De 4 ellen van het voorspellen SAFFIER II toegepast
Productieproces Waarom met een model? Trefzekerheid Lessen van kredietcrsis Modellen en voorspellen
Kortetermijnramingen 4 keer per jaar 2 uitgebreide ramingen (CEP en MEV) 2 beperkte ramingen (actualisaties) in Juni en December Altijd lopend jaar en komend jaar Macro analyse, geen sectoren In beginsel alleen op jaarbasis 3 Modellen en voorspellen
Productieproces bestaat uit 8 stappen 1. Analyse van residuen gedragsvergelijkingen 2. Exogene variabelen (vooral internationaal en beleid) 3. Data voor (recente) verleden (vooral van CBS) 4. SAFFIER II laten rekenen 4 Modellen en voorspellen
Productieproces bestaat uit 8 stappen 5. Check plausibiliteit m.b.v. specialisten conjunctuur collectieve sector (inkomsten en uitgaven) arbeidsmarkt andere instrumenten: CPB conjunctuurindicator en VARs 6. Iteratief proces: model soms overruled door specialisten 7. Technisch overleg met ministeries (over invulling beleid) 8. Toelichting aan Kabinet + Publicatie 5 Modellen en voorspellen
Schema productieproces Data voor het verleden Parameters Inputs voor exogenen MODEL Residuen in gedragsvergelijkingen Modelvoorspelling Informatie van buiten model Expert opinion Publicatie raming 6 Modellen en voorspellen
Waarom met een model à la SAFFIER? Zorgt voor consistentie (ook bij overrulen ) Houdt rekening met alle interdependenties en vertragingen Beleid kan gedetailleerd verwerkt worden door uitgebreide collectieve sector Houdt rekening met meest recente gegevens Onzekerheidsvarianten ( what if -analyses) Helpt enorm bij beschrijven en analyseren economische situatie (geen black box ) 7 Modellen en voorspellen
Geen druk op de knop Elk model kent per definitie beperkingen Dus uitkomsten nooit klakkeloos overnemen Uitkomsten kritisch bekijken en indien nodig aanpassen o.b.v.: Gedetailleerdere submodellen van specialisten (SZ, OVF) CPB-conjunctuurindicator, VARs etc. Ervaring en kennis van specialisten Cijfers over Koopkracht en Overheidsfinanciën (EMU-saldo etc.) volgen uit submodellen (gevoed met input SAFFIER) 8 Modellen en voorspellen
Trefzekerheid 9 Modellen en voorspellen
Trefzekerheid MEV-ramingen bbp-groei 6 5 4 3 2 1 0-1 -2-3 -4-5 % Lopend jaar 71 75 80 85 90 95 00 05 10 realisatie MEV_raming 6 5 4 3 2 1 0-1 -2-3 -4-5 % Komend jaar 71 75 80 85 90 95 00 05 10 realisatie MEV_raming 10 Modellen en voorspellen
Kerngetallen trefzekerheid bbp-groei Trefzekerheid volumegroei bbp, 1971-2008 Komend jaar Lopend jaar CEP b MEV CEP MEV Gemiddelde voorspelfout a 0,0 0,0 0,3 0,3 Gemiddelde absolute voorspelfout 1,1 1,2 1,0 0,7 Juiste raming groeiversnelling/- vertraging 47 39 63 61 a Een negatief getal duidt op een onderschatting van de werkelijke groei. b Cijfers voor de periode 1990-2008. Bron: De Jong, Roscam Abbing en Verbruggen (2010). 11 Modellen en voorspellen
Bronnen van voorspelfouten Modelonzekerheid Exogene variabelen onjuist Meest recente voorlopige data onjuist Modeluitkomsten ten onrechte overruled 12 Modellen en voorspellen
Bronnen van voorspelfouten Aandeel van de bronnen van onzekerheid in de variantie van voorspelfouten, in % Modelonzekerheid Exogene variabelen Voorlopige data Jaar t+1 Jaar t+1 Jaar t+1 Bbp (%, volume) 12 73 15 Particuliere consumptie (%, volume) 47 38 15 Investeringen (%, volume) 29 16 55 Goederenuitvoer (%, volume) 6 84 10 Werkgelegenheid (%, arb. jaren) 64 4 32 Consumentenprijsindex (%) 28 48 24 Goederenuitvoer prijs (%) 3 93 4 Contractloon (%) 54 28 18 Bron: Lanser en Kranendonk (2008). 13 Modellen en voorspellen
Raming wereldhandel dominant 6 % Bbp, volumemutatie 4 2 0-2 -4-6 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 realisatie MEV-raming (komend jaar) alternatieve raming 14 Modellen en voorspellen
Kredietcrisis: lessen voor ramingsproces Uit CPB Document 207 (mei 2010) volgt: Hoe gaan we om met risico s (raming = meest waarschijnlijke scenario verwachtingswaarde) Goede raming wereldhandel is dominant (CPB internationale marktleider o.g.v. monitoring en raming) Andere modellen en technieken bieden geen oplossing Slechte werkloosheidsraming verwijtbaar Les in bescheidenheid: raming is en blijft best guess 15 Modellen en voorspellen
Het lot van een voorspeller Many critics, no defenders Forecasters have two regrets When they hit, no one remembers When they miss, no one forgets. 16 Modellen en voorspellen