Wat is de Europese Unie? De EU is Europees = gelegen in Europa De EU is een Unie = verenigt landen en mensen Laten we eens inzoomen: Wat hebben de Europeanen met elkaar gemeen? Hoe heeft de EU zich ontwikkeld? Wat doet de EU tegenwoordig? 2
Europa ons continent Europa is een van de zeven werelddelen. 3
Europa ons continent Het strekt zich uit van de Noordelijke IJszee in het noorden Europa is een van de zeven werelddelen. tot de Middellandse Zee in het zuiden 4
Europa ons continent Het strekt zich uit van de Noordelijke IJszee in het noorden Europa is een van de zeven werelddelen. en van de Atlantische Oceaan in het westen tot het Oeralgebergte in het oosten. tot de Middellandse Zee in het zuiden 5
Europa ons continent Het strekt zich uit van de Noordelijke IJszee in het noorden Europa is een van de zeven werelddelen. en van de Atlantische Oceaan in het westen van wie 500 miljoen in de Europese Unie. tot het Oeralgebergte in het oosten. In Europa wonen meer dan 700 miljoen mensen, tot de Middellandse Zee in het zuiden 6
Europa onze geschiedenis Wij Europeanen delen niet alleen een continent, we delen ook een gemeenschappelijke geschiedenis. Nieuwe manieren van leven, denken en geloven hebben zich altijd over Europa verspreid. Tot op de dag van vandaag zijn deze bepalend voor ons denken en ons gedrag. Het klassieke Griekenland en Rome, bijvoorbeeld, hebben de Europese cultuur sterk beïnvloed. De kerk La Madeleine in Parijs, geïnspireerd op een Romeinse tempel, ontworpen als een tempel ter ere van het leger van Napoleon, hier gezien vanaf de Place de la Concorde, waar de guillotine stond tijdens de Franse revolutie. 7
Talen Dat komt tot uiting in onze talen: veel woorden in Europese talen stammen af van het oud-grieks en het Latijn. Bijvoorbeeld: Europa en democratie (Grieks) of Unie (Latijn). De Athene-fontein voor het Oostenrijkse parlement in Wenen. 8
Kunst en cultuur In de loop der eeuwen hebben nieuwe muziek-, architectuur- en literatuurstijlen kunstenaars in heel Europa geïnspireerd. Bijvoorbeeld: gotische kerken in Frankrijk, Spanje, Polen of Slowakije, of klassieke muziek van Duitse, Italiaanse, Oostenrijkse of Britse componisten. Het gezin Mozart (Wolfgang Amadeus met zijn vader Leopold en zijn zus Nannerl) heeft meerdere keren door Europa getourd. 9
Europese oorlogen Helaas bestaat de geschiedenis van Europa niet alleen uit grote prestaties waar we trots op kunnen zijn. De hele geschiedenis door hebben Europese naties verschrikkelijke oorlogen met elkaar uitgevochten. In de twintigste eeuw verspreidden twee oorlogen zich vanuit Europa over de hele wereld. Op deze begraafplaats liggen de resten van meer dan 140 000 soldaten die zijn omgekomen tijdens de slag bij Verdun (Frankrijk) in de Eerste Wereldoorlog. 10
Europese oorlogen Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog vroegen mensen in Europa zich af: "Wat kunnen we doen om ervoor te zorgen dat dit nooit meer gebeurt?" "Zullen Europeanen ooit leren om samen te werken in plaats elkaar te bestrijden?" Laten we kijken wat er vervolgens gebeurde. Bijna alle gebouwen in Warschau waren aan het eind van de Tweede Wereldoorlog vernietigd. 11
Oprichting van de Europese Unie Als je oorlog wil voorkomen, moet je samenwerken. Een eerste stap is samen controle uitoefenen over de dingen die nodig zijn voor oorlog: staal voor wapens en energie voor fabrieken en vervoer 12
Europese Gemeenschap voor kolen en staal Daarom besloten zes Europese landen (België, Duitsland, Frankrijk, Italië, Luxemburg en Nederland) om hun kolen- en staalindustrieën te verenigen. Ze richtten de Europese Gemeenschap voor kolen en staal op. Het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor kolen en staal werd in 1951 ondertekend in Parijs. 13
Europese Economische Gemeenschap De zes landen konden het zo goed met elkaar vinden dat ze besloten een stap verder te gaan en de Europese Economische Gemeenschap (EEG) op te richten. Het centrale idee was een 'gemeenschappelijke markt' te creëren. Dat hield in dat alle nationale belemmeringen voor vrije handel, zoals grenscontroles en douanerechten, werden afgeschaft, alsof Europa één land was. De Europese vlag werd door de Europese Economische Gemeenschap in 1985 ingevoerd. 14
Niet alleen economie In de loop der jaren traden steeds meer landen toe tot de EEG. Ze begonnen op veel meer gebieden samen te werken, zoals bij: de bescherming van het milieu en de aanleg van betere wegen en spoorwegen in heel Europa. De Øresund-brug, die in 1999 werd voltooid, verbindt Zweden met Denemarken. 15
Niet alleen economie In de loop der jaren traden steeds meer landen toe tot de EEG. Ze begonnen op veel meer gebieden samen te werken, zoals bij: de bescherming van het milieu en de aanleg van betere wegen en spoorwegen in heel Europa. Daarom besloot de EEG haar naam te veranderen in 'Europese Unie'. De Øresund-brug, die in 1999 werd voltooid, verbindt Zweden met Denemarken. 16
Val van het IJzeren Gordijn In 1989 bevrijdden Midden- en Oost-Europese landen zich van het communisme. De onnatuurlijke scheiding tussen het oosten en het westen van Europa, het 'IJzeren Gordijn', hield op te bestaan. De landen die hun vrijheid hadden herwonnen, hervormden hun wetten en economieën en traden toe tot de EU. De EU heeft nu 28 lidstaten. Restanten van het IJzeren Gordijn in Tsjechië 17
Wat de Europese Unie tegenwoordig doet De EU probeert het leven voor ons allemaal beter te maken. Laten we eens een paar voorbeelden bekijken. Geld In het verleden had elk land in Europa zijn eigen munt. Nu gebruiken veel EU-lidstaten een en dezelfde munt, de euro. Vrijheid voor jongeren De : EU steunt jongeren die een tijdje in een ander Europees land willen studeren of een opleiding willen volgen (Erasmus+). 18
Wat de Europese Unie tegenwoordig doet Vrijheid voor werknemers EU-burgers kunnen in elke EU-lidstaat van hun keuze wonen en werken. Wil jij kok(kin) worden? Waarom niet in een andere EU-lidstaat werken om de geheimen van de keuken van dat land te ontsluieren? Klimaatactie In internationale onderhandelingen over de klimaatverandering spreekt de EU met één stem. 19
Wat de Europese Unie tegenwoordig doet Armere regio's helpen Sommige gebieden in Europa hebben geld nodig om nieuwe wegen en spoorwegen aan te leggen; op andere plaatsen zijn veel mensen op zoek naar werk. De EU stelt subsidies beschikbaar voor specifieke projecten om tegemoet te komen aan deze behoeften. Buurlanden helpen De EU helpt andere landen om scholen, ziekenhuizen en de sociale bescherming te verbeteren. Lida en Alina uit Moldavië profiteren hiervan. Afvalwaterinstallatie in Kroatië, gefinancierd met hulp van EU-fondsen 20
Wat de Europese Unie tegenwoordig doet De EU doet tegenwoordig nog veel meer dingen: Het milieu beschermen Helpen om energie te besparen Bellen goedkoper maken Ervoor zorgen dat ons voedsel veilig is en nog veel meer! 21
De EU is zelfs actief in de ruimte met satellieten die auto's helpen slimmer te navigeren en vliegen veiliger maken. 22
Hoe neemt de EU besluiten? Zoals je je kunt voorstellen, werken veel mensen heel hard om de EU te organiseren en alles te laten functioneren. Maar wie doet wat? De Europese Commissie bestaat uit 28 commissarissen, één uit elke lidstaat. Zij hebben tot taak na te denken over wat het best is voor de EU als geheel. Ze stellen wetgeving voor en zorgen ervoor dat de EU-Verdragen worden gerespecteerd. 23
De 28 commissarissen 24
Het Europees Parlement Het Europees Parlement vertegenwoordigt alle burgers van de EU. De leden worden elke vijf jaar gekozen via verkiezingen. Alle volwassen burgers in de EU hebben stemrecht. Het Parlement discussieert over nieuwe EUwetgeving en beslist daarover samen met de Raad. 25
De Raad en de Europese Raad In de Raad komen ministers van de EU-lidstaten bijeen om EUaangelegenheden te bespreken, besluiten te nemen en wetgeving aan te nemen. In de Europese Raad komen alle leiders van de EU-lidstaten (presidenten, premiers, kanseliers) samen om de algemene strategie van Europa te bepalen. Bijeenkomst van de Europese Raad, februari 2016 26
Het Hof van Justitie Het Hof van Justitie zorgt ervoor dat alle EU-lidstaten zich houden aan de wetgeving die ze zijn overeengekomen. Ook controleert het Hof dat deze wetgeving de "grondrechten" eerbiedigt, zoals de vrijheid van meningsuiting en de persvrijheid. Hof van Justitie, Luxemburg 27
Geldzaken De Europese Rekenkamer controleert of de begroting van de Europese Unie goed is besteed. De Europese Centrale Bank is verantwoordelijk voor het handhaven van prijsstabiliteit in de eurozone. 28
Lidstaten van de Europese Unie Dit zijn de 28 lidstaten van de Europese Unie. Kun je je de namen van de zes landen die de EU hebben opgericht nog herinneren? 29
Uitbreiding: van 6 naar 28 lidstaten 1952 België, Duitsland, Frankrijk, Italië, Luxemburg, Nederland 1973 Denemarken, Ierland, het Verenigd Koninkrijk 1981 Griekenland 1986 Portugal, Spanje 1995 Finland, Oostenrijk, Zweden 2004 Cyprus, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Slovenië, Slowakije, Tsjechië 2007 Bulgarije, Roemenië 2013 Kroatië 30
En jij? Wat betekent Europa voor jou? Zou je ooit in het buitenland willen studeren? Hou je van reizen? Wat vind je het best aan Europa? Ben je in een andere EUlidstaat geboren? 31
Klaar voor meer? Deze presentatie is oorspronkelijk ontworpen door de Europese Commissie. De huidige versie kan hier worden gedownload. Veel meer lesmateriaal over de Europese Unie en haar beleid is beschikbaar op onze webpagina Voor leerkrachten. Europese Unie 2016. Reproductie is toegestaan. Foto's: zie de pagina's met notities.