Spreektekst Hervorming Kindregelingen INLEIDING Voorzitter, vandaag bespreken we het wetsvoorstel hervorming kindregelingen. De VVD onderschrijft de twee hoofddoelstellingen van dit wetsvoorstel: het tegemoet komen van ouders in de kosten die zij maken voor het levensonderhoud van hun kinderen en het stimuleren van diezelfde ouders om te gaan werken of te blijven werken. Voor de VVD zit het grootste winstpunt in dit wetsvoorstel in het feit dat werken gaat lonen, ik kom hier zo op terug. Het stelsel van de kindregelingen is door de jaren heen verworden tot een lappendeken van regelingen en tegemoetkomingen. Op dit moment kennen we maar liefst 11 verschillende regelingen: 1. Kinderbijslag 2. Kindgebonden budget 3. Inkomensafhankelijke combinatiekorting 4. Kinderopvangtoeslag 5. Gratis schoolboeken 6. Ouderschapskorting 7. Aftrek levensonderhoud kinderen 8. Tegemoetkoming ouders thuiswonende gehandicapte kinderen 9. Tegemoetkoming in de onderwijsbijdrage en schoolkosten 10. Alleenstaande ouderkorting 11. Aanvulling op het minimuminkomen voor alleenstaande ouders Een bonte aaneenschakeling van specifieke en generieke regelingen. Van regelingen die elkaar overlappen. Regelingen waar lang niet alle ouders bekend
mee zijn. Om u een voorbeeld te geven. De zogeheten WTOS. Een tegemoetkoming in schoolkosten voor ouders van kinderen tussen 12-18 jaar oud. Maar slechts de helft van de ouders die aanspraak mogen maken op deze regeling doen dat ook. Met andere woorden: er bestaat onbekendheid en onduidelijkheid over het doel van de individuele regelen en over de vraag voor wie de regelingen nu precies bedoeld zijn. Maar naast de complexiteit en de onoverzichtelijkheid van het stelsel vindt de VVD met name de armoedeval in het huidige systeem het grootste bezwaar. Door een stapeling van verschillende regelingen is het op dit moment zo dat het voor alleenstaande ouders niet loont om vanuit de bijstand te gaan werken. KERN De VVD is dan ook verheugd dat we vandaag met elkaar spreken over een wetsvoorstel dat een einde maakt aan dit onoverzichtelijke woud aan regelingen maar bovenal een einde maakt aan de armoedeval. Het wetsvoorstel beoogt in de kern drie dingen: een vereenvoudiging van het stelsel, het tegengaan van de armoedeval en een bezuiniging. De VVD kan zich vinden in deze drie doelstellingen: - Ten eerste: de VVD streeft altijd naar een kleine en efficiënt opererende overheid en met dit voorstel ontstaat een overzichtelijk en duidelijk stelsel van 5 kindregelingen voor ouders met kinderen; - Ten tweede: de VVD is groot voorstander van het tegengaan van de armoedeval: het is niet uit te leggen aan een hardwerkende alleenstaande ouder met een minimum loon dat een alleenstaande ouder in de bijstand aan het einde van de maand meer overhoudt dan hij of zij daar wordt in dit wetsvoorstel terecht een einde aan gemaakt;
- Ten derde: de VVD neemt de verantwoordelijkheid om de overheidsfinanciën op orde te brengen en daarbij kan een post op de SZW-begroting als de kindregelingen waar we jaarlijks 10 miljard euro aan uitgeven niet ongemoeid blijven. Voorzitter, ik loop deze drie doelstellingen iets uitgebreider langs. Vereenvoudiging Zoals gezegd gaan we met dit voorstel terug van elf naar vijf regelingen. Ieder met een eigen helder doel. Drie van de regelingen zijn gericht op inkomensondersteuning, namelijk de kinderbijslag, het kindgebonden budget en de gratis schoolboeken. En twee zijn er gericht op arbeidsparticipatie te weten de inkomensafhankelijke combinatiekorting en de kinderopvangtoeslag. Hiermee ontstaat een begrijpelijk en overzichtelijk systeem. Ouders weten beter waar ze aan toe zijn en waar ze aanspraak op kunnen maken. - Kan de minister aangeven hoe hij de wijzigingen in het stelsel kenbaar zal maken aan alle gezinnen met kinderen in Nederland? Wordt het aan alle ouders op een eenduidige wijze helder gemaakt waar zij vanaf 1 januari 2015 aan toe zijn met het nieuwe stelsel? - Heeft de minister op dit moment een helder beeld van het gebruik van de huidige regelingen? En is de minister voornemens bij te gaan houden in welke mate er van de regelingen in het nieuwe stelsel gebruik gaat worden gemaakt? Armoedeval
Voor de VVD is het vergroten van de arbeidsparticipatie en het tegengaan van de armoedeval met afstand het belangrijkste aspect in dit wetsvoorstel. Want voor ons staat vast dat werken altijd moet lonen. Op dit moment is het zo dat een alleenstaande ouder die vanuit de bijstand vier dagen per week voor het minimumloon aan de slag gaat er per jaar circa duizend euro op achteruit gaat. Dat gaat er bij de VVD niet in. Mensen die meedoen in de samenleving, die hard werken, moeten niet worden gestraft. Daarom is de VVD tevreden met het feit dat met dit wetsvoorstel een alleenstaande ouder die 4 dagen per week werkt tegen het minimumloon er geen 1000 euro op achteruit gaat maar 2100 euro op vooruit. Hierin zit voor de VVD het grootste winstpunt van dit wetsvoorstel. Werken gaat echt lonen. Op dit punt heb ik op dit moment een aantal vragen aan de minister: - Kan de minister aangeven of door aan te sluiten bij de definitie in de algemene wet inkomensafhankelijke regelingen wordt voldaan aan een duidelijke definitie van alleenstaande ouders? Kan de minister aangeven hoe hij eventuele problemen met de definitie op gaat lossen? - Is het financieel belang zo groot dat er voor ouders een prikkel is om zich als alleenstaand te laten registreren? Kan de minister aangeven in hoeverre er sprake is van een fraudeprikkel? - Kan de minister aangeven hoe hij kijkt naar een eventuele buitenlandsituatie bij het partnerschap? Zoals dat bij bijvoorbeeld seizoenarbeiders voor kan komen. Bezuiniging Met deze hervorming gaat ook een bezuiniging gepaard. Op dit moment geven we ongeveer tien miljard euro per jaar uit aan de kindregelingen. Daar
bezuinigen we nu 500 miljoen euro op. Dat is een stevige bezuiniging maar afgezet tegen de 9,5 miljard euro die overblijft voor de kindregelingen, is de bezuiniging goed te verdedigen. Bovendien wordt in het wetsvoorstel getracht de inkomensondersteuning bij die ouders te laten aankomen bij wie dat het hardste nodig is. Zo wordt het kindgebonden budget verhoogd en worden alleenstaande ouders met kinderen extra tegemoet gekomen. De VVD kan zich goed vinden in de evenwichtige vormgeving van deze bezuiniging die het afgelopen najaar definitief vorm kreeg na het maken van de begrotingsafspraken met de SGP, CU en D66. In dat begrotingsakkoord zijn een aantal aanpassingen gedaan ten opzichte van het oorspronkelijke wetsvoorstel. Het voorstel om de kinderbijslag te verlagen is teruggedraaid en de gratis schoolboeken blijven bestaan. Voor de VVD is het allerbelangrijkste dat de kern van het oorspronkelijke voorstel een vereenvoudiging van het stelsel en het tegengaan van de armoedeval overeind blijft. Voorzitter, ik sluit af met twee onderwerpen waar ik kort iets over wil zeggen. De dubbele kinderbijslag en de export van toeslagen. De VVD is blij dat we naar aanleiding van de motie Azmani-Yucel de regels voor dubbele kinderbijslag aanscherpen. Daarnaast vindt de VVD het een goede zaak dat we export van toeslagen terugdringen. Het aanpassen van de toeslag aan het welvaartsniveau in het land waar de toeslagen naar toe gaan is in ieder geval een eerste goede stap. Tot slot. Van de lappendeken aan regelingen en het bijbehorende woud van regels gaan we wat de VVD betreft naar een overzichtelijk stelsel. Waarin ouders weten waar ze aan toe zijn en werken gaat lonen.
2 de termijn Ik dank de minister voor zijn beantwoording in eerste termijn. Ik heb vragen gesteld over de wijze waarop de overheid alle ouders met kinderen gaat informeren over de wijzigingen in de kindregelingen. De minister geeft aan dat: - Huidig gebruik: - Bekendheid met huidige regelingen: - Wijzigingen bekend stellen: Ook heb ik vragen gesteld over de uitvoering van de nieuwe regelingen, met name rond de alleenstaande ouderkop. De minister heeft gezegd dat: - Definitiekwestie alleenstaande ouder: - Misbruik, GBA, fraude: Voorzitter, de afgelopen twee dagen hebben we uitgebreid gesproken over het systeem van kindregelingen in Nederland. Uitvoerig is er stil gestaan bij de doelstellingen van dit wetsvoorstel: het tegemoet komen van ouders in de kosten die zij maken voor het levensonderhoud van hun kinderen. En het stimuleren van diezelfde ouders om te gaan werken of te blijven werken. De VVD vindt het grootste winstpunt van dit wetsvoorstel dat werken gaat lonen. Een alleenstaande moeder die 4 dagen werkt tegen minimumloon houdt straks meer over dan een alleenstaande moeder in de bijstand.
Tot slot. Van de lappendeken aan regelingen en het bijbehorende woud van regels gaan we wat de VVD betreft met deze hervorming naar een overzichtelijk stelsel. Waarin ouders weten waar ze aan toe zijn en werken gaat lonen.