TOMATO BROWN RUGOSE FRUIT VIRUS (ToBRFV)
ToBRFV: nieuw virus in tomaat ToBRFV (Tomato Brown Rugose Fruit Virus) is een relatief nieuw virus en behoort tot het Tobamovirus genus. ToBRFV is nauw verwant met TMV (Tabaksmozaïekvirus) en ToMV (Tomatenmozaïekvirus). Bijna alle commercieel beschikbare tomatenvariëteiten zijn resistent tegen zowel TMV als ToMV (Tm2²resistentie). Dit nieuwe virus heeft deze resistentie doorbroken aangezien het symptomen veroorzaakt in tomaat. Deze symptomen zijn heel gelijkaardig aan Pepinomozaïekvirus (PepMV). ToBRFV werd voor de eerste keer gedetecteerd in Israël eind 2014. In Israël heeft het virus zich in twee jaar tijd verspreid naar alle tomatenproductiegebieden doorheen het land. Ondertussen werden ook besmettingen vastgesteld in Jordanië en Turkije. Recent werd ToBRFV ontdekt in tomaat en chilipeper in Mexico, en in tomaat in Duitsland en Californië. DE BELANGRIJKSTE VRAGEN OVER ToBRFV BEANTWOORD: Welke symptomen veroorzaakt het virus? Hoe verspreidt het virus zich? Welke planten zijn vatbaar? Wat kan je doen om een virusaantasting te voorkomen?
Hoe herken je ToBRFV? Algemene symptomen: Mozaïekvorming op de jongste bladeren (in de kop en in de scheuten), deze kunnen ook gebobbeld en misvormd zijn Gele vlekken op vruchten, heel gelijkaardig aan PepMV marmering In sommige gevallen: Bruine verrimpelde vruchten ( brown rugose ) Necrotische strepen op de stengel Verdroogde steeltjes en kelkblaadjes Versmalde bladeren Mozaïekvorming op jonge bladeren en op vruchten (a, d) Brown rugose vruchten, (b, c) gele vlekken op de vruchten, (a, e-g) mozaïekpatroon op bladeren en versmalde, vlekkerige bladeren, (g) necrotische symptomen op steeltjes en kelkblaadjes (Dombrovsky en Smith, 2017)
Hoe verspreidt het virus zich? ToBRFV is mechanisch overdraagbaar en kan zich dus gemakkelijk van plant naar plant verspreiden in een geïnfecteerde serre (door arbeiders en materiaal tijdens de gewaswerkzaamheden). Verspreiding van de ene serre naar de andere kan gebeuren via bezoekers, uitwisseling van (seizoens)arbeiders, uitwisseling van materiaal, vogels en hommels, besmette vruchten indien er gezamenlijk verpakt wordt, Voorlopig is er geen duidelijke zaadoverdraagbaarheid van ToBRFV aangetoond, maar het kan niet uitgesloten worden. Tobamovirussen zijn zeer persistent en kunnen lange tijd zonder waardplant overleven op inerte materialen (bv. kledij, gereedschap), in plantenresten, in substraat en in de bodem zonder hun virulentie te verliezen. Onkruiden kunnen als reservoir dienen voor nieuwe besmettingen. Welke planten zijn vatbaar? Tomaat Paprika (symptomen bij > 30 C) Petunia en onkruiden zoals zwarte nachtschade en ganzevoetachtigen (Chenopodium sp.) Aubergine en aardappel zijn geen waardplanten Symptomen op paprika (Luria et al., 2017) Zwarte nachtschade Melganzenvoet (Wikipedia)
Wat kan je doen om een virusaantasting te voorkomen? De enige beheersingsmaatregelen die momenteel kunnen getroffen worden zijn hygiënemaatregelen tijdens de teelt en teeltwissel. Bezoekers op het bedrijf kunnen een bron van besmetting zijn. Blijf dus heel het jaar door alert strikte hygiënemaatregelen voor bezoekers hanteren. Een grondige reiniging en ontsmetting tijdens de teeltwissel is van cruciaal belang. ToBRFV is uitermate persistent in bodem, plantenresten en zelfs op inerte materialen. Telers wordt aangeraden om een heel grondige clean-out te doen. Uit Israëlisch onderzoek is gebleken dat vooral Javel (natriumhypochloriet) voldoende effectief is om het virus af te doden. Zelfs compostering bij 65 C is niet voldoende om het virus af te doden. Waarom is ToBRFV zo gevaarlijk? Omdat de symptomen sterk lijken op PepMV, waardoor het virus lange tijd onopgemerkt kan blijven Omdat het virus erg persistent en gemakkelijk overdraagbaar is Omdat er nog geen resistentie is Wat te doen bij een (vermoeden van) infectie? Telers die verdachte symptomen zien wordt gevraagd extra voorzichtig te zijn met alles wat het bedrijf verlaat (materialen, werknemers, bezoekers, stalen, ). Dit kan namelijk een infectiebron voor andere bedrijven zijn. Verhoogde aandacht voor hygiëne is essentieel om de verspreiding in te dijken. Daarnaast wordt met aandrang gevraagd om contact op te nemen met onze onderzoekers zodat er samengewerkt kan worden aan een zo efficiënt mogelijke aanpak, in het belang van de teler en de sector.
Meer informatie eva.reybroeck@proefstation.be Proefstation voor de Groenteteelt Sint-Katelijne-Waver Lien.Bosmans@proefcentrum.be Rani.Mertens@proefcentrum.be Proefcentrum Hoogstraten Meerle svk@scientiaterrae.org Scientia Terrae Sint-Katelijne-Waver