Inhoud Voor meer dan CO2-compensatie 3 I. ACHTERGRONDEN, VISIE EN WERKWIJZE 4 Rechtsvorm en doelstelling 4 Onze filosofie (visie, beleid en strategie) 4 Wie moet er aan verdienen? 5 Hoe werkt Trees for Travel? 7 Trees for All 9 Transparantie 9 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 10 II. WERKEN AAN DE DOELSTELLING 11 Projecten 11 Bosherstel Maleisië 12 Klimaatnoten Mali 13 Herstel vulkaanbos Filippijnen 14 Bescherming/herstel ecologische corridors in Bolivia 15 Nationaal Bossenfonds in Nederland 16 Duurzame Energieprojecten 16 Bewustwording 18 III WERVING EN PUBLICITEIT 19 IV JAARREKENING 20 Controleverklaring verkorte jaarrekening 21 Cijfers in beeld 24 Jaarrekening 25 Balans 25 Staat van baten en lasten 26 V VERANTWOORDINGSVERKLARING 28 Bestuur & toezicht 28 Directie 29 Raad van Advies 29 Evaluatie bestuur & directie 29 Doelbereik en efficiënte middelenbesteding 29 Doelbereik 29 Besteding middelen 30 Continuïteitsreserve 30 Bestemmingsreserve 30 Communicatie met belanghebbenden 31 DE TOEKOMST 32 Bijlage 1: Werkorganisatie 33 Jaarverslag Trees for Travel 2011 2
Voor meer dan CO 2 - compensatie Het jaar 2011 onderstreepte de stabiliteit en betrouwbaarheid die Trees for Travel heeft nagestreefd. We konden, ondanks de negatieve berichten uit de markt, doorgaan met het investeren in duurzame ontwikkelingsprojecten en we kregen waardering voor onze aanpak onder meer door het toekennen van het CBF-Keur voor Goede Doelen. Dat laatste was de bekroning op het werk van jaren. Het constant werken aan de kwaliteitsverbetering, zonder in te boeten op de visie en aanpak, kon na een intensieve periode van voorbereiding worden afgerond met dit keurmerk. Dit bevestigt onder meer dat Trees for Travel voldoet aan de normen die zijn vastgesteld voor fondswervende organisaties, dat wij dit op een transparante wijze doen en het geld op de goede wijze besteden aan onze doelen. Wij zijn de eerste organisatie in Nederland die fondsen werft voor klimaatcompensatie die dit keurmerk toegekend hebben gekregen. Dat komt mede door onze doelstelling en de visie die wij hebben op duurzame ontwikkeling. Daar waar de meeste andere partijen die met klimaatcompensatie bezig zijn zich beperken tot het commercieel inkopen en doorverkopen van CO 2, staat in onze visie duurzame ontwikkeling centraal. De aandacht voor alle elementen van de zogenaamde triple P (people, planet, profit) overstijgt het deelbelang van klimaatcompensatie. De reductie van broeikasgassen is slechts een van de resultanten van de projecten, die ieder voor zich niet zouden bestaan wanneer de lokale bevolking geen andere belangen zou hebben om dit tot een succes te maken. Voor deze mensen is een hogere levensverwachting, voedselzekerheid, een verbeterde leefomgeving, kortom een verbeterde toekomst, vele malen belangrijker. Naast het initiëren en ondersteunen van projecten in ontwikkelingslanden, konden we een langgekoesterde wens in vervulling laten gaan. Sinds 2006 was het niet meer mogelijk geweest om bij te dragen aan nieuw bos in Nederland. Samen met Staatsbosbeheer en Nationale Boomfeestdag hebben we de handschoen opgepakt en het Nationaal Bossenfonds opgericht. Deze organisatie, waarvan de coördinatie bij Trees for Travel ligt, gaat weer nieuwe bossen in Nederland mogelijk maken, met de steun van bedrijven en particulieren. De eerste 2 hectaren nieuw bos in Nederland zijn inmiddels gerealiseerd. De naam Trees for Travel past niet meer bij de bovengeschetste visie en aanpak. De bomen nemen nog wel een centrale plaats in, maar niet meer het reizen. De naam moet de Triple P (People, Planet, Profit, oftewel Mens, Milieu en Meerwaarde) aanpak onderstrepen. Daarom zullen wij op 9 mei 2012, wanneer Trees for Travel 12,5 jaar bestaat, onze naam wijzigen in Trees for All. Bomen voor iedereen, bomen voor een betere wereld, past vele malen beter bij wat wij willen en waarom onze deelnemers voor ons kiezen. Jaap Bos, voorzitter Jaarverslag Trees for Travel 2011 3
I. ACHTERGRONDEN, VISIE EN WERKWIJZE Rechtsvorm en doelstelling Trees for Travel Stichting is statutair gevestigd te Aalsmeer en heeft haar kantoor in Arnhem. De statutaire doelstellingen van de Stichting zijn: 1a. een bijdrage te leveren aan de bewustwording dat het gebruik van fossiele brandstoffen en het verdwijnen van ecosystemen een grote schade toebrengt aan het milieu en dat oplossingen zijn gelegen in de aanpassing van het gedrag en het stimuleren van duurzame ontwikkeling. b. de milieugevolgen ten gevolge van het gebruik van fossiele brandstoffen en het kappen van bossen te compenseren door te investeren in duurzame ontwikkeling met aandacht voor mens, natuur en economie, waarbij als extra resultante aantoonbaar minder fossiele brandstoffen worden gebruikt en minder broeikasgassen worden uitgestoten of meer broeikasgassen worden vastgelegd dan voor de start van de investering in de duurzame ontwikkeling. 2. Zij tracht haar doel onder meer te verwezenlijken door het uitvoeren van het Trees for Travel en het Trees for All programma Onze filosofie (visie, beleid en strategie) In 1998 begonnen we met de voorbereidingen en de borging van de achterliggende methodieken ten behoeve van onze doelstelling. Om als eerste in een land met iets nieuws te beginnen, wat Klimaatcompensatie toen was, moet je zorgen dat alles klopt en dat je geen gebakken lucht gaat verkopen. Na afronding hiervan werd Trees for Travel in 2001 daadwerkelijk actief met het verzorgen van klimaatcompensatie voor de uitstoot van broeikasgassen van bedrijven, instellingen en particulieren. Die voortrekkersrol van eerste organisatie in Nederland hebben we vastgehouden door ons te blijven vernieuwen en de doelstellingen centraal te houden. Uiteraard hebben wij een aantal navolgers gekregen, veelal bedrijven die zich op compensatie hebben gestort als een tweede Trees for Travel, of bedrijven die een of meerdere producten klimaatgecompenseerd zijn gaan aanbieden. Een teken dat klimaatcompensatie volwassen is geworden. Aan de andere kant ook een punt van zorg. Want volgens de visie van Trees for Travel staat klimaatcompensatie niet op zichzelf. Het is niet de oplossing voor een solitair probleem. De versterking van het broeikaseffect is een gevolg van de (niet duurzame) wijze waarop wij met de aarde omgaan. Klimaatcompensatie zal daarom zich moeten richten op een betere, duurzame ontwikkeling van de wereld. Trees for Travel wil daarom ook op een bijdrage leveren aan de Millenniumdoelstellingen. Deze zijn aan het eind van vorige eeuw benoemd binnen de Verenigde Naties en streven onder meer naar de uitbanning van de armoede, het tegengaan van het verlies aan biodiversiteit en het verbeteren van milieu en onderwijs. Door te kiezen voor duurzame ontwikkeling wordt ook het wereldwijde klimaatprobleem bestreden. Het bestuur van Trees for Travel heeft bij de oprichting gekozen voor een Stichtingsvorm. Een rechtsvorm die wij in de hierop volgende jaren hebben gekoesterd. Zo borgen wij dat iedere extra euro die binnenkomt ten goede komt aan de doelen waar deze voor zijn bedoeld. Sinds 2007 zijn we een door de Belastingdienst Erkend Goed Doel (ANBI) en sinds 1 november 2011 mogen wij het CBF keur voor Goede Doelen voeren. Voorts zijn wij lid van MVO Nederland en aspirant-lid van de VFi, de Vereniging van Fondswervende instellingen. Jaarverslag Trees for Travel 2011 4
Wie moet er aan verdienen? De voorlopers rol van Trees for Travel komt vooral tot uitdrukking in onze vernieuwende aanpak van de compensatie. Tot 2006 regelden we de compensatie via de aankoop van zogenaamde VER s (Verified Emission Reduction Units) ook wel credits genoemd. Deze waren afkomstig van bossen die zijn aangeplant met fondsen bestemd om CO 2 vast te leggen. De bossen waren dus al gerealiseerd. De betreffende bomen groeiden in het jaar van de compensatie (de aanschaf van de credits) specifiek voor Trees for Travel. Zij werden op deze groei en vastlegging gecontroleerd en gecertificeerd door onafhankelijke organisaties die zijn geaccrediteerd door de UNFCCC (Verenigd Naties Netwerk voor Klimaatverandering). De gelden voor de klimaatcompensatie gingen naar de eigenaar van het bos. Deze heeft een eigen verantwoordelijkheid voor de bestedingen van deze gelden. Dat geeft echter niet de garantie voor Trees for Travel en dus onze deelnemers dat de inkomsten besteed worden aan een uitbreiding van het project en dus een groenere wereld of betere toekomst voor boeren met een marginaal bestaan. In het ergste geval zou bijvoorbeeld de eigenaar van het bos het geld kunnen investeren in boskap ergens anders. Trees for Travel vroeg daarom vanaf haar start aan de boseigenaar om de garantie dat de inkomsten zoveel mogelijk zouden worden besteed aan de uitbreiding van de bosgebieden. In de eerste jaren wilden boseigenaren hieraan graag voldoen, tot er andere partijen zich aandienden die de CO2 rechten graag wilden kopen, zonder deze eis. Het werken met VER s brengt jaarlijks hoge kosten met zich mee voor de controle en verificatie. Controle dat de geplante bomen aan het groeien zijn en verificatie voor de vastlegging van de CO2. Het gaat hierbij om bedragen in de ordegrootte van 15.000 tot 50.000 euro per project per jaar. Deze bedragen moeten worden betaald aan westerse organisaties die deze controle en verificatie uitvoeren. Trees for Travel heeft zich afgevraagd of de kwaliteitsverhoging die deze controle en verificatie zouden moeten geven, opweegt tegen deze extra kosten. Er zijn voorbeelden bekend waarbij de prijs van de CO 2 voor 75% wordt bepaald door deze kosten. Een deel van de controles is goedkoper en minimaal net zo goed uit te voeren door de inschakeling van lokale organisaties en tijdens de projectbezoeken die door of namens Trees for Travel worden uitgevoerd. Onze deelnemers willen betalen voor compensatie of bosaanplant omdat zij een bijdrage willen leveren aan duurzame ontwikkeling in ontwikkelingslanden, aan een betere toekomst voor de lokale bevolking en aan het afremmen van het broeikasgevaar. Niet voor westerse deskundigen die aan dit werk salarissen verdienen die in geen enkele verhouding staan tot de inkomsten van de lokale boeren. Zeker bij kleinschaliger ontwikkelingsprojecten zijn deze kosten relatief hoog. Het gevolg is dat dit soort projecten niet meer worden gestart, terwijl iedere ontwikkeling juist klein moet beginnen. Trees for Travel doorbreekt dit mechanisme. (Gouden) Standaarden Op initiatief van een aantal internationale organisaties is een aantal jaren geleden de Gold Standard voor projecten ontwikkeld. De gedachte hierachter is dat door een minder zware procedure, kleinschaliger projecten die zich richten op meer duurzame energie in ontwikkelingslanden kunnen profiteren van bijdragen voor klimaatcompensatie. Ook deze methode ontkomt helaas niet aan bureaucratische rompslomp en controlestappen waarbij de controleurs ook gecontroleerd dienen te worden. Met als gevolg dat het te ingewikkeld of te duur wordt voor kleine projecten om, zonder externe hulp, zich hiervoor te classificeren. Een ander belangrijk nadeel is dat de Gold Standard zich alleen richt op duurzame energieprojecten. Jaarverslag Trees for Travel 2011 5
Bosprojecten, die toch ook een aantoonbare meerwaarde hebben voor duurzame ontwikkeling en reductie van broeikasgassen, vallen hierdoor buiten de boot. Ondanks dat er geen twijfel over bestaat dat ontbossing moet worden gestopt en bosherstel geïntensiveerd. Voldoende redenen voor Trees for Travel om ons te gaan oriënteren op alternatieven, die tegemoet komen aan de hierboven genoemde ontwikkelingen en tekortkomingen. Twee systemen We zijn in 2006 uitgekomen op twee nieuwe systemen waar de aandacht vooral ligt op de aanplant van bomen, of de installatie van duurzame energie. Systemen die als plus hebben dat ze CO 2 gaan vastleggen of uitstoot gaan vermijden. Ook hebben we onderzocht in hoeverre CO 2-vastlegging door bosbehoud een rol kan spelen. In dit laatste model vindt behoud van een bosgebied plaats, waarvan de reële verwachting is dat dit de komende 50 jaar (ernstig) zal worden beschadigd door migratie, illegale kap of de aanleg van (oliepalm)plantages. Van dit gebied wordt het behoud van de hoeveelheid CO 2 bepaald tijdens de zogenaamde managementperiode. De partnerorganisatie ontvangt een vergoeding voor de bescherming en beheer van het bos en om te zorgen voor alternatieve inkomstenbronnen voor de lokale bevolking, om zo bosbeschadiging te voorkomen. De validatie van het CO 2-behoud geschiedt door lokale metingen en aan de hand van satellietbeelden. Internationaal is deze methodiek inmiddels bekend als REDD (Reducing Emissions from Deforestation and ForestDegradation) Centraal blijven voor Trees for Travel die projecten waarbij bomen/struiken worden aangeplant en beheerd die CO 2 vast gaan leggen. Echter in plaats van te wachten tot de bossen groeien en achteraf de CO 2 via credits te gaan kopen, investeert Trees for Travel nu zelf in de aanplant en ontwikkeling. Vervolgens gebruiken wij de vastgelegde CO 2 in deze projectenvoor de compensatie. We spreken dan niet meer van VER s, maar van FER s (Future Emission Reduction Units) internationaal is dit beter bekend als advanced crediting of ex ante crediting. Wij betalen, net als andere ontwikkelingsorganisaties, mee aan de ontwikkeling van een project gericht op duurzame ontwikkeling. De CO 2 die daarmee wordt vastgelegd of vermeden, wordt niet door de projectpartner verkocht, maar aan Trees for Travel toegewezen. Bij FER s geven wij een bijdrage aan nieuwe bossen of duurzame energieprojecten, die gedurende een tevoren vastgelegde periode CO 2 gaan opnemen, of uitstoot van CO 2 gaan vermijden. Een periode die ligt tussen de 10 en 50 jaar, afhankelijk van het soort project. De groei en ontwikkeling van deze bossen/projecten wordt gecontroleerd en de CO 2- vastlegging/reductie bepaald. Trees for Travel staat garant dat de vastlegging daadwerkelijk geschiedt. Uiteraard laten we dit administreren en controleren. Trees for Travel gebruikt jaarlijks net zoveel FER s als wij nodig hebben voor onze deelnemers. De rest blijft achter in de eigen buffer. Zo is altijd objectief aan te geven en te controleren hoeveel we hebben gecompenseerd. En-en Bosaanplant en herstel wordt regelmatig ter discussie gesteld omdat dit minder zou bijdragen aan de reductie van de versterking van het broeikaseffect. Volgens ons, en vele deskundigen, is het niet een kwestie van of-of, maar van en-en. Belangrijk is dat er minder fossiele brandstoffen worden gebruikt die verantwoordelijk zijn voor 75% van de toename van de wereldwijde hoeveelheid CO 2 en dat ontbossing wordt gestopt, die voor het resterende deel verantwoordelijk is. Minder fossiele brandstoffen en minder ontbossing betekenen minder extra broeikasgas in de atmosfeer. De aanplant en het herstel van bossen is de enige duurzame methode om oude CO 2 weer uit de atmosfeer te halen. Dus geen ofof, maar en (minder fossiele brandstoffen)- en (meer duurzame energie)- en (minder ontbossing) - en (meer bosaanplant). Jaarverslag Trees for Travel 2011 6
Het belangrijkste voordeel van onze methodiek is dat er aantoonbaar wordt geïnvesteerd in een groenere en duurzame wereld (bossen of duurzame energie), waar de lokale bevolking en de biodiversiteit de vruchten van kunnen plukken. Ook is deze aanpak veel geschikter voor kleinschaliger ontwikkelingsprojecten en is de kostprijs lager. Omdat wij op deze wijze zijn gaan werken, die vergelijkbaar is met andere organisaties op het gebied van ontwikkelingssamenwerking, hebben wij van de Belastingdienst vrijstelling gekregen om BTW te heffen, hebben wij de ANBI status verworven, zodat donaties voor compensatie of bosaanplant fiscaal aftrekbar zijn en hebben wij het CBF-keur toegekend gekregen. Wij vinden dat wij er hiermee nog niet zijn, we kunnen nog meer stappen maken. Samen met andere ontwikkelingsorganisaties gaan we een systeem opzetten om kleinschaliger projecten ook te laten profiteren van klimaatgelden, door meer gebruik te maken van elkaars en lokale kennis en garant te staan voor elkaar. Net als de Gold Standard moet er een methode komen waarbij bedrijven die Maatschappelijk Verantwoord willen ondernemen, zich in kunnen herkennen en de waarde van deze projecten voor duurzame ontwikkeling erkennen, Het grote verschil zal zijn dat de standaard niet bureaucratisch is en geen hoge kosten kent en dat de garanties afkomstig zijn van gerespecteerde organisaties die de hand voor elkaar in het vuur durven steken. Hierover meer in de komende jaren. Hoe werkt Trees for Travel? Trees for Travel steunt duurzame ontwikkelingsprojecten die naast de sociaal- economische ontwikkeling van de betrokkenen ook zorgt voor klimaatcompensatie en herstel van ecosystemen. Om de klimaatcompensatie te kunnen berekenen, bepalen wij de uitstoot van broeikasgassen van vervoer of andere vormen van energiegebruik van onze deelnemers. Dat kan per passagier, gebruiker of vervoermiddel. Bij groepsvervoer zoals vliegtuig, trein, bus en boot doen we het per passagier. Bij individueel vervoer (auto, motor, brommer) doen we het per voertuig. Verder bepalen we klimaatcompensatie ook nog voor andere vormen van energiegebruik, zoals aardgas, (niet groene) elektriciteit en stadsverwarming. Kijk hiervoor ook op www.klimaatcalculator.nl. De voor de berekening benodigde gegevens zijn gebaseerd op het onderzoek dat Milieucentraal heeft uitgevoerd naar emissiegegevens. Voor vliegreizen wordt een correctiefactor doorgevoerd omdat bij het vliegverkeer ook nog andere broeikasgassen vrijkomen die een nog grotere invloed hebben op de versterking van het broeikaseffect. De uitstoot wordt dan ook altijd omgerekend naar CO 2 en uitgedrukt in CO 2-equivalenten. Ook deze factor is afgestemd met Milieucentraal. Het toetsen van de rekenmethodiek maakt ook onderdeel uit van het vignet Klimaatcompensatie.nl. De daadwerkelijke opname van de (omgerekende) CO 2 gebeurt door groeiende struiken en/of bosecosystemen. Deze hebben CO 2 nodig voor hun ontwikkeling en zetten die om in houtige delen, in organische stof in de bodem en in zuurstof (O 2). Als er meer groeiend bos komt, zal er dus ook meer CO 2 worden opgenomen. Iedere deelnemer kan aangeven of en hoeveel van de berekende CO 2-equivalenten moeten worden gecompenseerd. Hiervoor vraagt Trees for Travel een bijdrage. Het is ook mogelijk om een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van kleinschalige duurzame energieprojecten in ontwikkelingslanden. Hierdoor wordt voorkomen dat er fossiele brandstoffen worden gebruikt of bossen worden gekapt. Jaarverslag Trees for Travel 2011 7
Ten derde biedt Trees for Travel de mogelijkheid om direct een bijdrage te leveren aan meer bos, of het behoud van bos. Hierbij bepaalt de deelnemer welke financiële bijdrage deze wenst te doneren en aan welk project dit ten goede moet komen. Wij constateren dat steeds meer bedrijven en individuen hier voor kiezen. Het gaat immers om de duurzame ontwikkeling van de mensen, dat er ook nog CO 2 wordt vastgelegd is een positieve bijkomstigheid, maar aan de bepaling daarvan moeten geen grote bedragen worden besteed. Beter is om voor dat deel van de kosten extra bomen te planten en zo meer boeren te laten profiteren van de bijdrage. (zie verder Trees for All). Met de bijdragen steunt Trees for Travel projecten in ontwikkelingslanden. In 2011 waren dit een project voor het herstel van tropisch regenwoud in Maleisië, de aanplant van klimaatnoten en de productie van biodiesel in Mali en twee biodiversiteitprojecten, de ontwikkeling en herstel van ecologische corridors in Bolivia en het herstel van tropisch bos in een nationaal park in de Filippijnen. Via het Nationaal Bossenfonds steunde Trees for Travel de aanleg van 2 hectare bos in het Venneperhout. Verklaring van compensatie Deelnemende bedrijven/organisaties ontvangen een verklaring van compensatie, met daarop onder meer vermeld in welke bosprojecten de compensatie wordt gerealiseerd. Het aantal deelnemers, maar vooral de gecompenseerde CO 2-reizen heeft sinds onze start in 2001 een grote vlucht genomen. Bedrijven compenseerden in 2011 in totaal ruim 10.000 ton CO 2. Particuliere deelnemers compenseerden ruim 1.000 ton CO 2. Het jaar 2011 was duidelijk een omslag jaar. De geworven fondsen zijn gestegen, terwijl de inkomsten uit CO2-compensatie een duidelijke afname laten zien. Deelnemers aan ons programma kiezen in toenemende mate voor donaties voor de directe aanplant of de bescherming van bomen. Deze verveelvoudigde juist in 2011 tot en bedrag van ruim 190.000. Omdat er in 2011 in de projecten meer bomen zijn geplant, dan fondsen zijn geworven, zijn deze bomen toegevoegd aan de buffer die kan worden ingezet op momenten dat de ontvangen bijdragen groter zijn dan de aanplant. Ook in 2011 konden we de kosteneffectiviteit behouden. Doel is om de overhead beperkt te houden, waarbij de kosten voor fondswerving minder bedragen dan 25%, het percentage dat wordt gehanteerd voor Goede Doelen door het CBF (Centraal Bureau Fondswerving). Voor Trees for Travel was dit in 2011: 21 %. Jaarverslag Trees for Travel 2011 8
Trees for All Steeds vaker kreeg Trees for Travel de vraag of er niet direct kan worden meebetaald aan de aanplant van bomen/bossen, zonder CO 2 garantie. Trees for Travel heeft een expertise op het terrein van bossen en herbebossing. Investeren in alleen de aanplant van bomen, zonder kostbare onderzoeken en procedures voor het bepalen van de CO 2 vastlegging, betekent dat er voor dezelfde euro meer bomen kunnen worden aangeplant. Ook kan een bedrijf vanwege haar bedrijfsdoelstelling of om publicitaire redenen alleen willen investeren in de aanplant van bos. Hiervoor heeft Trees for Travel in 2006 het initiatief Trees for All gelanceerd. Bedrijven en consumenten betalen direct voor de aanplant van de bomen in een bepaald gebied en Trees for Travel zorgt voor de daadwerkelijke aanplant en het beheer. Voor Trees for All hebben wij een aparte website ingericht. In 2008 is een project gestart op de Mount Malindang op het eiland Mindanao van de Filippijnen, waar de lokale bevolking jaarlijks minstens 50 hectare bos gaat herstellen om zo een beschermende gordel te leggen om de unieke flora en fauna op deze geïsoleerd liggende dode vulkaan. Ook in 2011 hebben zij dankzij de bijdrage van Trees for All hier weer 50 hectare bos aangeplant. Samen met Staatsbosbeheer en Nationale Boomfeestdag hebben we eind 2011 het Nationale Bossenfonds opgericht. Deze gaat jaarlijks tot 10 hectare extra bos in Nederland realiseren. Wij hebben de garantie afgegeven dat hiervan de eerste 2 hectare in het Venneperhout kunnen worden aangeplant. Transparantie Samen met andere aanbieders hebben we in juni 2007 het transparantievignet Klimaatcompensatie.nl gelanceerd. Organisaties die dit vignet voeren, voldoen aan een aantal basisuitgangspunten. Zij moeten onder meer doen wat ze zeggen, inzage geven in de manier waarop zij de CO 2-uitstoot berekenen en in de manier waarop de compensatie geschiedt en hoe zij dit borgen. Trees for Travel heeft hier graag aan meegewerkt. In 2011 mochten drie organisaties dit vignet voeren, waaronder Trees for Travel. Ook het Centraal Bureau Fondswerving (CBF) toetst organisaties op hun transparantie, waaronder dit jaarverslag en de jaarcijfers en of de geworven fondsen in voldoende mate worden besteed aan de doelstelling. In november 2011 hebben wij het bericht ontvangen dat wij voldoen aan de voorwaarden van het CBF en dit keurmerk mogen gaan voeren. Meer hierover leest u in de verantwoordingsverklaring. Erkend Goed Doel Sinds 2007 is Trees for Travel erkend als Goed Doel en hebben we onze ANBI (Algemeen Nut Beogende Instelling) verklaring ontvangen van de Belastingdienst. Door de strengere eisen van het ANBI zijn wij in januari 2011 opnieuw getoetst. De uitkomst hiervan heeft bevestigd dat Trees for Travel ook aan de nieuwe voorwaarden voldoet Voor (particuliere) deelnemers kan het extra interessant zijn om hun compensatie te verrichten door een donatie aan Trees for Travel, daar deze kan worden meegenomen als aftrekpost bij de aangifte van de Inkomstenbelasting. Ook een donatie via notariële akte, met fiscale voordelen, behoort tot de mogelijkheden. Voor bedrijven bestaat ook een dergelijke fiscale aftrek, die door het Kabinet aanzienlijk is verruimd met ingang van 2012. Jaarverslag Trees for Travel 2011 9
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Als organisatie die streeft naar een duurzame samenleving, waarbij mens, milieu en meerwaarde elkaar niet beconcurreren, maar elkaar versterken, is het niet meer dan logisch dat wij ook zelf de daad bij het woord voegen en zelf proberen zo maatschappelijk verantwoord te ondernemen. Dit betekent waar het kan zuinig omgaan met niet hernieuwbare grondstoffen, of het nu om energie of een cartridge gaat en recyclen wat we gebruikt hebben, zorgen voor goede arbeidsomstandigheden bij onszelf en hierop ook leveranciers, dienstverleners en producten selecteren. Onze dienstreizen worden bij voorkeur uitgevoerd met het openbaar vervoer, dat dankzij een steeds verder verbeterd natransportsysteem met OV-fiets of deelauto en de mogelijkheid om onderweg te werken op of nabij stations ook winst oplevert voor de effectiviteit. Onze kantoorlocatie is bewust gekozen korte loopafstand van een NS-intercity station. En uiteraard worden de dienstreizen gecompenseerd. We streven naar een zo weinig mogelijk papiergebruik. Wat we nog wel nodig hebben is gemaakt op basis van gerecycled papier, waaraan een deel nieuwe vezels uit duurzaam beheerde bossen is toegevoegd. De gebruikte apparatuur wordt mede uitgekozen op basis van het gebruik van energie en grondstoffen. De financiën lopen voor via duurzame Nederlandse banken en alleen voor diensten die zij niet aanbieden, wijken we uit naar een andere bank. We zijn lid van het netwerk MVO-Nederland waar wij ons laten inspireren door de wijze waarop andere organisaties en bedrijven met Maatschappelijk verantwoord Ondernemen omgaan. Op deze wijze hopen we een extra bijdrage te kunnen leveren aan onze doelstellingen. Jaarverslag Trees for Travel 2011 10
II. WERKEN AAN DE DOELSTELLING Trees for Travel werft fondsen van particulieren en van bedrijven die de duurzame ontwikkeling van de doelgroepen van onze projectpartners willen steunen. Dat kan door een directe bijdrage te geven aan de aanplant van bomen/struiken, of de installatie van duurzame energiebronnen of door deze bijdrage te koppelen aan de compensatie van de eigen CO2 uitstoot of die van een product. De bijdragen ontvangen we via de website, waar direct kan worden gedoneerd of gecompenseerd, dit zijn veelal donaties van particulieren of kleinere bedrijven. Met grotere bedrijven sluiten we samenwerkingsovereenkomsten, veelal voor meerdere jaren. Op deze wijze kunnen wij onze projectpartners garanderen dat ook zij voor meerdere jaren door kunnen gaan met hun activiteiten. In vergelijking met 2010 ontvingen we 11% meer bijdragen van onze deelnemers. De groei voltrok zich gelijkmatig over alle segmenten. Sinds 2007 werken wij samen met de importeur van KIA personenauto s in Nederland en Zweden. Zij doneerden bijdragen gebaseerd op de eigen verkopen ten behoeve van de aanplant van klimaatnoten in Mali. Deze samenwerking heeft er toe geleid dat hun moedermaatschappij, KIA Motors Europa heeft besloten dat al haar aangesloten importeurs een vast bedrag per verkochte auto gaan doneren aan het jatropha project in Mali gedurende de komende jaren. Zowel Trees for Travel als projectpartner Malibiocarburant zijn zeer verheugd over deze ontwikkeling en het vertrouwen dat daar uitspreekt. Een zo groot mogelijk deel van de inkomsten dient te worden besteed aan de doelstelling. Het bestuur van Trees for Travel streeft hierbij naar een percentage van 70% Van de baten werd 80% direct besteed aan de projecten in 2011. In 2010 bedroeg dit percentage 82%. De fondsenwerving geschiedt door het aanbieden van de mogelijkheid aan bedrijven, instellingen en particulieren om de door hen uitgestoten broeikasgassen te laten vastleggen in de biomassa van de projecten waaraan hun donaties ten goede komen. Aan fondswerving werd in 2011 21% van de baten besteed. In 2010 was dit eveneens 21 %. Projecten Om onze doelstelling gericht op een duurzame toekomst te realiseren worden projecten uitgevoerd die leiden tot minder CO2 in de atmosfeer en meer sociaal economische ontwikkeling en/of een toename of beter behoud van de biodiversiteit. De projecten liggen vooral in de zogenaamde ontwikkelingslanden, maar ook in Nederland zijn wij actief. In 2011 is geparticipeerd in zes projecten, waarvan de belangrijkste hieronder kort worden beschreven. Voor een uitvoeriger beschrijving van deze projecten wordt verwezen naar onze website: www.treesfortravel.nl Jaarverslag Trees for Travel 2011 11
Bosherstel Maleisië In 2007 is Trees for Travel op het noordelijke deel van Borneo, in de Maleisische deelstaat Sabah, begonnen met het herstellen van 1.000 hectare regenwoud. Dit project wordt gecoördineerd door de Stichting Face the Future. Deze Nederlandse organisatie is al sinds 1992 actief in dit gebied met bosherstel en heeft hiertoe een overeenkomst heeft met de beheerder. Inmiddels zijn al 415 hectare hersteld, van een gedeelte ter grootte van 490 hectare waarvoor Trees for Travel overeenkomsten heeft gesloten. In 2013 moet deze aanplant voltooid zijn. Het te herstellen bos grenst aan Danum Valley, een sinds 1995 beschermd deel van het regenwoud. Danum Valley kent een rijke biodiversiteit. Zo komt hier nog de inmiddels ernstig bedreigde Sumatraanse neushoorn voor, naast de Maleise olifant en - beer, de Orang Oetan en de Nevelpanter. Hiernaast komen er ongeveer 275 vogelsoorten voor waaronder alle acht de variëteiten van de Bornese Dubbelneushoornvogel. Het originele regenwoud, zoals te vinden in het Danum Valley Forest reserve, telt per hectare circa 200 boomsoorten waaronder de Nenga Gajah een kleine palmsoort die slechts op drie plaatsen in de wereld voorkomt. Danum Valley heeft een eigen onderzoeksstation dat nauw samenwerkt met de projectpartner. Het gebied maakt onderdeel uit van een concessie die in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw zwaar is beschadigd door houtkap, door onder meer Britse en Amerikaanse maatschappijen. De overheid van Sabah heeft in 1990 de hele concessie in beheer gegeven van Yayasan Sabah (Sabah Stichting). Deze organisatie heeft als doel om duurzaam inkomsten te verwerven voor de ontwikkeling van Sabah. Dit doet zij onder meer door de exploitatie van dit gebied. Zij haalt bijvoorbeeld een deel van de inkomsten uit de exploitatie van de Borneo Rainforest Lodge, waarvandaan ecotoeristen niet alleen het Danum Valley reservaat kunnen bezoeken, maar op verzoek ook het bosproject van Trees for Travel. Het beschadigde bos wordt hersteld door opnieuw de belangrijke meranti soorten aan te planten. De zaden worden gewonnen in het bosreservaat. Deze bomen geven het beschadigde bos weer structuur, waardoor herstel via de natuurlijke processen kan plaatsvinden. Dit herstel zou anders, slechts ten dele weer op natuurlijke wijze optreden in een periode van circa 200 jaar. Het bos zal duurzaam worden beheerd en over ongeveer 60 jaar zal er op eveneens duurzame wijze houtoogst plaatsvinden, waardoor beschadiging van ongerept regenwoud wordt voorkomen. Het project wordt gecertificeerd voor de CO 2 vastlegging via VCS en tevens volgens CCBF voor de sociaal en economische aspecten. Het duurzaam bosbeheer wordt gecertificeerd volgens FSC. Trees for Travel droeg in 2011 116.675 bij aan het bosherstel. In 2011 is 75 hectare bos hersteld, dit levert een CO 2-vastlegging op van naar schatting 33.000 ton in de komende 50 jaar. Jaarverslag Trees for Travel 2011 12
Klimaatnoten Mali In de Sahel, in Afrika ten zuiden van de Sahara groeit sinds de jaren veertig jaren van de vorige eeuw de klimaatnoot (Jatropha curcas). Voor de lokale bevolking een nuttige struik, omdat de geiten en koeien hem niet lusten. De klimaatnoot wordt daarom veel aangeplant als veekering en beschermd zo de akkers, niet alleen tegen vee, maar ook tegen erosie van de bodem door wind en water. De struik verdient het predicaat klimaatnoot, niet omdat de struik goed is voor het lokale (micro) klimaat, maar ook voor het mondiale klimaat. De groeiende struiken leggen CO 2 vast, vervolgens wordt uit de noot kan bioolie worden geperst waarvan uitstekend biodiesel kan worden gemaakt. Deze diesel kan concurrerend worden verkocht op de binnenlandse markt. Trees for Travel werkt sinds 2007 samen met Malibiocarburant S.A (MBSA). Deze Malinese organisatie is voortgekomen uit een initiatief van het Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT), dat nog steeds een belang heeft in Malibiocarburant S.A., naast de lokale boerencoöperatie. Het project is gestart in de regio Koulikoro, gelegen 60-150 kilometer ten noorden van de hoofdstad Bamako. In 2009 is het uitgebreid naar de regio Kita in het westen van Mali en het district Ouellesebougou, ten zuiden van de hoofdstad, en in 2011 verder naar Sikasso in het oosten. In iedere regio wordt met boerenorganisaties samengewerkt die actief zijn voor de klimaatnoot. In 2010 heeft MBSA samen met de boerencoöperaties en Trees for Travel de Fondation (Stichting) Malibiocarburant (FMB) opgericht, die de taken van MBSA heeft overgenomen, voor de begeleiding van de boeren bij de aanplant en het beheer van de struiken. MBSA gaat zich concentreren op de opstart van soortgelijke projecten in de buurlanden en de productie van de biodiesel. Het contract voor de aanplant van de klimaatnoten in de jaren 2010 tot en met 2012 is door Trees for Travel dan ook met FMB gesloten. Bij FMB zijn onder meer de voorlichters in dienst die de boeren begeleiden. In de komende jaren moet het project door kunnen groeien naar een aanplant van 4 miljoen struiken per jaar. Een belangrijk punt van aandacht is het terugdringen van de uitval.. In 2011 was deze nog 45%, door verbeterde voorlichting en meer gebruik te maken van de jatropha veldscholen, moet dit worden beperkt tot maximaal 25%. Lager zal niet mogelijk zijn door het extreme klimaat en de grillige regenval. Gedurende de regentijd worden de struiken geplant als heggen om de akker, of in rijen tussen de voedselgewassen. De boeren herplanten de uitgevallen struiken in het volgende regenseizoen. Het is in hun belang dat er dichte heggen ontstaan, waaraan zoveel mogelijk noten groeien. Jaarverslag Trees for Travel 2011 13
Trees for Travel droeg 280.761 bij aan de aanplant. In 2011 zijn hiermee struiken aangeplant of direct gezaaid, met als resultaat ruim 1 miljoen nieuwe struiken. Deze komen bovenop de circa 1,5 miljoen struiken die na aanplant sinds 2007 aan het groeien waren, zodat er nu een totaal van meer dan 2,5 miljoen struiken staan. Van een deel van deze struiken kon in 2011 de eerste oogst van noten plaatsvinden. Dit zorgde voor een geschatte inkomstenverhoging van circa 25% bij de deelnemende boeren. Onderzoek in samenwerking met ondermeer de Universiteit van Leuven richt zich onder andere op de sociaaleconomische effecten van het project en zal meer inzicht geven in deze inkomstenverbetering. Andere onderzoeken in dit samenwerkingsverband richten zich op de koolstofvastlegging door de struiken en de groeiomstandigheden (bodem, water, voeding en klimaat) en de ziekten en plagen. Op basis van de uitkomsten kan de komende jaren de aanplant en dus de oogst verder worden verbeterd en krijgen de boeren een beter resultaat. Herstel vulkaanbos Filippijnen Op de uitgebluste vulkaan Mount Malindang op het eiland Mindanao in de Filippijnen herstelt Trees for Travel in samenwerking met de lokale bevolking een groot deel van het bos. Het nog resterende bos, hoog op de hellingen, heeft nog een hoge biodiversiteit. Deze wordt behouden en versterkt door er een beschermende ring omheen te leggen. De boeren halen inkomsten uit het beheer en de verbeterde landbouwmethoden. De hogere hellingen zijn door de overheid in 2004 al aangewezen als een Natural Forest Reserve, maar geld voor herstel van de beschadigde delen was niet voorhanden. Door de bijdrage van Trees for Travel kon hiermee in 2008 worden begonnen. De eerste 50 hectare waren medio 2009 hersteld en op basis van de goede resultaten en de bevindingen bij de monitoring heeft Trees for Travel besloten om de daarop volgende jaren per jaar wederom 50 hectare te gaan realiseren. De boeren en boerinnen uit de aangrenzende dorpen werken in ploegen steeds twee weken aan het project, bestaande uit het verzamelen van stekken en zaden in het oude bos, het opkweken op de centrale kwekerij midden in de oude krater, het voorbereiden van het plantterrein door de hoge grassen te kappen en de aanplant van de jonge bomen en deze gedurende drie jaar vrij van onkruid te houden. Tijdens het verblijf op de kwekerij wordt tevens geleerd te werken met wormencompost en de teelt van gewassen met een hoge commerciële waarde, zoals aardbeien en orchideeën. Dit project wordt gefinancierd vanuit het Trees for All bossenprogramma. Dus niet via deelnemers die een donatie geven voor CO 2 compensatie. Een nieuwe grote deelnemer heeft de kosten voor drie jaar veiliggesteld, om zo de weg vrij te maken om het project ook geschikt te maken voor bosbehoud onder het internationale REDD regime. Hiermee kan een extra bron worden aangeboord, om door te gaan met het herstel. Jaarverslag Trees for Travel 2011 14
Trees for Travel droeg in 2011 71.280 bij aan het bosherstel en bosbehoud. Tevens werd een overeenkomstig bedrag gereserveerd voor het beheer gedurende de komende 30 jaar. In 2011 is 18 hectare bos hersteld in de kraterzone en is 4 hectare als gebruiksbos aangeplant rond de vijf deelnemende dorpen. Hierbij zijn circa 55.000 bomen aangeplant. Ook werd onderhoud uitgevoerd op de 100 hectare bos die in voorgaande jaren werd aangeplant, zodat de jonge boompjes zich goed kunnen ontwikkelen. De controles zullen in het voorjaar van 2012 worden uitgevoerd. De ontwikkeling van de boeren wordt gevolgd in een sociaaleconomisch onderzoek dat wordt uitgevoerd door de universiteit van Manilla. Er is bij de aanvang van het project een nulmeting uitgevoerd in 2013 zal een eerste vervolgonderzoek worden gehouden. Bescherming en herstel van ecologische corridors in Bolivia Natuurbescherming, commerciële bosbouw en bevolkingsparticipatie zijn de ingrediënten voor een innoverende aanpak om ontbossing in Bolivia te stoppen en lokale boeren weer resp. meer inkomsten te geven uit hun land. Het gebied waar Trees for Travel actief is, ligt aan de oostelijke voet van de Andes, daar waar de bergen overgaan in het Amazonebekken. In de vorm van verscheidene kleinschalige projecten wordt hier in totaal 7.200 ha (her)bebost. Door toenemende bevolkingsdruk in de projectgebieden in de Cochabamba Tropics (noord La Paz, zuidwest Beni en de provincie Ichilo in het departement van Santa Cruz) heeft hier de afgelopen 30 jaar een grote ontbossing plaatsgevonden. Door de introductie van een verbeterde vorm van landgebruik en dito inkomsten uit de landbouw en houtproductie, plus inkomsten via een beheersvergoeding voor bosbehoud, is het aantrekkelijker om bos te behouden en te herstellen dan om te hakken. Het project is ontwikkeld op basis van proefprojecten die in 2003 zijn gestart. Onderdeel van het project is het herstel van natuurlijke corridors, waardoor bosgebieden met elkaar worden verbonden. Dit bevordert de biodiversiteit en creëert robuuste ecosystemen die niet snel bedreigd zullen worden. In 2007 zijn de eerste bomen geplant voor het herbebossing gedeelte van 5.000 hectare. Trees for Travel heeft tot en met 2011 bijgedragen aan de herinrichting en de bescherming van de corridors, in totaal 50 hectare. In 2011 is hier 1369 ton CO 2 compensatie gerealiseerd. Jaarverslag Trees for Travel 2011 15
Nationaal Bossenfonds in Nederland Het Nationaal Bossenfonds is opgericht op 2 september 2011. Het is een stichting met een onbezoldigd bestuur die is voortgekomen uit een samenwerking tussen Staatsbosbeheer, Stichting Nationale Boomfeestdag en Trees for Travel. Het Nationaal Bossenfonds werft donaties bij bedrijven en particulieren. De terreinen worden aangedragen door Staatsbosbeheer en na selectie van de geschikte gebieden zorgt het Fonds ervoor dat de ontvangen bijdrages worden besteed en de aanplant uitgevoerd. Staatsbosbeheer garandeert de beschikbaarheid van 10 hectare per jaar voor de aanplant van bos via het Nationaal Bossenfonds. De organisatie van het Fonds is ondergebracht bij Trees for Travel, tot het moment dat het Natio naal Bossenfonds zelfstandig verder kan gaan. Trees for Travel stelt capaciteit en werkruimte beschikbaar en verzorgt de communicatie en de werving van de donaties en de financiële afwikkeling. Het eerste bos ligt in het Venneperhout, bij Nieuw Vennep. Hier zijn op 29 november 2011 de eerste bomen tijdens een feestelijke lancering de grond in gegaan. De aanplant omvat 2,5 hectare, mogelijk gemaakt dankzij twee deelnemers van Trees for Travel. Duurzame Energieprojecten Trees for Travel werkt samen met ontwikkelingsorganisaties om meer duurzame energie mogelijk te maken in ontwikkelingslanden. Duurzame energie en energiebesparing leveren een bijdrage aan vermindering van de CO 2-uitstoot en bieden zo een uitstekende mogelijkheid voor compensatie. In 2011 werd samengewerkt met het HIVOS Klimaatfonds en het Rural Energy Fund, REF. Met het HIVOS klimaatfonds werkten we samen in twee kleinschalige projecten op het gebied van duurzame energie. Deze werden aangeboden aan deelnemers van Trees for Travel die hiervoor specifieke interesse hebben. De samenwerking is in 2011 afgebouwd, omdat HIVOS heeft besloten de werving van de fondsen voor deze projecten via andere kanalen te laten lopen. Deelnemers aan Trees for Travel compenseerden in 2011 in totaal 189 ton CO2 via deze projecten in Tanzania en Cambodja. Energiebesparende houtfornuizen Tanzania Op het platteland van Tanzania heeft 98 procent van de mensen geen toegang tot olie of gas. Zij gebruiken brandhout om op te koken, petroleum voor verlichting en batterijen voor radio s en mobiele telefoons. Het gebruik van brandhout heeft grote nadelen. Het is niet efficiënt, het veroorzaakt ernstige ontbossing en is slecht voor de gezondheid. Vooral vrouwen en kinderen zijn veel tijd kwijt aan het verzamelen van hout en moeten door ontbossing steeds verder lopen. Het zijn ook de vrouwen en kinderen die veel rook inademen door koken op open vuur. Dit is slecht voor ogen, longen en luchtwegen en tast op termijn de gezondheid aan. Jaarverslag Trees for Travel 2011 16
Biogas Cambodja In Cambodja wordt gewerkt aan het National Biodigester Programme dat aan 17.500 boerenfamilies toegang gaat geven tot biogas en organische mest. Iedere familie of groep van families krijgt de beschikking over een eigen biogasinstallatie. De bouw en het onderhoud van de installaties staan onder strikt toezicht om de kwaliteit te handhaven. De kleinschalige installaties met een gemiddelde grootte van 6 m3 draaien op dierlijke mest van koeien en varkens. Eventueel kan ook een latrine op de installatie worden aangesloten. Rural Energy Foundation Sinds 2010 werken wij samen met de Rural Energy Foundation (REF) om in Afrika meer gezinnen de mogelijkheid te geven tot het gebruik van zonne-energie. De bijdragen van Trees for Travel worden ingezet in Senegal een van de projectlanden van REF. Meer dan twee miljoen gezinnen in Senegal hebben geen toegang tot elektriciteit. Dit beperkt hen in hun economische ontwikkeling. Ze zijn aangewezen op vervuilende kerosinelantaarns en dieselgeneratoren voor hun energiebehoefte. REF stimuleert het gebruik van zonne-energie door het trainen en ondersteunen van een netwerk van ondernemers op het platteland. Omdat de kosten voor de certificering van dit project relatief hoog zijn, wordt de CO 2-besparing alleen intern berekend en gecontroleerd. Oplossingen Decentrale zonne-energie systemen en -lantaarns vormen een duurzame oplossing voor rurale huishoudens. De systemen zijn gemakkelijk aan te passen aan de behoeften en het budget van de eindgebruikers. Door gebruik te maken van lokale ondernemers voor de verkoop, distributie en installatie wordt werkgelegenheid gecreëerd, en zijn reserveonderdelen altijd beschikbaar. REF selecteert gemotiveerde ondernemers in het hele land, en traint ze in zonne-energie techniek, marketing, verkoop en bedrijfsadministratie. Zo worden ze geholpen om een gezond bedrijf op te bouwen in het verkopen en installeren van zonne-energie producten en systemen. Omdat men flink bespaart op kerosine, diesel of kaarsen kan het zonne-energie systeem snel worden afbetaald. Ook kleine bedrijfjes in off-grid gebieden gebruiken zonne-energie voor het opladen van mobiele telefoons, maar ook voor bush-cinema s. Deze inkomengenererende toepassingen worden ook door REF gepromoot en ondersteund. In 2011 is een netwerk van 32 enthousiaste rurale ondernemers actief in Senegal. De ondernemers zijn gecoacht aan de hand van een persoonlijk plan, en kunnen ze via het netwerk korting op hun inkoop krijgen. Door over te stappen op zonne-energie vermindert een gezin zijn CO2-uitstoot met 1,6 ton per jaar. Bovendien besparen ze 35% op hun energiekosten en zorgt toegang tot informatieen communicatiemiddelen voor economische ontwikkeling en betere leefomstandigheden op het platteland. In 2011 konden dankzij de bijdragen van deelnemers aan Trees for Travel 30 systemen worden geïnstalleerd en werd de capaciteit opgebouwd om nog eens 120 panelen te installeren er werd in totaal 703 ton CO 2 bespaard. Jaarverslag Trees for Travel 2011 17
Bewustwording Uit de visie van Trees for Travel blijkt dat het voorkomen nog belangrijker is dan het herstellen van de schade die is opgetreden door het gebruik van fossiele brandstoffen en ontbossing. In alle uitingen van Trees for Travel wordt hier op gewezen. Op de website en in de folders. Ook bieden wij de mogelijkheid voor alternatieven wanneer potentiële deelnemers hun compensatie berekenen. Zo is het gebruik van groene stroom vele malen beter dan het compenseren van grijze stroom. Met de Kleine Aarde hebben wij samengewerkt aan de ontwikkeling van de carbon footprint. Deze berekent de koolstofbalans van het dagelijkse leven en geeft alternatieven om deze balans zodanig te verlagen dat er netto geen aanslag wordt gepleegd op niet hernieuwbare grondstoffen. Deze is online te raadplegen (www.voetenbank.nl). Helaas heeft in 2011 de Kleine Aarde besloten haar activiteiten te moeten beëindigen. Het Goede Nieuws is dat de Werkgroep Voetafdruk het werk heeft voortgezet. Trees for Travel lanceerde in 2011 de Klimaatcalculator. Een duurzame rekenmachine, waarop ook de CO2-uitstoot van de meest voorkomende dagelijkse handelingen kon worden berekend. Deze werd zeer gewaardeerd door de ontvangers en wordt ingezet bij bewustwordingsprojecten van bedrijven voor hun medewerkers/relaties. Lezingen zijn onder meer geweest bij het ITC/Universiteit Twente over het spanningsveld tussen lokale duurzame ontwikkeling en de wens tot grootschalige compensatie. Rond de Dag van de Duurzaamheid hebben we particulieren via een campagne op Facebook opgeroepen om hun life-style te compenseren via Trees for Travel en hen zo bewust te maken van hun gedrag. Via Facebook hebben we hiermee meer dan één miljoen particulieren bereikt. De sponsor van deze actie, het OV-bedrijf Veolia Haaglanden, heeft ook posters met deze actie in hun bussen opgehangen. Veolia Haaglanden vervoert 20.000 passagiers per dag in 135 bussen. En verder hebben ook een aantal van onze deelnemers hiervan melding gemaakt en is deze actie vermeld in de EEN nieuwsbrief (bijna 100.000 supporters)zelf hebben we dit ondersteund door berichten op onze website, nieuwsbrieven en tweets. Begin 2011 is de korte video gereed gekomen over ons project in de Filippijnen op Mt. Malindang. Deze presentatie geeft een inzicht in de doelstellingen achter het project en de inbreng van en de kansen voor de lokale bevolking. De video is onder meer te bekijken via de website en ons YouTube kanaal en wordt gebruikt bij presentaties Over ons project in Mali zijn twee documentaires gemaakt met een lengte van vijf en negen minuten. Deze zijn gemaakt door het bedrijf Global Initiatieves dat is afgesplitst van de UNEP, de milieuorganisatie van de Verenigde Naties. De documentaires zijn gemaakt om te worden vertoond in aanloop van de Klimaatconferentie in Durban, december 2011 en voor de RIO+20 conferentie in het voorjaar van 2012 in Rio de Janeiro. De documentaires zullen ondermeer worden vertoond via het NCBC broadcasting in haar internationale uitzendingen over de samenwerking tussen het internationale bedrijfsleven en ontwikkelingsprojecten. Een totaal van 9 uitzendingen is gegarandeerd. Hiermee worden naar verwachting 50 miljoen kijkers geïnformeerd over het gedachtegoed van Trees for Travel en haar samenwerkingspartners. De productie is bekostigd door onze nieuwe deelnemer KIA Motors Europe. Jaarverslag Trees for Travel 2011 18
Wij zijn naarstig op zoek gegaan naar een goede naam en ondertitel bij onze organisatie. Trees for Travel maakt zich sterk voor duurzame ontwikkeling volgens de triple P aanpak (People, Planet, Profit/ Mens, Milieu en Meerwaarde), richt zich niet meer alleen op de reissector en biedt meer oplossingen dan alleen bosaanplant en herstel. Hiermee dekt de naam de lading niet meer volledig en geeft een ander beeld van de werkelijkheid. Gekozen is om vanaf medio 2012 door te gaan als Trees for All, met als pay-off: Voor meer dan CO 2 compensatie. Ook kiezen we ervoor om consumenten meer te betrekken in onze aanpak door de inzet van social media. Een stagiaire zal hiervoor begin 2012 een doelgroepenonderzoek starten evenals verbetervoorstellen voor de inzet van interactieve en sociale media ontwikkelen. De fondsenwerving gericht op bedrijven zal zich meer richten op invulling van het MVO beleid dan alleen op CO2 compensatie. We gaan op zoek naar partners om hier samen met ons invulling aan te geven. In 2011 zijn we partner geworden van MVO Nederland en aspirant lid van VFI (Vereniging van Fondsenwervende Instellingen). III WERVING EN PUBLICITEIT Particulieren zijn ook in 2011 geworven via (de verspreiding van folders door) reisorganisaties en wervingsacties. Zij kunnen hun compensatie verrichten berekenen en afrekenen op de website www.treesfortravel.nl. Voor particulieren boden wij ook de mogelijkheid om de volledige lifestyle te compenseren. Dit houdt in dat deelnemers eenmalig hun gemiddelde jaarproductie van CO2 uitrekenen en deze door middel van een maand- of jaarbijdrage compenseren. Bedrijven en organisaties doen een opgave van de te compenseren uitstoot voor hun eigen uitstoot, of van de productie van een of meerdere van hun producten, of van de uitstoot van hun eigen klanten, op basis waarvan hun bijdrage wordt bepaald. Zij zijn in 2011 benaderd via branche- en of actiegerichte mailingen, belacties en beurzen en congressen. Ook in 2011 was Trees for Travel weer in de publiciteit, onder andere via een artikel in de Volkskrant. Wij worden regelmatig gevraagd om de ervaringen te delen over onze projecten. Zo zijn er onder meer presentaties verzorgd over duurzame ontwikkeling en klimaatcompensatie, de voors en tegens van projecten gericht op bosbehoud. Doelgroepen hiervan waren beleidsmakers, studenten en projectontwikkelaars. Jaarverslag Trees for Travel 2011 19
IV JAARREKENING In vergelijking met het jaar 2010 stegen de inkomsten met 11% tot EUR 545.834. Een bedrag van EUR 697.965 kon worden besteed aan de doelstelling. Deze uitgaven zijn hoger dan de inkomsten, omdat in voorgaande jaren verplichtingen aan enkele projecten nog niet konden worden uitgevoerd door vertraging bij de uitvoering van deze projecten of het aanleveren van rapportages. Deze gelden zijn in de betreffende jaren toegevoegd aan de bestemmingsreserves en in het verslagjaar hieraan weer onttrokken Trees for Travel heeft nog voldoende weerstandsvermogen. Het weerstandsvermogen is de relatie tussen de weerstandscapaciteit, zijnde de middelen en mogelijkheden waarover de organisatie beschikt of kan beschikken om niet begrote kosten te dekken, en alle risico s waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. Het totale weerstandsvermogen wordt gevormd door: de Algemene of Continuïteitsreserve en enkele specifieke reserves. Continuïteitsreserve De Stichting streeft naar een continuïteitsreserve, ter grootte van 1,5 keer de kosten van de werkorganisatie (alle kosten minus de kosten van de doelstelling). Eind 2011 was de continuïteitsreserve EUR 70.000 Deze zal de komende jaren weermoeten worden versterkt. Voorts houdt de organisatie bestemmingsreserves aan. Deze betreffen afgezonderde delen van het eigen vermogen waaraan door het bestuur een beperkte bestedingsmogelijkheid is gegeven. Het betreft in zijn algemeenheid de reserves die nodig zijn om aan de verplichtingen ten aanzien van projecten in de komende jaren te kunnen voldoen en ten behoeve van specifieke investeringen, waarvoor geen vreemd vermogen kan worden aangetrokken. Het bestuur brengt jaarlijks de beperking in de bestemming aan. Een bedrag van EUR 324.325 werd onttrokken aan de bestemmingsreserve ten behoeve van de betalingen aan het project in Mali voor de werkzaamheden in 2009, waarvan de uitkering niet kon plaatsvinden door het nog niet volledig aanleveren van de vereiste rapportages. Een zo groot mogelijk deel van de inkomsten dient te worden besteed aan de doelstelling. Het bestuur van Trees for Travel streeft hierbij naar een percentage van 70%. Van de baten werd 80% direct besteed aan de projecten in 2011. In 2010 bedroeg dit percentage 81%. De fondsenwerving geschiedt door het aanbieden van de mogelijkheid aan bedrijven, instellingen en particulieren om de door hen uitgestoten broeikasgassen te laten vastleggen in de biomassa van de projecten waaraan hun donaties ten goede komen. Aan fondswerving werd in 2011 21% van de baten besteed. In 2010 was deze eveneens 21 %. Jaarverslag Trees for Travel 2011 20