Welvaart Socialisme Gepensioneerden Bruggepensioneerden Internationaal Jongeren Militantisme Acties Vooruitgang Leden België Dienstverlening Europa Kaderleden ACTIVITEITENVERSLAG 2006-2010 Vrouwen Vakbondsalternatieven Intersectoraal Interprofessioneel Diensten Wallonië Brussel Visie Vlaanderen Logistiek Verdediging van bedienden Solidariteit ANPCB Infocom Eenheid Financiën Handel Industrie Social-Profit
20 Verantwoordelijke uitgever Erwin De Deyn Hoogstraat 42 1000 Brussel www.bbtk.org Tel : +32 2 545 79 00 info@bbtk-abvv.be Foto cover Kate Sheppard Drukwerk Drukkerij Lozet Gedrukt op papier uit duurzaam bosbeheer Mannen / Vrouwen Verwijzingen naar personen of functies hebben betrekking op mannen en vrouwen. BBTK Augustus 2010
ACTIVITEITEN- VERSLAG 2006-2010 13 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004
3. SyNDICAAL BELEID - INTERNATIONAAL 3.1. Internationaal vakbondsnetwerk Een wereld die globaliseert en waar de beslissingen steeds meer internationaal worden genomen. De delokalisatiepolitiek van multinationals die onze loon- en arbeidsvoorwaarden zwaar onder druk zetten. En een Europa dat een strakke liberaal-economische lijn aanhoudt. We hebben dus een internationaal en Europees syndicalisme nodig om tegenmacht te creëren. Europese en internationale vraagstukken winnen dan ook meer en meer aan belang op alle niveaus van de syndicale agenda. De BBTK wil ook mee helpen om vakbondswerk op een internationaal niveau te tillen. Om die ambitie waar te maken, werken we als centrale mee aan een internationaal vakbondsnetwerk. BBTK is actief aangesloten bij diverse mondiale vakbonden in functie van de sector die deze vakbonden vertegenwoordigen zoals diensten, transport, voeding, metaal, staal, chemie, social profit, Zij zijn voor hun sector vooral actief op het naleven van algemene arbeidsrechten, onderhandelingen met multinationals over gedragscodes, lobbyen bij internationale instanties zoals IAO (Internationale Arbeidsorganisatie)... De dienstverlenende sectoren (handel, financiën, telecom, ICT,...) zijn gegroepeerd in UNI. BBTK heeft een zetel in het Management Committee, het Europees Uitvoerend Comité en in het Wereld Uitvoerend Comité. Deelname aan internationale activiteiten geeft een ruimere kijk op gebeurtenissen en tendenzen. Ze bevorderen ook het contact tussen vakbonds- mensen uit verschillende landen en continenten. Dat syndicaal netwerk met secretarissen en militanten uit andere landen helpt om bijvoorbeeld informatie te krijgen over bepaalde bedrijven en thema s of grensoverschrijdend samen te werken. Ten slotte is aanwezigheid op internationale activiteiten ook belangrijk om BBTK meer bekend te maken binnen de internationale vakbondswerking. Zo kan de centrale zwaarder wegen op de internationale agenda. Een actief lidmaatschap vergt natuurlijk ook een goede voorbereiding in onze eigen centrale. Na deelname aan een internationale activiteit is uiteraard ook een goede terugkoppeling nodig. Dit alles moet de betrokkenheid van militanten en medewerkers verhogen en er voor zorgen dat we een goede inbreng doen. 3.2. Congressen van de federaties Tijdens de periode van het activiteitenverslag congresseerden verschillende federaties waarbij BBTK aangesloten is. Onder het motto Together we can! zette UNI- Europa in Athene thema s op de agenda als de solidariteit met Chinese werknemers, de beperking van de openingsuren van winkels in Europa en een betere samenwerking tussen de diverse UNI-sectoren. EMF, de federatie voor de metaalsector, koppelde de rol van de vakbonden in een sociaal Europa aan concrete actieplannen voor de diverse sectorale en thematische EMF-werkgroepen. 63 BBTK ACTIVITEITENVERSLAG 2006-2010
3. SyNDICAAL BELEID -INTERNATIONAAL 64 Global unity, global equality was de slagzin op het congres van ICEM, de internationale vakbondsfederatie voor onder meer de chemie en de mijnsector. Tijdens een voorafgaande conferentie over uitzendwerk, riepen de deelnemers ICEM op om hun strijd tegen de slechte arbeidsomstandigheden in die sector verder te zetten. Met de slogan Power through organizing legde het IUF-congres de nadruk op concrete rekruteringscampagnes. IUF is de wereldwijde federatie voor de voedselnijverheid. Het congres lanceerde o.a. een oproep aan Coca Cola om het recht op vakbondsvertegenwoordiging en collectief onderhandelen te respecteren ook bij herstructureringen. Ook hier stonden precaire tewerkstellingsvormen (outsourcing, tijdelijke contracten, uitzendarbeid, ) op de agenda en werd gepleit voor versterkte vakbondswerking rond deze thema s. 3.3. Andere internationale actie De BBTK zette samen met het ABVV zijn werkzaamheden op het vlak van samenwerking met syndicale organisaties in Afrika, Oost-Europa en India voort. Hij neemt geregeld ook rechtstreeks deel aan de internationale actualiteit door projecten en specifieke campagnes zoals de Schone Klerencampagne te steunen. Of door deel te nemen aan het Wereld Sociaal Forum (WSF) dat ontstond als reactie tegen de economische wereldtop van Davos waar elk jaar duizenden globale leiders van het kapitalisme hun opwachting maken. In 2009 deed het WSF Belem (Brazilië) aan in aanwezigheid van André Langenus, Federaal Secretaris van BBTK. Meer informatie met betrekking tot de internationale activiteiten van de BBTK zijn terug te vinden op www.bbtk.org, in het internationale luik van de website. 3.4. Concrete opvolging van dossiers 3.4.1. Een wijdverspreide crisis De achtergrond waartegen de syndicale actie zich afspeelde tijdens de periode van het activiteitenverslag, was deze van één van de grootste crisissen die we wereldwijd kenden. In 2007 werd de internationale economie door elkaar geschud door de subprime crisis op de markt van de woonleningen in de Verenigde Staten. De crisis is een uitvloeisel van het casinokapitalisme en legde de ontsporing van de deregulering bloot. Maar ze is vooral het resultaat van ongelijkheid van inkomens, overproductie en het kunstmatig in stand houden van koopkracht. De gevolgen waren er dan ook niet naar: een drievoudige crisis op de financiële markten, de voedingsmarkten en de energiemarkten. De BBTK volgde de crisis in zijn internationale en Europese dimensie op door binnen het kader van UNI-Financiën de acties ter hervorming van de regulering van de financiële markten te steunen. Maar ook door bijvoorbeeld het ABVV Federaal in de werkgroep Europese cel mee te helpen bij de voorbereiding van de G20 (dat zijn topbijeenkomsten met de 20 belangrijkste economieën ter wereld) van de wereldregeringsleiders hierover. 3.4.2. Over Bolkestein en liberalisering van diensten BBTK heeft de discussie rond de Bolkesteinrichtlijn van in het begin nabij gevolgd en nam deel aan de Euromanifestaties die werden georganiseerd om onze vakbondseisen kracht bij te zetten. Ter herinnering. De Bolkesteinrichtlijn, zo genoemd naar zijn initiatiefnemer Frits Bolkestein, lokte heel wat polemiek uit omwille van het zogenaamde land van oorsprong - beginsel. Volgens dit beginsel zou een dienstverlener enkel de regelgeving van zijn eigen land moeten volgen. Een reëel risico op sociale dumping dus. Bovendien bevatte het lijstje van diensten - waarop de richtlijn van toepassing was - niet alleen puur
commerciële diensten, maar ook de gevoelige gemeenschapsvoorzieningen zoals gezondheidszorg en sociale diensten (thuiszorg, kinderopvang en sociale huisvesting). Na heel wat weerwerk, waaronder ook van de vakbonden, werd de richtlijn geamendeerd in het Europees parlement en kon één en ander gecorrigeerd worden. Waakzaamheid blijft geboden. Het proces van de omzetting van de richtlijn is nog niet helemaal ten einde en rond de noties niet-economische diensten van algemeen belang, diensten van algemeen economisch belang en de sociale diensten van algemeen belang blijft nog steeds de nodige verwarring bestaan. Gelet op de inzet en de eventuele gevolgen naar de social profit, zal BBTK dit dossier ook in de toekomst nauw blijven opvolgen. 3.4.3. De Europese richtlijn uitzendarbeid: waakzaamheid geboden Eind 2008 werd de Europese richtlijn uitzendarbeid door het Europees Parlement goedgekeurd. De goedkeuring kwam er na 20 jaar blokkages hierover. De richtlijn bekrachtigt het beginsel van de gelijkheid van behandeling tussen uitzendkrachten en arbeidskrachten van de gebruiker, dat is de onderneming die de interimwerknemers inhuurt. De Europese tekst verleent echter veel ruimte voor de omzetting in nationaal recht (na raadpleging van de sociale partners) en ook m.b.t. het non-discriminatie beginsel. Dit zal dan ook de inzet zijn van de discussies in de Nationale Arbeidsraad: als de uitzendkantoren hun zin krijgen, zou het toepassingsveld voor uitzendarbeid uitgebreid worden, wat onvermijdelijk zal leiden tot een precarisering van de werkgelegenheid. BBTK volgde dit dossier op vanuit UNI-Europa en zal ook de discussies in de Nationale Arbeidsraad volgen. 3.4.4. De Europese richtlijn over de arbeidstijd (voorlopig) mislukt Na 5 jaar onderhandelen eindigde de herziening van de arbeidstijdrichtlijn in 2009 op een mislukking. Volgens de Commissie zouden een twintigtal landen de huidige richtlijn arbeidstijd overtreden op het vlak van de wachttijd in de ziekenhuissector. Voor ons land zou de situatie van de artsen in opleiding niet in overeenstemming zijn met de richtlijn in het licht van de arresten van het Europees Hof van Justitie waarin gesteld wordt dat de wachttijd ter plaatse met inbegrip van de niet actieve periode, als arbeidstijd beschouwd moet worden. Het Europees Parlement en de Raad raakten het niet eens over de zogenaamde opt-out (individuele afwijkingen op de 48 u per week). Het woord is nu aan de Commissie om een nieuwe tekst op te stellen. Wordt vervolgd dus. 3.4.5. Europese Ondernemingsraden op de kaart Uit een onderzoek blijkt dat van de 2.264 multinationals die onder de richtlijn Europese Ondernemingsraad vallen, slechts 938 een EOR hebben. Ook blijkt dat de mate waarin de militanten op de hoogte worden gebracht en het soort informatie dat ze krijgen, beperkt is. BBTK heeft dan ook blijven aandacht besteden aan de verbetering van de werking van EOR en nieuwe oprichtingen. Zo organiseerden we begin 2010 nog een informatiesessie voor onze afgevaardigden in de EOR over de nieuwe richtlijn Europese Ondernemingsraden die over twee jaar in voege zal treden. Langzamerhand worden onze inspanningen op dat vlak beloond. We zullen hier verder blijven aan werken want de Europese Ondernemingsraad blijft een hefboom om de directie te bewegen tot verbeteringen van o.a. goede afspraken rond herstructureringen, veiligheid en gezondheid, vormingsbeleid en gelijkheid tussen mannen en vrouwen. Ook vanuit UNI-Europa werkt BBTK aan het thema van de Europese Ondernemingsraden. Samen met de andere leden wordt momenteel gewerkt aan een eigen actieplan hieromtrent. 65 BBTK ACTIVITEITENVERSLAG 2006-2010
3. SyNDICAAL BELEID -INTERNATIONAAL 3.4.6. De Lissabon strategieën en de strategie Europa 2020 Europa komt uit 10 jaar strategie van Lissabon. Ambitie was in 2010 te komen tot volledige tewerkstelling. Maar vooral van Europa de meest competitieve economie ter wereld te maken. Iets wat de BBTK altijd gehekeld heeft. De Europese Commissie kwam nu naar buiten met een nieuwe strategie die ze de strategie 2020 doopte. Groei, groei en nog eens groei is het leidmotief geworden. De grote afwezigen zijn de kwaliteit van die groei en de sociale cohesie. Bovendien herbevestigt de Commissie een aantal dossiers die nefaste gevolgen kunnen hebben op sociaal vlak (flexicurity, better regulation enz.) en kondigt een aantal andere maatregelen aan die al even gevaarlijk zijn (modernisering van de socialezekerheidsdiensten, evaluatie van de relevantie en de levensvatbaarheid van socialezekerheidsen pensioenstelsels, ). 3.4.7. Het Europees Hof van Justitie : interne markt krijgt voorrang Vier arresten van het Hof van Justitie klonken als een donderslag bij heldere hemel in het sociale landschap: de arresten Rüffert, Viking, Laval en Luxemburg die de werknemersrechten beïnvloeden en de regels van de interne markt laten voorgaan op het sociale recht, het sociaal overleg en algemeen verbindend verklaarde collectieve arbeidsovereenkomsten. Een kaakslag voor Sociaal Europa. BBTK volgde dit dossier op vanuit UNI-Europa. Deze werkt met name aan een rapport dat de concrete gevolgen van deze rechtspraak in elk van de Europese landen in kaart moet brengen. En ook bij het ABVV kwam de discussie en analyses van deze arresten ruim aan bod in de werkgroep Syndicale Vrijheden. Gezien het belang van de toekomstige strategie EU 2020 die de bakens zal uitzetten voor de werking van de EU en van de Lidstaten voor de komende 10 jaar, zal het BBTK niet nalaten deze materie verder te volgen en tussen te komen waar nodig. 66