Onderwerp: OGGz-beleid, inclusief beschermd wonen Portefeuillehouder: Wethouder Telder Datum: 9 juni 2015 Aanleiding voor de mededeling Op 5 februari jl. hebben wij u geïnformeerd over de stand van zaken van het OGGz-beleid en de borging van dit beleid in De Doetinchemse Keuze en uitvoeringsagenda Wmo. Toen is afgesproken dat u voor de zomer opnieuw wordt geïnformeerd. Met deze mededeling brengen wij u op de hoogte van de actuele stand van zaken rondom het OGGz-beleid in de breedte (inclusief beschermd wonen). Kern van de boodschap Het OGGz-beleid is geborgd in De Doetinchemse Keuze (DDK) en de uitvoeringsagenda Wmo. De aanpassingen in het sociaal domein, zoals die door het Rijk zijn doorgevoerd, hebben deels consequenties voor het OGGz-beleid. Het betekent ook dat we in Doetinchem, vanuit de DDK, onder meer streven naar maatwerk. Dit maatwerk zien we bij de uitvoering van het OGGz-beleid onder meer vertaald in het bieden van maatwerk voor de regionale aanpak van dak- en thuislozen en bijvoorbeeld het lokaal vinden van passende oplossingen voor overlastgevende wijkbewoners. Het vraagt een andere aanpak, waar we samen met onze partners in het OGGz-beleid stevig mee aan de slag zijn en die zijn vruchten inmiddels afwerpt. Belangrijke partners in ons OGGz-beleid zijn onder meer GGNet, IrisZorg, Villa Bedreivigheid, Sité, Stadskamer, Stichting Jongerenopvang Doetinchem, Lindenhout. Lokaal zorgnetwerk en Buurtplein bv (buurtcoaches). Voor dit jaar staan de volgende onderwerpen op de agenda: - beschermd wonen; - dagbesteding ; - inloopvoorziening; - opvangvoorziening; - Convenant landelijke toegankelijkheid beschermd wonen; - Uitvoeringsagenda regiovisie huiselijk geweld en kindermishandeling; - afspraken met woningcorporaties over opvang en uitstroom; - aansluiting wijkgericht werken (bemoeizorg, kwetsbare jongeren); De stand van zaken rondom deze onderwerpen leest u hierna. Beschermd wonen Vanaf 1 januari 2015 zijn alle gemeenten verantwoordelijk voor de taak beschermd wonen. De regie voor de uitvoering van beschermd wonen ligt voor de regio Achterhoek bij de gemeente Doetinchem, als centrumgemeente. Het Zorgplein regelt de toegang voor beschermd wonen voor cliënten uit de regiogemeenten. Pagina 1 van 5
Bij beschermd wonen gaat het om het bieden van onderdak en begeleiding aan personen met een psychische aandoening (huidige ZZP GGZ, categorie C); mensen bij wie op participatie gerichte ondersteuning vanuit een beschermde woonomgeving centraal staat. Veel mensen die zich vanwege psychische problemen niet zelfstandig kunnen handhaven, wonen in een instelling voor beschermd wonen. Cliënten die een zogenaamde zorg in natura indicatie hebben, geldt een overgangsregeling van ten minste vijf jaar. Voor pgb-cliënten geldt dat zij maximaal één jaar onder het overgangsrecht vallen (dus alleen in 2015). Overigens hebben pgb-cliënten wel recht op zorg vanuit de GGzindicatie; het recht op zorg staat dus los van de vorm waarin de cliënt de zorg krijgt. Alle pgbcliënten worden in 2015 bezocht voor een herindicatie. Landelijk is er nog steeds veel onduidelijkheid over het macrobudget beschermd wonen en de verdeling hiervan. Op 1 mei hebben VNG en het ministerie van volksgezondheid, welzijn en sport (VWS) een presentatie gegeven aan de wethouders van alle centrumgemeenten, waarbij er een nieuwe historische verdeling is gepresenteerd bij een ongewijzigde macrobudget. Als dit gehanteerd zou worden, gaat onze regio er 1,5 miljoen op achteruit. Naar aanleiding hiervan hebben 18 gemeenten, waaronder Doetinchem, een gezamenlijke brief naar de staatssecretaris gestuurd om te reageren op het historische verdeelmodel. Er zijn inmiddels enkele onderzoeken uitgevoerd door het ministerie van VWS en de VNG. Er is onder andere een reality-check uitgevoerd op basis van de gegevensoverdracht vanuit het Zorgkantoor. Op 29 mei 2015 is door de VNG en het ministerie afgesproken dat de budgetten voor 2015 worden herverdeeld volgens een nieuw model. In de septembercirculaire zullen we hier meer duidelijkheid over hebben. Dagbesteding Het hebben van daginvulling en dagstructuur blijkt voor mensen met een complexe zorgsituatie essentieel. Zonder dagstructuur is het risico op terugval en probleemescalatie levensgroot. Op 2 juni vond een bijeenkomst van de gemeente Doetinchem plaats over de doorontwikkeling van dagbesteding en een zinvolle daginvulling. Doel hiervan is te komen tot een integrale aanpak van dagbesteding voor Wmo, Participatiewet en Jeugdwet. Diverse instellingen en organisaties namen deel. De uitkomsten worden gebruikt voor nadere afspraken in 2016. Inloopvoorziening We kennen binnen de regio Achterhoek diverse inloopvoorzieningen, bedoeld voor GGZcliënten en burgers met een beperkte zelfredzaamheid. Zij kunnen hier in een veilige setting (georganiseerde) activiteiten ondernemen en zelfvertrouwen opbouwen. De inloop is een breed toegankelijke, open en laagdrempelige voorziening. In Doetinchem is dit onder andere ondergebracht bij IrisZorg en Villa Eigen Bedreivigheid. In de gemeente Winterswijk is dit bij Stichting Hier. De inloop staat in nauwe samenwerking met de wijkgerichte aanpak. Pagina 2 van 5
Dit jaar wordt onderzoek gedaan in welke mate en in welke vorm de inloopvoorzieningen wenselijk en nodig zijn. In onze gemeente gebeurt dit onder andere in samenwerking met de Stadskamer. Opvangvoorzieningen In Doetinchem kennen we op dit moment de volgende voorzieningen voor dak- en thuislozen, zwerfjongeren, ex-gedetineerden en andere mensen voor wie de opvangvoorzieningen bedoeld is: - Nachtopvang van IrisZorg: 12 plaatsen aan de Kapoeniestraat Doel: het voorzien in de basale levensbehoefte (bed, bad, brood) van dak- en thuislozen mannen en vrouwen vanaf 18 jaar. - Dagopvang van IrisZorg: 20 plaatsen aan de Ambachtstraat Doel: bieden van beschermde omgeving, praktische hulpverlening, informatie en advies, stabiliseren van drinkgedrag, toeleiden naar dagactiviteiten, toeleiden naar behandeltraject, richting wonen en werken. - Alcoholgebruikruimte IrisZorg: is verbonden aan de dagopvang Doel: opvang en begeleiding, toezien op verantwoord gebruik, voorlichting over de gevolgen van overmatig gebruik, voorkomen van verder afglijden, motiveren om deel te nemen aan activiteiten en gebruikmaken van behandelaanbod. - Crisisopvang van IrisZorg: 20 plaatsen (4 plaatsen aan de Kapoeniestraat + 3 woningen van Sité. 10 plaatsen met 24-uurszorg en 10 met beperkte aanwezigheid Doel: Opvang voor volwassenen die zich in een crisis van psychosociale aard bevinden of daarin dreigen te geraken, gepaard gaande met (dreigende) dakloosheid. - Crisisopvang voor jeugdigen 18+ bij Stichting Jongerenopvang Doetinchem: 2 woningen (Vijverlaan en Rozengaardseweg), totaal 7 plaatsen. Daarnaast ambulante begeleiding bij uitstroom Doel: opvang van (dreigende) dakloze jongeren en huisvesting bij een crisissituatie. - Beschermd wonen. Er zijn diverse beschermde woonvoorzieningen verdeeld over de regio Achterhoek. In Doetinchem onder andere IrisZorg, Leger des Heils/Domus, Riwis, GGNet, enz. (zie verder paragraaf 1). Met de woningcorporaties en diverse zorginstellingen worden - voortdurend - afspraken gemaakt over uitstroom. Zo worden er ook zogenaamde omklapconstructies afgesproken, waarbij de woning het eerste jaar op naam van een instelling komt te staan en bij goede resultaten, na een jaar de woning op naam van de cliënt komt. Het is de bedoeling dat de beschermde woonvoorziening van IrisZorg naar de Terborgseweg verhuist (Dalespand). Dit is nog niet gerealiseerd. Er is een bezwaar ingediend tegen het wijzigen van het bestemmingsplan. Binnenkort volgt de uitspraak van de Raad van State. Pagina 3 van 5
Er zijn afspraken gemaakt voor de aanpak van lokale overlastgevers. Het gaat hierbij om een groep zware overlastgevers in verschillende woonwijken in Doetinchem. In totaal zo n vijf gezinnen en tien individuen. Er vindt nauwe samenwerking plaats met Sité, Buurtplein, twee vaste buurtcoaches en het lokaal zorgnetwerk. In principe wordt de overlast ter plekke, in de wijken opgelost. Eerst via buurtbemiddeling, als voorliggende voorziening, en waar nodig via de inzet van professionele ondersteuning. Doel van de aanpak is om zowel de overlastgevers als hun buren ertoe te bewegen om samen te komen tot een acceptabele vorm van samenleven in de wijk. Lukt dit uiteindelijk niet, dan moet in zo n - uitzonderlijke - situatie een oplossing buiten de wijk worden gevonden. Op 28 mei vond de bestuurlijke aftrap plaats van dit project. Voor de aanpak van regionale dak- en thuislozen vindt maandelijks overleg plaats met diverse partijen. Onder andere politie, IrisZorg, coördinator Villa Eigen Bedreivigheid en lokaal zorgnetwerk. Er is nu een lijst van ongeveer 20 mensen, die redelijk stabiel blijft. Per persoon wordt onderzocht welke perspectief men heeft en wordt geprobeerd om met hen maatwerkafspraken te maken. De regionale woningcorporaties worden hierbij betrokken. Convenant landelijke toegankelijkheid beschermd wonen / stand van zaken Er is landelijke een convenant beschermd wonen in voorbereiding (vergelijkbaar met het convenant landelijk toegang maatschappelijke opvang). Onderdeel van het convenant is het zogenaamde woonplaatsbeginsel, dat het voor cliënten mogelijk maakt om zich in elke plaats te kunnen melden voor beschermd wonen. Uitvoeringsagenda huiselijk geweld en kindermishandeling / stand van zaken De uitvoeringsagenda aanpak huiselijk geweld en kindermishandeling 2015-2019 voor de regio Achterhoek en Arnhem is gereed. De agenda is een uitvoering van de regiovisie, die vastgesteld is in alle gemeenteraden van de regio Achterhoek. Elke gemeente zal haar lokale beleid toevoegen aan de uitvoeringsagenda. Binnenkort ontvangt u een exemplaar van deze agenda. Afspraken met woningcorporaties over uitstroom / stand van zaken Op 13 mei is er een overleg geweest met de woningcorporaties over opvang en uitstroom. De woningcorporaties zijn bereid om mee te werken aan uitstroom en opvang. Dit wordt onder andere geregistreerd in Thuis in de Achterhoek. Aansluiting wijkgericht werken (bemoeizorg, kwetsbare jongeren) / stand van zaken Bemoeizorg GGNet biedt bemoeizorg aan inwoners van de regio Achterhoek die zorgwekkend en tegelijk zorgmijdend zijn. Voor 2015 zijn afspraken met GGNet gemaakt om zoveel mogelijk aan te sluiten bij het wijkgericht werken. Dat betekent dat GGNet de wijkteams ondersteunt bij het signaleren en de bejegening van personen in kwestie en waar nodig gaat ze mee met de consulent of buurtcoach. Verwacht wordt dat de inzet van GGNet bemoeizorg zal afnemen door de inzet van het wijkgericht werken. Op dit moment wordt onderzocht of het wenselijk of noodzakelijk is om deze taak in 2016 opnieuw in te kopen. Pagina 4 van 5
/ stand van zaken Kwetsbare jongeren Lindenhout biedt hulp aan jongeren zonder vaste woon- of verblijfplaats in de regio Achterhoek. Deze jongeren hebben doorgaans problemen op meerdere leefgebieden, waaronder wonen. Een grote groep van deze jongeren heeft forse GGZ-, gedrags-, verslavingsen/of schuldenproblemen. De groep jongeren richt zich vooral op Doetinchem, omdat hier de crisisopvangplekken zijn en de stad een aantrekkingskracht heeft op deze jongeren. Er is nauwe afstemming met de regionale wijkteams en onderzocht wordt of deze werkwijze voldoende aansluit bij de specifieke vragen, die er zijn vanuit en rondom deze kwetsbare groep jongeren. Tot slot Landelijk is er een ondersteuningsprogramma voor gemeenten. Die ondersteuning richt zich op het ontwikkelen van integrale en innovatieve beleidsplannen voor opvang in de brede zin (opvang, beschermd wonen, doorstroom, uitstroom, preventie) 1. Het ondersteuningsprogramma bestaat uit twee sporen: - Ondersteuning bij de ontwikkeling van (regionale) beleidsplannen voor opvang en beschermd wonen. - Een onafhankelijke Commissie Toekomst, die in chronologische volgorde drie resultaten oplevert, een visie op beschermd wonen, een voorstel voor samenwerking tussen gemeenten en uitgangspunten voor een nieuw verdeelmodel voor het budget beschermd wonen. Wij zullen u informeren over het proces van dit ondersteuningprogramma en met u bepalen of het wenselijk is om een nieuw regionaal beleidsplan voor opvang en beschermd wonen uit te werken. 1 1 Het landelijk ondersteuningsprogramma sluit aan op het vorige programma, het Stedelijk Kompas. Pagina 5 van 5