Afkolven en bewaren van moedermelk INFORMATIEBROCHURE VOOR DE MOEDER
INHOUD 1. AFKOLVEN VAN MOEDERMELK...4 1.1 Wanneer afkolven 1.2 Hoe afkolven 2. BENODIGDHEDEN EN WERKWIJZE...5 3. BEWAREN VAN MOEDERMELK...7 4. ONTDOOIEN EN OPWARMEN VAN MOEDERMELK...7 4.1 NEONATOLOGIE 5. REINIGEN EN STERILISEREN VAN MATERIALEN...8 6. VRAGEN EN CONTACT...9
1. AFKOLVEN VAN MOEDERMELK 1.1 Wanneer afkolven Wanneer je baby nog niet in staat is om te drinken, bv. prematuur, ziekte, Bij onvoldoende melkproductie Als je baby niet goed van de borst drinkt, hij/zij valt in slaap, zuigt niet goed door, je baby moeite heeft om de tepel correct aan te happen Bij een te groot gewichtsverlies van je baby Op medische indicatie Na algemene narcose in opdracht van de arts Bij overschakelen van borstvoeding naar flesvoeding 1.2 Hoe afkolven Manueel afkolven Handmatig afkolfapparaat Elektrisch afkolfapparaat In ons ziekenhuis wordt bij voorkeur gebruik gemaakt van een elektrisch afkolfapparaat. Dit om de melkproductie optimaal te stimuleren. De eerst dag na de geboorte wordt er soms ook manueel gekolfd om zo de kleine hoeveelheden colostrum (=eerste moedermelk, rijk aan suikers en antistoffen) niet verloren te laten gaan. De vroedvrouw op de afdeling zal je hierbij begeleiden. Wees niet ontmoedigd! Alle beetjes helpen!!! 4
2. BENODIGDHEDEN EN WERKWIJZE Alle benodigdheden zijn aanwezig op de dienst Materniteit. Elektrisch afkolfapparaat (beschikbaar op onze afdeling) 2 afkolfsetjes: er zijn setjes in verschillende maten: M- L- XL. De vroedvrouw zal hierover advies geven. Gesteriliseerde potjes of flesjes Etiketten met duidelijke vermelding van naam, tijd en datum Voorbereiding Afkolfapparaat klaarzetten Afkolfsetjes klaarleggen Kompressen of een zuiver washandje 2 gesteriliseerde flesjes om de afgekolfde melk in op te vangen. Etiketten waarop naam, tijd en datum vermeld wordt. HANDEN GRONDIG WASSEN!!! Handen wassen met zachte zeep en lauw water, goed spoelen onder stromend water en zorgvuldig afdrogen met een zuivere doek. Tepels en tepelhof reinigen met water (zuiver washandje of kompressen). Per sessie beide borsten tegelijk afkolven De afkolftoestellen op onze afdeling zijn geschikt voor enkel- en dubbelzijdig afkolven. Geadviseerd wordt dubbelzijdig af te kolven. De borsten worden beter gestimuleerd en het is tijdbesparend. We adviseren 7-8 keer per dag af te kolven. Het afkolftoestel Het INITIATE programma helpt bij het initiëren van de lactatie. Tot je in elk van de laatste drie afkolfsessies een totale hoeveelheid van tenminste 20 ml hebt afgekolfd, OF gedurende de eerste vijf dagen. Als de melkproductie na vijf dagen niet op gang is gekomen, schakel je over op het MAINTAINprogramma. Het INITIATE-programma loopt automatisch gedurende 15 minuten met meerdere pauzes. Het is belangrijk om het programma volledig af te maken. Aan het eind van het programma wordt Programma gedaan op het display weergegeven. De borstkolf wordt automatisch uitgeschakeld. Wanneer de kolf automatische uitschakelt hoor je altijd een muziekje, ter indicatie dat het programma is afgelopen. 5
Het MAINTAIN-programma wordt gebruikt nadat de melkproductie op gang is gekomen. Nadat je in elk van de laatste drie afkolfsessies een totale hoeveelheid van ten minste 20 ml hebt afgekolfd, of vanaf dag zes (afhankelijk van wat het eerst is). Ga door met afkolven totdat de borst leeg en zacht aanvoelt. Het kolfprogramma moet handmatig worden uitgeschakeld. Vraag je lactatiekundige, kraamverzorgende of verloskundige om meer informatie. Gebruik van de afkolfset Materniteit: iedere 24 uur een zuiver afkolfsetje, daarna wegwerpen. Tussen iedere afkolfsessie: alle onderdelen die in contact komen met moedermelk uit elkaar halen, eerst spoelen met koud water, daarna met warm water, op een propere doek laten drogen aan de lucht. Neonatologie: iedere afkolfsessie een nieuw afkolfsetje. Zorg voor een rustige omgeving, neem een comfortabele houding aan. Indien je baby niet bij je op de kamer is, is het fijn om een foto van je baby in de buurt te hebben. Wanneer je baby op neonatologie is opgenomen kan je eveneens op deze afdeling afkolven. 6
3. BEWAREN VAN MOEDERMELK Moedermelk kan bewaard worden in kunststoffen potjes (leukocyten blijven plakken aan glas). Afgekolfde melk wordt zo snel mogelijk voorzien van naam, tijd en datum en in de koelkast geplaatst. Dit om de groei van bacteriën te beperken. In de koelkast is moedermelk 24u houdbaar. Moedermelk kan best niet in de deur geplaatst worden omwille van te grote temperatuurschommelingen. Indien moedermelk ingevroren moet worden, wordt dit best meteen gedaan (zeker binnen 24u na afkolven). De bewaartijd van moedermelk in de diepvries bedraagt maximum 2 maanden. Gekoelde moedermelk mag ook aan eerder ingevroren moedermelk worden toegevoegd. De ingevroren melk moet wel eerst ontdooid zijn, zodat beiden dezelfde temperatuur hebben. Restjes opgewarmde voeding niet bewaren MAAR weggieten. 4. ONTDOOIEN EN OPWARMEN VAN MOEDERMELK Ontdooien in de koelkast Ontdooide moedermelk na 24u weggieten (nooit opnieuw invriezen). Moet er toch uitzonderlijk snel ontdooid worden, dan kan dit onder een stromende kraan die langzaamaan naar warm gedraaid wordt. Nooit ontdooien op kamertemperatuur, onder een hete kraan of in de microgolfoven. Opwarmen in flessenwarmer of au bain-marie. Opgewarmde moedermelk, wordt nooit bewaard!!! 4.1 NEONATOLOGIE Enkel moedermelk afgekolfd in ons ziekenhuis wordt gebruikt om uw baby te voeden. Een elektrisch afkolfapparaat voor thuis kan gehuurd worden via apotheek, thuiszorgwinkel of persoonlijk aangekocht worden. Thuis dient eveneens verder gekolfd te worden om de productie van uw moedermelk op te bouwen of op pijl te houden. Bewaar de afgekolfde moedermelk thuis in de diepvries (max. 2 maanden), deze kan je wanneer je baby thuis is nog gebruiken om je baby te voeden. 7
Zorg voor een goede hygiëne: handen wassen voor het afkolven, reinigen en steriliseren van afkolfsetjes en opvangmateriaal. 5. REINIGEN EN STERILISEREN VAN MATERIALEN Na elke voeding giet je de niet uitgedronken rest melk weg. Daarna worden de potjes, afkolfsetjes (onderdelen die in contact komen met moedermelk uit elkaar halen), flessen en spenen grondig uitgespoeld en gereinigd met detergent en een harde borstel (liefst van nylon). Spoel de potjes, flessen en toebehoren grondig na. Vooraleer te gebruiken worden alle potjes, de afkolfsetjes, flesjes en toebehoren (dopjes, sluitringen en speentjes) gedurende 10 minuten afgekookt in water. U mag ook een sterilisator gebruiken: volg de gebruiksaanwijzing van uw toestel. De afkolfset thuis: tussen iedere afkolfsessie: alle onderdelen die in contact komen met moedermelk uit elkaar halen, eerst spoelen met koud water, daarna met warm water, op een propere doek laten drogen aan de lucht. Iedere 24u de volledige set grondig reinigen met borstel en detergent, goed naspoelen en steriliseren. 8
6. VRAGEN EN CONTACT Heeft u nog vragen na het lezen van deze brochure? Wij helpen u graag verder. Dienst Materniteit-Neonatologie T. 012 39 62 30 T. 012 39 62 56 9
NOTITIES 10
Hazelereik 51 3700 Tongeren 012 39 61 11 Hospitaalstraat 15 3740 Bilzen 012 39 61 11 www.facebook.com/azvesalius www.twitter.com/az_vesalius www.azvesalius.be BR-01117-NL, 26 september 2018