profiel Polijster natuursteenbedrijf Regie: Bouwradius LOB Datum wijzigen: 7-5-2004 Versie 4 Print: 27-april-2005 Pagina 1 van 11
BEROEPSCOMPETENTIEPROFIEL Polijster natuursteenbedrijf Algemene informatie Onder regie van kenniscentrum beroepsonderwijs bedrijfsleven Ontwikkeld door Brondocument(en) datum: 7-5-2004 versie: 4 Bouwradius LOB Bouwradius, afdeling ontwikkeling en innovatie Eindtermendocument; Bouwradius Groep (1996) 1e inventarisatie beroepen en kerntaken natuursteen; Bouwradius Groep (2003) Verslagen van interviews met de branche; Bouwradius Groep Legitimering beroepscompetentieprofiel - op format vereisten door - op inhoud door Mogelijke functiebenamingen Polijster natuursteen Schuurder Loopbaanmogelijkheden Bouwradius Centrum Natuursteen (namens ABN, FNV, CNV) dd. 18-2-2004 dd. 31-3-2004 De polijster kan eventueel doorgroeien tot chef werkplaats of ondernemer nadat hij ook het vak van zager heeft geleerd. Maar meestal wordt men eerst zager en daarna polijster. Een polijster in een industrieel bedrijf kan doorgroeien naar eindcontroleur. Deze controleert het werkstuk, poetst het op en maakt het gereed voor transport. BEROEPSBESCHRIJVING beroepscontext / werkzaamheden rol en verantwoordelijkheden complexiteit typerende beroepshouding De polijster werkt in de werkplaats van een natuursteenbedrijf (steenhouwerij). Dit zijn doorgaans kleine bedrijven, met minder dan 10 man personeel. Hier worden producten gemaakt van natuursteen, zoals grafstenen, bouwwerken, vensterbanken en aanrechtbladen. Sommige bedrijven maken onderscheid in een schuurder en een polijster. De polijster doet het fijnere werk, de schuurder het grovere werk. De direct leidinggevende van de polijster is de chef werkplaats.de polijster werkt in principe alleen. Bij het transporteren krijgt hij indien nodig hulp van een collega. Voor vragen kan hij terecht bij de chef werkplaats. De belangrijkste werkzaamheden van de polijster zijn: Het polijsten van het werkstuk, het boren van gaten, en frezen van koppen. Daarnaast lijmt hij verschillende onderdelen in elkaar en behandelt hij het oppervlak. Hij verzorgt het dagelijks onderhoud van machines, ruimt gereedschappen op en maakt zijn werkomgeving schoon. Gedurende de werkzaamheden neemt de polijster de nodige maatregelen ten aanzien van veiligheid voor zichzelf en zijn omgeving. De polijster voert zelfstandig zijn werkzaamheden uit, maar krijgt doorgaans aanwijzingen van de zager. De polijster heeft een uitvoerende rol. Hij heeft een signalerende rol naar de chef werkplaats bij problemen met machine of materiaal. Daarnaast signaleert hij of er schuurmiddelen besteld moeten worden. De polijster haalt zijn gegevens uit een eenvoudige werktekening. Hij werkt steeds wisselende werkstukken af in verschillende steensoorten en uit steen van verschillende diktes. Hij plant zijn eigen werkzaamheden en schat in of er een extra klus tussendoor uitgevoerd kan worden. Door de juiste handelingen en middelen te gebruiken bereikt hij de juiste glansgraad. - kritisch op eigen werk - bereidheid tot intensief lichamelijk werk - geduldig - voorzichtig - precies TRENDS / INNOVATIES Marktontwikkelingen Wetgeving overheidsregulering Technologische ontwikkelingen Klanten worden steeds veeleisender. Eenvoudig werk wordt vaker kant en klaar ingekocht, waardoor het maatwerk een groter aandeel krijgt. Producten worden steeds luxer en ingewikkelder. De eisen nemen toe op het gebied van gezondheid (stof- en lawaaibelasting, tilbeperking) en milieu (afvalslib en smeerolie). Als schuurmiddel wordt steeds vaker het dure diamant gebruikt. Door betere schuurmiddelen wordt het polijsten minder problematisch. Doordat er complexer freeswerk gemaakt wordt, wordt het polijstwerk arbeidsintensiever. Print: 27-april-2005 Pagina 2 van 11
Bedrijfsorganisatorische ontwikkelingen Internationale ontwikkelingen Er is een tendens dat bedrijven zich specialiseren in bijvoorbeeld aanrechtbladen. Hoewel een aantal bedrijven flink groeit blijft de gemiddelde bedrijfsgrootte hetzelfde, doordat er tegelijkertijd regelmatig nieuwe kleine bedrijfjes ontstaan. Standaardwerk wordt in toenemende mate geproduceerd in India en China. Met name bij grafwerk. In de bouw is dit nog niet het geval, in verband met het vele maatwerk. Print: 27-april-2005 Pagina 3 van 11
KERNTAKEN VAN HET BEROEP 1 Bereidt polijstwerkzaamheden voor 2 Polijst natuursteen 3 Handelt polijstwerkzaamheden voor natuursteen af Print: 27-april-2005 Pagina 4 van 11
KERNTAAK 1 Bereidt polijstwerkzaamheden voor proces rol / verantwoordelijkheden complexiteit betrokkenen (hulp-)middelen kwaliteit van proces en resultaat keuzes en dilemma's De polijster ontvangt het werkstuk en de werkbon van de zager. Hij leest de werkbon en de schets en controleert of deze voldoende gegevens en maten bevatten. Als er geen werktekening is of er iets niet duidelijk is overlegt hij met de zager. Als deze twee er niet uit komen gaat de polijster naar een andere collega met meer ervaring. De polijster werkt volgens tekening indien deze aanwezig is anders kan hij er zelf een maken. Hij kiest de te bewerken steen en controleert de maten om te bepalen welk onderdeel van het werkstuk hij heeft. Hij transporteert het naar de werkbank. Daar stelt hij het werkstuk op, eventueel met een collega. Hij controleert het werkstuk op merken en aanwijzingen zager (n.a.v. werkbon). De polijster bepaalt de werkwijze en de te gebruiken schuurschijven. Indien nodig freest hij de profielen of koppen. Vervolgens stelt hij de machine in en voorziet deze van schuurschijven. De polijster zorgt er dagelijks voor dat zijn machine en werkplek altijd in goede staat en schoon zijn. Hij vervangt de schuurkop volgens een onderhoudsschema. Hij zorgt ervoor dat wateraansluitingen waterdicht blijven. Indien nodig vervangt hij de slang. De polijster volgt de aanwijzingen op werkbon, op de schets, op de steen en van de zager. Bij werkzaamheden die niet standaard zijn, overlegt hij met de chef werkplaats. Hij neemt contact op met de chef of een collega als informatie op de werkbon ontbreekt of als er een onderdeel ontbreekt. De polijster heeft een signalerende rol naar zijn leidinggevende bij grote problemen met de machine of bij zijn werkzaamheden. De polijster past naar eigen inzicht details aan die het resultaat verbeteren. Grotere aanpassingen overlegt hij met zijn leidinggevende. Hij signaleert gebreken aan de machine. Als hij de gebreken niet zelf kan oplossen geeft hij dat door aan de chef werkplaats. Een tekort aan reserveonderdelen geeft hij door aan de collega die de nieuwe onderdelen bestelt. De polijster werkt steeds wisselende werkstukken af in verschillende steensoorten en uit steen van verschillende diktes. De polijster beslist of de verschillende platen van een werkstuk bij elkaar passen en op juiste dikte zijn om verder te bewerken. De polijster die het fijnere werk doet heeft een signalerende en adviserende rol naar zijn leidinggevende. Als een werkstuk niet uitvoerbaar is signaleert de polijster dit en geeft het door aan collega s op kantoor. De polijster heeft bij de uitvoering van de kerntaak te maken met: zager, chef werkplaats, collega s, onderhoudsmonteur. Schuurmachine, schuurschijven, werktafel, werkbon, frees, verschillende kranen, heftrucks, persoonlijke beschermingsmiddelen. De polijster heeft het juiste gezaagde werkstuk en de maatvoering hiervan gecontroleerd. Het werkstuk is onbeschadigd en klaar om gepolijst te worden. Hij heeft de juiste machine en schuurschijven gekozen en de machines juist ingesteld. De machine loopt goed /soepel. Het onderhoud vindt regelmatig plaats (al naar gelang de intensiviteit van gebruik van de machine.) Keuze voor juiste werkmethode, bewerking. Keuze juiste machine en juiste schuurschijven. Afwegen wanneer overleg nodig is en wat hij op eigen inzicht aan mag passen. Hoe krijg je de steen op de werkbank? Wanneer loopt de machine niet goed? Wanneer pleeg ik onderhoud? Wanneer vervang ik een onderdeel? Print: 27-april-2005 Pagina 5 van 11
KERNTAAK 2 Polijst natuursteen proces rol / verantwoordelijkheden complexiteit betrokkenen (hulp-)middelen kwaliteit van proces en resultaat Bij het polijsten met een handmachine brengt hij een schuurschijf aan. Hij schuurt de aangemerkte stukken volgens tekening. Vervolgens gaat hij de aangemerkte stukken, indien nodig, zoeten en fijn zoeten. Daarna polijst hij de aangemerkte stukken. Gedurende zijn werkzaamheden controleert de polijster of hij zijn werkwijze bij moet stellen (evalueren). Indien nodig zoet of polijst hij gedeelten van het werkstuk met handschuurstenen of polijstpads. Als de polijster gedurende het proces voorstellen ter verbetering van de kwaliteit heeft legt hij deze voor aan zijn leidinggevende. De polijster voert de werkzaamheden geheel zelfstandig uit. Hij neemt beslissingen over kleine veranderingen die plaats moeten vinden om het eindresultaat te verbeteren. Voor grotere veranderingen zal de polijster zelf een voorstel/oplossing aandragen en dit afstemmen met de chef werkplaats. De polijster schuurt en polijst werkstukken van natuursteen, doorgaans met eenvoudige machines, maar soms met automaten of handmatig. Hij kiest een werkwijze die is afgestemd op het te maken werkstuk, het te bewerken materiaal en de bestemming van het werkstuk. De polijster heeft bij de uitvoering van de kerntaak te maken met: de chef werkplaats, opdrachtgever. Schuurmachine, schuurstenen (flexibele schuurschijf), indien van toepassing freesmachine, schoon water, perslucht, haakse slijper, klemmen, tafel, persoonlijke beschermingsmiddelen. Polijstwerk en schuurwerk zijn egaal. Na het polijsten is de glans naar wens van de klant. Zijkanten hebben dezelfde glans als de bovenzijde. De kanten zijn recht. Het werkstuk heeft geen zichtbare krassen of zaagsneden. De kwaliteit van het werkstuk is afgestemd op de bestemming/functie ervan. Inschatten wanneer de plaat tijdens de bewerking nog heel blijft en wanneer hij zal breken. De polijster evalueert gedurende het proces steeds of hij zijn werkwijze aan moet passen. keuzes en dilemma's KERNTAAK 3 Handelt polijstwerkzaamheden voor natuursteen af Wanneer ga ik over op een andere grofte schuursteen. Wanneer kan ik schuurgangen overslaan of moet ik teruggaan? Meer korte arbeidsgangen (veel wisselen van schuurschijven) versus weinig lange (weinig wisselen). Welke order heeft prioriteit. Hoe plan ik de verschillende orders zo efficiënt mogelijk? proces rol / verantwoordelijkheden complexiteit betrokkenen (hulp-)middelen kwaliteit van proces en resultaat keuzes en dilemma's De polijster controleert, door het werkstuk in elkaar te zetten, of het werkstuk compleet is en alle onderdelen in elkaar passen. Eventueel maakt hij een schets waarop hij uittekent hoe het werkstuk eruit komt te zien. Vervolgens tekent hij de boorgaten af, stelt de boor in en boort de gaten (voor gevelbeplating). Hij voert eenvoudige lijmwerkzaamheden uit (soms moet hierna weer geschuurd en gepolijst worden). Afhankelijk van het werkstuk brengt de polijster wel of geen pennen aan. Hij maakt het werkstuk schoon en droog. Indien nodig zet hij het werkstuk in de was of hij impregneert het. Hij controleert het werkstuk extra op krassen e.d. om het vervolgens in te pakken met behulp van een kraan of een collega. Daarna slaat hij het werkstuk op. De polijster werkt zelfstandig en controleert extra op de afwerking van eigen werkzaamheden. Er zijn geen complexe werkzaamheden bij deze kerntaak gevonden. De polijster heeft bij de uitvoering van de kerntaak te maken met: collega s. Boormachine, lijm, was, water (poetsdoek), schoonmaakmiddel, persoonlijke beschermingsmiddelen. Na iedere handeling is het werkstuk gecontroleerd op krassen. Het werkstuk is schoon, onbeschadigd en er zit geen olie op. De onderdelen zijn strak geassembleerd. Het werkstuk is gereed, of klaar om naar de volgende bewerking te gaan. Verplaatsen en plaatsen van de werkstukken. Print: 27-april-2005 Pagina 6 van 11
KERNOPGAVEN VAN HET BEROEP 0 Er zijn geen kernopgaven gevonden. Print: 27-april-2005 Pagina 7 van 11
OVERZICHTSSCHEMA BEROEPSCOMPETENTIES EN KERNTAKEN BEROEPSCOMPETENTIES vakmatig-methodisch (VM) 1 Voorbereiden van polijstwerkzaamheden 2 Polijsten van natuursteen 3 Afhandelen van polijstwerkzaamheden voor natuursteen 5 Werken volgens voorschriften met betrekking tot veiligheid, arbo en 6 Bewaken kwaliteit van de eigen werkzaamheden sociaal-communicatieve (SC) 4 Samenwerken met collega s KERNTAAK 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 X X X X X X X X X X X X Print: 27-april-2005 Pagina 8 van 11
OVERZICHTSSCHEMA BEROEPSCOMPETENTIES EN KERNOPGAVEN Print: 27-april-2005 Pagina 9 van 11
BEROEPCOMPETENTIES MET SUCCESCRITERIA Nr. 1 VM De polijster is in staat om op adequate wijze polijstwerkzaamheden voor te bereiden. Nr. 2 VM Controleert of de werkbon en de schets voldoende gegevens en maten bevatten. Overlegt met een collega als er geen werktekening is of de werkbon niet duidelijk is. Werkt volgens tekening. Kiest juiste steen/werkstuk uit de opslag. Controleert of de steen geen storende elementen, scheuren, grote brandlagen of vlekken bevat. Controleert de maten van de steen om te bepalen welk onderdeel van het werkstuk hij heeft. Transporteert de steen veilig en zonder te beschadigen naar de werkbank. Controleert het werkstuk op merken en aanwijzingen zager (n.a.v. werkbon). Bepaalt de werkwijze en de te gebruiken schuurschijven of frezen. Stemt de schuurschijven af op het type te bewerken materiaal en de afwerking van het werkstuk (gezoet, gepolijst, geschuurd). Stelt het toerental en de watertoevoer van de machine in. Freest de aangemerkte stukken. Houdt zijn machine en werkplek in goede staat en schoon. Het werkstuk is geschikt om verder te bewerken. De werkplek is veilig. De gereedschappen en machines zijn gebruiksklaar. De polijster is in staat om op adequate wijze natuursteen te polijsten. Nr. 3 VM Schuurt de aangemerkte stukken. Zoet hij de aangemerkte stukken. Zoet de aangemerkte stukken fijn. Hij polijst de aangemerkte stukken. Past de snelheid regelmatig aan naarmate het werk fijner wordt. Stemt het aantal arbeidsgangen af op het te maken werkstuk. Schat in wanneer (bij welk materiaal ) er schuurgangen wel of niet overgeslagen kunnen worden of wanneer hij een schuurgang terug moet gaan. Verwisselt tijdig de schuurstenen/ schijven. Polijst de aangemerkte stukken totdat het werkstuk de door de opdrachtgever gewenste glans heeft. Past de kwaliteit van het polijstwerk aan op de bestemming/ functie van het werkstuk. Controleert gedurende zijn werkzaamheden of hij zijn werkwijze bij moet stellen. De glans van het werkstuk voldoet aan de wens van de klant. De polijster is in staat om op adequate wijze polijstwerkzaamheden af te handelen. Zet de onderdelen van het werkstuk in elkaar om te controleren of het werkstuk compleet is en alle onderdelen in elkaar passen. Maakt een schets waarop hij uittekent hoe het werkstuk eruit komt te zien. Bepaalt waar de gaten geboord moeten worden. Boort gaten met de juiste afmeting. Zaagt de pennen op lengte. Maakt de ondergrond vetvrij, stofvrij en droog indien de te gebruiken lijm dit vereist. Brengt pennen van het juiste materiaal recht in het gat en op de juiste plaats in het gat aan. Maakt de juiste hoeveelheid en soort lijm aan in de juiste verhouding. Stemt de kleur van de lijm af op de kleur van het te verlijmen onderdeel. Lijmt de verschillende onderdelen strak en stevig aan elkaar. Verwijdert stof, zaagslib en lijmresten. Zet het werkstuk in de was of impregneert het. Poetst de was tijdig en goed uit. Controleert het werkstuk extra op krassen en andere beschadigingen. Bergt het werkstuk op met behulp van een kraan of een collega. Het werkstuk is gereed, of klaar om naar de volgende bewerking te gaan. Print: 27-april-2005 Pagina 10 van 11
Nr. 4 SC De polijster is in staat om op adequate wijze samen te werken met collega s en leidinggevenden met als doel gezamenlijk de doelstelling van het bedrijf te realiseren. Nr. 5 VM Nr. 6 VM Gaat in goede harmonie om met collega s en leidinggevenden, draagt bij aan een positieve arbeidssfeer en toont interesse in het werk van anderen. Stelt zich flexibel op, is bereid om ook andere werkzaamheden te verrichten. Overlegt met collega s over afstemming van de werkzaamheden. Stelt zich collegiaal op, helpt een ander als dat nodig is. Durft hulp te vragen wanneer dit nodig is. Luistert naar instructies van de direct leidinggevende en volgt deze op. Staat open voor kritiek en aanwijzingen. Er wordt efficiënt en prettig samengewerkt. De polijster is in staat om op adequate wijze zijn werkzaamheden uit te voeren aan de hand van voorschriften en regelgeving ten aanzien van arbeidsomstandigheden, veiligheid en milieu. Past veilige werkmethoden toe, brengt zichzelf en anderen niet in gevaar. Gebruikt de juiste gereedschappen en materialen volgens de gebruiksvoorschriften en bedrijfsprocedures. Gebruikt volgens regelgeving persoonlijke beschermingsmiddelen. Spreekt anderen aan op onveilig gedrag en het niet juist omgaan met gereedschap. Zorgt dat het lichaam zo min mogelijk belast wordt tijdens de werkuitvoering. Houdt de eigen werkplek opgeruimd en overzichtelijk. Voert verpakkingsmateriaal en restmateriaal gescheiden af. Beperkt de stofontwikkeling door zijn werkplek goed schoon te houden en voldoende koelwater te gebruiken. Er wordt gewerkt volgens de geldende bedrijfsvoorschriften en geldende regelgeving, het milieu wordt gespaard. De polijster is in staat om op adequate wijze zorg te dragen voor de voortgang en kwaliteit van de eigen werkzaamheden zodat het werk voldoet aan de kwaliteitseisen en de wensen van de klant/ opdrachtgever en het werk binnen de planning uitgevoerd wordt. Controleert gedurende de uitvoering van zijn werkzaamheden de materialen voortdurend op fouten en afwijkingen. Kan op deskundige wijze kleine mankementen aan de materialen zelf wegwerken Neemt verantwoording voor de kwaliteit van zijn eigen werkzaamheden, herstelt zijn eigen fouten. Raadpleegt bij twijfels met betrekking tot de kwaliteit tijdig de leidinggevende. Is zich bewust van zijn aandeel in het productieproces, weet wat de consequenties zijn van fouten in de eigen taakuitvoering voor de daaropvolgende werkzaamheden. Toont initiatief door voorstellen in te brengen om werkmethoden te verbeteren. Werkt in het vereiste tempo, systematisch en geconcentreerd. Werkt netjes en nauwkeurig, levert een kwalitatief mooi product en voldoende kwantiteit. Print: 27-april-2005 Pagina 11 van 11