Urologie. Een urinestoma volgens Bricker

Transcriptie

1 Urologie Een urinestoma volgens Bricker

2

3 Urologie Inleiding In overleg met de uroloog heeft u besloten om een urinestoma volgens de methode van Bricker aan te laten leggen. Een urinestoma is een kunstmatige uitgang op de buik, waarna de urine in een zakje wordt opgevangen. Deze folder is bedoeld als aanvulling op de informatie die u van de uroloog heeft gekregen, zodat u de informatie op uw gemak kunt nalezen. De urinewegen De urinewegen bestaan uit de nieren, de urineleiders, de blaas, de plasbuis en bij de man ook uit de prostaat. De nieren zorgen voor de uitscheiding van water en afvalstoffen. Dit gaat via de urineleiders naar de blaas. In de blaas wordt de urine tijdelijk opgeslagen. Tijdens het plassen wordt de blaas leeggemaakt. De urine verlaat dan via de plasbuis het lichaam. nier urineleider blaas plasbuis 1

4 Een urinestoma volgens Bricker stukje dunne darm stoma Een urinestoma Er zijn meerdere medische redenen om een urinestoma aan te leggen. Eén ervan is een ernstige functiestoornis van de blaas, zoals onbehandelbare incontinentie of pijnklachten. Soms verwijdert de uroloog, in combinatie met het aanleggen van een urinestoma, de blaas, maar dit gebeurt niet altijd. Dit hangt af van het onderliggende probleem. De arts maakt de urinestoma van een stukje dunne darm. Hieraan worden de urineleiders vastgemaakt. Normaal voeren de urineleiders de urine van de nieren naar de blaas. Bij een urinestoma loopt de urine door de urineleiders naar het stukje dunne darm. Het stukje darm wordt aan de huid vastgehecht en vormt een uitgang (de stoma) op de buik. Het stukje dunne darm blijft altijd een beetje slijm produceren, waardoor er vlokken in de urine 2

5 Urologie komen. Dit is normaal. Wel kan de stoma verstopt raken door deze vlokken. Het is daarom belangrijk dat u voldoende drinkt. Voorbereiding op de operatie Bloedverdunners De uroloog heeft u op de polikliniek al gevraagd welke medicijnen u gebruikt. Als u bloedverdunners gebruikt, stopt u in overleg met de uroloog, een aantal dagen voor de operatie hiermee. Ook in de opnamebrief staat hoeveel dagen u van tevoren moet stoppen met de bloedverdunners. Anesthesiologie U krijgt een afspraak thuisgestuurd voor het preoperatieve spreekuur. Tijdens dit spreekuur praat u met de anesthesioloog over uw gezondheid en eventuele medicijnen die u gebruikt. De anesthesioloog onderzoekt u en bespreekt met u de narcose. U kunt overleggen of u een slaaptablet mag gebruiken voor de operatie. Verpleegafdeling Aansluitend aan het preoperatieve spreekuur heeft u een afspraak op de verpleegafdeling. Tijdens het opnamegesprek vertelt de verpleegkundige u welke voorbereidingen nodig zijn voor de operatie. Een zaalarts of co-assistent doet een lichamelijk onderzoek. Soms worden er een longfoto en een hartfilmpje (ECG) gemaakt. Ook heeft u een gesprek met de voedingsassistent. U moet er rekening mee houden dat u de hele ochtend in het ziekenhuis bent. Verpleegkundig consulent stomazorg U krijgt een afspraak bij de verpleegkundig consulent stomazorg. Zij geeft u aanvullende informatie over de operatie, de gevolgen van de operatie en de nazorg. Zij kijkt samen met u op welke plek 3

6 Een urinestoma volgens Bricker de stoma het beste kan komen. Ze markeert deze plek op uw huid met een kleine tatoeage. Het is niet altijd mogelijk de stoma ook op die plaats te maken. De definitieve plaats wordt tijdens de operatie vastgesteld. Opname De definitieve opnamedatum krijgt u thuis gestuurd. De opnamedatum kan de operatiedag zijn, of een dag van tevoren. De opname duurt meestal zo n twee weken. Voorbereiding op de operatie Op de avond voor de operatie mag u vanaf uur niets meer eten en drinken. Als u darmproblemen heeft, bijvoorbeeld een moeilijke stoelgang, kunt u dat aangeven. Soms is het is belangrijk dat er tijdens de operatie geen ontlasting in uw darmen zit. Dan krijgt u laxeermiddelen voorgeschreven. De verpleegkundige legt u uit hoe u deze moet gebruiken. Als u wordt opgenomen krijgt u een injectie ter voorkoming van trombose. Trombose is een bloedstolsel in een bloedvat dat kan ontstaan doordat u stil ligt tijdens de operatie. De injectie krijgt u eenmaal daags tot u weer naar huis gaat. De verpleegkundige geeft u operatiekleding, die u kunt aantrekken. Als u sieraden draagt of een (gebits)prothese heeft, moet u deze verwijderen. Ter voorbereiding op de narcose kunt u een tablet krijgen waar u rustig van wordt. Meestal krijgt u ook al pijnstillers toegediend. Een verpleegkundige brengt u op uw bed naar de voorbereidingsruimte van de operatiekamer. Daar krijgt u een infuus als u deze nog niet heeft. Vervolgens gaat u naar de operatie kamer waar het operatieteam naar uw naam vraagt en een aantal gegevens over de operatie met u doorneemt. Daarna wordt uw buik geschoren. 4

7 Urologie De operatie De uroloog maakt een snee in de buik vanaf de navel tot aan het schaambeen. Voor de stoma is een stukje dunne darm van ongeveer 15 cm nodig. De arts haalt dit stukje uit de darm en hecht de dunne darm weer aan elkaar vast. De urineleiders worden aan het stukje darm vastgehecht. Van het stukje darm maakt de uroloog de stoma. De stoma wordt zo mogelijk op de gemarkeerde plaats op uw buik gemaakt. In de urineleiders worden twee dunne slangetjes geplaatst, deze worden ook wel splints genoemd. Deze splints zorgen tijdelijk voor het afvoeren van de urine, rechtstreeks van de urineleiders door de stoma naar buiten. Zo kunnen de urineleiders zonder urinelekkage vergroeien met het stukje darm. Door de buikwand komt een slangetje naar buiten dat voor de afvoer van overtollig vocht en bloed zorgt. De uroloog hecht aan het einde van de operatie de buikwond weer dicht. Rondom de stoma wordt een opvangzakje (het stomazakje) geplakt waarin de urine wordt opgevangen. Na de operatie Na de operatie gaat u naar de uitslaapkamer (recovery). Als u goed wakker bent, gaat u terug naar de verpleegafdeling. Eten en drinken De eerste dagen na de operatie werken de darmen nog niet. Daarom krijgt u door het infuus vocht toegediend. U heeft een maagslangetje door uw neus zodat het maagsap kan aflopen. Als de darmen weer op gang komen mag u zelf rustig aan weer beginnen met drinken en eten. Het maagslangetje wordt dan weer verwijderd. 5

8 Een urinestoma volgens Bricker Pijn Pijn na een operatie is normaal. Mogelijk krijgt u continu pijnstilling via een pomp. Met de voorgeschreven medicatie moet u de pijn goed kunnen verdragen. Een aantal keren per dag neemt de verpleegkundige een pijnscore af. Dit betekent dat u aangeeft hoeveel pijn u heeft, hierop wordt de pijnstilling afgestemd. Over de pijnscore krijgt u mondeling nadere uitleg. Een goede pijnbestrijding zorgt voor een beter herstel. Ook als u misselijk bent, kunt u om medicijnen vragen. Afvoer van urine en stomazorg De twee splints zorgen voorlopig voor het afvoeren van de urine. De splints komen uit in het stomazakje. De uroloog verwijdert de splints na ongeveer tien dagen. Dan loopt de urine rechtstreeks via de stoma in het zakje. De verpleegkundige van de afdeling leert u om uw stoma te verzorgen. Als dit goed gaat, gaat u naar huis. De gemiddelde opnameduur voor het aanleggen van een urinestoma is meestal zo n twee weken. Complicaties Meestal verloopt de operatie zonder problemen. Toch kunnen complicaties optreden, vooral als u al wat ouder bent of een slechte conditie heeft. Complicaties kunnen zijn: koorts, bloedverlies, wondinfecties en slechte genezing van de wond, urineweginfecties, het niet goed op gang komen van de darmen of een vernauwing van de aansluiting van de urineleiders aan het darmstukje. Gelukkig komen complicaties niet zo vaak voor, maar ze verlengen de opnameduur wel. 6

9 Urologie Nazorg Stomazorg In het ziekenhuis heeft u geleerd hoe u de stoma het beste kunt verzorgen. Van de verpleegkundige krijgt u voor de eerste dagen materiaal mee zodat u uw stoma thuis kunt verzorgen. Ook krijgt u stomazakjes mee, zodat u die regelmatig kunt vervangen. De verpleegkundige vertelt u hoe u de materialen kunt bestellen. De eerste tijd thuis is vaak een moeilijke periode. Nu moet u immers zelf de stoma verzorgen. Daarom krijgt u begeleiding van de thuiszorg bij het verzorgen van de stoma. Zo nodig kunt u met uw vragen terecht bij de verpleegkundig consulent stomazorg in het ziekenhuis. Zij is telefonisch bereikbaar op woensdag tussen uur, telefoonnummer (050) U kunt de eerste zes weken wat bloed in de urine tegenkomen, dit is niet verontrustend. - U kunt met een stomazakje douchen en baden. Leefregels Vermoeidheid en conditieverlies horen bij de eerste periode van herstel. Doe daarom rustig aan, zorg voor goede voeding en voldoende beweging. Zorg ervoor dat u voldoende drinkt. Sporten De buikwond heeft tijd nodig om te genezen. Ga de eerste zes weken niet zwaar tillen of intensief sporten. Wanneer u bent hersteld, kunt u de meeste sporten weer beoefenen zoals voetballen, tennissen, zwemmen, fietsen en wandelen. Seksualiteit Uw seksuele behoefte komt misschien pas weer terug als de buikwond is genezen en u wat op krachten bent gekomen. Het is niet vreemd als dit een tijdje duurt. Soms verwijdert de uroloog de blaas, in combinatie met het aanleggen van een urinestoma. 7

10 Een urinestoma volgens Bricker Wanneer de blaas wordt verwijderd, kunnen de zenuwen naar de geslachtsdelen beschadigen. Hierdoor kunnen bij mannen erectiestoornissen optreden. Vrouwen kunnen hinder hebben van een droge vagina. Soms is seksueel contact pijnlijk doordat het littekenweefsel ter plaatse stug is. Ontstaan er na de operatie problemen op dit gebied, dan is het verstandig dit met de uroloog of verpleegkundig consulent stomazorg te bespreken. Poliklinische controle Ongeveer drie weken na het ontslag heeft u een afspraak met de arts en verpleegkundige op de polikliniek Urologie. Uw urine en bloed worden onderzocht. De arts zal onder andere een echo van de nieren maken. De verpleegkundige zal de verzorging van uw stoma nogmaals met u doornemen. Als u vragen of problemen heeft, kunt u die met hen bespreken. Na deze afspraak blijft u regelmatig terugkomen voor controle en onderzoek. Vragen Als u na het lezen van deze folder nog vragen heeft, stel ze dan gerust bij het eerstvolgende bezoek aan uw arts of verpleegkundige. Ook kunt u een gesprek aanvragen met de continentieverpleegkundige. Het telefoonnummer is (050) Het (web)adres voor informatie over de afdeling Urologie van het UMCG. Patiëntenverenigingen Er zijn verschillende patiëntenverenigingen die activiteiten, informatie of lotgenotencontact organiseren. 8

11 Urologie De Stichting Bekkenbodem Patiënten Deze stichting zet zich onder andere in voor patiënten met incontinentie. Stichting Bekkenbodem Patiënten Telefonische Informatielijn: De Nederlandse stomavereniging De Nederlandse stomavereniging zet zich in voor alle mensen met een stoma. Begeleiding, met name voor- en nazorg, neemt hier een belangrijke plaats in. De vereniging is op vele terreinen actief, vooral in lotgenotencontact en belangenbehartiging. Daarnaast geeft de vereniging voorlichting en informatie aan patiënten, hulpverleners en overige belangstellenden. Nederlandse Stomavereniging Telefoon: (0346)

12 Een urinestoma volgens Bricker Aantekeningen 10

13 Urologie 11

14 Een urinestoma volgens Bricker 12

15

16 Patiënteninformatie vlc 006/1201