FFR-meting. Het meten van de bloeddruk in de kransslagaders

Transcriptie

1 FFR-meting Het meten van de bloeddruk in de kransslagaders

2

3 Inleiding Uw cardioloog heeft met u besproken dat u een vernauwing heeft in uw kransslagaders. Binnenkort krijgt u een onderzoek om te kijken hoezeer de kransslagader vernauwd is. Dit onderzoek wordt een FFR-meting genoemd. Hiervoor wordt u een aantal uren opgenomen op verpleegafdeling G1 (Dagbehandeling) op locatie Dordwijk. De Dagbehandeling is een ruimte met tien bedden en enkele behandelstoelen. Afb. 1 De Dagbehandeling van afdeling G1 In deze folder leggen we uit wat een FFR-meting is en hoe u zich moet voorbereiden op het onderzoek. Ook geven we u adviezen voor als u weer thuis bent. Wat is een FFR-meting? FFR is de afkorting voor Fractional Flow Reserve. Een FFR-meting is een onderzoek waarbij via een katheter (een dunne soepele slang) wordt gekeken in hoeverre uw kransslagaders zijn vernauwd. De kransslagaders zijn de bloedvaten rondom uw hart die uw hart van bloed voorzien. 1

4 De cardioloog meet hoe hoog de bloeddruk in uw kransslagaders is. Dat gebeurt net voor en net na de plaats van de vernauwing. Bij de meting wordt gebruik gemaakt van een medicijn dat uw bloedvaten tijdelijk wijder maakt. Op grond van de uitslag van de FFR-meting, bepaalt de cardioloog welke behandeling voor u geschikt is. Mogelijke behandelingen zijn: Behandeling met medicijnen Dotteren Plaatsen van een stent Een bypass operatie Soms kan de behandeling meteen worden gedaan. Soms bespreekt de cardioloog de uitslag van de FFR-meting eerst in het artsenteam. Na deze bespreking wordt een afspraak met u gemaakt voor de behandeling. Voorbereidingen thuis Eten en drinken op de dag van het onderzoek Op de dag van het onderzoek mag u tot drie uur voor het onderzoek begint nog een licht ontbijt of lichte lunch gebruiken. Dit is een boterham of beschuitje en een kopje thee. Drinken mag u tot vlak voor het onderzoek. Heeft u diabetes? Dan is dit belangrijk om te lezen! Heeft u diabetes en gebruikt u Metformine, dan moet u 24 uur vóór het onderzoek stoppen met het innemen ervan. 24 uur na het onderzoek kunt u de Metformine weer innemen zoals u gewend bent. In totaal stopt u dus 48 uur met de Metformine. Als u diabetes heeft en insuline spuit, mag u eten zoals u gewend bent. Ook mag u de gebruikelijke hoeveelheid insuline spuiten. Neem uw insulinepen mee naar het ziekenhuis en uw spullen voor het meten van uw bloedsuikers. U kunt de controles zelf blijven uitvoeren, maar zo nodig doen wij dit voor u op de afdeling. 2

5 Dit moet u weten over medicijnen die u gebruikt Als u de bloedverdunnende medicijnen Sintrommitis (Acenoucoumarol) of Marcoumar (Fenprocoumon) gebruikt, hoort u van de cardioloog òf u hier tijdelijk mee moet stoppen. Wij geven dit ook aan de Trombosedienst door, dat hoeft u niet te doen. Heeft u nog vragen? Stel ze dan gerust. Het volgende geldt voor de nieuwe bloedverdunners (NOAC s of OAC s), zoals dabigatran (Pradaxa) of apixaban (Eliquis), rivaroxaban (Xarelto) of edoxaban (Lixiana). Uw cardioloog vertelt u óf en wanneer u moet stoppen. Sommige ingrepen kunnen namelijk plaatsvinden zonder dat u hoeft te stoppen met uw bloedverdunners. Als u wel moet stoppen is dit meestal één of twee dagen van te voren. Alle andere bloedverdunnende medicijnen (clopidogrel, Plavix, acetylsalicylzuur, carbasalaatcalcium (Ascal), prasugrel (Efient) of ticagrelor (Brilique) kunt u blijven innemen zoals u gewend bent. Dit neemt u mee naar het ziekenhuis Neemt u uit voorzorg nachtkleding, slippers/sloffen en toiletartikelen mee. Soms wordt u na de FFR-meting direct behandeld en blijft u daarna een nacht in het ziekenhuis. Op de polikliniek heeft u een folder over het reanimatiebeleid gekregen. Wilt u het formulier invullen en onderteken en meenemen. Dan weten we wat uw wens is. U kunt het formulier aan de verpleegkundige geven. Verder moet u voor 24 uur medicijnen en een actuele medicijnkaart meenemen ( deze kunt u krijgen bij uw apotheek) uw Cardiologisch medisch paspoort Het lijstje van de trombosedienst Telefoonnummers van uw contactpersonen 3

6 Iemand meenemen? U mag één familielid of naaste meenemen. Diegene mag niet bij de meting aanwezig zijn, maar wel ervoor en erna. Tussentijds kan hij/zij wachten op de afdeling Dagbehandeling of in het restaurant. Let op! De tijd die met u is afgesproken is de tijd van uw opname en niet de tijd van het onderzoek! Het kan gebeuren dat uw onderzoek wat later plaatsvindt omdat er een spoedgeval is. In dat geval vragen we bij voorbaat uw begrip hiervoor. Voorbereidingen in het ziekenhuis Als u al opgenomen bent in het ziekenhuis De voorbereiding vindt in dit geval op de verpleegafdeling plaats. De verpleegkundige geeft u een infuusnaaldje in uw arm en scheert zo nodig uw liezen en pols. Als u dat wilt, krijgt u een rustgevend tabletje. Het onderzoek vindt plaats op locatie Dordwijk. Als u op een andere locatie opgenomen bent, brengt de ambulance u naar locatie Dordwijk. Na de behandeling wordt u weer teruggebracht. Als u het prettig vindt, mag één familielid of naaste mee in de ambulance. Als u vanuit huis komt U meldt zich op het afgesproken tijdstip op locatie Dordwijk op de verpleegafdeling G1, Dagbehandeling. U wordt ontvangen door een verpleegkundige van de afdeling. Deze stelt u een aantal vragen over onder andere uw ziektegeschiedenis, medicijngebruik en eventuele allergieën. Ook wordt uitleg gegeven over de gang van zaken op de afdeling. Als u zelf vragen heeft over uw medicijnen of andere zaken, kunt u die natuurlijk aan de verpleegkundige stellen. Daarna krijgt u van de verpleegkundige een infuusnaaldje in uw arm. Uw liezen en pols worden zo nodig geschoren. Ook worden uw bloeddruk en polsslag gemeten. Als u dat wilt, krijgt een rustgevend tabletje. 4

7 Pre- en posthydreren (spoelen van de nieren) Soms is het nodig om uw nieren te beschermen tegen het contrastmiddel dat gebruikt wordt tijdens uw onderzoek of behandeling. U krijgt dit meestal van te voren op de polikliniek te horen. Uw nieren worden dan tijdens uw opname gespoeld met een speciale vloeistof. Dit spoelen wordt ook wel pre- en posthydreren genoemd. Prehydreren is spoelen vóór en posthydreren is spoelen ná uw onderzoek of behandeling. Via een infuus krijgt u de vloeistof in een ader toegediend. Meestal houdt dit in dat u één uur voor en zes uur na uw onderzoek of behandeling deze vloeistof toegediend krijgt. Het onderzoek De FFR-meting vindt plaats op de behandelkamer (zie afb. 2) bij de Dagbehandeling. Een FFR-meting duurt ongeveer een uur. Afb. 2 De behandelkamer Tijdens het onderzoek ligt u op een onderzoekstafel. Links van u ziet u een aantal monitoren waarop u de FFR-meting kunt volgen. Rechts van u staat de cardioloog en de assistent. Het team bestaat meestal uit vier personen. Eén van de verpleegkundigen is uw vaste aanspreekpunt. Tijdens het onderzoek kunt u uw vragen aan die verpleegkundige stellen. 5

8 Voor het onderzoek wordt u aangesloten op een bewakingsmonitor. Het onderzoek vindt plaats via de lies of pols. Eerst wordt uw huid gedesinfecteerd. (De desinfectievloeistof heeft een roze kleur. Uw pols of lies heeft daarom na het onderzoek een roze kleur. Dit is normaal en verdwijnt na enkele douchebeurten.) De kleurstof kan zich aan uw kleding hechten en is er soms niet meer uit te wassen. Daarna wordt een steriel laken over u heen gelegd om infectie te voorkomen. U krijgt een plaatselijke verdoving. Daarna wordt een buisje in de slagader van uw lies of arm ingebracht. Via dit buisje worden verschillende dunne slangetjes (katheters) naar uw hart geschoven. (zie afb. 3). Het opschuiven en bewegen van de katheters voelt u niet, omdat er aan de binnenkant van uw bloedvaten geen gevoelszenuwen zitten. Als u toch pijn ervaart dan komt dit omdat er soms een soort kramp ontstaat in de bloedvaten. Als u iets voelt, zegt u dit dan. Dit geldt overigens voor alle veranderingen die u tijdens het onderzoek voelt. Het is belangrijk dat u eventuele pijn op de borst of in uw armen, schouders of rug direct meldt. U krijgt dan meestal een tablet of spray onder de tong. Ook kunt u een pijnstiller krijgen via het infuusnaaldje. Afb. 3 Het inbrengen van de katheter via de lies 6

9 Contrastvloeistof De cardioloog spuit ook een beetje contrastvloeistof in de katheter. Dit kan even een warm gevoel in uw lichaam geven. Ook nu geldt: voelt u pijn op uw borst, zeg dit direct. De meeste mensen merken weinig tot niets van de contrastvloeistof. De contrastvloeistof maakt de vernauwingen in uw kransslagaders zichtbaar via het röntgenapparaat dat boven u hangt. Zo weet de cardioloog precies op welke plaatsen hij de bloeddruk moet meten. Als u wilt, kunt u mee kijken op het beeldscherm. Katheter Als het voor de cardioloog duidelijk is waar de vernauwing precies zit en hoe de bloeddruk voor en na de vernauwing is, leidt hij door de katheter een dunne draad naar uw hart. Aan de draad zit een meetinstrumentje. Dit meet de doorbloeding van uw hartspier. Via de katheter dient de cardioloog medicijnen toe die ervoor zorgen dat uw bloedvaten wijder worden. Ook dit medicijn kan tijdelijk een warm/beklemmend gevoel op uw borst geven. Dit verdwijnt meestal weer snel. Het is mogelijk dat de cardioloog in overleg met u besluit om direct een stent (gaasbuisje) bij u te plaatsen. Meer informatie leest u in de folder Het plaatsen van een stent. In de kransslagader of op onze website Als u meteen een stent krijgt, wordt u een nacht in het ziekenhuis opgenomen. Studies Onze afdeling doet ook mee aan medische/wetenschappelijke studies om voortgang van de geneeskundige behandeling te bevorderen. Als u in aanmerking komt, kan de arts of onderzoeksverpleegkundige vragen of u interesse heeft om aan het onderzoek voor zo n studie mee te doen. Als u hierin toestemt, krijgt u uitgebreide voorlichting over het onderzoek. We spreken dan met u over het 7

10 doel van de studie, de eventuele risico s, de voor- en nadelen en hoe de studie verloopt. Na het onderzoek Via de lies Als u via de lies behandeld bent, krijgt u na het verwijderen van het buisje vaak een zogeheten angioseal. Dit is een soort plugje dat de opening afsluit in uw liesslagader waar de katheter is ingebracht. Daarna krijgt u een pleister op het wondje in uw lies. De angioseal lost na negentig dagen vanzelf op. Soms gebruikt de cardioloog andere materialen om het wondje in uw lies af te sluiten. Als er geen angioseal of andere materialen worden geplaatst, wordt het wondje in uw lies met de hand stevig afgedrukt. Dit duurt minimaal tien minuten. Dit is nodig om het bloedvat weer dicht te krijgen. Hierna krijgt u een drukverband. U moet drie uur plat in bed blijven liggen. Zo krijgt het gaatje in uw lies de tijd om te herstellen en wordt een mogelijke nabloeding voorkomen. Ook moet u uw been waar het buisje in heeft gezeten, stil laten liggen en niet buigen. Verder mag u uw hoofd niet optillen, om druk op de liesslagader te voorkomen. Na het onderzoek of de behandeling gaat u terug naar de afdeling Dagbehandeling. Bent u op een verpleegafdeling van het ziekenhuis opgenomen, dan gaat u terug naar die verpleegafdeling. Via de pols Als het onderzoek via uw pols heeft plaatsgevonden, wordt het buisje direct verwijderd. Daarna krijgt u een zogeheten TR-bandje om (zie afb. 4). Dit is een bandje dat met lucht wordt gevuld zodat het wondje dichtgedrukt wordt. U krijgt daarna een draagband (sling) om. Dit is om uw pols te ondersteunen. Als u via uw pols onderzocht bent, dan mag u direct rechtop zitten. In de uren daarna haalt de verpleegkundige regelmatig wat lucht uit het bandje, zodat het gaatje in uw pols kan herstellen. 8

11 De volgende ochtend mag het TR-bandje er af. De verpleegkundige geeft u uitleg hierover, zodat u dit thuis zelf kunt doen. Afb. 4 Het TR-bandje. Als het spuitje wordt aangesloten op het grijze koppelstuk, kan er lucht uit het bandje gehaald worden of lucht toegevoegd worden. Voor zowel onderzoek via de lies als via de pols geldt het volgende: Zodra u op de Dagbehandeling (of op de afdeling waar u al was opgenomen) terug bent, mag u weer eten en drinken. Het is belangrijk dat u extra drinkt (ongeveer 1,5 liter), zodat u de contrastvloeistof snel weer uit plast. De verpleegkundige controleert regelmatig uw lies of uw pols en meet uw bloeddruk. Als alles goed gaat, mag u na vier uur weer naar huis. Adviezen voor thuis Om het wondje in uw lies of pols goed te laten genezen, raden we u het volgende aan. Bij onderzoek via de lies De eerste vijf (5) dagen na het onderzoek: U mag niet fietsen (ook niet op een hometrainer). Verricht geen zware inspanningen. Til geen zware dingen, ga bijvoorbeeld niet stofzuigen of sporten. Loop zo min mogelijk trappen. 9

12 Ga niet zwemmen of baden of naar een sauna. U mag wel douchen. De eerste twee dagen na het onderzoek mag u niet autorijden. Bij onderzoek via de pols De dag van het onderzoek: Houd uw arm de eerste 24 uur zoveel mogelijk in de draagband. Gebruik uw arm zo min mogelijk. Steun niet op uw arm, schud geen handen, bestuur geen voertuig, til geen zware dingen en doe geen huishoudelijk werk. De dagen na het onderzoek: De eerste ochtend na de ingreep verwijdert u het TR-bandje. Zo nodig kunt u een pleister op het wondje plakken. Daarna kunt u weer douchen of een bad nemen. De eerste twee dagen kan uw pols wat dikker zijn. Ook kunt u een bloeduitstorting op uw pols hebben. Op de derde dag na het onderzoek, kunt u uw dagelijkse activiteiten hervatten, maar het is raadzaam om pas één week na de meting, met sporten en/of zwaar lichamelijk werk te beginnen. De dag na de behandeling belt een verpleegkundige van de afdeling G1 om te horen hoe het met u gaat. Zij vraagt ook of er problemen zijn met uw lies of pols. Als u zelf nog vragen heeft, kunt u die aan de verpleegkundige stellen. Als het nodig is, vraagt de verpleegkundige u om uw pols of lies te laten controleren in het ziekenhuis. Risico s en complicaties De risico s na een FFR-meting zijn meestal klein en grote complicaties komen weinig voor. Het is wel mogelijk dat er op de plek waar het buisje gezeten heeft, een bloeduitstorting ontstaat. De bloeduitstorting verkleurt langzaam en verdwijnt na ongeveer zes weken. Als het onderzoek via de lies heeft plaatsgevonden, is het normaal dat de bloeduitstorting eerst richting uw knie afzakt. 10

13 Als u via uw pols wordt behandeld, bestaat het risico dat er na het onderzoek een beperking van de handfunctie optreedt, bijvoorbeeld door een zwelling of bloeduitstorting. Dit kan krachtsvermindering (bij iets vastpakken) en soms gevoelsverlies tot gevolg hebben. Dit is meestal van voorbijgaande aard. Zelden treden er zeer ernstige complicaties op. Stolselvorming in de bloedbaan kan leiden tot een hartinfarct of een beroerte. Soms kan de hoeveelheid vloeistof die wordt toegediend een overbelasting van de bloedsomloop veroorzaken, waardoor u kortademig kunt worden. Het team dat het onderzoek uitvoert is gespecialiseerd in het voorkomen en eventueel behandelen van deze problemen. De ernst van de complicaties hangt af van de ernst van uw hartziekte en de conditie van uw bloedvaten. Minder dan één op de duizend patiënten sterft tijdens of na dit onderzoek. Uw cardioloog zal altijd de kans op dergelijke problemen afwegen tegen de voordelen van het onderzoek. De cardioloog bespreekt met u de betekenis hiervan voor uw verdere behandeling. Wanneer een arts waarschuwen? Als u één van onderstaande symptomen krijgt, moet u op werkdagen direct contact opnemen met verpleegafdeling G1, (Dagbehandeling) op locatie Dordwijk. s Avonds en in het weekend, neemt u contact op met de Spoedeisende Hulp. In uiterste nood belt u alarmnummer 112. Als het wondje in uw lies erg gaat bloeden. Dit kan een slagaderlijke bloeding zijn. Raak niet in paniek, maar druk met uw vingers of vuist de slagader dicht, 1-2 cm boven de plaats waar het bloedt. Iemand anders kan dit ook voor u doen. Gaat het wondje in uw pols bloeden, spuit dan 5 cc lucht in het TR-bandje. Stopt het bloeden niet, spuit dan nog een keer 5 cc lucht in het bandje (dus in totaal maximaal10 cc). 11

14 Als er een plotseling groter wordende pijnlijke bult in de lies of op de pols ontstaat. Druk stevig met een vuist op de ontstane bult of laat dit doen door iemand anders tot er hulp arriveert. Als de bloeduitstorting groter of harder wordt en pijn gaat doen. Bij andere verschijnselen zoals koorts, gevoelloosheid, pijn of huiduitslag van de lies of pols. Belangrijke telefoonnummers Spoedeisende Hulp, tel. (078) Alarmnummer, tel. 112 Verpleegafdeling G1, tel. (078) Tot slot Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, bel dan gerust naar de verpleegafdeling G1. Dat kan van maandag tot en met vrijdag tussen uur. We beantwoorden uw vragen graag. Meer informatie over het Albert Schweitzer ziekenhuis en de verschillende onderzoeken en behandelingen vindt u op onze website Wilt u uw mening geven over deze folder? Dat kan hier: 12

15

16 Albert Schweitzer ziekenhuis september 2016 pavo 1000