Jaarverslag 2012 van de Stichting Trésor Utrecht waarin opgenomen verslag 2012 van Association Trésor Cayenne, Frans-Guyana Utrecht, 12 juli 2013 1
Inhoudsopgave Bestuurverslag Stichting Trésor 5 Algemeen 5 Bestuur 5 Vrijwilligers 6 De Association Trésor 7 1 Organisatie 7 1.1 Vrijwilligers 7 1.2 Kantoor 7 1.3 Bestuur 7 1.4 Personeel 7 2 Opleiding en training 8 3 Stagairs 8 3.1 Studenten uit Frankrijk 8 3.2 Studenten uit Nederland 8 4 Huisvesting, terrein en beheer 9 4.1 Het carbet 9 4.2 Het botanische pad 10 4.2.1 Een nieuw systeem om het aantal bezoekers te tellen 10 4.2.2 De vervanging van de borden langs het botanische pad 10 4.2.3 Onderhoud botanisch pad, carbet en weg 11 4.3 Beheer van het reservaat 11 4.3.1 De bijeenkomst van de Beheercommissie (Comité Consultatif de Gestion) 4.3.2 Bewaking en toezicht 11 4.3.3 Overleg en samenwerking met betrekking tot het onderzoek naar de antropogene druk in het reservaat. 4.4 Inventarisaties, wetenschappelijk onderzoek en monitoring 14 4.4.1 Botanische inventarisaties 14 4.4.1.1 Onderzoek in de savannes 14 4.4.1.2 Inventarisatie van het botanische pad 15 4.4.1.3 Kartering van de biotopen 15 4.4.2 Inventarisaties en wetenschappelijk onderzoek fauna 16 4.4.2.1 Inventarisatie van opossums en andere knaagdieren 16 11 12 2
4.4.2.2 Monitoring Dendrobates en Chytriden 17 4.4.2.3 Inventarisatie Gastropoda 18 4.4.3 Onderzoek naar de CO 2 -opslag 19 4.5 Milieueducatie en voorlichting 19 4.5.1 Educatieve activiteiten (algemeen) 20 4.5.1.1 Maandelijkse rondleidingen 20 4.5.1.2 Programma zomeractiviteiten 20 4.5.1.3 Open bos voor iedereen 20 4.5.1.4 Natuurclub voor kinderen 21 4.5.1.5 Campagne Fréquence Grenouille 21 4.5.1.6 Bijzondere activiteiten voor studenten 21 4.5.1.7 Expodorp IUFM 22 4.5.1.8 Het vleermuizenspel 22 4.5.1.9 Dendrobatus-spel en dierfiguren 22 5 Samenwerkingsverbanden 23 5.1 Stichting Trésor 23 5.2 WWF-Guyane 23 5.3 Natuurreservaat Connétable (GEPOC-ONCFS) 23 5.4 Natuurreservaat Mont Grand Matoury 23 5.5 Natuurreservaat Yivi 24 5.6 Natuurreservaat Trinité 24 5.7 Natuurreservaat Nouragues 24 5.8 GEPOC 24 5.9 Regionaal Natuurpark Frans - Guyana 24 5.10 EcoFog / CIRAD 25 5.11 ONF 25 5.12 Graine - Guyane 25 5.13 DEAL 25 5.14 Scholen Roura 26 5.15 Toeristisch informatie punt Roura (PIT) 26 5.16 Samenwerking tussen de natuurreservaten van Frans-Guyana 26 5.16.1 Conservatoire des Espaces Naturelles de Guyane (CEN) 26 Overzicht van in dit jaarverslag genoemde organisaties en gebruikte afkortingen 27 3
Overzicht taken Association volgens het beheerplan 2012 29 Overzicht activiteiten Association 2012 32 Financieel verslag 2012 35 Sponsoren 35 Aflossing leningen 35 Donateurs 36 Financiën 37 Balans per december 2012 39 Exploitatierekening 2012 40 Toelichtingen op de balans en exploitatierekeningen 41 Voorziening Remco Maas Geesteranus Nature Fund 42 Langlopende schulden 43 Kortlopende schulden 43 Exploitatierekening 44 Bijlage 1. Persbericht 46 4
Jaarverslag 2012 Algemeen Bestuur Stichting Trésor Voorzitter: Secretaris: Penningmeester: Leden Wetenschappelijke adviseurs: Dhr. prof. dr. R. Boot Dhr. drs. V.P.A. Lukkien Dhr. ir. F. A. Maas Geesteranus Dhr. A.C. de Lang Dhr. ir. D. de Groot Dhr. dr. G. van Tol Mw. dr. P.A. Verweij Mw. drs. M.J. Jansen-Jacobs Dhr. mr. H.A. Teijen Het bestuur van de Stichting Trésor is in het jaar 2012 in acht vergaderingen bijeen geweest. De samenstelling van het bestuur van de Stichting Trésor heeft in 2012 de volgende wijzigingen ondergaan: onze voorzitter jhr. L. de Geer van Oudegein heeft zijn functie neergelegd en prof. dr. R. Boot heeft deze taak op zich genomen. Prof. dr. L.A.C.J. Voesenek heeft afscheid genomen als bestuurslid van de Stichting evenals dr. H. ter Steege als adviseur. Eind 2011 zijn het Wereld Natuur Fonds Nederland en het College van Bestuur van de Universiteit Utrecht, dat in alle voorgaande jaren garant heeft gestaan voor deze lening, bereid gevonden deze resterende aflossing in 2012 voor hun rekening te nemen. De gehele aflossing van de resterende schuld heeft in 2012 plaatsgevonden. Het samenwerkingsverband met de organisatie Ficus Forever, een vereniging van acht ficuskwekers in Nederland, is in 2012 gecontinueerd. In 2012 is vanuit het bestuur van de Stichting door dhr. V.P.A. Lukkien en mw. P. Jeurissen een werkbezoek aan de Association Trésor in Frans-Guyana gebracht in aansluiting op de reis met donateurs in februari - maart 2012. Tijdens deze reis vond het eerste bezoek met donateurs van de Stichting Trèsor aan het Peperpot Nature Park plaats, gelegen aan de Surinamerivier ten oosten van Paramaribo. De donateurs hebben voor het eerst kennis kunnen maken met dit prachtige gebied dat vooral gekenmerkt wordt door een enorme vogelrijkdom. De verdere samenwerking met Peperpot, waarbij dhr. Lukkien de functie van vice - voorzitter van de bijbehorende Stichting heeft aanvaard, heeft in 2012 verdere invulling gekregen. Bijvoorbeeld doordat dhr. O. Tostain, de voorzitter van de Association Trésor, in de periode van december 2011 tot januari 2012 leiding gegeven heeft aan de eerste botanische expeditie in Peperpot. Hierbij zijn in totaal ruim 500 soorten planten vastgesteld. 5
In zijn functie van vice-voorzitter heeft dhr. Lukkien in december 2012 de vergadering van de Stichting Peperpot Nature Park in Paramaribo bijgewoond. Vrijwilligers Met grote inzet van dhr. E.A.G. Augusteijn (websitebeheerder) is de website van de Stichting Trésor (www.tresorrainforest.org) in 2012 verder ontwikkeld en uitgebreid. Daarnaast verrichtten mw. A.M. Posner, mw. P. Frank, mw. H. Simon-Duttenhofer, mw. L. Vreman, mw. C. Liddell, mw. A. Niedermeier, mw. M. Leutwiler, mw. W. Biemond, mw. E. van Vliet, dhr. M. Block, mw. I. de Kanter en dhr. D. Blom al het vertaalwerk in 2012 van documenten voor de viertalige website (www. tresorrainforest.org) en ten behoeve van de communicatie tussen de Stichting Trésor en de Association en andere Franse organisaties. De eindredactie van Trésor Nieuws werd in 2012 wederom verzorgd door dhr. E.A.G. Augusteijn in samenwerking met dhr. V.P.A. Lukkien (secretaris Stichting Trésor). Alle administratieve werkzaamheden, waaronder de donateursadministratie, zijn, evenals in voorgaande jaren, op gedeeltelijk vrijwillige basis uitgevoerd door mw. P. Jeurissen. Daarnaast heeft zij vooral bijgedragen aan het contact met donateurs, het contact met de Association in Frans-Guyana en de Stichting Peperpot in Suriname, de voorbereidende werkzaamheden voor vergaderingen, verzendingen Trésor Nieuws en de organisatie van bijeenkomsten. Mw. M. Rijkhoek heeft steeds waar dat mogelijk was mw. P. Jeurissen in haar werk ondersteund bij de verzorging van de certificaten voor de adoptie van vierkante meters Trésor. De Utrechtse Biologen Vereniging heeft ook in 2012 de werkzaamheden rond de verzending van Trésor Nieuws op zich genomen. Vanuit het Departement Biologie Universiteit Utrecht, in samenwerking met het Copernicus Instituut, hebben Peter Zomer en Fanny Boeraeve vanaf 15 maart als masterstudenten een vervolgonderzoek in Trésor verricht naar de koolstofopslag in tropische bossen, dit in verband met de relatie die bestaat tussen klimaatverandering enerzijds en de belangrijke regulerende functie van bossen anderzijds. Op 2 juni 2012 heeft onze jaarlijkse dag voor donateurs plaatsgevonden in het WWFgebouw te Zeist. Deze dag is door vele donateurs bijgewoond, naast vertegenwoordigers van het Departement Biologie en het College van Bestuur van de Universiteit Utrecht. In december 2012 ontvingen wij het trieste bericht dat wederom ons nieuwe entreegebouw door vandalen in brand is gestoken. Het jaar 2013 zal hierdoor in belangrijke mate in dienst staan van de realisatie van een nieuw gebouw en de bijbehorende en noodzakelijke fondsen. De Stichting Trésor is sinds 1996 een instelling als bedoeld in Artikel 24 lid 2 van de Successiewet 1956. Sinds september 2008 is de Stichting een door de Belastingdienst erkende ANBI (Algemeen Nut Beogende Instelling). Dit betekent dat de Stichting schenkingen en legaten met vrijstelling van schenkings- en successierecht mag ontvangen. 6
De Association Trésor 1 Organisatie 1.1 Vrijwilligers Alle activiteiten van de Association die in dit jaarverslag worden beschreven zouden niet tot stand zijn gekomen zonder de enorme inzet van vele vrijwilligers. Wij danken van harte: Alain Alcide, Luciana Aliker, Eric Augusteijn, Antoine Baglan, Christopher Baroloto, Sébastien Barrioz, Aurélien Bertran, Lilian Blanc, Michel Boudrie, Charlotte Briand, Olivier Broussard, Olivier Brunaux, Hélène Bruniquel, Julien Cambou, Clément Cambrézy, Yesenia Cervignon, Céline Charlec, Maxime Cobigo, Leticia Collado, Isabelle Delafosse, Marguerite Delaval, Maël Dewynter, Julien Engel, Renske Ek, Guillaume Feuillet, Olivier Fortune, Laurent Garnier, Elodie Gault, Pascal Gombault, Jean Jacques de Granville, Stéphane Guitet, Antoine Hauselmann, Benoît Hurpeau, Patrick Ingremeau, Géraldine Jaffrelot, Pipasi Jeurissen, Laurent Kelle, Damien Laversanne, Guillaume Léotard, Sébastien Linares, Thomas Luglia, Vijko Lukkien, Sophie Maillé, Stéphane Maillard, Christian Marty, Petrus Naisso, Vincent Pelletier, Bernard Perrin, Pascal Petronelli, Kevin Pineau, Nyls de Pracontal, Valérie Pontana, Laetitia Proux, Hervé Quezel, Alize Ricardou, Rémy Ruiz, Anna Rey, Vincent Rufray, Jean Luc Sibille, Marjolaine Sirre, Romain Taravella, Johan Tascon, Benoît de Thoisy, Olivier Tostain, Sylvian Uriot, Alexandre Vinot, Aurore Vogel en Ombeline Vrignaud. 1.2 Kantoor Het kantoor van de Association is gevestigd in een gebouw aan de 15 Cité Massel, Route de Montabo in Cayenne. Deze locatie wordt gedeeld met twee andere organisaties (GRAINE en het Nationaal Natuurreservaat Le Connétable). Het postadres is voortaan: 15, Rue Georges GUERIL, i.p.v. Massel. Deze adreswijziging moet langzaamaan ingevoerd worden en worden meegedeeld aan al onze correspondenten en partners. 1.3 Bestuur Voorzitter: Penningmeester: Secretaris: Overige leden : 1.4 Personeel Conservatrice: Conservator: Educatief medewerker / boswachter: Dhr. O. Tostain Dhr. K. Pineau Mw. C. Briand Mw. I. Delafosse Dhr. O. Fortune Dhr. G. Leotard Mw. H. Guillen (tot eind juli) Dhr. O. Fortune (vanaf 19 november) Dhr. J. F. Szpigel Dhr. B. Villette 7
Eind juli heeft Hélène Guillen met wederzijds goedvinden haar contract verbroken om haar echtgenoot te volgen naar Frankrijk. De wervingscampagne om haar te vervangen heeft geduurd van juni tot september en de keus is gevallen op Olivier Fortune, al meer dan tien jaar bestuurslid van de Association Trésor. Hij is op 19 november in functie getreden. Na de beslissing van de Regionale Raad om de salarissubsidie in de loop van het jaar te verhogen, is het idee om een medewerker aan te stellen met een tijdelijk contract nieuw leven ingeblazen. De kosten die hieraan verbonden zijn worden gelijkelijk verdeeld tussen de Association Trésor (via de subsidie van de Regionale Raad) en het WWF-Frans- Guyana. Het gewenste profiel omvat de voorlichting over de relatie tussen de koolstofopslag van bossen en klimaat en de voorlichting aan bezoekers aan het reservaat. Het WWF heeft ermee ingestemd, maar we kunnen er pas uitvoering aan geven als Parijs de nodige gelden hiervoor vrij geeft (uiterlijke datum: juni 2013). 2 Opleiding en training Hélène Guillen en Benoît Villette hebben van 23 tot 25 januari 2012 een cursus GIS gevolgd. De cursus is gefinancierd door TEMEUM, en is gegeven door SolutionGIS, een bedrijf in Montjoly, waarbij het gebruik van computerprogramma s bij deze techniek centraal stond. Jean-François Szpigel heeft de cursus Vogelringen niveau 1 (Databeheer) en 2 (klassieke statistische analyses) gevolgd, die door het CRBPO op verzoek van het GEPOG georganiseerd werd voor vrijwilligers. Caroline Bedeau heeft de cursus niveau 3 (analyse van gegevens van gevangen-merken- en opnieuw-gevangen dieren) gevolgd. Hélène Guillen, die in 2012 verantwoordelijk was voor de coördinatie binnen CEN, heeft verschillende cursussen gevolgd. De eerste was om zich te bekwamen als referent van het netwerk TEMEUM. Ze is daarvoor naar Rennes gegaan om een cursus genaamd Hoe een professioneel netwerk op te zetten te volgen. De tweede cursus had tot doel de taken van CEN en de implementatie daarvan te leren toepassen. De cursus bestond uit een reeks ontmoetingen: CEN Auvergne, CREN Rhône-Alpes, Federatie CEN Orléans, en had plaats van 10 tot en met 17 april. 3 Stagiairs 3.1 Studenten uit Frankrijk Caroline Bedeau, studente beroepsopleiding GIS aan de universiteit van la Rochelle, heeft van 16 april tot 30 september haar afstudeerstage vervult in Trésor. Haar opdracht was de verschillende biotopen van het reservaat opnieuw in kaart te brengen met behulp van nieuwe technieken (hoge resolutie infraroodbeelden). Omdat de tijd die zij ervoor ter beschikking had te kort bleek om het werk af te krijgen, zal haar een tijdelijk contract van drie maanden worden voorgesteld voor begin 2013. Haar stagerapport is in ieder geval klaar en getuigt van kwaliteit en geeft nu al enorm veel informatie over de verschillende biotopen van Trésor. Jonathan Amirat, eerstejaars student in het vak Beheer en Bescherming van natuurgebieden aan de Agrarische school van Matiti in Macouria, heeft meegedaan aan 8
een milieueducatieprogramma van 21 mei tot 20 juli en van 27 augustus tot 15 september 2012. Hij heeft hierbij een enquête gehouden onder de bezoekers over hun waardering van het reservaat. 3.2 Studenten uit Nederland (Universiteit Utrecht) Fanny Boeraeve en Peter Zomer, van de Universiteit Utrecht, hebben het CO 2 - onderzoek in het Kawgebied voortgezet van 20 februari tot einde mei. Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met ONF, EcoFog( Kourou), WWF en de Stichting Trésor. De resultaten van dit onderzoek zullen mede als basis dienen voor onze toekomstige medewerker die tot taak zal krijgen dit thema te populariseren. 4 Huisvesting, terrein en beheer De Association is nog steeds gevestigd in het pand op het terrein Massel, dat gedeeld wordt met GRAINE en het Nationale Natuurreservaat Grand Connétable. Deze laatste organisatie is eind oktober verhuisd en de vrijgekomen plaats is ingenomen door de Association Trésor, zodat er nu twee kantoorruimten beschikbaar zijn: het kantoor van de conservator en het kantoor van de boswachters. In afwachting van een passende beslissing over de huisvesting van het kantoor in het dorp Roura, de gemeente waarin ons reservaat is gelegen, zullen wij in ieder geval door deze uitbreiding van de kantoorruimte ons werk beter kunnen doen. 4.1 Het carbet In de nacht van 14 op 15 december 2012 is het ontvangstgebouw volledig in de as gelegd door brandstichting (Zie ook Bijlage 1). Dit gebouw was het visitekaartje van de Association, daar werden groepen scholieren, studenten en toeristen ontvangen. De boswachters konden er de nacht doorbrengen om hun verschillende taken uit te oefenen in het reservaat, met name die taken die samenhangen met het wetenschappelijke onderzoek van lange duur waarvoor ze heel vroeg in het terrein aanwezig moeten zijn. Het werd ook gebruikt door onze partners die in het Kawgebied werken om hun onderzoek te vergemakkelijken (medewerkers van ONF in verband met het onderzoek in het biotoop van de Oranje rotshaan). Dit entreegebouw was daardoor door medewerkers van de Association Trésor en partners ongeveer de helft van het jaar s nachts in gebruik. Het ontvangstgebouw had bovendien een zeer belangrijke functie in de voorlichting van bezoekers over al die activiteiten die samenhangen met de natuurbescherming in het gebied en die onder toezicht van de Regionale Raad worden uitgevoerd. In 2012 werd ons laatste leermateriaal daar opgesteld. Het insectenspel, dat oorspronkelijk bedoeld was voor een educatief programma voor scholieren, werd permanent opgesteld, opdat het publiek en vooral de families spelenderwijs in het entreegebouw de natuurlijke rijkdom van het Guyanese regenwoud en vooral van Trésor konden ontdekken. De 9
fototentoonstellingen van lokale kunstenaars of natuurkenners gaven nog eens een extra dimensie aan het gebouw en lieten vaak andere facetten van de natuur zien. Als groepen een bezoek aan het reservaat brachten, was dit entreegebouw het vaste punt voor onze activiteiten (de klassen werden soms opgesplitst, de ene helft ging het pad verkennen, de andere werkte in het gebouw met het beschikbare lesmateriaal over het leven in het bos), het was een schuilplaats als het regende en werd s middags een picknickplaats waar verrekijkers werden uitgedeeld om de vogels te bekijken die voorbij vlogen. Al deze activiteiten zijn voorlopig onderbroken voor zolang de herbouw duurt. 4.2. Het Botanische pad 4.2.1 Een nieuw systeem om het aantal bezoekers te tellen Om precieze gegevens te verkrijgen over het aantal bezoekers van het botanische pad, is er op 17 januari een klein telapparaat, een zogenaamde eco-teller geplaatst. Dit is mogelijk gemaakt dank zij de subsidie van WWF-Frankrijk. Na enkele maanden in bedrijf, lijkt het aantal bezoekers te schommelen tussen 50 en 100 per maand. De gegevens zullen na een jaar uitvoerig bekeken worden. Hoewel de eco-teller verdekt stond opgesteld, is hij door bezoekers ontdekt en die hebben geprobeerd hem los te maken. Het apparaat zou zodanig veranderd moeten worden dat het zichtbaar is voor de wandelaar die moet weten dat het slechts dient om de gebruikers van het pad te tellen en niet om ze te fotograferen. Er zou aan het begin van het pad een bord geplaatst kunnen worden om hierop te wijzen. 4.2.2 De vervanging van de borden langs het botanische pad De vervanging van de borden langs het botanische pad, die gezamenlijk gefinancierd is door EDF DiversiTerre, de Fondation du Patrimoine en de Regionale Raad van Frans-Guyana, is begin van het jaar voltooid. Er is besloten om 80 nieuwe borden te plaatsen, die met weinig maar zeer informatieve teksten prachtig in kleur zijn uitgevoerd. De opzet is uitgedacht door de eigen medewerkers van het reservaat. De uitvoering van de bijbehorende illustraties op deze borden is toevertrouwd aan Géraldine Jaffrelot, die ook de totempalen langs het botanische pad heeft vormgegeven. Twee andere illustratoren hebben ook meegewerkt aan het project: Jean-Pierre Penez en Sylvain Uriot. De grafische vormgeving sluit aan bij de totempalen. Zo vormen ze samen een belangrijke samenhangende educatieve voorziening van het reservaat. De opening van het botanisch pad, voorzien van deze nieuwe bebording, heeft plaats gevonden op 14 maart 2012 in aanwezigheid van dhr. Labrador, adviseur-generaal van de Regionale Raad en vicevoorzitter van de Adviescommissie van het reservaat, alsmede talrijke partners en sponsoren van het project. 10
4.2.3 Onderhoud botanisch pad, carbet en weg Soort onderhoud Aantal verrichtingen Onderhoud botanisch pad (snoeiwerk struikgewas) 9 Onderhoud borden 15 Onderhoud buiten (opruiming struikgewas rond het carbet + parking 4 + sloten ) Onderhoud CD6 (opruiming struikgewas en begroeiing op de weg) 2 Schoonmaken borden en totempalen 2 Onderhoud gebouwen (het hoofdgebouw en de sanitaire installaties) 15 De invasieve plantensoort Lantana is nog steeds aanwezig langs de weg naar het reservaat en wordt regelmatig bestreden. Dit jaar waren er twee schoonmaakacties door het Departement, waarbij het mogelijk was de scheuten met wortel en al te verwijderen. De omgeving van het entreegebouw is weer in oorspronkelijke staat teruggebracht (parkeerterreinen, rondom het entreegebouw). 4.3. Beheer van het natuurreservaat 4.3.1 De bijeenkomst van de Beheercommissie (Comité Consultatif de Gestion) Op 26 juli 2012 heeft een vergadering van de Beheercommissie van het reservaat plaatsgevonden. De discussie ging voornamelijk over de evaluatie van het beheerplan en de vooruitzichten voor een volgend plan. Er is voor deze bijeenkomst voor extra transport gezorgd zodat de vertegenwoordigers van het dorp Favard konden deelnemen (hun middelen van transport zijn beperkt). Er is een aanbeveling gedaan om de uitvoering van de taken die voor 2012 op het programma stonden financieel te onderbouwen. 4.3.2 Bewaking en toezicht Bewaking en toezicht worden uitgevoerd volgens het Beheerplan 2008-2012. Deze taak werd wekelijks minstens eenmaal uitgevoerd, afwisselend op de belangrijkste plaatsen (Favard, Placer Trésor, Orapu en langs de weg). Na het vertrek van de conservatrice werd het team kleiner en werden de taken aan het eind van het jaar minder frequent uitgevoerd, maar de neventaken (bebakening) maakten het 11
mogelijk gedurende die periode toch aanwezig te zijn. We hebben in het hele jaar twaalf overtredingen geconstateerd, waarvan zes op heterdaad. Voor vijf daarvan hebben we gekozen voor preventie en bewustmaking (twee voor loslopende honden, één voor verboden verkeer, één voor het plukken van planten en één voor jagen aan de rand van het reservaat). In november is er proces-verbaal opgemaakt tegen drie overtreders. Deze hebben toegegeven dat ze gejaagd hebben op Pekari s (kleine bosvarkens). Daarvoor hebben ze een jachtpad uitgehakt met een kapmes. Ze hebben trouwens ook de bast van bomen met de lokale naam Mahot-cigare (Couratari sp.)geplukt. De afbakening van het reservaat langs de grenzen van het reservaat is een belangrijk onderdeel van het beheer. De twee zijgrenzen zijn al klaar (borden 10x10 cm, met 'verboden toegang' en borden dubbel A4 met aanvullende informatie). De borden zijn geplaatst op een afstand van 20 m van elkaar terwijl de A4-borden geplaatst zijn aan het begin van ieder jachtpad. De rest van de borden is gebruikt om de grens langs de weg af te bakenen. Grote borden worden gebruikt om de ingang van het reservaat aan te geven. Een toegangsbord met pictogrammen met toegangsregels is geplaatst aan het begin van het botanische pad. De precieze vaststelling van onze grenzen (wat een lastige taak is) is uitgevoerd met medewerkers van ONF, met name met dhr. Bernard Perrin van de territoriale eenheid van Cayenne voor het Kawgebied en met Laurent Dumiel, sinds kort boswachter te Montsinéry. 4.3.3 Overleg en samenwerking met betrekking tot het onderzoek naar de antropogene druk in het reservaat. Dank zij de financiële steun van het WWF-Frankrijk, kon de Association in 2010 een studie beginnen over de antropogene druk op het reservaat. Er zijn kaarten aangeschaft die de drukste zones aangeven (paden gebruikt door de beheerder, illegale jachtpaden, kampementen). Deze kartering is tijdens de excursies telkens verbeterd (ontdekking van nieuwe paden, monitoring van verschillende soorten van verstoring). Parallel aan dit werk is er overleg geweest met de talrijke actoren die betrokken zijn bij het reservaat om te praten over het beheer van het reservaat, het reglement en hun verwachtingen. In 2012 is er een rapport opgesteld dat een weergave geeft van de resultaten van dit overleg. Tijdens de laatste vergadering van de beheercommissie is er een beknopt verslag van gegeven en nu ligt het ter goedkeuring bij het WWF-Guyane en bij de toezichthoudende overheidsinstantie. In het kader van deze actie kunnen onze directe contacten met de gebruikers ook leiden tot betere ideeën over hoe het belang van het reservaat Trésor zichtbaar gemaakt kan worden in de voorlichting aan de lokale bevolking. Vooral door de politieoptredens hebben de discussies met de overtreders, naar aanleiding hiervan ertoe geleid dat we overwegen een programma op te zetten om het reservaat meer bekendheid te geven bij vooral die bezoekers (jagers en verzamelaars) die een schadelijke invloed kunnen hebben op de rijkdom van ons reservaat. Zo zouden er kleine bijeenkomsten georganiseerd kunnen worden om de jagers van de vereniging Tcho dan Bwa, uit het naburige dorp Favard meer bewust te maken van het 12
belang en het doel van het reservaat en de aanwezige biodiversiteit (grenzen van het reservaat, reglement en risico s, studies over de vastgestelde fauna en de impact van jacht daarop). 13
4.4. Inventarisaties, wetenschappelijk onderzoek en monitoring In 2012 is er belangrijk overzichtswerk verricht met het oog op het opstellen van het nieuwe beheerplan. De lijsten van dieren zijn herzien en bijgewerkt door de belangrijkste specialisten die gegevens hebben verzameld (Tabel 1). Daarnaast moeten de gegevens over de voorkomende plantensoorten nog door deskundigen worden bijgewerkt (dit wordt opgenomen in het nieuwe beheerplan). Tabel 1: Overzicht (2012) van voorkomende planten- en diersoorten in het Trésor reservaat. Groep Flora Frans- Guyana totaal aantal soorten Res. Trésor (voor 2008) totaal aantal soorten totaal aantal soorten Reservaat Trésor 2012 (na het BP 2008-2012) % aanwezige (fauna) soorten m.b.t. FG aantal patrimoniale soorten ongeveer 1060 1233 5000 87 45 50 57,4 11 Niet vliegende zoogdieren Vleermuizen 102 15 60 58,2 6 Reptielen 167 60 80 47,3 7 Amfibieën 132 41 52 38,6 7 Vogels 713 301 328 45,9??? Vissen 482 4 57 11,8 30 De samenvatting van de waarnemingen (en van de methode hoe de gegevens zijn verkregen) zal in het volgende beheerplan 2013-2017, waarvan deel A in bewerking is, verspreid worden. 4.4.1 Botanische inventarisaties 4.4.1.1 Onderzoek in de savannes Dit onderzoek heeft tot doel de mogelijke sluitingsdynamiek van de savannes in ons reservaat beter te leren begrijpen. De vraag is of de bomengroei op de savannes vanuit het bosgebied eromheen voortschrijdt of niet? Om deze vraag te beantwoorden (aansluitend op een onderzoek over de verschillende luchtfoto s die zijn genomen), is besloten een monitoring op de grond uit te voeren. Een eerste onderzoek in 2008 bestond uit het vaststellen van zeven waarnemingspunten waarvan een foto is genomen van de bodem in een bepaalde richting. In 2012 zijn opnieuw zeven foto s 14
genomen onder dezelfde omstandigheden als in 2008. In vier jaar tijd is niets aangetoond dat erop wijst dat het bos de savannes verovert!!!. Aangezien de planten zeer langzaam groeien in dit savannemilieu, moet deze monitoring over een langere periode van jaren worden uitgevoerd om een goed beeld te hebben van de dynamiek. 4.4.1.2 Inventarisatie van het botanische pad. Ter gelegenheid van de vervanging van de informatieborden langs het botanische pad, hebben we in 2011 een beroep gedaan op Pascal Petronelli om de bomen langs het pad tot op ongeveer vijf meter aan iedere kant van het pad opnieuw op naamgeving te controleren. Er zijn hierbij enkele wijzigingen in de nomenclatuur doorgevoerd sinds het oude onderzoek van 2000. In 2012 hebben we de codering van de bomen van het pad veranderd. Iedere benoemde boom wordt voortaan gecodeerd met een aluminium strip waarop de locatie van de boom is vermeld (afstand van het pad, zijdelingse afstand m.b.t. het midden van het pad). Op een Excel database wordt de lijst van deze soorten met hun code bijgehouden. 4.4.1.3 De kartering van de biotopen van het reservaat Trésor Van april tot september 2012 heeft Caroline Bedeau, stagiaire van de Universiteit van La Rochelle, gewerkt in Trésor, om de biotopen nauwkeurig in kaart te brengen. Hierbij zijn ook de zeven vegetatietypes van het reservaat die door Ek et al. in 2000 zijn vastgesteld aan een meer gedetailleerd onderzoek onderworpen. Dit onderzoek is een vervolg op een eerder soortgelijk onderzoek in 2010, dat door medewerkers van het natuurreservaat Mont Grand Matoury is uitgevoerd en waar eveneens de verschillende biotopen nauwkeurig in kaart zijn gebracht. Dit in het kader van het karteringsprogramma van de natte gebieden van Frans-Guyana o.l.v. DEAL. Gezien eenzelfde ligging van het reservaat Trésor en de overeenkomsten in de natuurlijke biotopen heeft DEAL, op verzoek van dhr. B. Goguillon, erin toegestemd dat ook Trésor in het kader van hetzelfde programma dit onderzoek mocht uitvoeren. Dhr. S. Linarès, chef van de dienst GIS bij DEAL, heeft de opdracht gekregen dit onderzoek te coördineren en het werk van Caroline stap voor stap te begeleiden. Bij dit onderzoek wordt met behulp van het interpreteren van infrarood-luchtfoto s met een hoge resolutie, in combinatie met veldwerk (op de grond) een nauwkeurige beschrijving van de aanwezige biotopen nagestreefd. Het doel is een adequate onderverdeling van de in kaart gebrachte verschillende biotopen van Trésor te verkrijgen als basis voor een goed beheerplan. 15
Het maken van de luchtfoto s is uitbesteed aan een gespecialiseerde firma, l Avion Jaune (Fig. 1) Dit bedrijf is daarvoor speciaal uit Frankrijk overgekomen. Na een eerste mislukte poging in mei, vanwege de dichte bewolking boven het Kawgebied, zijn de foto s uiteindelijk eind juli genomen. De identificatie en beschrijving van de biotopen is uitgevoerd in samenwerking met de twee deskundigen; dhr. L. Procópio en dhr. G. Léotard (tien dagen veldwerk samen met de boswachters). Figuur 1: Een indruk van het vliegtuig waarmee de foto s zijn genomen, met daarop de gemonteerde camera. Momenteel heeft dit onderzoek op het grondgebied van het reservaat en omgeving zeventien vegetatietypes (biotopen) aangetoond. Vanwege de vertraging door de weersomstandigheden kon dit project door Caroline niet binnen de beschikbare tijd worden afgerond. Daarom is haar een tijdelijk contract aangeboden, dit is mogelijk gemaakt dankzij extra financiële steun van DEAL. Het nieuwe contract gaat in 2013 in. 4.4.2 Inventarisaties en wetenschappelijk onderzoek fauna 4.4.2.1 Inventarisatie van Opossums en andere knaagdieren Het doel van deze inventarisatie is: de tot nu toe verzamelde gegevens bij te werken en mogelijkerwijze de basis te leggen voor een seizoensgebonden monitoring. Eerder werden reeds twee inventarisaties (2005 en 2008) uitgevoerd in samenwerking met dhr. F. Catzeflis van de Universiteit van Montpellier, deskundige voor deze groep van dieren in Frans-Guyana. 16
Aanvullende waarnemingen zijn verkregen door het aanbrengen van cameravallen (onderzoek SPECIES, WWF-KWATA, 2009) en door onderzoek van onze boswachters in verschillende delen van het reservaat. In 2012 is besloten uitgebreider te inventariseren door om de drie maanden vallen uit te zetten. Deze inventarisatie is gesteund door de vereniging KWATA (technische hulp) en het Instituut Pasteur (aanvullend onderzoek naar virale infecties). Na de vier nu uitgevoerde onderzoeksessies en na analyse van de eerdere gegevens, zijn de hierna volgende soorten vastgesteld - 7 buideldieren van de 14 soorten die bekend zijn in Frans-Guyana (waarvan er 12 mogelijk voorkomen in het reservaat) - 7 kleine knaagdieren van de 26 soorten die bekend zijn in Frans-Guyana (waarvan er 16 mogelijk voorkomen in het reservaat). De vangstinspanning was aanzienlijk in 2012 (vier sessies van zeven dagen). Toch zijn er slechts 35 dieren gevangen (of opnieuw gevangen) in al die sessies. Dit resultaat betekent niet per se dat andere soorten niet voorkomen in het reservaat, maar dat het huidige voorkomen op de onderzochte plaatsen laag is. Onderzoek in andere bosgebieden van Frans- Guyana laten dezelfde resultaten zien. Om de andere soorten te vinden die vermoedelijk aanwezig zijn in het reservaat, zullen de hierna volgende inventarisaties gedaan worden in de meer lager gelegen delen van het reservaat in de buurt van de savannes en in de moerasbossen. 4.4.2.2 Monitoring Dendrobates en Chytriden Volgens hetzelfde protocol als in 2009 heeft het team van het reservaat in het begin van het jaar een monitoring onderzoek uitgevoerd naar de populatie van de Dendrobates tinctorius op het botanische pad. Door deze studie, die gebaseerd is op een eerder getoetste methode 'Vangen-Merken-Opnieuw vangen' kunnen we de omvang van de aanwezige populatie schatten. Deze monitoring zal jaarlijks herhaald worden om eventuele schommelingen in de aantallen van de soort aan te tonen. Er is een onderzoeksrapport opgesteld waarin alle resultaten van de studie zijn opgenomen. De Chytride (Batrachochytrium dendrobatidis) is een pathogene schimmel die parasiteert op amfibieën. Vandaag de dag is deze schimmel bekend in alle gematigde en tropische gebieden en is verantwoordelijk voor de afname, ja zelfs verdwijning van talrijke soorten over de hele wereld. Onlangs is 17
hij gesignaleerd in Frans-Guyana en is er een reeks monsternames uitgevoerd op verschillende plaatsen, waaronder het natuurreservaat Trésor. Volgens de eerste resultaten lijkt het erop dat de chytride-infectie voorkomt in Trésor, doordat enkele monsters positief bleken te zijn. Een jaarlijkse analyse, gekoppeld aan een monitoring, zal een verspreiding van de besmetting kunnen aantonen en de invloed daarvan op de aantallen amfibieën in de streek. 4.4.2.3 Inventarisatie Gastropoda Tijdens het overleg en evaluatie van het vorige beheerplan van het Reservaat 2008-2012, sprak een van de leden van de Regionale Wetenschappelijke Commissie voor Natuurbescherming, dhr. D. Massemin, over de mogelijkheid in het reservaat een inventarisatie van de Gastropoda (slakken) uit te voeren. Dhr. Massemin is de specialist in Frans-Guyana voor deze groep dieren. Onze boswachters konden bijgedragen aan dit onderzoek door foto s te maken van gevonden dieren die ze tegenkwamen tijdens hun verschillende werkzaamheden in het reservaat en die vervolgens op te sturen voor identificatie. Dit onderzoek is voortgezet totdat er voldoende gegevens waren voor een Eerste rapportage. In 2012 zijn nu twaalf soorten Gastropoda vastgesteld in het reservaat van de 88 soorten land- en zoetwaterslakken die Frans-Guyana telt. De vastgestelde soorten zijn voornamelijk gevonden tijdens rondleidingen voor het publiek langs het botanische pad of bij het onderzoek van de belangrijkste kreken van het reservaat. Dit betekent dat slechts een klein deel van het reservaat op deze dieren is onderzocht. In totaal zeven van de vastgestelde soorten worden als patrimoniale aangeduid (d.w.z. van bijzondere waarde, voornamelijk omdat ze endemisch zijn op het Plateau van de Guyanas). Het gaat om de volgende soorten: Alcadia kuehni, Neocyclotus cayennensis, Labyrinthus bifurcatus, Simpulopsis corrugata, de landsoorten zijn: Angustipes carcelaris, een naaktslak en ten slotte twee zoetwaterslakken, Asolene crassa en Aylacostoma hohenackeri. De ontdekking in Trésor van de soort Simpulopsis corrugata is zeer interessant, omdat het de derde vermelding is voor Frans-Guyana. Al deze waarnemingen zijn door dhr. D. Massemin bevestigd. 18
4.4.3 Onderzoek van de CO 2 -opslag Fanny Boeraeve en Peter Zomer, van de Universiteit Utrecht, hebben het onderzoek aan de CO 2 -opslag (in bossen) in het Kawgebied voortgezet van 20 februari tot einde mei 2012. Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het ONF, CIRAD: EcoFog Kourou, het WWF-Guyana en de Stichting Trésor. Het is voor het derde jaar achtereen dat de Association master studenten van de Universiteit Utrecht ontvangt voor dit onderzoek Volgend jaar is het de bedoeling de verkregen informatie te evalueren en meer bekendheid te geven aan de resultaten. Voor dit doel worden middelen beschikbaar gesteld door het Conseil Régional om een extra medewerker aan te stellen. Voor 2013 overwegen de Universiteit Utrecht en Stichting Trésor de mogelijkheid dit onderzoek naar de koolstofopslag van bossen voort te zetten in het reservaat Peperpot Nature park, in Suriname. 4.5. Milieueducatie en voorlichting Voor 2012 en 2013 is besloten tijdelijk minder rondleidingen in het reservaat te geven om op deze wijze tijd vrij te maken voor het opstellen van het nieuwe Beheerplan 2013-2017. Het Trésor reservaat is steeds zeer actief en toont grote betrokkenheid bij deze activiteiten, zowel door het ontvangen van groepen, waaronder schoolklassen als door het vervaardigen van lesmateriaal om ons educatief programma aantrekkelijker te maken. Daardoor was het dit jaar weer erg druk, want ons team heeft gevolg gegeven aan alle verzoeken en daarnaast zijn van onze kant nog extra activiteiten georganiseerd. 19
4.5.1 Educatieve Activiteiten Dit jaar heeft ons team 37 programma s uitgevoerd. Hierbij zijn 23 rondleidingen georganiseerd in het reservaat (voor het publiek en voor scholieren) en 14 voorlichtingsdagen voor de klas of elders. 382 volwassenen (tegen 362 in 2011) en 359 kinderen (tegen 361 in 2011) hebben hieraan deelgenomen, in totaal dus 741 personen (tegen 723 in 2011). Dit jaar hebben alle klassen van de Augustine Duchange school uit Roura het reservaat kunnen bezoeken. Alle presentaties waren gratis en wij hebben de leerkrachten erop gewezen dat wij ook naar de scholen konden komen om daar de thema s over de kennis van de natuur voor de klas voor te dragen. Dit beleid past bij een eerdere beslissing van het Bestuur van de Association Trésor om de inwoners van Roura gratis te laten deelnemen aan onze activiteiten op het gebied van milieueducatie en voorlichting (voordrachten, lesmateriaal rondleidingen). 4.5.1.1 Maandelijkse rondleidingen in de natuur Op iedere laatste zaterdag van de maand organiseert het team van het reservaat zo mogelijk een rondleiding over het botanische pad. Deze wandelingen worden beperkt tot groepen van 12-15 personen, zodat de gids tijdens de wandeling over het smalle pad door iedereen goed te verstaan is. Deze wandelingen worden steeds in de media aangekondigd en na verschijnen van de advertenties kunnen de reserveringen worden gemaakt in de week voorafgaande aan de rondleiding. 4.5.1.2 Programma zomeractiviteiten Voor het derde achtereenvolgende jaar organiseert de Association Trésor, samen met het reservaat Mont Grand Matoury een thematisch excursieprogramma genaamd: Deskundigen vertellen u over de biodiversiteit. Dit met telkens een andere deskundige. Er stonden elf excursies op het programma, waarvan er vijf in Trésor hebben plaatsgevonden: - 04/08: Bomen en hun gebruik als timmerhout Olivier Brunaux, ONF. - 07/07: Zich oriënteren in het bos Benoît Jambu, begeleider lange afstandswandelingen. - 14/07: Varens Michel Boudrie, regionaal varendeskundige. - 20/07: Het leven van de vleermuizen Sylvain Uriot en Laetitia Proux, gevolgd door een nachtelijke wandeling o.l.v. de boswachters van het reservaat. - 28/07: Op zoek naar insecten Serge Fernandez, SEAG. Deze vorm van populairwetenschappelijke voorlichting buiten in de natuur wordt zeer op prijs gesteld. Helaas moeten we regelmatig mensen afwijzen vanwege het beperkte aantal plaatsen (12-15 personen). 4.5.1.3 Open bos voor iedereen Het reservaat is ingegaan op een vraag van de projectoproep van Réserve Naturelle des France en de Stichting EDF DiversiTerre om een milieueducatieprogramma op te zetten. In 2011 en 2012 heeft de Association Trésor het project Open bos voor iedereen georganiseerd dat bestond uit het ontvangen van speciale schoolklassen van kansarme kinderen. Tien klassen, afkomstig uit Cayenne en omgeving, zijn eind 2011 ontvangen in ons entreegebouw en hebben een rondleiding gekregen over het botanische pad. Het is 20
voor veel van deze kinderen een van de zeldzame gelegenheden buiten de school iets te doen. In januari 2012 is het project voortgezet met een voordracht voor de klas voor dezelfde leerlingen, met als thema de vleermuizen. De inhoud van het programma was grotendeels geïnspireerd op het eerdere werk van het Instituut Pasteur voor het programma Het feest van de wetenschap 2011, Het huis van de vleermuizen. Mw. A. Lavergne van het Instituut Pasteur heeft haar materiaal beschikbaar gesteld om te gebruiken voor alle scholen en bij andere gelegenheden. Wij danken haar voor deze actieve medewerking aan ons programma. 4.5.1.4 Natuurclub voor kinderen De DSRU van Cayenne heeft opnieuw een beroep gedaan op het RNR Trésor in het kader van het Contrat Educatif Local 2011-2012 van het gemeentebestuur van Cayenne. Onze boswachters hebben om de beurt een groep kinderen begeleid met educatieve activiteiten en korte wandelingen over het terrein, (in totaal acht keer op woensdagen) twintig kinderen hebben van dit programma kunnen genieten. Volgend jaar zal de vereniging Kwata dit programma overnemen 4.5.1.5 16 e Campagne Fréquence Grenouille De campagne Fréquence Grenouille, geleid door een samenwerkingsverband van verenigingen, wordt ieder jaar uitgevoerd. Ons team draagt steeds bij met een nachtelijke rondleiding over het botanische pad en met het bezoek aan een kikkerpoel in het Kawgebied. Dit jaar vond de excursie plaats op 20 april. 4.5.1.6 Bijzondere activiteiten voor studenten Voor studenten uit Frans-Guyana zijn verschillende activiteiten ontwikkeld: - in de maand februari is een vrijwilligersdag georganiseerd om het botanische pad op te knappen, samen met de BTS-GPN van het Agrarisch lyceum van Matiti jaar 2011-2012 - in de maand november is er een driedaagse cursus gegeven over de 21
technieken om opossums en knaagdieren te bestuderen voor de studenten BTS-GPN van het Agrarisch lyceum van Matiti (schooljaar 2012-2013). Deze cursus is gegeven door dhr. A. Baglan, van Sepanguy, beheerder van de Pripris de Yiyi en door onze boswachter dhr. J.-F. Szpigel. - in de maand december hebben de studenten Master 2 Ecologie van Tropische Bossen het reservaat bezocht om ons beheerplan te analyseren en voorstellen voor het volgende plan te formuleren. 4.5.1.7 Expodorp IUFM Op 4 april heeft de Association meegedaan met het expodorp Milieueducatie, georganiseerd door het rectoraat van Frans-Guyana. Dit evenement had tot doel jeugdwerkers uit het hele departement bijeen te brengen, alsmede organisaties die voor dit doel informatiemateriaal vervaardigden. Dit programma was erop gericht om leerkrachten en studenten IUFM zo goed mogelijk te ondersteunen in hun werk en studie. 4.5.1.8 Het vleermuizenspel Dit vleermuizenspel is bedacht door mw. M. Delaval van het ONF en door mw. A. Lavergne van het Instituut Pasteur. Ons team heeft bijgedragen aan de uitvoering en heeft ideeën aangedragen voor een volledige presentatie. Het bestaat uit: een PowerPoint-presentatie De vleermuizen van Frans-Guyana, een bordspel en een vouwblad over de herkenning van de grote taxonomische groepen van vleermuizen aan de hand van hun voeding en een spel Prooi-roofdier om o.a. oriëntatievermogen van vleermuizen beter te leren begrijpen. De bordspelen hebben wij gekregen en kunnen we dus ook uitlenen aan de leerkrachten. 4.5.1.9 Dendrobates-spel en dierfiguren De Stichting Remco Maas Geesteranus Nature Fund heeft de vervaardiging gefinancierd van zes dierfiguren die bij dit spel horen. Alle figuren worden in hars uitgevoerd en zullen worden toegevoegd aan de tentoonstelling in het entreegebouw van het Reservaat. Daarnaast wordt een animatie over de levenscyclus over de gifkikkers gemaakt. De uitvoering is in handen van mw. H. Martin van het Natuurhistorisch Museum van Parijs en zal in 2013 worden gerealiseerd. De zes gekozen reuzen -figuren zullen voorstellen: Vogelspin, Gordeldier, Oropolenda, Gifkikker, Termiet en Mier. De animatiecyclus over de pijlgifkikkers bestaat uit verschillende onderdelen waardoor het mogelijk wordt het leven van deze dieren te leren kennen en ook de manier waarop ze bestudeerd worden in het Trésor reservaat (PowerPoint Pijlgifkikkers en spel). Ten slotte wil de Association graag ieder kind een afgietsel van een pijlgifkikker geven, dat hij of zij met onze begeleiding kan verven en vervolgens mee naar huis mag nemen. 22
5. Samenwerkingsverbanden 5.1 Stichting Trésor Van 1 tot 9 februari hebben negentien donateurs van de Stichting deelgenomen aan de jaarlijkse reis. Het team van het reservaat heeft hen begeleid op een deel van hun tocht. Dhr. V.P.A. Lukkien, secretaris van de Stichting, en mevr. P. Jeurissen hebben de Algemene Vergadering van de Association bijgewoond die op 16 februari 2012 plaatsvond. Op 5 december 2012 hebben de leden van het team door bemiddeling van dhr. Lukkien hun collega s van het natuurgebied Peperpot Nature park in Suriname ontmoet. Het is de bedoeling dat in de toekomst kennis en ervaring worden uitgewisseld en dat er gewerkt wordt aan gezamenlijke programma s in het kader van een interregionale uitwisseling tussen landen op het Guyanaschild. 5.2 WWF-Guyane Het rapport over de resultaten van de studie naar de antropogene invloeden in het reservaat, gefinancierd door het WWF, is in de loop van 2012 gereed gekomen. Het wordt momenteel door partijen opnieuw gelezen en beoordeeld. Om gevolg te geven aan de resultaten van deze studie, is in 2012 een verzoek ingediend (WWF en het Conseil Régional) een tijdelijke post van één jaar te realiseren voor een extra medewerker voor de Association Trésor. Dit nieuwe staflid zal vooral een voorlichtende taak krijgen. Op dit verzoek is positief gereageerd, zowel door het WWF als door het Conseil Régional. Hierbij is de voorwaarde gesteld dat deze nieuwe medewerker ook alle aandacht besteedt aan de resultaten en de maatschappelijke implicaties van het onderzoek naar de koolstofopslag van bossen in het gebied. Aan dit verzoek zal in de loop van 2013 door de Association Trésor gevolg worden gegeven 5.3 Samenwerking met het Natuurreservaat Connétable (GEPOG-ONCFS) Onze boswachters hebben in 2012 gedurende vijf dagen deelgenomen aan de beheersactiviteiten van het natuurreservaat Connétable. Het team van Connétable heeft het reservaat Trésor ook vijf dagen geholpen met bewakingstaken en met de inrichting van het pad (plaatsing van borden langs het botanische pad). 5.4 Samenwerking met het Natuurreservaat Mont Grand Matoury (ONF-Gemeente Matoury) De Association Trésor heeft dit jaar opnieuw samen de collega s van Mont Grand Matoury een zomerprogramma opgezet onder de naam Deskundigen vertellen over de biodiversiteit. De overeenkomsten in de missie en ligging van beide reservaten vormt een uitstekende basis voor deze samenwerking. Gezien het succes van het gezamenlijke programma zou het goed zijn hiermee nog meer naar buiten te treden en er ieder jaar weer een evenement van te maken waarna men naar uitkijkt. 23
5.5 Samenwerking met het beschermd moerasgebied van Yiyi (SEPANGUY) Vanaf 2011, aan het begin van de inventarisaties van de kleine zoogdieren, is ons team, in samenwerking met SEPANGUY in zowel Trésor als het gebied Yiyi van deze organisatie begonnen met dit type onderzoek. Dhr. A. Baglan en onze boswachter dhr. J.-F. Szpigel voeren dit onderzoek uit. Op 20 en 21 december heeft ons team op verzoek van medewerkers van Sinnamary en het bezoekerscentrum van Yiyi het terrein bezocht. Deze uitwisseling had tot doel een speciaal perceel af te zetten. Dit testperceel zal dienen als rustpunt voor de vogels die over de moerassen trekken. 5.6 Samenwerking met het Natuurreservaat Trinité (ONF) Van 20 tot 26 oktober 2012 is onze boswachter dhr. B. Villette gevraagd mee te doen aan een onderzoek uitgevoerd door het team van het reservaat Trinité en de vereniging Kwata. Daar dit onderzoek van lange duur was en er geen tegenprestatie kon worden geleverd in vorm van arbeidstijd, wordt er een directe vergoeding gevraagd om de personeelskosten te dekken. 5.7 Samenwerking met het Natuurreservaat Nouragues (ONF-AGEP-CNRS) Onze boswachter dhr. J.-F. Szpigel is twee keer gevraagd om technische ondersteuning te verlenen bij de monitoring van vleermuizen op kamp Inselberg van het natuur reservaat Nouragues. Deze uitwisseling binnen de samenwerking CEN is dit jaar begonnen. Zoals bij het Natuurreservaat Trinité wordt er bij taken die langer dan vijf dagen duren een bescheiden vergoeding gevraagd (declaratie personeelskosten). 5.8 Samenwerking met GEPOG De organisatie GEPOG doet onderzoek naar de Oranje rotshaan in het Kawgebied, dit in het kader van het project Life + CAP DOM. Er is hierbij een betaalde kracht aangesteld voor dit onderzoek die samen met vrijwilligers het veldwerk verricht in de buurt van Trésor. Het team van GEPOG verblijft gedurende dit veldonderzoek in het entreegebouw van ons reservaat, en als tegenprestatie openen zij het gebouw voor bezoekers. Er is tussen beide partijen een overeenkomst getekend over het gebruik van het ons gebouw. Dhr. K. Pineau, onze penningmeester en vertegenwoordiger van het STOC programma in het reservaat heeft twee maal de belangrijkste resultaten van dit onderzoek gepresenteerd: - tijdens de cursus statistiek GEPOG-MNHN, van 8 augustus 2012; - tijdens een van de GEPOG avonden, op 31 augustus in het bezoekerscentrum van GRAINE. 5.9 Samenwerking met het Regionaal Natuurpark Frans-Guyana De uitwisseling tussen onze beide organisaties lag dit jaar op het gebied van milieueducatie. Dhr. J.-M. Prévoteau van PNRG heeft drie keer het team van het reservaat versterkt (wanneer de groepen groter dan 30 kinderen waren). Als tegenprestatie geven wij op zijn verzoek presentaties over het reservaat binnen zijn organisatie. 24
5.10 Samenwerking met Ecofog/CIRAD Het onderzoeksinstituut Ecofog heeft de overeenkomst over het onderzoek naar CO 2 in tropische bossen getekend, en heeft bijgevolg voor het derde jaar achtereen waardevolle hulp geboden aan de studenten van de Universiteit Utrecht. De heren C. Baroloto, P. Naisso, J. Engel en P. Petronelli hebben de studenten (Fanny en Peter) enorm geholpen en onze boswachters hebben hen ook bijgestaan in het veldwerk. Evenals de ONF, danken wij ook Ecofog voor hun rol in dit project, hun bereidheid op onze vragen te reageren en hun inzet. 5.11 Samenwerking met ONF Met name dhr. B. Perrin was dit jaar bij de afbakening van de grenzen van het reservaat belast met de exacte bepaling van die grenzen waar geen duidelijkheid over was, daar deze gebieden grenzen aan het staatsdomein en beheerd worden door ONF. Hij heeft meer dan acht dagen voor ons aan dit werk besteed. Wij hebben ook vier dagen hulp gehad van de boswachter van Montsinéry, dhr. L. Dumiel. Wij danken hen beiden dat ze voor ons klaar stonden. Dhr. B. Perrin heeft ook de studenten van de Universiteit Utrecht gesteund bij hun onderzoek naar CO 2 -opslag. Hij heeft hen vooral geholpen bij het vinden van de juiste plek om hun plots ten behoeve van dit onderzoek uit te zetten. De ONF heeft ons gevraagd of ze het entreegebouw mochten gebruiken om een ontmoetingsdag te organiseren voor hun agenten. De Association heeft daarop positief gereageerd. Deze bijeenkomst vond plaats in februari. Voor het gebruik van het entreegebouw als ontvangstruimte en eventueel ontmoetingsplaats voor degenen die in het Kawgebied werkzaam zijn in het kader van natuurbeschermingsactiviteiten heeft het bestuur reeds verdere voorstellen gedaan. Het ziet hierin een waardevolle uitbreiding van het gebruik van het gebouw. 5.12 Samenwerking met GRAINE-Guyane Op 21 november heeft ons team deelgenomen aan de organisatie van de jaarlijkse publieksdag onder leiding van GRAINE, onder het motto: Laten we over het milieu praten. Onze boswachters hebben meegedaan aan de workshop die ging over het rekening houden met de verschillende culturele groepen in milieueducatie. 5.13 Samenwerking met DEAL DEAL heeft dit jaar het nieuwe karteringsprogramma van de biotopen van ons reservaat gefinancierd dat past in het onderzoek van de natte gebieden van Frans-Guyana. 25