FFR-meting Het meten van de bloeddruk in de kransslagaders

FFR-meting Het meten van de bloeddruk in de kransslagaders Albert Schweitzer ziekenhuis maart 2015 pavo 1000

Inleiding Uw cardioloog heeft met u besproken dat u een vernauwing heeft in uw kransslagaders. Binnenkort krijgt u een onderzoek om te kijken hoezeer de kransslagader vernauwd is. Dit onderzoek wordt een FFR-meting genoemd. Hiervoor wordt u een aantal uren opgenomen op verpleegafdeling G1 (Dagbehandeling) op locatie Dordwijk. De Dagbehandeling is een ruimte met tien bedden en enkele behandelstoelen. Afb. 1 De Dagbehandeling van afdeling G1 In deze folder leggen we uit wat een FFR-meting is en hoe u zich moet voorbereiden op het onderzoek. Ook geven we u adviezen voor als u weer thuis bent. Wat is een FFR-meting? FFR is de afkorting voor Fractional Flow Reserve. Een FFR-meting is een onderzoek waarbij via een catheter (een dunne soepele slang) wordt gekeken in hoeverre uw kransslagaders zijn vernauwd. De kransslagaders zijn de bloedvaten rondom uw hart die uw hart van bloed voorzien. 1 van 11

De cardioloog meet hoe hoog de bloeddruk in uw kransslagaders is. Dat gebeurt net voor en net na de plaats van de vernauwing. Bij de meting wordt gebruik gemaakt van een medicijn dat uw bloedvaten tijdelijk wijder maakt. Op grond van de uitslag van de FFR-meting, bepaalt de cardioloog welke behandeling voor u geschikt is. Mogelijke behandelingen zijn: Behandeling met medicijnen Dotteren Plaatsen van een stent Een bypass operatie Soms kan de behandeling meteen worden gedaan. Soms bespreekt de cardioloog de uitslag van de FFR-meting eerst in het artsenteam. Na deze bespreking wordt met u een afspraak gemaakt voor de behandeling. Voorbereidingen thuis De dag van het onderzoek Op de dag van het onderzoek mag u tot drie uur voor het onderzoek begint nog een licht ontbijt of lichte lunch gebruiken. Dit is een boterham of beschuitje en een kopje thee. Drinken mag u tot vlak voor het onderzoek. Neemt u uit voorzorg nachtkleding en toiletartikelen mee? Soms wordt u na de FFR-meting direct behandeld en blijft u daarna een nacht in het ziekenhuis. Heeft u diabetes en gebruikt u Metformine, dan moet u 24 uur vóór het onderzoek stoppen met het innemen ervan. 24 uur na het onderzoek kunt u de Metformine weer innemen zoals u gewend bent. Als u insuline gebruikt, neemt dan ook uw eigen insulinepen(nen) plus naaldjes mee. We vragen u ook een actueel overzicht van alle medicijnen die u gebruikt, mee te nemen naar het ziekenhuis. Bij uw apotheek kunt u een gratis uitdraai krijgen van uw actuele medicijnlijst. Neemt u voor 24 uur uw medicijnen mee. 2 van 11

Als u de bloedverdunnende medicijnen Sintrommitis (Acenoucoumarol) of Marcoumar (Fenprocoumon) gebruikt, hoort u van de cardioloog òf u hier tijdelijk mee moet stoppen. Heeft u nog vragen? Stel ze dan gerust. Het volgende geldt voor de nieuwe bloedverdunners (NOAC s), zoals dabigatran (Pradaxa) of apixaban (Eliquis), rivaroxaban (Xarelto) of edoxaban (Lixiana). Uw cardioloog vertelt u òf en wanneer u moet stoppen. Sommige ingrepen kunnen namelijk plaatsvinden zonder dat u hoeft te stoppen met uw bloedverdunners. Alle andere bloedverdunnende medicijnen (clopidogrel, Plavix, acetylsalicylzuur, carbasalaatcalcium (Ascal), prasugrel (Efient) of ticagrelor (Brilique) kunt u blijven innemen zoals u gewend bent. Brengt u ook het ingevulde reanimatieformulier ondertekend mee. De folder over het reanimatiebeleid heeft u op de polikliniek ontvangen. U mag één familielid of naaste meenemen. Deze persoon mag niet bij u zijn tijdens het onderzoek, maar wel ervoor en erna. Tussentijds kan hij/zij wachten op de afdeling Dagbehandeling of in het restaurant. Neemt u telefoonnummers mee van uw contactpersonen. Let op! De tijd die met u is afgesproken is de tijd van uw opname en niet de tijd van het onderzoek! Het kan gebeuren dat uw onderzoek wat later plaatsvindt omdat er een spoedgeval is. In dat geval vragen we bij voorbaat uw begrip hiervoor. 3 van 11

Voorbereidingen in het ziekenhuis Als u al opgenomen bent in het ziekenhuis De voorbereiding vindt in dit geval op de verpleegafdeling plaats. De verpleegkundige geeft u een infuusnaaldje in uw arm en scheert zo nodig uw liezen en pols. Als u dat wilt, krijgt u een rustgevend tabletje. Het onderzoek vindt plaats op locatie Dordwijk. Als u op een andere locatie opgenomen bent, brengt de ambulance u naar locatie Dordwijk. Na de behandeling wordt u weer teruggebracht. Als u het prettig vindt, mag één familielid of naaste mee in de ambulance. Als u vanuit huis komt U meldt zich op het afgesproken tijdstip op locatie Dordwijk op de verpleegafdeling G1, Dagbehandeling. U wordt ontvangen door een verpleegkundige van de afdeling. Deze stelt u een aantal vragen over onder andere uw ziektegeschiedenis, medicijngebruik en eventuele allergieën. Ook wordt uitleg gegeven over de gang van zaken op de afdeling. Als u zelf vragen heeft over uw medicijnen of andere zaken, kunt u die natuurlijk aan de verpleegkundige stellen. Daarna krijgt u van de verpleegkundige een infuusnaaldje in uw arm. Uw liezen en pols worden zo nodig geschoren. Ook worden uw bloeddruk en polsslag gemeten. Als u dat wilt, krijgt een rustgevend tabletje. 4 van 11

Het onderzoek De FFR-meting vindt plaats op de behandelkamer (zie afb. 2) bij de Dagbehandeling. Een FFR-meting duurt ongeveer een uur. Afb. 2 De behandelkamer Tijdens het onderzoek ligt u op een onderzoekstafel. Links van u ziet u een aantal monitoren waarop u de FFR-meting kunt volgen. Rechts van u staat de cardioloog en de assistent. Het team bestaat meestal uit vier personen. Eén van de verpleegkundigen is uw vaste aanspreekpunt. Tijdens het onderzoek kunt u uw vragen aan die verpleegkundige stellen. Voor het onderzoek wordt u aangesloten op een bewakingsmonitor. Het onderzoek vindt plaats via de lies of pols. Eerst wordt uw huid gedesinfecteerd. Daarna wordt een steriel laken over u heen gelegd om infectie te voorkomen. U krijgt een plaatselijke verdoving. Daarna wordt een buisje in de slagader van uw lies of arm ingebracht. Via dit buisje worden verschillende dunne slangetjes (catheters) naar uw hart geschoven. (zie afb. 3). Het opschuiven en bewegen van de catheters voelt u niet, omdat er aan de binnenkant van uw bloedvaten geen gevoelszenuwen zitten. 5 van 11

Als u toch iets voelt, zegt u dit dan. Dit geldt overigens voor alle veranderingen die u tijdens het onderzoek voelt. Het is belangrijk dat u eventuele pijn op de borst of in uw armen, schouders of rug direct meldt. U krijgt dan meestal een tablet of spray onder de tong. Afb. 3 Het inbrengen van de catheter via de lies Contrastvloeistof De cardioloog spuit ook een beetje contrastvloeistof in de catheter. Dit kan even een warm gevoel in uw lichaam geven. Ook nu geldt: voelt u pijn op uw borst, zeg dit direct. De meeste mensen merken weinig tot niets van de contrastvloeistof. De contrastvloeistof maakt de vernauwingen in uw kransslagaders zichtbaar via het röntgenapparaat dat boven u hangt. Zo weet de cardioloog precies op welke plaatsen hij de bloeddruk moet meten. Als u wilt, kunt u mee kijken op het beeldscherm. Catheter Als het voor de cardioloog duidelijk is waar de vernauwing precies zit en hoe de bloeddruk voor en na de vernauwing is, leidt hij door de catheter een dunne draad naar uw hart. Aan de draad zit een meetinstrumentje. Dit meet de doorbloeding van uw hartspier. 6 van 11

Via de catheter dient de cardioloog medicijnen toe die ervoor zorgen dat uw bloedvaten wijder worden. Ook dit medicijn kan tijdelijk een warm/beklemmend gevoel op uw borst geven. Dit verdwijnt meestal weer snel. Het is mogelijk dat de cardioloog in overleg met u besluit om direct een stent (gaasbuisje) bij u te plaatsen. Meer informatie leest u in de folder Het plaatsen van een stent. In de kransslagader of op onze website www.asz.nl Als u meteen een stent krijgt, wordt u één nacht in het ziekenhuis opgenomen. Studies Onze afdeling doet ook mee aan medische/wetenschappelijke studies om voortgang van de geneeskundige behandeling te bevorderen. Als u in aanmerking komt, kan de arts of onderzoeksverpleegkundige vragen of u interesse heeft om aan het onderzoek voor zo n studie mee te doen. Als u hierin toestemt, krijgt u uitgebreide voorlichting over het onderzoek. We spreken dan met u over het doel van de studie, de eventuele risico s, de voor- en nadelen en hoe de studie verloopt. Na het onderzoek Via de lies Als het onderzoek via uw lies is gedaan, wordt het buisje meestal direct verwijderd. Daarna krijgt u een soort plugje dat het gaatje in uw slagader afsluit. Dit heet een angioseal. Deze angioseal lost na negentig dagen vanzelf op. Soms is er een reden om het buisje in uw lies nog even te laten zitten. Dan wordt het later verwijderd en krijgt u na het onderzoek een drukverband. 7 van 11

Na het onderzoek of de behandeling, gaat u terug naar de Dagbehandeling. Bent u op een verpleegafdeling van het ziekenhuis opgenomen, dan gaat u terug naar die verpleegafdeling. U moet drie uur plat in bed blijven liggen. Zo krijgt het gaatje in uw lies de tijd om te herstellen en wordt een mogelijke nabloeding voorkomen. Ook moet u uw been waar het buisje in heeft gezeten, stil laten liggen en niet buigen. Verder mag u uw hoofd niet optillen, om druk op de liesslagader te voorkomen. Via de pols Als het onderzoek via uw pols heeft plaatsgevonden, wordt het buisje direct verwijderd. Daarna krijgt u een zogeheten TR-bandje om (zie afb. 4). Dit is een bandje dat met lucht wordt gevuld zodat het wondje dichtgedrukt wordt. U krijgt daarna ene draagband (sling) om. Dit is om uw pols te ondersteunen. Als u via uw pols onderzocht bent, dan mag u direct recht op zitten. In de uren daarna haalt de verpleegkundige regelmatig wat lucht uit het bandje, zodat het gaatje in uw pols kan herstellen. De volgende ochtend mag het TR-bandje er af. De verpleegkundige geeft u uitleg hierover, zodat u dit thuis zelf kunt doen. Afb. 4 Het TR-bandje. Als het spuitje wordt aangesloten op het grijze koppelstuk, kan er lucht uit het bandje gehaald worden of kan er lucht toegevoegd worden. 8 van 11

Voor zowel onderzoek via de lies als via de pols geldt het volgende: Zodra u op de Dagbehandeling (of op de afdeling waar u al was opgenomen) terug bent, mag u weer eten en drinken. Het is belangrijk dat u extra drinkt (ongeveer 1,5 liter), zodat u de contrastvloeistof snel weer uit plast. De verpleegkundige controleert regelmatig uw lies of uw pols en meet uw bloeddruk. Als alles goed gaat, mag u na vier uur weer naar huis. Adviezen voor thuis Om het wondje in uw lies of pols goed te laten genezen, raden we u het volgende aan. Bij onderzoek via de lies De eerste vijf dagen na het onderzoek: U mag niet fietsen (ook niet op een hometrainer). Verricht geen zware inspanningen. Til geen zware dingen, ga bijvoorbeeld niet stofzuigen of sporten. Loop zo min mogelijk trappen. Ga niet zwemmen of baden of naar een sauna. U mag wel douchen. De eerste twee dagen na het onderzoek mag u niet autorijden. Bij onderzoek via de pols De dag van het onderzoek: Houd uw arm de eerste 24 uur zoveel mogelijk in de draagband. Gebruik uw arm zo min mogelijk. Steun niet op uw arm, schud geen handen, bestuur geen voertuig, til geen zware dingen en doe geen huishoudelijk werk. De dagen na het onderzoek: De eerste ochtend na de ingreep verwijdert u het TR-bandje. Zo nodig kunt u een pleister op het wondje plakken. Daarna kunt u weer douchen of een bad nemen. De eerste twee dagen kan uw pols wat dikker zijn. 9 van 11

Ook kunt u een bloeduitstorting op uw pols hebben. Op de derde dag na het onderzoek, kunt u uw dagelijkse activiteiten hervatten, maar wij raden u aan om pas één week na de meting, met sporten en/of zwaar lichamelijk werk te beginnen. De dag na de behandeling belt een verpleegkundige van de afdeling G1 om te horen hoe het met u gaat. Zij vraagt ook of er problemen zijn met uw lies of pols. Als u zelf nog vragen heeft, kunt u die aan de verpleegkundige stellen. Als het nodig is, vraagt de verpleegkundige u om uw pols of lies te laten controleren in het ziekenhuis. Risico s en complicaties De risico s na een FFR-meting zijn meestal klein en grote complicaties komen weinig voor. Het is wel mogelijk dat er op de plek waar het buisje gezeten heeft, een bloeduitstorting ontstaat. De bloeduitstorting verkleurt langzaam en verdwijnt na ongeveer zes weken. Als het onderzoek via de lies heeft plaatsgevonden, is het normaal dat de bloeduitstorting eerst richting uw knie afzakt. Wanneer een arts waarschuwen? Als u één van onderstaande symptomen krijgt, moet u op werkdagen direct contact opnemen met verpleegafdeling G1, (Dagbehandeling) op locatie Dordwijk. s Avonds en in het weekend, neemt u contact op met de Spoedeisende Hulp. In uiterste nood belt u alarmnummer 112. Als het wondje in uw lies erg gaat bloeden. Dit kan een slagaderlijke bloeding zijn. Raak niet in paniek, maar druk met uw vingers of vuist de slagader dicht, 1-2 cm boven de plaats waar het bloedt. Iemand anders kan dit ook voor u doen. 10 van 11

Gaat het wondje in uw pols bloeden, spuit dan 5 cc lucht in het TR-bandje. Stopt het bloeden niet, spuit dan nog een keer 5 cc lucht in het bandje (dus in totaal maximaal10 cc). Als er een plotseling groter wordende pijnlijke bult in de lies of op de pols ontstaat. Druk stevig met een vuist op de ontstane bult of laat dit doen door iemand anders tot er hulp arriveert. Als de bloeduitstorting groter of harder wordt en pijn gaat doen. Bij andere verschijnselen zoals koorts, gevoelloosheid, pijn of huiduitslag van de lies of pols. Tot slot Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, bel dan gerust naar de verpleegafdeling G1. Dat kan van maandag tot en met vrijdag tussen 08.00-16.00 uur naar tel. (078) 654 29 52. We beantwoorden uw vragen graag. Belangrijke telefoonnummers Spoedeisende Hulp, tel. (078) 652 32 10 Alarmnummer, tel. 112. Meer informatie over het Albert Schweitzer ziekenhuis en de verschillende onderzoeken en behandelingen vindt u op onze website www.asz.nl. 11 van 11