ACE-GROEP T Centrum voor Volwassenenonderwijs Vesaliusstraat 13 3000 Leuven Telefoon: 016/30 10 30 Fax: 016/30 10 40 Leerplan Graduaat Informatica Leerplan graduaat Informatica 1
Inhoudsopgave 1. Structuur van de afdeling en de lessentabel (document 8) 3 2. Beginsituatie 4 3. Doelstellingen 5 4. Leerinhouden: doel, inhoud en bibliografie 6 Eerste jaar Programmeren met C++ Practicum C++ Computersystemen Bedrijfsmanagement Practicum informatietechnologie Practicum informatiemanagement Tweede jaar Besturingssystemen Computernetwerken Programmeren met JAVA Practicum JAVA Database systemen Practicum database systemen Systeemanalyse en -ontwerp Derde jaar Object georiënteerde informatiesystemen Practicum object georiënteerde informatiesystemen Practicum internettechnologie Management van informatiesystemen Ondernemingsproject 5. Evaluatie 54 Leerplan graduaat Informatica 2
Structuur van de afdeling en de lessentabel Afdeling: Categorie: Aantal weken: Duur van de lestijd: Informatica Economisch 40 weken 50 minuten Aantal studiejaren: 3 Aantal lestijden: 1000 - Eerste jaar: 360 - Tweede jaar: 320 - Derde jaar: 320 Lessentabel: Zie bijlage. Leerplan graduaat Informatica 3
Beginsituatie Houders van een diploma of gehomologeerd getuigschrift van hoger secundair onderwijs of van een hogere secundaire technische leergang (HSTL) worden toegelaten tot het eerste jaar. Cursisten die niet in het bezit zijn van één van de bovenvermelde diploma's of getuigschriften, en die uiterlijk op 31 december van het kalenderjaar waarvoor men zich inschrijft de leeftijd van 21 jaar bereiken, worden eveneens toegelaten indien ze slagen voor een toelatingsproef. Cursisten die al met succes hoger of universitair onderwijs volgden kunnen voor één of meerdere opleidingsonderdelen een vrijstelling krijgen. De ervaring leert dat motivatie en doorzettingsvermogen in vrijwel alle gevallen van doorslaggevend belang zijn. Leerplan graduaat Informatica 4
Doelstellingen De ingrijpende overgang naar een informatiesamenleving is zich aan het voltrekken. Het is moeilijk, om niet te zeggen onmogelijk, een moderne onderneming te beheren zonder gebruik te maken van informatietechnologie en informatiesystemen. Informatiesystemen zijn de laatste jaren immers geëvolueerd van louter administratieve systemen naar mission critical systemen die een grote impact hebben op de organisatie en competitiviteit van ondernemingen. Ook het profiel van de informaticus heeft in het laatste deccenium een grondige accentverschuiving ondergaan. De informaticus van vandaag staat in veel nauwer contact met de gebruikers van informatiesystemen. Hun rol wordt ook steeds belangrijker en veelzijdiger en is totaal niet meer te vergelijken met de technici van vroeger welke meer oog hadden voor de machines dan voor de onderneming. De opleiding probeert zo goed mogelijk in te spelen op deze veranderende rol met een programma dat voortdurend up-to-date wordt gehouden. Het is opgebouwd rond drie thema s. In Informatietechnologie worden naast de klassieke technologieën eveneens de meer recente evoluties besproken zoals object georiënteerde databases en client-server systemen. Besturingssystemen en netwerken worden uitvoerig behandeld met uiteraard veel aandacht voor het internet. Ontwikkelen van Informatiesystemen geeft de studenten theoretische inzichten en praktische ervaring in het programmeren waarbij het klassieke methodische programmeren definitief vervangen werd door object based en object georiënteerd programmeren. Zo wordt er ruime aandacht besteed aan zowel C++ als Java. Er wordt eveneens veel aandacht besteed aan de analyse- en systeemontwikkelingsmethoden. Ook het ontwikkelen van internet- en intranetapplicaties komt uitvoerig aan bod. In Informatiemanagement wordt aangegeven op welke manier informatiesystemen passen in het geheel van de bedrijfsdoelstellingen en wordt de huidige kijk op het management van de informatica-afdeling en de controle, auditing en beveiliging van informatiesystemen behandeld. In de opleiding wordt een evenwicht nagestreefd tussen de theoretische benadering van de informatietechnologie en de praktische toepassing ervan. Leerplan graduaat Informatica 5
Leerinhouden: doel, inhoud en bibliografie Eerste jaar Programmeren met C++ Practicum C++ Computersystemen Bedrijfsmanagement Practicum informatietechnologie Practicum informatiemanagement Leerplan graduaat Informatica 6
Programmeren met C++ (inclusief practicum) 1/4 Situering in het studieprogramma Eerste jaar 160 lestijden Doel In deze module wordt geleerd om op gestructureerde wijze programma's te ontwerpen en te schrijven. Dit gebeurt met de populaire hybride programmeertaal C++ die toelaat om zowel gestructureerd modulair als object georiënteerd te werken. In eerste instantie worden de belangrijkste programma- en gegevensstructuren behandeld. Gaandeweg leren de studenten meer omvangrijke problemen aan te pakken en komen speciale programmeringstechnieken aan bod. De cursus wordt opgebouwd aan de hand van programmavoorbeelden in C++. Deze basistechnieken worden in het tweede gedeelte uitgebreid met een inleiding tot object georiënteerd programmeren. De cursus bestaat voor de helft uit practica, waarbij de theorie letterlijk aan de praktijk wordt getoetst door de studenten zelf programma's te laten ontwikkelen, coderen en testen. Inhoud 1. Inleiding 1.1. Concrete informatie over de cursus en het gebruikte handboek 1.2. Componenten van een computersysteem 1.3. Programmaontwikkeling 1.4. Taak van de programmeur 1.5. Verloop van het creëren van programma s 1.6. Generaties programmeertalen 2. Variabelen en constanten 2.1. Pseudocode 2.1.1. Commando s 2.1.2. Variabelen 2.1.3. Constanten 2.1.4. Uitdrukkingen 2.2. C++ 2.2.1. Voorbeeldprogramma 2.2.2. Eerste C++ syntax 2.2.3. Standaardtypes in C++ 3. Waar, niet waar en for-loops 3.1. Operatoren 3.2. Iteratie 4. Beslissingen en while-loops 4.1. Voorwaardelijke instructie 4.2. Iteratie 4.3. Break, continue, go to Leerplan graduaat Informatica 7
Programmeren met C++ (inclusief practicum) 2/4 5. Functies 5.1. Eigenschappen van functies: prototype en definitie 5.2. Functies in pseudocode 5.3. Default argumenten 5.4. Scope van variabelen bij functies 5.5. Wijzigen van variabelen via de parameters 5.5.1. Call by reference 5.5.2. Call by value 5.6. Function overloading 6. Structures 6.1. Specificatie en declaratie 6.2. Initialisatie van structures 6.3. Eigenschappen 6.4. Voorbeelden 7. Arrays en pointers 7.1. Geïndiceerde variabelen 7.2. Arrays 7.3. Pointers 7.4. Pointers bij functies: wijzigen van variabelen via de parameters 7.5. Link tussen arrays en pointers 7.6. Array als functie-argument 8. Strings 8.1. Definitie 8.2. Stringconstante 8.3. Invoeren van strings 8.4. Invoerbuffer 9. Klassen 9.1. Kenmerken van een klasse 9.2. Voorbeelden van klassen 9.3. Klassen en functies 9.4. Lidfuncties 9.5. De eerste lidfunctie: de constructor 10. Uitbreiding: objecten 10.1. Definities 10.2. Data hiding: private en public 10.3. Lidfuncties 10.4. Constructoren 10.5. Constructoren zonder formele parameters 10.6. Enkele voorbeelden op constructoren 10.7. Constructoren met parameters 10.8. Object als argument van een lidfunctie 10.9. Object als functiewaarde 10.10. Object als reference argument 10.11. Voorbeelden Leerplan graduaat Informatica 8
Programmeren met C++ (inclusief practicum) 3/4 11. Conversie, klassen en operatoren 11.1. Constructor als hulp bij initialisatie 11.2. Constructoren en conversie 11.3. Operator overloading 12. Uitbreiding: strings en meervoudige arrays 12.1. Strings 12.1.1. Adres van een string 12.1.2. String als functiewaarde 12.1.3. Functies op strings 12.1.4. Const bij pointers gebruikt 12.2. Meervoudige arrays 12.2.1. Initialisatie 12.2.2. Inlezen 12.2.3. Meervoudige arrays als argument 12.2.4. Enumeratietypes 12.2.5. Array van strings 13. Dynamisch geheugenbeheer 13.1. Dynamische arrays 13.2. Destructoren 13.3. Copy constructor en assignment operator 13.4. Strings en dynamisch geheugen 14. Arrays, containers en lijsten 14.1. Een array van objecten 14.2. Pointers naar objecten 14.3. Container klasse 14.4. Een lijst van objecten 14.5. Static leden 15. Templates 15.1. Functie-templates 15.2. Klasse-templates 15.3. Template voor een lineaire lijst 16. Streams 16.1. Standaard stream-objecten 16.2. Een bestand maken en lezen m.b.v. een stream 16.3. Strings en bestanden 16.4. Testen van een stream 16.5. Tegelijk lezen en schrijven naar een bestand 16.6. Kopiëren van een bestand Leerplan graduaat Informatica 9
Programmeren met C++ (inclusief practicum) 4/4 Handboek-Cursustekst Aan de slag met C++ Gertjan Laan Uitgeverij: Academic Service Transparanten Practicumtekst en opgavebundel Bibliografie Fundamenten van object georïenteerd programmeren in pseudocode en C++ Luc Janssens Uitgeverij: Sybex 1999 Leerplan graduaat Informatica 10
Computersystemen 1/7 Situering in het studieprogramma Eerste jaar 60 lestijden Doel Het doel van dit vak is een gedegen kennis op het gebied van computersystemen bij te brengen. Deze gedegen kennis omvat ondermeer volgende zaken: - de studenten moeten een zo actueel mogelijk beeld hebben van wat er vandaag bestaat en omgaat in de wereld van de computersystemen (met een nadruk op de personal computer wereld); - de studenten moeten een aantal termen/begrippen/schema s begrijpen en met eigen woorden kunnen verklaren; - de studenten moeten een aantal blijvende concepten en technieken (vaak vakoverschrijdende concepten en technieken) kunnen toelichten; - de studenten moeten ook een aantal verbanden kunnen leggen (vb. waarom hier het gebruik van deze technologie, waarom kan je dit beter anders aansluiten, ); - bedoeling van dit vak is ook praktisch (naar wat ben ik op zoek, wat is nu een goede koop voor mij of voor het bedrijf waarvoor ik werk, ); - dit vak geeft ook ondersteuning aan andere vakken (zoals het methodisch programmeren, computernetwerken, ); - bedoeling is ook om te laten proeven van verschillende domeinen om zodanig interesse en motivatie op te wekken bij de studenten, waarbij deze interesse of motivering zich daarom niet hoeft te beperken tot computersystemen (vb. interesse voor software, netwerken, elektronica, ). Inhoud 1. Basis 1.1. Wat is een computer? 1.2. Hardware / Software 1.3. Analoge / Digitale data 1.4. Gegevensvoorstelling 1.4.1. Eenheid van informatie 1.4.2. Logische operaties 1.4.3. Hexadecimale representatie 1.4.4. Voorstelling van natuurlijke getallen 1.4.5. Voorstelling van gehele getallen 1.4.6. Voorstelling van reële getallen 1.4.7. Voorstelling van lettertekens 1.4.8. Voorbeelden 1.5. Serieel / Parallel 1.6. Bestandssystemen Leerplan graduaat Informatica 11
Computersystemen 2/7 1.7. Evolutie 1.7.1. Mainframe architectuur 1.7.2. Minicomputers 1.7.3. Personal Computers 1.7.4. Netwerken 1.7.5. Distributed Systems 1.8. Wat is een Netwerk? 2. Geschiedenis 2.1. De prehistorie 2.2. De pioniers 2.3. De eerste generatie 2.4. De tweede generatie 2.5. De derde generatie 2.6. De vierde generatie 2.7. De vijfde generatie 3. Inleiding 3.1. Moore s law 3.2. Abstractieniveaus (Toepassingsprogramma s, Hoog-niveauprogrammeertalen, Machinetaal, Controlesignalen, Functionele blokken, Poortnetwerken, Transistors en verbindingen) 3.2.1. Architectuur vs Organisatie 3.2.2. Binaire compatibiliteit 3.2.3. Broncodecompatibiliteit 3.2.4. Platform 3.2.5. Porteren 3.2.6. Emuleren 3.2.7. Java Virtuele Machine 3.3. Soorten computers 3.4. PC Types (Notebook, Desktop, Server, Legacy-free, All-in-one,Workstation, Thin clients, PDA, Ingebedde systemen) 3.5. File server versus application server 3.6. Richtlijnen voor PC s (ACPI, PC99, PC2001) 3.7. Belangrijkste subsystemen 3.8. Marketing IT products 3.9. Maten en gewichten 3.9.1. Bussen 3.9.2. Bussnelheid t.o.v. data transfer rate 4. Processor subsysteem 4.1. Inleiding processoren 4.2. Bespreking van de Pentium II (DIB, pipelining, ) 4.3. Bespreking van de program counter en van de stack pointer 4.4. Adresbus, controlebus en databus 4.5. CISC versus RISC 4.6. Positionering van de processoren 4.7. MMX, SSE, SSE2, 3DNow : principe van SIMD 4.8. Multiprocessing 4.9. Hyperthreading 4.10. Clustering 4.11. Packaging 4.12. Trends Leerplan graduaat Informatica 12
Computersystemen 3/7 5. Memory subsysteem 5.1. Soorten geheugens en geheugenhiërarchie 5.2. Registers 5.3. Cache (taak, delen, werking, soorten) 5.4. Hoofdgeheugen (taak, samenwerking met de processor, situering) 5.5. Soorten geheugen 5.5.1. Soorten ROM (ROM, PROM, EPROM, EEPROM, Flash) 5.5.2. Soorten RAM (DRAM, SRAM) 5.5.3. Opbouw en werking van DRAM 5.5.4. Soorten DRAM (SDRAM, DDR-SDRAM, Direct RDRAM) 5.6. Geheugen en performantie 5.7. Error detectie en correctie 5.8. Geheugenkaartjes 5.9. Trends 5.10. Secundair geheugen (hoofdstuk 7 Disk subsysteem en opslagmedia) 5.11. Off-line geheugen (hoofdstuk 7 Disk subsysteem en opslagmedia) 6. Moederborden en bus subsysteem 6.1. Wat is een moederbord? 6.2. Moederbord vormfactoren 6.3. Moederbordonderdelen 6.3.1. Processor socket/slot 6.3.2. Chipset 6.3.3. Super I/O 6.3.4. BIOS 6.3.5. SIMM/DIMM sockets 6.3.6. Bus slots: ISA-bus, PCI-bus, PCI-X, PCI Express, Hypertransport, PC-cards 6.3.7. Plug and play 6.3.8. VRM 6.3.9. Batterij 7. Standaardpoorten voor invoer en uitvoer In- en uitvoerapparaten 7.1. Wat is een I/O poort? 7.2. karakteristieken I/O 7.3. Speciale I/O t.o.v. Memory Mapped I/O 7.4. I/O poortadressen 7.5. Soorten I/O 7.5.1. Geprogrammeerde overdracht 7.5.1.1. Actieve synchronisatie (polled I/O) 7.5.1.2. Onderbrekingen (interrupts) 7.5.2. Directe geheugentoegang (DMA) 7.6. I/O poorten 7.6.1. Seriële poort 7.6.2. Infrarood poort 7.6.3. Bluetooth 7.6.4. Parallelle poorten 7.6.5. USB 7.6.6. IEEE 1394 FireWire 7.6.7. PS/2 en spelpoort Leerplan graduaat Informatica 13
Computersystemen 4/7 7.6.8. Overzicht poorten / connectors 7.7. Invoerapparaten 7.7.1. Keyboard 7.7.2. Muis 7.7.3. TrackPoint 7.7.4. Joystick, gamepad, stuurwiel 7.7.5. Scanner 7.7.6. Lichtpen, aanraakscherm, barcodelezers 7.7.7. Digitale camera s 7.8. Uitvoerapparaten 7.8.1. Beeldscherm (hoofdstuk 8 grafisch subsysteem) 7.8.2. Printers 7.8.2.1. Impactprinters 7.8.2.2. Non-Impactprinters 8. Disk subsysteem en opslagmedia 8.1. Principe van magnetische gegevensopslag 8.2. Floppy 8.3. Harde schijf 8.3.1. Onderdelen 8.3.2. Indeling 8.3.3. Snelheden en tijden 8.3.4. Formatteren 8.3.4.1. Low-level 8.3.4.2. High-level 8.3.5. Partinionering 8.3.6. Overbijvende disktermen 8.4. Interfaces voor opslagapparaten 8.4.1. ATA-interface 8.4.2. Serial ATA 8.4.3. SCSI 8.4.4. Vergelijking SCSI versus EIDE 8.5. Factoren bij diskperformantie 8.6. RAID 8.7. Soorten Storage (Bus attached storage, NAS, SAN) 8.8. CD-ROM drive 8.9. DVD 8.10. ZIP 8.11. LS-120 en HiFD 8.12. MO-drives 8.13. Tape backup 9. Grafisch subsysteem 9.1. Grafisch subsysteem: overzicht 9.2. Grafisch subsysteem: werking 9.3. Het beeldscherm 9.3.1. Werking van de CRT-monitor 9.3.2. Refresh rate 9.3.3. Interlacing Leerplan graduaat Informatica 14
Computersystemen 5/7 9.3.4. Resolutie 9.3.5. Soorten maskers 9.3.6. Soorten beeldbuizen 9.3.7. Flat panels 9.3.8. Vergelijking tussen TFT s en CRT s 9.3.9. Analoge versus digitale interface 9.3.10. Relatie pixel/karakter 9.3.11. Waarop toezien bij de aankoop van een scherm (Dot Pitch, OSD, Moiré, Straling,...) 9.4. Videokaarten: componenten 9.4.1. Videoprocessor 9.4.2. Videogeheugen 9.4.3. Videobusbreedte 9.4.4. DAC 9.4.5. Busconnector: AGP 9.4.6. Videostuurprogramma 9.5. 3D grafische acceleratoren 9.6. Integrated graphics and memory controller 10. Multimedia 10.1. Analoge en Digitale signalen 10.2. Omzetting van analoog naar digitaal 10.3. Compressie van digitale signalen 10.4. Afbeeldingen 10.4.1. Bitmapafbeeldingen 10.4.2. vectorafbeeldingen 10.5. Geluid: een overzicht 10.5.1. Waveform: analoge en digitale golfvorm 10.5.2. MIDI 10.5.3. MP3 10.5.4. 3D Sound 10.6. Video : overzicht en termen 10.7. Video : Compressie / decompressie 10.8. Internet Streaming Media 10.9. Virtual Reality Handboek-Cursustekst Cursustekst : Computersystemen Tom Sluys Installatie hardware 3/4 B. Pinkster Uitgeverij: Academic Service 2004 Leerplan graduaat Informatica 15
Computersystemen 6/7 Bibliografie Upgrading en Repairing PC s S. Mueller Uitgeverij: Que Corporation How Computers Work R. White Uitgeverij: Ziff-Davis Press Millenium edition Leer u zelf werken met computers G. Courter, A. Marquis Uitgeverij : Sybex 1998 Computersystemen en netwerken L. van Moergestel Uitgeverij : Academic Service 1999 USB explained S. MacDowell, M.D. Seyer Uitgeverij: Prentice Hall 1999 Computers: Tools for an Information Age H.L. Capron Uitgeverij: Prentice Hall 2000 A Computer Graphics Industry Reference T. Masson Uitgeverij: New Riders 1999 Cursus Beginselen van Computerarchitectuur Prof. Koen De Bosschere Vakgroep ELIS Windows XP Grand Cru John Levine Margaret Levine Young Uigeverij: Easy Computing - 2002 Modern Operating Systems (second Edition) Andrew S. Tanenbaum Uitgeverij : Prentice Hall - 2001 Tijdschriften Computer Magazine: VNU Business Publications Computer Totaal: IDG Communications Nederland Leerplan graduaat Informatica 16
Computersystemen 7/7 C t (Computer en Techniek): F&L Technical Publications PC World: Best of Publishing Elektuur (elektronica en computertechniek): Segment PC Magazine: Minoc Business Press (Ziff-Davis Media) Netwerk: NV Sparta (persgroep) Websites www.compaq.com www.toshiba.com www.dell.com www.gateway.com www.ibm.com www.acer.com www.intel.com www.amd.com www.tomshardware.com www.xircom.com www.palm.com www.3com.com www.iomega.com www.seagate.com www.sony.com www.philip`s.com www.eizo.com www.karbosguide.com www.nec.com www.hitachi.com www.microsoft.com www.kingston.com www.elsa.com www.matrox.com www.hercules.com www.ati.com www.digi.com www.zdnet.be www.asus.com www.whatis.com Leerplan graduaat Informatica 17
Bedrijfsmanagement 1/3 Situering in het studieprogramma Eerste jaar 60 lestijden Doel Hoofddoelstelling van de module Bedrijfsmanagement is de student(e) een basisinzicht te verschaffen in de voornaamste topics van het financieel management zodat hij/zij enerzijds in staat is financiële informatie te begrijpen en te interpreteren en anderzijds de financiële impact van beslissingen in zijn functie als informaticus kan inschatten en kan rapporteren aan het management. Meer specifiek wordt beoogd dat hij/zij in staat is de jaarrekening te lezen en te analyseren, de basismethoden van kostprijsberekening en investeringsanalyse te kunnen toepassen en vertrouwd is met de financieringsproblematiek van de onderneming. Als inleiding op de cursus wordt de student(e) vertrouwd gemaakt met de voornaamste managementtaken van het moderne management, zodat hij/zij zich beter kan integreren en beter kan functioneren in een onderneming. Inhoud 1. Doelstellingen van de onderneming 1.1. Doelstellingen 1.2. Bedrijf als samenwerkingsverband van belanghebbenden 1.3. Belanghebbenden en doelstellingen 2. Managementfuncties 2.1. Planning 2.2. Organizing 2.3. Leading 2.4. Controlling 3. Kostprijsberekening 3.1. Directe en indirecte kosten 3.1.1. Begripsomschrijvingen 3.1.2. Verbijzonderingsmethoden 3.2. Vaste en variabele kosten 3.2.1. Definities en grafische voorstelling 3.2.2. De winst-volumegrafiek en berekeningen 3.2.3. Oefening HES 4. Het evalueren van een investering 4.1. Inleiding 4.2. Evaluatie van de rendabiliteit van een investering 4.2.1. De terugwinningstermijn 4.2.2. De netto-actuele waarde 4.2.3. De interne rendabiliteitsvoet Leerplan graduaat Informatica 18
Bedrijfsmanagement 2/3 5. Informatie t.b.v. de financiële besturing 5.1. De informatiebehoefte 5.2. De informatievoorziening 5.3. De registratie van bezit en vermogen 5.4. De registratie van opbrengsten en kosten 5.5. Algemene beginselen t.a.v. balanswaardering en winstbepaling 6. Vermogensvormen 6.1. Inleiding 6.2. Voorziening in de vermogensbehoefte 6.3. Eigen vermogen 6.4. Vormen van vreemd vermogen 6.5. Speciale financieringsvormen 7. Keuze van de ondernemingsvorm 7.1. Inleiding 7.2. De eenmanszaak 7.3. De vennootschap 7.4. De EVBA Handboek-Cursustekst De cursustekst bestaat uit hoofdstukken genomen uit volgende handboeken: Financieel management: analyse, planning en beheer Drs. Th.A. Van Beek, ea. Uitgeverij: Stenfert Kroese, Antwerpen 1992 tweede herziene druk Elementaire bedrijfseconomie Prof.Dr. R. Slot Uitgeverij: Stenfert Kroese, Antwerpen Organiseren en leidinggeven Prof.Dr. D. Keuning Uitgeverij: Stenfert Kroese, Antwerpen Kostprijscalculatie in management Prof. Werner Bruggeman Uitgeverij Garant - 1993 Leerplan graduaat Informatica 19
Bedrijfsmanagement 3/3 Bibliografie Handboek Financieel beheer E. Laveren Standaard Uitgeverij 2002 Financieel management : concepten en technieken A.B. Dorsman, L. Vanthienen Standaard Uitgeverij 2000 Gids voor het financieel beleid R Frederix, F. Vanaken, J.P. Van Kerkhoven Uitgeverij : MIM 1995 Fundamentals of corporate finance S. Ross, R. Westerfield, J. Jappe Uitgeverij: Mc. Graw-Hill 1998 Fundamentals of corporate finance R. Brealy, S. Myers Uitgeverij: R. Irwin - 1998 Leerplan graduaat Informatica 20
Practicum informatietechnologie 1/7 Practicum informatiemanagement Situering in het studieprogramma Eerste jaar 80 lestijden Doel In de eerste plaats worden de studenten vertrouwd gemaakt met de Windows NT-omgeving, leren ze werken met het internet en het intranet, en met de e-mail services die op campus Vesalius ter beschikking staan. Elke student krijgt namelijk bij inschrijving een NT-login en een e-mail-adres. De voornaamste doelstelling van dit practicum is de studenten op een gevorderd niveau te leren werken met de MS Office 2000-omgeving (Word, Excel, Access) waarbij de interactie tussen de verschillende onderdelen centraal staat. De studenten moeten, na het volgen van deze module, in staat zijn een helpdeskfunctie in dit domein uit te voeren. In het tweede gedeelte is het tevens de bedoeling om theoretische begrippen van het vak Bedrijfsmanagement praktisch in te oefenen m.b.v. cases die met excel worden uitgewerkt. Inhoud Deel 1: Windows NT 1. Windows NT 1.1. Inzicht verwerven in de NT-architectuur en de principes van een NT-netwerk 1.2. Resources (disks, printers, servers, ) kunnen selecteren en gebruiken 1.3. Verschillende aspecten van NT-beveiliging kunnen toepassen 1.4. Elementaire problemen opsporen en oplossen Deel 2: Het internet 1. Navigeren 1.1. Navigeren via links 1.2. Navigeren via bookmarks 1.3. Navigeren via de afgelegde weg 2. Opvragen van documenten 2.1. Een verzoek onderbreken 2.2. Pictures niet mee laten sturen 2.3. Een pagina opnieuw opvragen 2.4. Een pagina bewaren of printen 3. Het begrip homepage Leerplan graduaat Informatica 21
Practicum informatietechnologie 2/7 Practicum informatiemanagement 4. Adressen op het Internet 4.1. De vindplaatsen: URL s 4.2. Navigeren via een URL 4.3. Opbouw van een URL 5. Informatie zoeken op het Internet: zoekmachines 6. Gebruik van de e-mail server 7. Nieuwsgroepen Deel 3: Microsoft Word Office 2000 1. Afdrukken 2. Autocorrectie 3. Bewaren en oproepen van documenten 4. Liniaal 5. Rand en arcering 6. Zoeken en vervangen 7. Plakken en plakken speciaal 8. Spelling- en grammaticacontrole 9. Autotekst 10. Opmaak van tekens 10.1. Vet 10.2. Onderstrepen 10.3. Centreren 10.4. Speciale tekens 11. Opmaak van een alinea 11.1. Marges wijzigen 11.2. Tabinstellingen 11.3. Uitvullen 11.4. Harde en zachte return 11.5. Arceren en omkaderen 11.6. Opmaakprofielen 11.7. Lijsten met opsommingstekens of nummering (meerdere niveaus) Leerplan graduaat Informatica 22
Practicum informatietechnologie 3/7 Practicum informatiemanagement 12. Werken in overzichtsweergave (outline) 13. Tabellen 13.1. Tabellen invoegen, tekenen en opmaken 13.2. Berekeningen maken in een tabel 14. Opmaak van secties 14.1. Kolommen 14.2. Kop- en voettekst 15. Invoegen van afbeeldingen en van Excel-grafieken 16. Voetnoten en indexen 17. Het automatisch aanmaken van een inhoudstabel 18. Mailmerge 19. Sjablonen aanmaken 20. Formulieren Deel 4: Microsoft Excel Office 2000 1. Gegevensinvoer 1.1. Meerdere cellen selecteren 1.2. Gegevens invoeren en bewerken 1.3. Gegevens in een cel bewerken 1.4. Celverwijdering 1.5. Ongedaan maken 2. Gegevens opmaken 2.1. Automatisch gegevens opmaken 2.2. De opmaak van andere cellen kopiëren 2.3. Gegevens opmaken m.b.v. de werkbalk 2.4. De getalnotatie wijzigen 2.5. Lettertype wijzigen 2.6. Rijhoogte en kolombreedte veranderen 2.7. De celuitlijning wijzigen 2.8. Randen en kleuren toevoegen 3. Formules samenstellen 3.1. Rijen en kolommen automatisch optellen 3.2. Eenvoudige formules maken 3.3. Formules m.b.v. de Wizard Functies 3.4. Een bereik 3.5. Formules maken met relatieve en absolute celverwijzingen Leerplan graduaat Informatica 23
Practicum informatietechnologie 4/7 Practicum informatiemanagement 4. Grafieken maken van uw gegevens 4.1. Grafieken maken in een werkblad 4.2. Grafiektypen 4.3. Grafiekgegevens wijzigen 4.4. Grafiektype wijzigen 4.5. Rasterlijnen en legenda 4.6. Naar specifieke gegevens wijzen 4.7. De grafiek toelichten 5. Werkbladen en grafieken afdrukken 5.1. Afdrukvoorbeeld 5.2. Pagina instellingen 5.3. Kop- en voetteksten 5.4. Een werkblad afdrukken 5.5. Een grafiekblad afdrukken 6. Lijsten sorteren en beheren 6.1. Gegevens filteren 6.2. Automatische filter 6.3. Uitgebreide filters 6.4. Gegevens sorteren 6.5. Databasefuncties 7. Draaitabellen 7.1. Een draaitabel maken 7.2. Een draaitabel wijzigen 8. Doel zoeken 8.1. Alternatieven bekijken met gegevenstabellen 8.2. Gegevens analyseren 9. Gegevensuitwisseling met andere softwarepaketten 9.1. Gegevens uitwisselen 9.2. Afbeeldingen in Excel plaatsen 9.3. Koppeling met andere toepassingen 9.4. Uitwisseling met Word 10. Cases in het kader van de cursus Bedrijfsmanagement 10.1. Case 1: toepassing op het hoofdstuk Kostprijsberekening Break-even analyse 10.2. Case 2: toepassing op het hoofdstuk Kostprijsberekening Kostenplaatsenmethode 10.3. Case 3: toepassing op het hoofdstuk Vermogensvormen Liquiditeitenplanning (thesaurieplan) 10.4. Case 4: toepassing op het hoofdstuk Investeringsanalyse Investeringsanalyse met omzet 10.5. Case 5: toepassing op het hoofdstuk Investeringsanalyse Investeringsanalyse zonder omzet Leerplan graduaat Informatica 24
Practicum informatietechnologie 5/7 Practicum informatiemanagement Deel 5: Microsoft Access Office 2000 1. Gegevens toevoegen aan een database 1.1. Definitie van een database 1.2. Een database openen 1.3. Een formulier openen 1.4. Gegevens invoeren 1.5. Naar een ander record gaan 1.6. Een tabel openen 1.7. Microsoft Access afsluiten 2. Tabellen 3. Definitie van een tabel 3.1. Een tabel maken met een TabelWizard 3.2. Records toevoegen in een gegevensblad van een tabel 3.3. Een nieuwe tabel ontwerpen 3.4. Een tabel ontwerpen in de ontwerpweergave 3.5. Veldeigenschappen 4. Gegevens koppelen en importeren 4.1. Gegevens uit verschillende bronnen 4.2. Een externe tabel koppelen 4.3. Met gegevens in de gekoppelde tabel werken 4.4. Een tabel importeren 4.5. Een Excel werkblad koppelen 5. Relaties 5.1. Relaties tussen tabellen 5.2. Definitie van referentiële integriteit 5.3. Een opzoekveld maken 5.4. Een relatie maken in het venster relaties 5.5. Veel-op-veel relaties herkennen 6. Query s 6.1. Definitie van een query 6.2. Het maken en wijzigen van een query 6.3. Een query maken en opslaan 6.4. Instellen van de criteria voor de gewenste records 6.5. Sorteren in een query 6.6. Een veld verbergen 6.7. Een query gebaseerd op gerelateerde tabellen 6.8. Gegevens samenvatten 6.9. Het maken van een berekening Leerplan graduaat Informatica 25
Practicum informatietechnologie 6/7 Practicum informatiemanagement 7. Qeury s: uitbreiding 7.1. Definitie van een parameterquery 7.2. Een parameterquery maken 7.3. Parameters gebruiken om een reeks records te vinden 7.4. Een kruistabelquery maken 8. Actiequeries 8.1. Tabelmaakquery 8.2. Bijwerkquery 8.3. Toevoegquery 8.4. Verwijderquery 9. Formulieren 9.1. Defintie van een besturingselement 9.2. Het ontwerp van een formulier wijzigen 9.3. Een label toevoegen 9.4. Het formaat van de tekst en kleuren instellen 9.5. Een afhankelijk besturingselement 9.6. Een selectievakje maken 9.7. Eigenschappen instellen 9.8. Uitlijnen 10. Formulieren: uitbreiding 10.1. Definitie van het begrip OLE 10.2. Een figuur toevoegen 10.3. Een object uit een tabel inpassen in een kader 10.4. Een subformulier 10.5. Opdrachtknop maken 10.6. Een keuzelijst met invoervak maken 11. Rapporten 11.1. Een detailrapport maken 11.2. Het afdrukvoorbeeld bekijken 11.3. Het ontwerp van een rapport 11.4. Een groepsrapport 12. Macro s 12.1. Definitie van een macro 12.2. Macro s maken 12.3. Macro s uitvoeren 12.4. Autoexec macro 12.5. Groepsmacro s Leerplan graduaat Informatica 26
Practicum informatietechnologie 7/7 Practicum informatiemanagement 13. Modules 13.1. Basisstructuren 13.2. Iteratie met aanvangvoorwaarde 13.3. Iteratie met afbreekvoorwaarde 13.4. Begrensde iteratie 13.5. Toekenningsopdracht in een procedure 13.6. Invoeropdracht langs klavier 13.7. Messagebox 13.8. Functieprocedure 13.9. Gebeurtenisprocedure 13.10. Arrays Cursustekst-Handboek Practicumtekst en opgavebundel MS AccessXP Eric Cuypers, Eddy Van den Broeck Uitgeverij: De Boeck Leerplan graduaat Informatica 27
Leerinhouden: doel, inhoud en bibliografie Tweede jaar Besturingssystemen Computernetwerken Programmeren met JAVA Practicum JAVA Database systemen Practicum database systemen Systeemanalyse en -ontwerp Leerplan graduaat Informatica 28
Besturingssystemen 1/2 Situering in het studieprogramma Tweede jaar 40 lestijden Doel Elke computergebruiker maakt rechtstreeks of onrechtstreeks gebruik van een besturingssysteem (Windows 2003, Linux of een ander besturingssysteem). Vraag je evenwel aan een computergebruiker wat een besturingssysteem doet, dan komt hij/zij vaak niet verder dan een beschrijving van de taken van Internet/Windows Explorer. De taken van een besturingssysteem zijn evenwel veel ruimer. De cursus reikt ideeën en concepten aan die in besturingsystemen worden gebruikt. De nadruk ligt op het begrijpen en kunnen redeneren met deze concepten zodoende dat de student inzicht verwerft om besturingssystemen vanuit verschillende standpunten te bekijken, vanuit het oogpunt van applicatie-ontwikkeling of systeembeheer. De toepassing van deze concepten in hedendaagse (netwerk)besturingssystemen worden besproken ter illustratie en ondersteuning van de concepten. Op deze manier passeren de besturingssystemen: Unix, Sun Solaris, Linux en Windows 2000, de revue. In onze informatiemaatschappij vormt de verwerking en beschikbaarheid van data een kritische rol. De onbeschikbaarheid van computerservers en netwerk leidt vaak tot grote kosten/verliezen voor de bedrijfswereld. De laatste jaren is beveiliging van computersystemen en netwerken cruciaal geworden. Tijdens het hoorcollege besturingssystemen wordt ingegaan op de verschillende aspecten van beveiliging en oplossingen om beveiligingsrisico s te beperken. Daarnaast heeft beschikbaarheid ook een hardware en besturingssysteem dimensie. Individuele compterservers geven vandaag nog steeds geen garantie voor hoge beschikbaarheid. Een goed ontwerp van computersservers in een netwerk is de enige mogelijkheid om aan de strenge beschikbaarheid eisen te voldoen. Aanvullend op het hoorcollege worden praktijksessies voorzien waar de student via een hands-on training leert te werken met Linux respectievelijk een Windows 2000 netwerk. Inhoud 1. Beheren van processen 1.1. Procesmodel en procestoestanden 1.2. Creëren en wisselen van processen 1.3. Procesbeheer in Unix 2. Multithreading 2.1. User versus kernel threads 2.2. Monoprocessor versus symmetrische multiprocessor 2.3. Threadbeheer in Windows en Solaris Leerplan graduaat Informatica 29