.overheid.nl/cgi-bin/deeplink/law1/title=wet GELUIDHINDER [9] https://www.clo.nl/indicatoren/nl029608 Pagina 6 van 6