6 januari 2006-57e jaargang no. 1

6 januari 2006-57e jaargang no. 1 Gorman Rupp Pumps, die uitgeleend zijn voor werkzaamheden in de residue area. Operator A. Sardjoe, die met zijn collega E. Borgia het owners team van deze pompen vormt, heeft medewerkers van het contractorbedrijf op het hart gedrukt de onlangs gecertificeerde pompen in goede conditie te houden. Twee Gorman Rupp Pumps (M480 en M481) nemen als koppel trots de tweede plaats in de rij van equipment van Central Civil Maintenance in dat gecertificeerd is voor Autonomous Maintenance Step 4. Hun certificering, feitelijk voor de derde en vierde stap, werd in december verstrekt door het AM Secretariaat, nadat de owners zelf drie audits hadden gedaan en de pompen ook getoetst waren door het management van de afdeling. De owners A. Sardjoe en E. Borgia begonnen zes maanden geleden met autonomous maintenance op de pompen. Ontroesten, grondig schoonmaken en repareren van kapotte onderdelen genoten in de eerste fase prioriteit. Toen werden beide pompen goed in de verf gezet. Opkomende problemen werden direct aangepakt toen die aan het licht kwamen toen de pompen voor diensten werden ingezet. Hierbij volgden Sardjoe en Borgia het voorbeeld van hun collega s die de Waterblaster M 474 klaarstoomden om de eerste Step 4 gecertificeerde machine van Paranam Operations te worden. Ze zagen hierbij in dat bij AM, zelfstandig onderhoud, discipline van essentieel belang is voor operators om equipment in optimale staat te krijgen en te houden. Er werden Standard Work Charts (SWC s) gemaakt voor schoonmaak, inspectie en smering, die volgens een bepaalde schedule moeten worden afgewerkt. Ook werd aan problem solving gedaan voor plekken van de 1

Links de twee AM Step - 4 - gecertificeerde Gorman Rupp Pumps (M480 en M481). Onder een before beeld van één van de pompen. Mechanical Foreman C. Fraser (links), Team Leader A. Sardjoe en AM Facilitator G. Achthoven, voor de gecertificeerde pompen. pompen die moeilijk schoon te maken zijn en om bronnen van ongewenste vervuiling (lekkages van olie, roestvorming, besmeuring met caustic, enz.) te elimineren. Toen de Waterblaster M 474 zijn historische plek in Paranam Operations AM kreeg, gaven medewerkers van Central Civil Maintenance te kennen dat autonomous maintenance een goedaardig virus op de afdeling leek. Met de certificering van de Gorman Rupp Pumps hebben ze bewezen in the lead te willen blijven als het om AM gaat. De Gorman Rupp Pumps behoren tot kritisch equipment dat gebruikt wordt als er liquor in het milieu terechtkomt. De pompen worden dan aangewend om de gespillde liquor terug te pompen naar de tanks. Ook worden de pompen, als daartoe een verzoek komt, ingezet bij productieactiviteiten, zoals het verpompen van rivierwater naar de Kraka Lake bij extreme droogte, of zoals nu in de regentijd, in de residue area om overtollig water weg te krijgen. Autonomous Maintenance is een Best Practice van Productie-Operators die de verantwoordelijkheid op zich nemen om hun equipment in topconditie te brengen en te houden. Dat doen ze door: 1. hun productiemachines op de juiste manier te bedienen 2. deze schoon te houden 3. bewegende onderdelen volgens voorschriften te smeren met de juiste smeermiddelen 4. regelmatige inspecties uit te voeren 5. kleine afwijkingen die tijdens de inspecties worden geconstateerd, zelf te corrigeren. 2

De methodologie is rond; wat eraan toegevoegd moet worden, is direction. Dat is de constatering die de ABS Superintendent Henri Bhoepsing meegaf tijdens een speciale vergadering van Suralco s ABS Development and Implementation Team met Refinery Manager Peter de Wit en Production Manager Michel Pengel. Speciaal, omdat de bijeenkomst op 21 december 2005 - werd gehouden in verband met het afscheid van Bhoepsing. De afgeronde methodologie en de richting die aangegeven moet worden, hebben betrekking op het ABS aspect van Operator Routines die in de verschillende Refinery afdelingen worden doorgevoerd. De Wit en Pengel vertrouwen erop dat de teamleden het goede werk voortzetten en operators blijven coachen in het gebruik van de routines.,,direction zal zeker worden gegeven, want we willen van Paranam Operations een goed ABS-voorbeeld maken, aldus De Wit. Hij heeft de scheidende Superintendent alvast uitgenodigd om te gelegener tijd de voortgang op de basis die hij gelegd heeft, in ogenschouw te nemen. Andy Kromodihardjo heeft namens het ABS Refining Team Bhoepsing die tot ABS guru gedoopt is bedankt voor de wijze waarop hij de trekkersrol heeft vervuld en het team heeft geïnspireerd. Lof voor de inzet van Bhoepsing is ook geuit door collega s van departments waar de Operator Routines zijn geïmplementeerd. Die routines zijn methoden die operators helpen hun werk consistent te doen en snel barrières die de uitvoering van jobs in de weg staan, op te sporen en te elimineren. Countermeasures en problem solving technieken zijn daarbij essentiële begrippen. In een afscheidswoord heeft Calcination Superintendent Humphrey Westerborg ook de inzet betrokken die Bhoepsing in zijn eerste jaren bij Suralco had in het Training Department om voor werknemers via opleidingen wegen te banen om hogere niveaus te bereiken. Senior Staff HR Officer Meredith MacArthur sprak plotseling Papiamentu toen ze Bhoepsing zijn afscheidscadeau overhandigde: Cada cambio ta un desafio! Voor één van zijn lijfspreuken elke verandering is een uitdaging had ze research gedaan in één van de talen die hij machtig is. Bhoepsing zelf, aangedaan door alle loftuitingen, zegt ook in zijn nieuwe environment in Nederland veranderingen als uitdagingen te zullen zien. Hij zal daarbij in elk geval steeds denken aan de lessons learned gedurende zijn Suralco jaren. Van links naar rechts: Andy Kromodihardjo, Henri Bhoepsing, Andy Conraad, Anil Jhari, Martin Warsodikromo, Perdiep Koendjbihari en Soekimin Pawirodinomo. Het certificaat ontvingen ze als erkenning voor A Job Well Done. 3

Dewradj (Anand) Bhairo heeft vanaf 1 december 2005 bij het Accounting/Finance Department de functie van Business Advisor. Deze aanstelling is het resultaat van een internal job posting. Dewradj moet financieel - analytische ondersteuning geven aan het management, kostenreducerende projecten promoten, op maandbasis financiële voorspellingen maken en begrotingen opstellen. Hiernaast moet hij werknemers trainen in financial accountability en kostencontrole. Hij rapporteert aan Accounting Superintendent Aditpersad Moensi. We wensen Dewradj en Giovanni veel succes bij de voortzetting van hun loopbaan. Dewradj, die negen jaar bij Suralco werkt, was tot voor kort Senior Civil Engineer. Hij leverde waardevolle bijdragen aan reliability- en maintenance activiteiten in Calcination. Giovanni Ridley, die vanaf juli 2004 bij Suralco in dienst is, is per 1 december j.l. Reliability Engineer in de afdeling Calcination. In deze functie zal hij de reliability- en maintenance activiteiten daar ondersteunen en coördineren. Alvin Tjon Kon Fat Dokter Alvin Tjon Kon Fat is per 1 december 2005 gepromoveerd tot Senior Physician. Nu coördineert Alvin de medische activiteiten in de External Medical Center. Hij rapporteert aan de Medical Director, Clement Bailey. We wensen Alvin veel succes in zijn verdere carrière. Hij volgt in de polikliniek in Paramaribo dokter Roy Fernandes op als Senior Physician. Na 30 jaar dienstverlening in de medische sector van Suralco is Roy met pensioen gegaan. Hij begon op 1 oktober 1975 als Plant Physician in Moengo, werd op 1 mei 1990 overgeplaatst naar Paramaribo als Poli Physician en bekleedde vanaf 1 juli 1995 de functie van Senior Physician. Wij bedanken Roy voor zijn diensten en wensen hem het beste toe. Roy Fernandes Hendrik Blokland Op 1 januari 2006 is Hendrik Blokland na 35 jaar dienst met pensioen gegaan. Hij beëindigde zijn loopbaan bij Suralco als Master Process Operator in Coermotibo; op 28 september 1970 begon hij als Labor bij het Mining Department. Wij hopen dat Hendrik in goede gezondheid lang geniet van zijn pensioen. 4

Suralco s Managing Director Warren Pedersen heeft op 19 december 2005 twee cheques van Alcoa Foundation overhandigd. De ene, die een waarde van US$ 52.000 vertegenwoordigt, nam de Financieel Directeur van het Academisch Ziekenhuis, Sunita Ramnewash, in ontvangst; de voorzitter van het CCS bestuur, Nadia Becker, ontving de tweede cheque US$ 30.000. Het AZ zal met behulp van de donatie voor zijn apotheek een afdeling opzetten voor stomazorg (voor stoma zie Medisch Kort). Er is een aanzienlijk aantal patiënten geregistreerd voor die zorg en in medische kringen wordt een toename verwacht. De meerderheid van deze patiënten is niet in staat zelf het stomamateriaal te bekostigen. Dit materiaal werd vroeger gedoneerd uit voorraden van Nederlandse ziekenhuizen, maar dit model was niet effectief. Alcoa Foundation past de donatie aan het AZ in de categorie Safe and Healthy Children and Families in, één van de Areas of Excellence. In een andere Area of Excellence, Business and Community Partnership, kan de donatie aan het Cultureel Centrum Suriname worden ondergebracht. Het CCS wil in het kader van zijn strategisch plan voor de komende jaren de gehoorzaal renoveren. De Eddy Wessels gehoorzaal heeft in de culturele ontwikkeling van Suriname gedurende de afgelopen decennia steeds een belangrijke plaats ingenomen. Foto s: de financieel directeur van het AZ, Sunita Ramnewash, nam de cheque van US$ 52.000 in ontvangst van Suralco s managing director Warren Pedersen (boven). Hij overhandigde een cheque van US$ 30.000 aan de voorzitter van het CCS bestuur, Nadia Becker (rechts). BHP Billiton zal US$ 518 miljoen investeren in het project ter uitbreiding van de Alumar Alumina Refinery in São Luís, Brazilië. De productiecapaciteit zal mede door deze investering toenemen van 2 miljoen ton tot 3.5 miljoen ton per jaar. De expansie moet medio 2008 afgerond zijn. BHP Billiton heeft 36 procent van de aandelen in de Alumar Refinery. Alcoa heeft er 54 procent en Alcan de resterende 10 procent. Ook Alcan investeert in de expansie. De bijdrage van deze Canadese onderneming is US$ 129 miljoen. 5

Drie landen van de Caribische Gemeenschap, CARICOM, waaronder Suriname, kunnen profiteren van een overeenkomst die Alutrint heeft gesloten met de China National Machinery Equipment Import Corporation (CMEC) voor de vestiging van een aluminiumsmeltercomplex met een capaciteit van 125.000 ton in de eilandstaat. De Trinidadiaanse premier Patrick Manning zei dat bauxiet uit Jamaica, Guyana en Suriname, tot alumina verwerkt en verscheept naar Trinidad, gesmolten kan worden tot aluminium. Dit kan een aanzienlijke bijdrage leveren om de onevenwichtigheid in de regionale handel weg te maken. Alutrint is een joint venture van de National Energy Corportaion (NEC) van Trinidad and Tobago met Sural van Venezuela. NEC heeft 60 procent van de aandelen en Sural de rest. De Chinese zaakgelastigde Song Yumin (r), de Trinidadiaanse premier Patrick Manning, chairman Keith Awong van Alutrint en President Xie Biao van CMEC bij de ondertekening van de overeenkomst (foto T&T Express). Het project met CMEC omvat volgens Manning het opzetten van vier fabrieken die onder meer draad, wielen en andere autoonderdelen zullen fabriceren. Een toenemend aantal internationale investeerders zoekt Trinidad op vanwege de politieke stabiliteit, vakkundigheid en de snelle besluitvorming, zegt Manning. China hecht grote waarde aan het project, volgens de Chinese zaakgelastigde in Port of Spain de grootste gezamenlijke onderneming met Trinidad and Tobago. Song Yumin geeft aan dat het handelsvolume tussen de beide landen in 2004 een waarde van US$ 135 miljoen had, terwijl het twintig jaar eerder nog maar eentiende deel daarvan bedroeg. China is de grootste importeur van asfalt uit Trinidad in 2003 werd een piek van bijna 15.740 metrieke ton bereikt. 6 proposed smelter project De overeenkomst tussen Alutrint en CMEC behoort tot een serie van contracten die Trinidad heeft gesloten met particuliere investeerders voor de aanleg van zes nieuwe industriële ondernemingen voor een totaal bedrag van US$ 7.4 miljard. Hieronder valt ook een smelter van Alcoa. Het voornemen is een smelter met een capaciteit van minstens 250.000 metrieke ton per jaar op te zetten in het zuidwesten van Trinidad. Elektriciteit die gegenereerd wordt in de gasvelden, zal dienen als energiebron. In de Memorandum of Understanding (MOU) staat dat Alcoa 60 procent van de aandelen in de smelter krijgt en de rest toekomt aan een Trinidadiaanse maatschappij. Alcoa krijgt een leidinggevende positie in management en bedrijfsvoering. Zestig procent van het te produceren metaal is bestemd voor Alcoa.

Patiënten met chronische pijnklachten kunnen verlichting ondervinden door de live-beelden van hun eigen brein te observeren. Dat schrijven onderzoekers van Stanford University in het tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences. Laura Tibbit is 31. Zeven jaar geleden viel ze van haar paard en sindsdien wordt ze gekweld door chronische rugpijn. Ze was één van de proefpersonen in het experiment dat onderzoekers van de pijnkliniek van het Stanford Medisch Centrum hadden opgezet. Liggend in de nauwe buis van een MRI-scanner kreeg ze live de activiteit te zien uit een bepaald pijngebied in haar hersenen. Die hersensignalen waren te zien als een flakkerend vlammetje op een beeldscherm voor haar neus. Was het pijncentrum hard aan het werk, dan laaide het vlammetje op. Gebeurde er niet zoveel, dan zwakte het vlammetje geleidelijk af. Laura s taak: de grootte van het vlammetje beïnvloeden. En daarmee haar pijn. Dat lukte wonderbaarlijk goed, ook al heeft Laura - net als de andere zeven pijnpatiënten die aan het onderzoek meededen - eigenlijk geen idee hoe ze het heeft gedaan.,,ik stelde me kleine wezentjes voor die de pijn uit mijn rug schepten. En ik dacht aan sneeuwvlokken. Alle patiënten meldden na afloop een afname van hun pijn. Bij vijf van de De grootte van het vlammetje correspondeert met de activiteit in de rostrale anteriore cingulate cortex. Was dat pijncentrum hard aan het werk, dan laaide het vlammetje op. Gebeurde er niet zoveel, dan zwakte het vlammetje geleidelijk af. acht noteerden de onderzoekers zelfs een afname van 50 procent. Van tevoren hadden de proefpersonen tips gekregen om de hersenactiviteit in het gebied te beïnvloeden. Door wel of geen aandacht te schenken aan de pijn, bijvoorbeeld. Of door er een andere betekenis aan te geven. Door een gevoel van controle op te roepen. Of door de intensiteit te verminderen ( Het valt wel mee ). Typisch het soort adviezen dat goedbedoelende omstanders pijnpatiënten ook vaak geven. Maar zulke adviezen alleen zijn niet genoeg. De live-terugkoppeling met de hersenactiviteit blijkt essentieel voor het pijnstillende effect. Dat volgt uit een controlestudie die de onderzoekers uitvoerden. Daarvoor werden gezonde vrijwilligers, zonder pijnklachten, aan een tamelijk sadistische beproeving blootgesteld. Ze kregen een gloeiend heet plaatje tegen hun duimmuis gedrukt, dat zó heet was, dat de proefpersonen hun hand nog nét niet terugtrokken. Gemiddeld was dat 48 graden Celsius. Na een paar trainingssessies kregen de moedige vrijwilligers eveneens de opdracht om de pijnvlam uit hun hersenen groter of kleiner te maken. Sommige proefpersonen werden in de MRI-scanner echter gefopt met informatie uit een heel ánder hersengebied, dat niets met pijnverwerking te maken had. Een tweede controlegroep zag weliswaar beelden uit het pijngebied in kwestie, maar niet van zichzelf. Wat beide groepen op het beeldscherm te zien kregen, had dus niets te maken met de activiteit in hun eigen pijngebied, of met hun pogingen om die activiteit te beïnvloeden. Twee andere controlegroepen kregen wél de cognitieve instructies over hoe de pijnsensatie te verkleinen ( Het valt De rostrale anteriore cingulate cortex (racc) bevindt zich op het kruispunt van de haarlijnen. wel mee ), maar moesten het zonder visuele feedback stellen. De proefpersonen die de echte informatie, uit hun eigen pijngebied, te zien hadden gekregen, waren beduidend beter in het controleren van de pijn dan de proefpersonen uit de controlegroepen. Vooral het onaangename gevoel dat bij pijn optreedt, blijkt goed bestuurbaar te zijn. De proefpersonen kregen er 38 procent meer controle over tijdens de MRI-sessies. De onderzoekers wijzen er in hun artikel op dat het door hun onderzochte pijngebied een belangrijke rol speelt bij het placebo-effect, het wonderbaarlijke fenomeen dat ook niet-werkende middeltjes mensen soms van hun klachten af kunnen helpen.,,het zou goed kunnen dat we onze proefpersonen hebben getraind om bewúst zo n, doorgaans onbewuste, placeboreactie op te roepen. Of Laura en de andere zeven patiënten met chronische pijnklachten op den duur baat zullen hebben bij hun verblijf in de MRIscanner, is nog maar de vraag. Het onderzoek in kwestie duurde slechts een dag, en over de langetermijneffecten van de behandeling zijn geen gegevens bekend. Klein minpuntje is natuurlijk de prijs. Want een sessie in een MRIscanner is een wel heel dure vorm van pijnbestrijding. Jacqueline de Vree, Noorderlicht 7

Een stoma is een kunstmatige uitgang voor ontlasting of urine. Een colostoma (colon = darm) is een uitgang van de darm in de huid van de buik. Die moet worden aangelegd wanneer de ontlasting het lichaam niet langs de natuurlijke weg kan verlaten. Hij wordt ook soms aangelegd om na een darmoperatie de darm rust te geven. Wanneer de ontlasting de stoma verlaat, moet ze worden opgevangen. Daar zijn speciale opvangmaterialen voor en methoden om het opvangen van de ontlasting te reguleren. Het is belangrijk om te weten, dat met een stoma de ontlasting niet meer opgehouden kan worden. Dat is onder normale omstandigheden wel mogelijk dankzij de kringspier van de anus. Een stoma kan tijdelijk zijn of blijvend. Een tijdelijke stoma wordt bijvoorbeeld aangelegd om een darmdeel rust te geven, een blijvende stoma bijvoorbeeld wanneer de hele dikke darm moet worden weggehaald. Een stoma kan twee openingen naast elkaar of één opening hebben. Uit één van de twee openingen van een dubbelloopse stoma komt de ontlasting, uit de andere alleen slijm (afkomstig van het slijmvlies van de darm). Wanneer moet een stoma worden aangelegd? Een stoma kan om verschillende redenen nodig zijn. Bij een gezwel in de endeldarm kan het nodig zijn, dat de endeldarm en de anus verwijderd worden. Er moet dan een stoma worden aangelegd, een blijvende colostoma. Wanneer de dikke darm niet naar behoren functioneert, geeft dat een enkele keer aanleiding tot een ernstige, onbehandelbare obstipatie (verstopping door ernstig bemoeilijkte stoelgang). Een dikke darm kan ernstig ontstoken raken en ernstige ziekteverschijnselen geven. Soms is dan een spoedoperatie nodig onder ongunstige omstandigheden, waarbij het aan elkaar hechten van de darmen onverantwoord kan zijn. De chirurg kiest dan voor een tijdelijke stoma. Wanneer het herstel van de dikke darmontsteking na enige maanden goed is verlopen, kunnen de darmen operatief weer met elkaar verbonden worden en kan de stoma worden opgeheven. Bij een ontstekingsziekte van de dikke darm, kan het voorkomen, dat een gedeelte of de hele dikke darm verwijderd moet worden. Dat kan het geval zijn wanneer de ontstekingsziekte niet meer op medicijnen reageert. Bij aangeboren afwijkingen (geen anus of een neurologische stoornis van de endeldarm) moet bij pasgeborenen een stoma worden aangelegd. Lekkage van een darmnaad is een mogelijke complicatie van een darmoperatie. Dat komt gelukkig weinig voor. Maar als zo een complicatie wordt vastgesteld, wordt in de meeste gevallen de darmnaad ontkoppeld of uitgeschakeld. Er zal dan een tijdelijke stoma moeten worden aangelegd. Een colostoma is een kunstmatige opening van de dikke darm die door de buitenwand naar buiten is gebracht. De naam van de stoma is afhankelijk van dat deel van de darm dat gebruikt wordt als opening naar de buikwand. Een ileostoma is een kunstmatige opening van de dunne darm die door de buikwand naar buiten is gebracht. Een ileostoma is meestal gelokaliseerd op de rechter onderbuik, is meestal rond van vorm en steekt als regel ongeveer 2 à 3 cm boven huidniveau uit. Afhankelijk van de indicatie kan een ileostoma enkelloops of dubbelloops en van blijvende of tijdelijke aard zijn. Bij een urostoma zijn de twee urineleiders hetzij rechtstreeks of met behulp van een geïsoleerd stukje dunne darm aan de buikwand vastgemaakt. Als door een stoornis in vorm of werking van de urinewegen de urine het lichaam niet meer via de natuurlijke weg kan of mag verlaten, is het noodzakelijk een urineafleiding (stoma) te maken. Een continente stoma of afsluitende stoma is een alternatief voor de conventionele stoma. In tegenstelling tot wat gebruikelijk is bij een conventionele stoma heeft men bij een continente stoma geen uitwendig opvangreservoir nodig voor het opvangen van de uitscheidingsproducten. gezondheid.be 8