Verslag inzake de werking van de rechtbank

Rechtbank van Koophandel te Brussel Verslag inzake de werking van de rechtbank Werkzaamheden - jaar 2002

3 INLEIDING 5 WERKING VAN DE RECHTBANK IN 2002 7 1 NIEUWE ZAKEN 7 11 Enkele cijfers 7 12 Bemiddeling 8 13 Evolutie van de geschillen 8 14 Het handelsonderzoek, het gerechtelijk akkoord en het faillissement 8 141 Het handelsonderzoek 8 142 Het Gerechtelijk akkoord11 Statistieken 200211 Statistieken sedert 1998 11 143 Artikel 8 van de faillissementswet12 144: De faillissementen13 De opening van de faillissementen 13 Het Europees Reglement inzake insolventieprocedures18 De zogenaamde herstelwet van 4 september 200219 2 VONNISSEN EN VERZOEKSCHRIFTEN21 21 Enkele cijfers 21 22 Cijfers, verspreid op INTERNET 22 23 Enige opmerkingen aangaande de zogenaamd aanhangige zaken 22 231 De samenhangende zaken 22 232 De betwiste schuldvorderingen en de vonnissen aangaande deze vorderingen 23 233 De gemengde vonnissen23 234 De vonnissen van afstand van geding, van doorhaling of van weglating23 22 Uitspraken van vonnissen24 23 Het naleven van artikel 770 van het Gerechtelijk Wetboek25 3 TERMIJN VAN VASTSTELLING25 4 ONDERZOEKSDADEN 26 41 Enkele cijfers 26 42 Deskundigenonderzoek26 5 DE ADMINISTRATIEVE HANDELINGEN 26 DE WERKING VAN DE RECHTBANK28 1 DE MAGISTRATEN 29 11 Enkele cijfers 29 12 De Vorming29 13 De plaatsvervangende magistraten 29 14 De rechters in handelszaken 30 " Activiteitsverslag van de Voorzitter in Handelszaken Nederlandstalige rol 30 Rapport d activités du Président Consulaire - rôle francophone"32 15 De juristen, verbonden aan de rechtbank33 2 DE GRIFFIE EN HAAR PERSONEEL 33 INFORMATICA UITRUSTING : 35 1 DE UITRUSTING VAN DE MAGISTRATEN 35 11 De individuele uitrusting35 12 De uitrusting op de rechtbank 35 2 DE UITRUSTING VAN DE GRIFFIE36 3 DE SITE INTERNET VAN DE RECHTBANK37 DE HUISVESTING38 1 DE GRIFFIE EN DE ZITTINGSZALEN38 2 HANDELSREGISTER EN VENNOOTSCHAPSAKTEN 41

4 ONTVANGSTEN42 BIJLAGEN43

INLEIDING Aan de algemene vergadering wordt het verslag van de rechtbank over de activiteiten gedurende het jaar 2002 voorgesteld Voor wat betreft de wettelijke grond, heeft artikel 38 van de wet van 3 mei 2003, bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad op 2 juni 2003, artikel 340 van het gerechtelijk wetboek gewijzigd, zoals dit vervangen was bij wet van 22 december 1998 en gewijzigd bij wet van 13 maart 2001 Het artikel 38 voorziet dat het werkingsverslag wordt opgesteld en overgezonden voor 1 maart van elk jaar door de rechtbank en de algemene vergadering Dat overeenkomstig hetzelfde artikel, de Minister van Justitie, op voorstel van de Hoge Raad voor Justitie, het standaardformulier bepaalt volgens hetwelk de werkingsverslagen worden opgesteld De nieuwe wettelijke bepaling bepaalt voor wat betreft de inhoud van de werkingsverslagen het volgende: Zij behandelen betreffende het voorbije gerechtelijk jaar onder meer: a)de evolutie van de personeelsformaties en de personeelsbezetting; b)de logistieke middelen; c)de organisatie; d)de overlegstructuren Zij behandelen betreffende het voorbije burgerlijk jaar onder meer: a) de statistieken De voorzitter van de rechtbank van koophandel dankt de Dames Ondervoorzitters M Laurent en R Rubinstein alsook Mevrouw en de Heer Rechters Ilse Leus en M-O Pâris, de Heren Voorzitters van de handelsrechters Alain Berlinblau en Philippe Mathei, de heer Hoofdgriffier R Tielemans, voor hun medewerking aan het opstellen van dit verslag

6 b) de evolutie van de hangende zaken c) de evolutie van de werklast d) de evolutie van de gerechtelijke achterstand Desgevallend wijst het werkingsverslag de behoeften aan en bevat het voorstellen om de werking van het rechtscollege te verbeteren en de gerechtelijke achterstand weg te werken Op grond van artikel 61 van de wet van 3 mei 2003, treedt artikel 38, dat artikel 340 van het gerechtelijk wetboek wijzigt, in werking op de datum zoals bepaald door de Koning, en ten laatste 12 maanden na de publicatie van de wet in het Belgisch Staatsblad De wijzigingen, doorgevoerd aan artikel 340 van het gerechtelijk wetboek zullen dus van toepassing zijn ten laatste in juni 2004 In afwachting van het typeformulier, zal dit werkingsverslag in hoofdzaak de schema s van de vorige drie verslagen 1 volgen Wanneer de situatie ongewijzigd is gebleven in 2002, herneemt dit verslag de informatie, weergegeven in de vorige verslagen van de jaren 1999 en 2000 en 2001 van de Rechtbank van Koophandel te Brussel niet meer in extenso, maar verwijst hiernaar Er weze aan herinnerd dat de statistieken per kalenderjaar en niet per gerechtelijk jaar zijn opgesteld en dat de statistieken over het jaar 2003 niet vóór januari 2004 zullen ter beschikking zijn, zodat de cijfers die in het verslag worden weergegeven betrekking hebben op de periode januari tot december 2002 1 Zie vorige verslagen 1999 p 2 en 3, 2000 p 4 en 5, 2001 p 4

7 WERKING VAN DE RECHTBANK IN 2002 1 NIEUWE ZAKEN 11 Enkele cijfers In 2002 werden er 16264 nieuwe zaken ingeleid voor de Rechtbank van Koophandel te Brussel, wat een lichte toename is ten opzichte van 2001 Bovenop dit cijfer komen nog 309 zaken op eenzijdig verzoekschrift, 425 zaken in kortgeding, 477 zaken ingeleid voor het bureau van rechtsbijstand, 2473 verzoekschriften die niet werden ingeschreven op de rol van de verzoekschriften, evenals 14864 betwiste schuldvorderingen in het kader van faillissementprocedures, 1016 dossiers die werden geopend in het raam van de handelsonderzoeken Dit geeft een totaal van 20968 nieuwe zaken (16264 + 4704), waarbij de betwiste schuldvorderingen in het kader van faillissementsprocedures (14864) buiten beschouwing worden gelaten Cijfers die verspreid werden op INTERNET De cijfers die gepubliceerd werden door de Federale overheidsdienst Justitie in de brochure over de cijfers van de gerechtelijke activiteit 2000-2002, beschikbaar op Internet, geven voor het jaar 2002, 31288 nieuwe zaken aan voor de rechtbank van koophandel te Brussel Dit cijfer is dus samengesteld uit 16264 nieuwe zaken (buiten de 4704 zaken op eenzijdig verzoekschrift, kortgeding, ingeleid voor het Bureau van rechtsbijstand, niet ingeschreven op de rol van de verzoekschriften of behandeld door de kamer van handelsonderzoeken) maar waaraan 14864 betwiste vorderingen in het kader van de faillissementsprocedure werden toegevoegd Voor wat betreft het aantal behandelde zaken waarvan in deze brochure melding wordt gemaakt, verwijzen wij naar het punt 23 infra van dit verslag op pagina 19 ev

8 12 Bemiddeling In bijlage 1 bevindt zich de tekst, beschikbaar op de site internet van deze rechtbank waarin de werking van de procedure van bemiddeling, zoals deze bestaat bij de rechtbank van koophandel te Brussel, wordt uiteengezet 13 Evolutie van de geschillen De geschillen inzake vennootschapsrecht blijven toenemen als gevolg van het uitbreiden van de bevoegdheden van de rechtbank van koophandel en haar Voorzitter in die materie (vordering van minderheden, gedwongen overname van aandelen, aansprakelijkheid van de bestuurders, ontbinding van vennootschappen) Inzake de ontbinding van vennootschappen, gaat de heer Procureur des Konings verder met het systematisch dagvaarden van vennootschappen die, krachtens artikel 182 2 van het vennootschapswetboek (vroeger artikel 177 sexies van de gecoördineerde wetten inzake handelsvennootschappen), geacht worden niet-actief te zijn 3 In 2002 werden er maandelijks ongeveer 80 zaken onderzocht door de ontbindingskamers (in buitengewone zitting) Naast de vorderingen tot ontbinding, ingeleid door de Procureur des Konings, worden ook een klein aantal vorderingen tot ontbinding ingeleid door erfgenamen, aandeelhouders of andere belanghebbenden 14 Het handelsonderzoek, het gerechtelijk akkoord en het faillissement 141 Het handelsonderzoek 4 Ter herinnering: elke maand verzamelt de Dienst voor handelsonderzoek meer dan 4000 gegevens betreffende de ondernemingen in moeilijkheden De Afdeling voor handelsonderzoek behandelt en onderzoekt deze gegevens en neemt, indien nodig, contact op met deze ondernemingen In de meeste gevallen, gaat het onderzoek niet verder In een beperkt aantal gevallen, wordt door de Afdeling handelsonderzoek een dossier geopend en wordt het onderzoek verder gevoerd Zo werden in 2002, 1016 dossiers geopend (tegen 1161 in 2001, 1235 in 2000, 1756 in 1999 en 1466 in 1998) 2 Artikel 182 1 bepaalt: de rechtbank kan op vraag van iedere belanghebbende of van het openbaar ministerie de ontbinding uitspreken van een vennootschap die gedurende drie opeenvolgende boekjaren niet heeft voldaan aan de verlplichting om een jaarrekening neer te leggen overeenkomstig de artikelen 98 en 100, tenzij een regularisatie van de toestand mogelijk is en plaatsvindt vooraleer uitspraak wordt gedaan over de grond van de zaak 3 Zie vorige verslagen 1999 (13 p 4 en 5 en bijlage), 2000 (13 p 7) en 2001 (13 p5) 4 Wat betreft de organisatie en de opdracht van de rechtbank in deze materie en wat betreft de bekomen resultaten, wordt verwezen naar de vorige verslagen van de Rechtbank van Koophandel te Brussel, verslag 1999 (14 en bijlage 3) en verslag 2000 (141 p 8-18) en 2001 (13 p5)

9 Op gebied van de verdeling per taalrol, dient men vast te stellen dat 739 dossiers werden behandeld in het Frans en 277 in het Nederlands Op gebied van juridische vorm van de betrokken ondernemingen, gebeurde de verdeling der dossiers als volgt : 400 200 0 NV BVBA natuurlijke persoon andere juridische vorm Nederlands 110 145 14 8 Frans 224 399 8 108 De getroffen sectoren (met referte naar de Nace Bel code) zijn : in het Frans in het Nederlands code 45 35 4,74 % 16 5,78 % 29 3,92 % 0 code 50 (verkoop en reparatie van auto s en motorrijwielen, kleinhandel in brandstoffen) code 51 (groothandel en handelsbemiddeling exclhandel in auto s en motorrijwielen code 52 (kleinhandel excl Auto s en motorrijwielen, reparatie van consumentenartikelen 87 11,77 % 40 14,44 % 54 7,31 % 0 code 55 (hotels en restaurants) 59 7,98 % 15 5,42 % 33 4,47 % 17 6,14 % code 70 (verhuur en handel in onroerende goederen) code 74 (overige zakelijke dienstverlening) andere codes (door maximum 13 dossiers) 80 10,82 % 37 13,36 % 124 16,78 % 92 33,21 % niet gedetailleerd 238 32,21 % 60 21,65 % Wat de uitslag van de in 2002 geopende dossiers betreft : in het Frans in het Nederlands Behandeld door de kamer van handelsonderzoeken 398 118 Aan een rechter-verslaggever toevertrouwd 62 52 Verzonden naar een ander Arrondissement of een andere taalrol 6 2 Doorgestuurd naar het Parket 95 30

10 Gerechtelijk akkoord 5 0 Faillissement 173 75 De ontmoetingen met de ambtenaren van het Ministerie van Financiën, die reeds plaatsvonden in 2001, alsook van de BTW administratie, samen met technici van het Centrum van informatiebehandeling van het Ministerie van Justitie werden verdergezet Nieuwe kontakten werden genomen met de dienst van de directe belastingen, sectie bedrijfsvoorheffing, teneinde de mededeling van de gegevens te verbeteren en te uniformiseren bij toepassing van de artikelen 5 en 7 van de wet van 17 juli 1997 inzake het gerechtelijk akkoord Interne vergaderingen binnen de Afdeling van de handelsonderzoeken hebben de uitwisseling van ervaringen en het op punt stellen van een doeltreffend intern communicatiesysteem toegelaten Nieuwe gedachtenwisselingen vonden plaats tussen de voorzitters van de kamers voor handelsonderzoeken en de magistraten van het Parket die de dossiers in ontvangst nemen, overgemaakt voor eventuele dagvaarding in faillissement De Dienst voor handelsonderzoeken was tevens aanwezig op de vergaderingen, georganiseerd door de firma die het informaticaprogramma Phenix op punt stelt tijdens dewelke een maximum aan uitleg betreffende de werking van het handelsonderzoek werd gegeven om het informatiseringssysteem toe te laten een maximale voldoening te schenken Tenslotte betreurt de rechtbank de talrijke stappen die tevergeefs werden gezet bij de Federale dienst van Justitie teneinde een abonnement te verkrijgen op de diensten van het Bureau Van Dijck dat voordien maandelijks en kosteloos gedurende meer dan een jaar de Cd rom s Bel First ter beschikking stelde van de rechtbank van koophandel Hun verzameling door het Bureau Van Dijck op een Cd rom bespaarde de rechtbank talrijke opzoekingen De prijs die door het Bureau Van Dijck werd voorgesteld voor een dergelijk abonnement bedroeg, na onderhandelingen, 4400 EURO exclusief BTW Enerzijds zouden budgettaire beperkingen een hindernis vormen voor de toekenning van dit middel dat informatie kan verstrekken, anderzijds zouden de inlichtingen die ons zullen worden verstrekt door de Kruispuntbank der Ondernemingen deze CD ROM in de toekomst kunnen vervangen Besluit: de Afdeling voor handelsonderzoeken werkt goed Haar preventieopdracht gebeurt op een gunstige wijze

11 142 Het Gerechtelijk akkoord 5 Statistieken 2002 44 verzoeken tot gerechtelijk akkoord werden ingediend in 2002 Van deze 44 verzoeken, werden 13 verzoeken ingediend in het Nederlands (hierna afgekort N) en 31 in het Frans (hierna afgekort F) Deze verzoeken gingen telkens uit van rechtspersonen, te weten 27 naamloze vennootschappen (8 NV en 19 SA), 16 besloten vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid (4 BVBA en 12 SPRL) en 1 coöperatieve vennoostchap (1 CV) Aan 28 bedrijven (8 N en 20 F) werd de voorlopige opschorting toegekend, aan 15 bedrijven werd dit geweigerd (5 N en 10 F) Een afstand van geding werd uitgesproken (1F) Tijdens de voorlopige opschorting diende deze te worden herroepen of de definitieve opschorting werd niet toegekend aan 16 van deze 28 bedrijven In één enkel geval heeft de rechtbank de commissaris voor de opschorting gemachtigd het bedrijf over te dragen krachtens artikel 41 van de wet op het gerechtelijk akkoord van 17 juli 1997(1 NV) De definitieve opschorting werd toegekend aan 11 bedrijven 6 van deze 11 opschortingen werden echter herroepen Van deze 44 bedrijven die een voorlopige opschorting vroegen in de loop van 2002, resten er nog 5 bedrijven die van een definitieve opschorting genieten Statistieken sedert 1998 6 Sinds het van kracht worden van de wet van 1 juli 1997 inzake het gerechtelijk akkoord, en tot 31 december 2002 werden bij de Rechtbank van Koophandel te Brussel 133 verzoeken tot gerechtelijk akkoord ingediend (24 in 1998, 22 in 1999, 14 in 2000 en 29 in 2001 en 44 in 2002) waarvan 43 verzoeken in het Nederlands en 90 in het Frans 5 In bijlage 2 het verslag Le magistrat, le Réviseur et le Concordat opgesteld door Mevrouw de ondervoorzitter bij de Rb Kh te Brussel R Rubinstein en de heer Bedrijfsrevisor H Fronville voor de studiedag, georganiseerd op 25 november 2003 door de Unie van de rechters van de rechtbanken van koophandel, de Unie van de handelsrechters en het Instituut van Bedrijfsrevisoren over het onderwerp Handelsrechtbanken en bedrijfsrevisoren: welke samenwerking? 6 De gegevens van huidig verslag verschillen weliswaar van deze van de vorige verslagen Dit is te wijten aan verschillende methodes van het in rekening brengen van de dossiers De huidige cijfers zijn gesteund op de data waarop de verzoekschriften werden ingediend (en niet de data van de vonnissen) en elk verzoekschrift is afzonderlijk in rekening gebracht, zelfs indien het een vennootschap betreft die verbonden is met een vennootschap die het gerechtelijk akkoord aanvroeg

12 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 1998 1999 2000 2001 2002 Aantal verzoeken tot gerechtelijk akkoord De voorlopige opschorting werd toegekend aan in totaal 69 bedrijven (47 F en 22 N) De definitieve opschorting werd toegekend aan 25 bedrijven (7 N en 18 F) 12 definitieve opschortingen werden herroepen (1 N en 11 F) De sluiting van 6 definitieve opschortingen werd uitgesproken (3 N en 3 F) 7 bedrijven bevinden zich nog onder de definitieve opschorting (3 N en 4 F) In twee gevallen (2 N) werd het bedrijf overgedragen krachtens artikel 41 en 45 van de wet op het gerechtelijk akkoord (overdracht van het geheel van de onderneming, gevolgd door de ontbinding van de rechtspersooon) 143 Artikel 8 van de faillissementswet Artikel 8 van de faillissementswet verleent de Voorzitter van de Rechtbank van Koophandel de mogelijkheid wanneer het volstrekt noodzakelijk blijkt en wanneer bepaalde gewichtige en met elkaar overeenstemmende aanwijzingen bestaan dat de voorwaarden voor het faillissement vervuld zijn", de koopman "geheel of ten dele het beheer van het geheel of een gedeelte van zijn goederen te ontnemen" en één of meerdere voorlopige bewindvoerders aan te wijzen De Voorzitter beslist, ofwel op eenzijdig verzoekschrift van iedere belanghebbende, ofwel ambtshalve Door naar deze bepaling terug te grijpen, slaagt men erin de verzwaring van het passief tegen te gaan, ongeacht er nu al dan niet een faillissement volgt Deze bepaling heeft ook, in de gevallen van vennootschappen die een belangrijk passief vertonen op basis van boekhoudkundige gegevens die niet overeenstemmen met de wettelijke bepalingen, bijgedragen om te vermijden dat deze vennootschappen failliet zouden verklaard worden, vermits de bedrijfsleider werd aangespoord zijn zaken opnieuw ter hand te nemen en boekhoudkundig, economisch en financieel in orde te brengen De ervaring leert dus dat artikel 8 voor de herstructurering van de bedrijven een doeltreffend instrument is met ruime toekomstperspectieven

13 144: De faillissementen De opening van de faillissementen De Rechtbank van Koophandel te Brussel heeft in totaal gedurende het jaar 2002 1533 7 faillissementen uitgesproken Dit aantal is gelijk aan het cijfer van 2001 Het contrasteert met de grotere wijzigingen, zowel in stijgende als in dalende lijn, vastgesteld in het Vlaamse of Waalse gewest Ger Arr Waals gewest 8 Vlaams gewest 9 Land 10 Brussel 2001 1543 2147 3695 7095 2002 1533-0,6 % 1990-4,6 % 4021 +8,8 % 7222 +1,8 % Een grondiger onderzoek van de gegevens met betrekking tot het gerechtelijk arrondissement Brussel wijst in de loop van het jaar op een contrasterende evolutie van het aantal faillissementen, uitgesproken door de rechtbank van koophandel Gedurende de eerste drie trimesters is dit aantal, gemiddeld, steeds hoger gebleken dan in 2001, de tendens die in de loop van het vierde trimester keert, doet op die manier een identieke situatie ontstaan in 2001 en in 2002 Het is interessant in parallel hiermee te herinneren dat het jaar 2001, gekenmerkt door een verzwakking van de economische activiteit, gevolgd werd door een herstel van deze laatste in de loop van de eerste drie trimesters van 2002, en vervolgens door een nieuwe afzwakking gedurende het vierde trimester De faillissementscurve lijkt dus, met een zekere verschuiving in de tijd, deze van de conjunctuur te hebben gevolgd Men moet niettemin voorzichtig blijven bij de interpretatie van statistieken 11 7 Zoals vermeld in het verslag 2001, p10 is dit aantal groter dan wat gewoonlijk door andere bronnen wordt vermeld Het gerechtelijk arrondissement Brussel omvat inderdaad het Brussels hoofdstedelijk Gewest alsook een aantal naburige gemeenten, al dan niet met toekenning van faciliteiten, die afhangen van het Vlaamse Gewest Vanuit economisch analytisch oogpunt, hebben deze gemeenten (bv Zaventem), een economische activiteit die nauw verbonden is met deze van het Brussels Gewest De statistieken van de rechtbank weerspiegelen derhalve beter de economische werkelijkheid van de aantrekkingspool die Brussel uitmaakt 8 Bron: ECODATA 9 Bron: ECODATA 10 Bron: ECODATA De faillissementen van ondernemingen, gelegen in het gerechtelijk arrondissement Brussel doch in het Vlaams Gewest zijn tevens opgenomen in deze kolom 11 Een bron zoals GRAYDON geeft bijvoorbeeld een lichte stijging aan van de faillissementen in 2002 in het Brussels hoofdstedelijk Gewest, terwijl een bron zoals ECODATA een vermindering van dit aantal weergeeft De uitleg van deze verschillen ligt in de verschillende methodologie tussen deze bronnen

14 Aantal uitgesproken faillissementen per maand 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 In 2002 IN 2001 januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december In bijna de helft van de gevallen 12 is het de onderneming zelf die aangifte doet van haar faillissement In de andere gevallen is het faillissement het gevolg van een dagvaarding door haar leveranciers, door officiële instanties of door het Openbaar Ministerie De wens van de wetgver van 1997 was, in dit opzicht, dat de onbetaalde schuldeisers hun verantwoordelijkheid zouden nemen en het faillissement van hun in gebreke blijvende schuldenaars zouden uitlokken- het Openbaar Ministerie diende slechts een aanvullende rol te spelen De cijfers wijzen op de beperkingen van een dergelijke ambitie Slechts drie faillissementen op tien zijn het resultaat van het initiatief van de schuldeisers Er tegenover staat dat één faillissement op vijf wordt uitgelokt na een dagvaarding door het Openbaar Ministerie Als daar nog bijkomt dat de zogenaamde publieke schuldeisers, zoals de RSZ, op een gunstige plaats onder de schuldeisers vermeld worden, dient men hieruit te besluiten dat het de openbare machten zijn die rechtstreeks (langs het Openbaar Ministerie om) of onrechtstreeks de hoofdrol spelen inzake faillissementen 12 46 % van de faillissementen, uitgesproken in 2002 (bron: rechtbank) Dit aantal schijnt stabiel en vergelijkbaar met het nationale aantal (zie vorig verslag)

15 faillissementen op bekentenis 47% Andere 53% op dagvaarding van schuldeisers 32% op dagvaarding van het openbaar ministerie 21% faillissementen na herroeping gerechtelijk akkoord 0% De Vereffening van de faillissementen 13 Het faillissement is een wijze van vereffening van de activa ten voordele van de schuldeisers Zij is dit slechts één keer op twee In 45 % van de gevallen, vindt de curator, aangesteld door de rechtbank, immers geen enkel actief terug, ofwel dekken de teruggevonden activa geenszins de kosten van de vereffening Verdeling van de faillissementen naargelang het soort afsluitingen vereffening 42% gebrek aan passief 0% gebrek aan actief 45% actief ontoereikend 13% 13 Zie verslag 2001 (p 14 ev) voor meer gedetailleerde informatie over het faillissement en de organen ervan

16 In tegenstelling tot de gangbare opvatting, blijft dit gegeven relatief constant, zelfs indien men vaststelt dat er een lichte tendens tot stijging van het aantal faillissementen is in verhouding tot de situatie voor de hervorming van 1997 14 100% 80% 60% 40% vereffening gebrek aan actief 20% 0% 1998 1999 2000 2001 2002 Een of meerdere curators zijn belast met het beheer en de vereffening van de faillissementen De curator is aangeduid door de wetgever teneinde het faillissement te beheren Hij realiseert de activa en verdeelt de opbrengst ervan onder de schuldeisers Hij waakt tenslotte over de gemeenschappelijke belangen van alle schuldeisers Sedert het in werking treden van de faillissementswet van 8 augustus 1997, wordt de curator door de rechtbank gekozen uit de personen, ingeschreven op een lijst, opgesteld door de algemene vergadering van de rechtbank van koophandel Alleen advocaten, ingeschreven op het tableau van de orde van een B

17 zelfs indien dergelijke ervaring nuttig kan zijn 17 Het Hof benadrukt dat de kandidaat op zijn woord dient te worden geloofd bij gebrek aan enig stuk of concreet gegeven in het dossier van kandidaatstelling, hierbij in tegenspraak met de vorming en de waarborgen inzake bekwaamheid waarop de belanghebbende zich berust (nederlandstalige vrije vertaling) Op één januari 2002 waren er 67 advocaten ingeschreven op de lijst Na de algemene vergadering van 17 juni 2002 en ten gevolge van voornoemd arrest van het Hof van Beroep van 28 februari 2003, is dit aantal gestegen tot 72 18 Zoals reeds in het vorig verslag vermeld 19, stelt de rechtbank over het algemeen één curator aan per faillissement Indien de complexiteit en/of de belangrijkheid van het faillissement dit vereist, kan de rechtbank meerdere curators aanstellen, die dan optreden als een college De rechtbank kan op elk ogenblik het aantal curators vermeerderen of verminderen 20 De rechtbank kan tevens aan de curator personen toevoegen die niet op de lijst staan en zelfs vreemd zijn aan de balie maar bijzondere bevoegdheden hebben die dienend zijn voor de vereffening van het faillissement Evolutie van de faillissementen 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 2000 2001 2002 0 lopende faillissementen op 1 januari afsluitingen opening van faillissementen In het algemeen beheert een curator tussen de 43 en 81 faillissementen De rechtbank 17 Brussel, 28/02/2003, R nr 2003/1386 inzake G J-C (zie punt 6 en 7 van het arrest) Het Hof beveelt ditmaal de kandidaat-curator op de lijst van de curators op te nemen 18 De wet laat echter geen nieuw regelmatig onderzoek van de lijst toe Behalve in geval van het verlaten van de balie, kan de weglating van de lijst slechts gebeuren op aanvraag van de betrokkene of in uitvoering van een vonnis, gewezen op dagvaarding van het openbaar ministerie Hieruit volgt dat de lijst der curators een zeker aantal advocaten bevat die, zonder om hun weglating te hebben verzocht, om uiteenlopende redenen, niet meer wensen aangesteld te worden als curator 19 Verslag 2001, p14 20 De rechtbank heeft aldus gehandeld in 2003, in een dossier waarin, naarmate de vereffening van het faillissement vorderde, het mogelijk bleek het aantal curators te verminderen (Rb Kh Brussel 22/09/2003 R nr K/03/01268)

18 waakt er in ieder geval over dat het aantal faillissementen dat wordt toevertrouwd aan één enkele curator het honderdtal niet overschrijdt Op 1 januari 2002 beheerden de verschillende Brusselse curators 3821 faillissementen 21 Zoals hiervoor reeds werd gesteld, kwamen 1533 nieuwe faillissementen in 2002 deze van de vorige jaren vervoegen De Brusselse curators zijn overgegaan tot 1305 afsluitingen van faillissementen in 2002, hetzij een licht stijgend aantal ten opzichte van het jaar 2001 en vergelijkbaar met het aantal afsluitingen in het jaar 2000 22 Anderzijds werden 40 faillissementen ingetrokken Uit deze cijfers blijkt dat 4009 faillissementen openstonden op 31 december 2002, hetzij een identiek cijfer als dit van 31 december 1997 Deze cijfers zijn niet verontrustend doch wijzen op een zekere tendens tot vermeerdering van het aantal openstaande faillissementen Het Europees Reglement inzake insolventieprocedures Het Reglement (EG) nr 1346/2000 van 29 mei 2000 inzake insolventieprocedures 23 is in werking getreden op 31 mei 2002 Zonder in detail te treden, hetgeen niet de bedoeling is van dit werkingsverslag, dient er echter op te worden gewezen dat dit Reglement het samen bestaan en de samenwerking in de Europese Gemeenschap tussen de verschillende nationale procedures op het gebied van faillissementen organiseert Het Reglement creëert het begrip primair faillissement, te weten het hoofd-faillissement en het secundair faillissement De beheerder van het primair faillissement is bevoegd om de verschillende procedures van tegeldemaking van de activa te bewerkstelligen, niet alleen in het land waar het faillissement werd uitgesproken maar eveneens in de andere Lidstaten waar er zich activa zouden bevinden In het geval van een secundair faillissement, blijft de bevoegdheid van de beheerder van het faillissement beperkt tot de tegeldemaking van de activa die zich in de staat bevinden waarin de procedure werd geopend Het Reglement breidt daarenboven op internationaal vlak 24, de verplichting van de curator de gekende schuldeisers in te lichten van het tussengekomen faillissement uit 25, zonder zich te vergenoegen met de wettelijke regels inzake bekendmaking Het Reglement voorziet zelfs het gebruik van een formulier dat, in alle officiële talen van de instellingen van de Europese Gemeenschap de titel draagt van uitnodiging tot aangifte van schuldvordering, na te leven termijnen Sedert de inwerkingtreding van het Reglement, heeft de rechtbank van koophandel te Brussel verschillende secundaire faillissementen uitgesproken waarvan de maatschappelijke zetel gevestigd was in een andere lidstaat maar die hun activiteiten uitoefenden op Belgisch grondgebied De rechtbank van koophandel heeft tevens een primair faillissement uitgesproken van een onderneming waarvan de maatschappelijke zetel zich buiten België bevond doch waarvan het centrum van de voornaamste belangen zich 21 Tegenover 3598 faillissementen op 1 januari 2001, 3498 faillissementen op 1 januari 2000 doch 4030 faillissementen op 1 januari 1998 22 slechts 1283 afsluitingen in 2001 doch 1311 afsluitingen in 2000 23 JOCE 30 juni 2000 L 160/1 24 Art 40 van het Reglement 25 Art 62 al 2 faillissementswet

19 ontegensprekelijk in België bevond 26 De vereffening van deze faillissementen lijkt geen enkel probleem te hebben gesteld voor de aangestelde curators De zogenaamde herstelwet van 4 september 2002 Het jaar 2002 werd tevens gekenmerkt, voor wat betreft de materie van het faillissement, door de publicatie van een zogenaamde herstelwet 27, die een aantal punctuele wijzigingen heeft aangebracht aan de faillissementswet van 8 augustus 1997, zonder afbreuk te doen aan de geest van deze wet De Wet verduidelijkt bijvoorbeeld de stukken die dienen te worden gevoegd door de gefailleerde bij zijn aangifte, en harmoniseert de Belgische tekst met het Europees Reglement waarvan hiervoor sprake, vereenvoudigt een aantal procedures enz De wet heeft daarenboven verschillende nieuwe bevoegdheden in het leven geroepen, in hoofde van de Voorzitter van de rechtbank van koophandel Voortaan legt de curator bij de inschrijving op de lijst, éénmaal de eed af ten overstaan van de Voorzitter van de rechtbank Daarenboven dient de curator schriftelijk aan de Voorzitter van de rechtbank elke vorm van tegenstrijdigheid van belangen of schijn van partijdigheid te melden die tijdens zijn opdracht mocht blijken De wet bepaalt dat indien, tijdens de 18 maanden die zijn aanstelling voorafgaan, de curator, één van zijn vennoten of rechtstreekse medewerkers prestaties hebben verricht voor de gefailleerde of de bestuurders en zaakvoerders van de gefailleerde vennootschap of voor één van de schuldeisers, er een mogelijk belangenconflict bestaat dat dient te worden gemeld en onderzocht 28 De Voorzitter oordeelt of de verklaring van de curator hem belet zijn opdracht uit te voeren Indien dit het geval is, zal een kamer van de rechtbank, samengesteld uit drie rechters, in volle onafhankelijkheid, de nodige schikkingen treffen, oa de curator vervangen door een andere curator, of een curator ad hoc aanstellen die de curator zal vervangen voor een welbepaalde handeling De wetgever legt voortaan aan de curator op de balans te verifiëren en te verbeteren of op te maken, bij gebrek aan enige balans 29 De curator kan zich hiertoe wenden tot de hulp van een accountant 30, voor zover het actief toereikend is om de kosten ervan te dekken Hij kan tevens de hoofdelijke veroordeling vragen van de bestuurders en zaakvoerders van de failliet verklaarde rechtspersoon tot betaling van de kosten voor de opmaak van de balans Met het oog op een betere informatie van de gefailleerde en diens schuldeisers, zal de aldus verbeterde, nagekeken of opgemaakte balans neergelegd worden in het faillissementsdossier waar zij ter beschikking zal zijn van iedere belanghebbende 31 In 26 Zie art 31 Reglement: De rechters van de Lid-Staat waar het centrum van de voornaamste belangen van de schuldenaar gelegen is, zijn bevoegd de insolventieprocedure te openen Bij vennootschappen en rechtspersonen wordt, zolang het tegendeel niet is bewezen, het centrum van de voornaamste belangen vermoed de plaats van de statutaire zetel te zijn 27 Wet van 4 september 2002 (BS 21 september 2002) 28 Zie art 30 faillissementswet, gewijzigd door art8,2 van de wet van 4/09/02 29 Art 54 van de faillissementswet, gewijzigd door art 19 van de wet van 4/09/02 Zie Anne Spiritus-Dassesse, Vz Rb Kh te Brussel E Dursin, rechter Rb Kh Kortrijk, in IAB Studienamiddag 14 november 2003 : Nieuwe opdracht voor de accountant in het kader van de gewijzigde faillissementswet 30 De wet stelt uitdrukkelijk accountant, met uitsluiting dus van de boekhouders en de bedrijfsrevisoren 31 Art 39 laatste al Faillissementswet

20 dezelfde geest, heeft de wetgever expliciet vermeld dat een kopij van de gedetailleerde jaarlijkse staten, opgemaakt door de curator, met hierin ondermeer de stand van de betwistingen van de schuldvorderingen, de ontvangsten, de uitgaven, de uitkeringen, en alles wat nog dient te worden vereffend, neergelegd wordt in het faillissementsdossier Het is eveneens met het oog op een grotere transparantie, ditmaal in het beheer van de fondsen die toekomen aan de schuldeisers, die de wetgever ertoe heeft genoopt aan de curator de verplichting op te leggen de bedragen die worden gerecupereerd te storten op de Deposito- en Consignatiekas Deze storting dient tussen te komen binnen de maand na de ontvangst van de fondsen en de curator mag slechts een beperkt bedrag bewaren op een geïndividualiseerde bankrekening, onder toezicht van de rechter-commissaris die er het maximumbedrag 32 van bepaalt De voorwaarden tot verschoonbaarheid van de gefailleerde werden grondig herzien Vooreerst sluit de wet bepaalde schulden uit de verschoonbaarheid, in het bijzonder de alimentatieschulden Anderzijds worden door het mechanisme van de verschoonbaarheid de natuurlijke personen die zich kosteloos borg hebben gesteld voor een verbintenis van de gefailleerde volledig ontslaan van hun verplichtingen en strekt deze verschoonbaarheid zich uit tot de echtgenoot van de gefailleerde die zich persoonlijk aansprakelijk heeft gesteld voor de schuld van deze laatste De wet preciseert tenslotte de voorwaarden tot het toekennen van de verschoonbaarheid Dit betreft slechts de gefailleerde natuurlijke personen De wet kent hen een recht tot verschoonbaarheid toe indien zij ongelukkig zijn 33 en te goeder trouw 34 handelen Alleen in geval van gewichtige omstandigheden die met bijzondere redenen dienen te worden omkleed door de rechtbank of het bestaan van 32 Art 51 van de faillissementswet gewijzigd door art 17 van de wet van 4/09/02 33 Zie Doc 50 1132/001, p 12 tot 14: zet uiteen dat het element ongelukkige omstandigheden inhoudt dat de gefailleerde het slachtoffer is geworden van omstandigheden die buiten zijn wil hebben plaatsgevonden Derhalve is het gegeven dat de gefaillleerde in zijn beheer zware fouten heeft begaan geen reden om de verschoonbaarheid te weigeren, zelfs indien die fouten tot het faillissement hebben bijgedragen Wanneer het evenwel gaat om kennelijk grove fouten, kunnen zij verzwarende omstandigheden vormen die de weigering van de verschoonbaarheid rechtvaardigen Zo kan aan handelaars die niet regelmatig een boekhouding hebben gevoerd en zichzelf zodoende een instrument hebben ontzegd dat onontbeerlijk is voor het beheer van hun onderneming, alsook aan handelaars die lichtzinnige handelsactiviteiten hebben verricht waarvan zij, gelet op hun ongeschiktheid en op het gebrek aan financiële middelen, de goede afloop redelijkerwijs konden betwijfelen, de verschoonbaarheid worden geweigerd 34 Inzake goede trouw, blijkt uit wat hierboven werd vermeld voorreerst dat de voorbeelden van foutieve gedragingen, vermeld inzake de voorwaarde van het ongelukkig zijn, van die aard zijn aan de gefailleerde de goede trouw te ontnemen indien de handelingen nadeel hebben berokkend aan de schuldeisers van de gefailleerde Voor het overige, moet het begrip te goeder trouw handelen worden verstaan als correct handelen voor en tijdens het faillissement Hierbij wordt inzonderheid de handelaar bedoeld die tijdens zijn handelsactiviteiten op een eerlijke wijze en met voorzichtigheid en voorzorg winst heeft nagestreefd en die de onrechtmatig nadelige gevolgen die daaruit rechtstreeks of onrechtstreeks kunnen voortvloeien voor anderen, zelfs concurrenten, niet heeft miskend In dit verband kan een veroordeling wegens andere inbreuken dan die omschreven in artikel 81 van de faillissementswet of een kennelijk laattijdige aangifte van staking van betaling de weigering van de verschoonbaarheid rechtvaardigen op grond van een gebrek aan goede trouw Later heeft die handelaar zich dan weer eerlijk gedragen tijdens de procedure, heeft hij zonder terughoudendheid meegewerkt met de curator en heeft hij door zijn daad de waarborgen van de schuldeisers niet verminderd

21 bepaalde strafrechtelijke veroordelingen 35 kunnen toekenning tot de verschoonbaarheid beletten 36 Een laatste belangrijke wijziging, is de georganiseerde fiscale fraude, in de zin van de wet met betrekking tot de voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld die voortaan wordt beschouwd als kennelijk grove fout in de context van een vordering tot betaling van het geheel of een gedeelte van de schulden van de vennootschap tot het beloop van het tekort Temeer, staat deze vordering voortaan open zowel voor de schuldeisers van de gefailleerde, deze laatsten echter ten belope van het door hen geleden nadeel, als voor de curator 37 Dit soort vorderingen zal derhalve in de toekomst in aantal vermeerderen, zelfs indien de praktische uitkomst van dergelijke vorderingen, helaas, onzeker blijft, gelet op het feit dat degene die de verzwaring van het passief heeft veroorzaakt vaak insolvabel is 2 VONNISSEN EN VERZOEKSCHRIFTEN 21 Enkele cijfers In 2002 werden er 11322 definitieve vonnissen uitgesproken, waarvan 381 op betwiste schuldvorderingen, 131 doorhalingen of afstand van geding, 17 vonnissen van weglating van de rol Hierbij komen nog 7683 vonnissen alvorens recht te spreken, 370 beschikkingen in kortgeding, 482 beschikkingen, gewezen op eenzijdig verzoekschrift, 477 beschikkingen inzake pro deo, 1538 beschikkingen, gewezen op grond van de artikelen 747 en 750 van het gerechtelijk wetboek alsook 1016 dossiers die werden behandeld in het kader van de handelsonderzoeken Dit cijfer omvat niet de weigeringen op eenzijdig verzoekschrift Bij deze vonnissen waren er in 2002 : 1533 faillissementsuitspraken, 243 vonnissen inzake handelspraktijken, werden er 8 beroepen tegen uitspraken van de vrederechter geveld Op dit ogenblik bestaan er geen statistieken over andere vonnissen ten gronde die werden uitgesproken in de verschillende zaken die tot de bevoegdheid van de rechtbank behoren (zoals bijvoorbeeld concessies, agenturen, andere tussenpersonen in het handelsverkeer, merken, vervoer, verkoop, aanneming, roerende en onroerende leasing, vennootschapsrecht, verzekeringen, bankwezen, mededinging, informatica, bouwzaken, E-commerce ) 35 Op de prejudiciële vragen, gesteld in 2002 door verschillende rechtbanken, waaronder de rechtbank van koophandel te Brussel (vonnis R nr K/02/01900 van 11/12/2002), heeft het Arbitragehof nochthans benadrukt dat artikel 81 2 van de faillissementswet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet schendt daar waar dit een uitsluiting bepaalt, onbeperkt in de tijd (Arrest van 22 januari 2003 nr 11/2003) of de rechter de mogelijkheid ontneemt na te gaan of de opgelopen veroordeling een band heeft met de commerciële activiteit en rekening te houden met het ogenblik van de veroordeling, die de uitoefening van elke commerciële activiteit kan voorafgaan (zie Arrest van 3 april 2003 39/2003) - Nederlandstalige vrije vertaling - 36 Art 81, 2 faillissementswet 37 Een belangrijke rem tot uitoefening van deze vordering, vaak ingeroepen door de curators, was de afwezigheid van voldoende activa om de kosten van dergelijke vorderingen te dekken

22 22 Cijfers, verspreid op INTERNET De cijfers, verspreid door de FOD Justitie in diens brochure, beschikbaar op Internet, geven 11463 behandelde zaken door de rechtbank van koophandel te Brussel aan in 2002 Dit cijfer is samengesteld uit de som van de 11322 zaken, behandeld ten gronde en de 131 vonnissen van doorhaling en afstand van geding, alsook de 17 vonnissen van weglating van de rol 23 Enige opmerkingen aangaande de zogenaamd aanhangige zaken De cijfers die verspreid werden via internet kunnen een verkeerde interpretatie 38 teweegbrengen voor wat betreft het aantal zaken dat te behandelen blijft door de rechtbank Inderdaad, het naast elkaar plaatsen, zonder enige nadere uitleg, van de 31288 nieuwe zaken in 2002 (cf supra 12) en de 11463 zaken die behandeld werden in 2002, leidt tot de conclusie dat, van de in 2002 bij de rechtbank ingeleide zaken, er nog 19825 zaken te behandelen zouden blijven op 31december 2002, dossiers die te behandelen zijn in 2003 en gedurende de jaren daarna Dit is onjuist Een nieuwe zaak, opgenomen in de statistieken van een jaar, dient niet noodzakelijk opgenomen te zijn in de statistieken van de tijdens dat lopende jaar of de daaropvolgende jaren behandelde zaken Een nieuwe zaak komt niet automatisch neer op een behandelde zaak gedurende datzelfde jaar Daarenboven monden talrijke zaken die, in de statistieken, aanhangig zijn voor de rechtbank, niet uit in een definitief vonnis dat opgenomen wordt als dusdanig in de statistieken Talrijke zaken blijven door toedoen van de partijen gedurende lange tijd, soms zelfs voor altijd, onbehandeld 231 De samenhangende zaken Wanneer nieuwe zaken worden samengevoegd wegens samenhang na de op rol stelling, hebben deze zaken elk afzonderlijk een rolnummer dat afzonderlijk in aanmerking wordt genomen in het aantal nieuwe zaken Zij zijn echter niet terug te vinden in het cijfer van de behandelde zaken, indien één enkel vonnis wordt uitgesproken waarin zowel de samenhang wordt uitgesproken alsook de beslechting van het geschil ten gronde (slechts één zaak zal boekhoudkundig worden opgenomen terwijl zij in werkelijkheid het resultaat is van de inleiding van meerdere nieuwe zaken ) 38 Zie uitspraak Minister Landuyt in De Standaard 19/08/2003 ; Het Nieuwsblad 19/08/2003 en antwoord Minister van Justitie in De Standaard 29/08/2003 (en brief uitgaande van de Vz Rb Kh Brussel aan de Minister van Justitie van 01/09/2003)

23 232 De betwiste schuldvorderingen en de vonnissen aangaande deze vorderingen Het cijfer van 11322 vonnissen bevat slechts 381 vonnissen inzake betwiste schuldvorderingen in het kader van het faillissement, terwijl het aantal betwiste schuldvorderingen (dat boekhoudkundig verwerkt wordt in het aantal nieuwe zaken (31128 cf supra 12) 14864 bedraagt Dit cijfer ligt zeer hoog daar de curatoren te Brussel systematisch alle schuldvorderingen betwisten wanneer de gefailleerde vennootschap een vereenvoudigde boekhouding heeft Ook de vorige jaren kan een zeer belangrijk verschil tussen het aantal betwiste schuldvorderingen en het aantal vonnissen, gewezen na deze betwistingen, worden vastgesteld (in 2001: 14813 betwiste schuldvorderingen en 692 vonnissen en in 2000: 13253 betwiste schuldvorderingen en 997 vonnissen) Wanneer de curatoren te Brussel vaststellen dat de activa van het faillissement ontoereikend zijn om de schuldeisers te voldoen, overhandigen zij in het algemeen, aan de schuldeisers die dit vragen, een getuigschrift in die zin, hetgeen een voortzetting van de procedure om de betwisting van deze schuldvorderingen te beslechten zinloos maakt Wanneer het faillissement afgesloten wordt, zullen de betwiste schuldvorderingen die overblijven nooit het voorwerp uitmaken van een vonnis 233 De gemengde vonnissen De rechtbank wijst een groot aantal gemengde vonnissen, t is te zeggen vonnissen die over bepaalde punten definitief uitspraak doen en die op andere punten worden gewezen alvorens recht te doen en waar, bijvoorbeeld, onderzoeksmaatregelen noodzakelijk blijken (deskundigenonderzoek, getuigenverhoor, verschijning der partijen, afstapping ter plaatse) of die bijkomende uitleg vergen De partijen komen soms, op grond van deze vonnissen, tot een akkoord of berusten in deze vonnissen en zetten de procedure niet meer verder Zij doen niet noodzakelijkerwijze afstand van geding of laten de zaak niet systematisch doorhalen Deze gemengde vonnissen worden opgenomen in de vonnissen alvorens recht te doen, hetzij 7683 in 2002 en worden niet verwerkt in het cijfer van de 11463 behandelde zaken door de rechtbank 234 De vonnissen van afstand van geding, van doorhaling of van weglating Nog andere zaken worden door de partijen niet voortgezet, en dit afgezien van elk vonnis alvorens recht te doen (omdat de partijen tot een akkoord konden komen, omdat zij niet meer over voldoende financiële middelen beschikken, omdat het geschil geen belang meer vertoont ) en zonder dat een vonnis van doorhaling of van afstand van geding wordt uitgesproken (het zijn de partijen die het initiatief tot dergelijke doorhaling of afstand dienen te nemen) De weglating van een zaak van de rol impliceert dat een zaak wordt weggelaten van de rol zonder dat de betrokken partijen dit vroegen (artikel 730 2 van het gerechtelijk wetboek)

24 Het artikel 730 2 a) van het gerechtelijk wetboek bepaalt immers: Elk jaar wordt, binnen de eerste vijftien dagen van de maand december, door de voorzitters van de hoven en de rechtbanken een oproeping gehouden van alle zaken die sinds meer dan drie jaar op de rol zijn ingeschreven en waarvan de debatten geen aanvang hebben genomen of die sinds meer dan drie jaar niet zijn voortgezet De lijst van de aldus opgeroepen zaken, wordt een maand tevoren aangeplakt aan de deur van de zittingszaal of ter inzage van de partijen en hun advocaten, neergelegd ter griffie Alle zaken waarvoor geen verzoek tot handhaving op de algemene rol is gedaan, worden ambtshalve weggelaten Een ambtshalve weggelaten zaak kan nochtans op rol worden gezet door middel van een eenvoudig verzoekschrift vanwege de meest gerede partij Er moet dan een nieuw rolrecht worden betaald Te Brussel, heeft deze procedure van ambtshalve weglating van de rol voor het eerst plaatsgevonden in december 2002 tijdens een bijzondere zitting, voorgezeten door de Voorzitter van de rechtbank De rechtbank heeft slechts rekening gehouden met de zaken die niet werden voortgezet sedert 3 jaar en die op rol werden gezet sedert 1 november 1999, te weten vanaf het ogenblik dat de voortzetting in de zaken kon worden vastgesteld en verwerkt door de informatica Het is onmogelijk manueel de inhoud van de duizenden dossiers van de daarvoor op rol gestelde zaken te onderzoeken teneinde na te gaan of ze eventueel aan de wettelijke voorwaarden voldoen om van de rol te worden weggelaten 22 Uitspraken van vonnissen Talrijke vonnissen worden uitgesproken op de inleidingszitting Het betreft verstekvonnissen, aanduiding van deskundigen, korte debatten of akkoordvonnissen

25 23 Het naleven van artikel 770 van het Gerechtelijk Wetboek 39 De wettelijke termijn van één maand tussen het sluiten van de debatten en de uitspraak wordt meestal nageleefd Soms worden langere termijnen van twee tot drie maanden vastgesteld omwille van de complexiteit van bepaalde zaken Voor sommige vonnissen zijn er echter wel nog termijnen van meer dan drie maanden vast te stellen, in het algemeen te wijten aan moeilijkheden die optreden tijdens het beraad Er werd nochtans een onaanvaardbare achterstand vastgesteld in de uitspraak van vonnissen van bepaalde plaatsvervangende rechters 3 TERMIJN VAN VASTSTELLING Wanneer een zaak wordt vastgesteld, betekent dit dat de pleitdatum werd vastgesteld De zaken worden vastgesteld op grond van de artikelen 747 2 van het gerechtelijk wetboek (termijnen om besluiten op te stellen worden vastgesteld door de rechter op verzoek van tenminste één partij en vaststelling door de rechter van de pleitdatum), 750 1 (gezamenlijke aanvraag tot vaststelling door de partijen) en 750 2 40 (vaststelling door de rechter van de datum waarop de zaak gepleit zal worden bij afwezigheid van enig akkoord tussen de partijen na het neerleggen van de besluiten) De termijn tussen de aanvraag tot vaststelling en de vaststelling zelf bedraagt 4 maanden voor de zaken van de Franstalige rol en 6 maanden voor de zaken van de Nederlandstalige rol) Wanneer de vaststelling gevraagd wordt in toepassing van artikel 747 2, kan deze termijn langer zijn in functie van de datum van neerlegging van de besluiten, datum die uitsluitend wordt overgelaten aan de keuze van de partijen, en niet aan de rechtbank Deze termijnen betreffen niet de gerechtelijke akkoorden, faillissementen, vorderingen tot staking en kortgeding waar de termijnen bijzonder kort zijn Het verlengen van de vaststellingstermijn ten opzichte van de vorige jaren is te wijten aan een tijdelijke afwezigheid van effectieve magistraten ten opzichte van het kader Een Nederlandstalige rechter werd benoemd bij een andere jurisdictie en werd nog niet vervangen Een ander Nederlandstalig rechter vervult voltijds andere activiteiten buiten de rechtbank Een Franstalig rechter werd in april 2003 benoemd teneinde een sedert 24 oktober 2002 vacante plaats te betrekken Bovendien waren verschillende rechters afwezig voor langere periodes wegens een bevallingsverlof of wegens ziekte 40 Zie in bijlage 3 MEMO uitgaande van de Voorzitter van de Rechtbank van koophandel te Brussel aan de Minister van Justitie omtrent deze vraag (meegedeeld aan de Hoge Raad voor de Justitie)

26 De rechtbank werd derhalve geconfronteerd met gelijktijdige afwezigheden van verschillende van haar leden, hetgeen een weerslag heeft gehad op de vaststellingstermijnen van de zaken Deze toestand is thans geregeld en zou een gunstige weerslag dienen te hebben op de vaststellingstermijn 4 ONDERZOEKSDADEN 41 Enkele cijfers In 2002 vonden 1180 eedafleggingen plaats (van curators, commissarissen inzake opschorting, belastingconsulenten 41, accountants en bedrijfsrevisoren), werden 173 deskundigenverslagen neergelegd, waren er 17 processen-verbaal van getuigenverhoor, 10 persoonlijke verschijningen, 4 processen verbaal van afstapping ter plaatse en 4541 andere onderzoeksdaden (zoals bij afstappingen inzake faillissementen, afsluiting van de rekeningen, nazicht van schuldvorderingen enz) 42 Deskundigenonderzoek De deskundigen kunnen door de partijen worden gekozen in onderling overleg Bij gebrek aan akkoord, gebeurt de aanstelling door de rechters waarvoor het geschil werd gepleit Met het oog op een betere controle van het verloop van de deskundigenonderzoeken, wonen deze magistraten hetzij ambtshalve, hetzij op gewone aanvraag van één van de partijen of van de deskundige - en dit op grond van artikel 973 Gerechtelijk Wetboek - de deskundigenvergaderingen bij 5 DE ADMINISTRATIEVE HANDELINGEN Er werden op de griffie van de rechtbank 40993 akten, uittreksels of meldingen van uittreksels van vennootschapsakten neergelegd en ter publicatie overgemaakt aan het Belgisch Staatsblad Er waren 8311 inschrijvingen, 11844 wijzigingen en 5178 doorhalingen in het handelsregister van natuurlijke- en rechtspersonen, 1 inschrijving, 8 wijzigingen en 9 doorhalingen uit het register van ambacht en 626 inschrijvingen en 239 wijzigingen in het register van de burgerlijke vennootschappen 9056 handelsboeken werden van een visum voorzien 11312 facturen en 241 huwelijkscontracten werden neergelegd 7918 gerechtsbrieven werden verstuurd 41 Zie artikel 19-6 van de Wet van 22 april 1999 inzake de boekhoudkundige en fiscale beroepen (BS 11 mei 1999)