Anti pestprotocol Obs De Ridderspoor
Inhoud I II III IV V VI VII VIII Inleiding Aanpak pesten in het kader van het pedagogisch klimaat Het 5 sporen beleid: - A preventief - B curatief Internet pesten Aanwezige info / programma s op school Verwijzingsinstanties Aanbevolen literatuur Bijlage 1. Pest signaleringslijst
I Inleiding Pesten komt vaker voor dan men geneigd is te denken. Uit onderzoek blijkt dat ongeveer 8 % van de leerling in het Basisonderwijs regelmatig het slachtoffer is van pesten. Bovendien blijkt dat één op de vijf leerlingen regelmatig één of enkele andere medeleerlingen pest. Ook blijkt dat de meeste leerlingen die worden gepest dit niet vertellen aan hun ouders of aan de leerkrachten. Wat is pesten? Definitie: Pesten is gedrag dat (meer of minder bewust) gericht is op één of meer kinderen en dat tot doel én tot gevolg heeft dat degene die gepest wordt, zich gekwetst, vernederd, afgewezen en/of buitengesloten voelt. Pesten = ongelijkwaardig Plagen = gelijkwaardig De gevolgen van pesten en getreiterd worden kunnen zeer ernstig zijn, zowel voor het slachtoffer als voor de pester. Ook voor ouders is het over het algemeen bijzonder moeilijk om er achter te komen of hun kind het slachtoffer/veroorzaker is van pesterijen. Een kind dat gepest wordt zal bijna altijd bang zijn en er zich voor schamen om te moeten vertellen, dat het op school wordt gezien als een raar, lelijk, dom of knap kind, waarmee je maar beter niet om kunt gaan. Het is daarom nodig dat zowel ouders als leerkrachten de handen in één slaan om gezamenlijk te proberen pesten uit te bannen. Hiervoor hebben we elkaar nodig! Als school hebben we hiervoor bijgaand beleidsstuk opgesteld.
II Aanpak pesten in het kader van het pedagogisch klimaat 1. Aan het begin van het schooljaar worden de omgangsafspraken in het lokaal opgehangen en besproken met de leerlingen. Dit met als doel het creëren van een gezamenlijke verantwoordelijkheid. 2. De omgangsafspraken worden regelmatig besproken en per zes weken staat er een afspraak centraal. Na iedere vakantie worden de omgangsafspraken weer bij de leerlingen onder de aandacht gebracht. 3. De vragenlijst wordt standaard een keer per jaar ingevuld door de leerlingen. De leerkracht verwerkt de gegevens in een groepsoverzicht. Het groepsoverzicht wordt tijdens een personeelsvergadering toegelicht door de leerkracht en besproken met het team. Naar aanleiding van de resultaten van de vragenlijst, handelen volgens het preventieve 5 sporenbeleid (zie hoofdstuk III A). 4. Indien nodig wordt de vragenlijst in de maand maart nogmaals ingevuld door de leerlingen. 5. Wanneer de sfeer in de klas niet goed is en/of er pestgedrag voorkomt -> het curatieve 5 Sporenbeleid volgen. ( zie hoofdstuk III B) Omgangsafspraken We luisteren naar elkaar en helpen elkaar Iedereen hoort erbij en mag er zijn We praten en lopen rustig in de school Ruzie lossen we op en maken we goed Je bent verantwoordelijk voor jouw eigen gedrag We zijn zuinig op elkaar en op elkaars spullen Deze afspraken hangen ingelijst in de school bij beide ingangen en zijn opgesteld i.s.m. het team en de kinderraad.
III Het vijf sporen beleid A. Voorkomen van pesten 1. Hulp aan slachtoffer Inzicht in eigen rol door gesprek/ drama/tekenen/poppenkast/schrijven. Veiligheid bieden in gesprek gaan- er de tijd voor nemen- doorvragenluisteren- het gevoel geven dat hij/zij serieus genomen wordt. Sociale vaardigheden vergroten door rollenspel/drama. De met de klas gemaakte afspraken bespreken. Afspraken bekend maken aan de ouders, d.m.v. een stukje in de nieuwsbrief. Weerbaar maken en stimuleren van zelfvertrouwen. 2. Extra hulp aan pester Observeren Bespreekbaar maken van gedrag: gevolgen van gedrag laten inzien. Ouders informeren. Sociale vaardigheden benadrukken. Blijven wijzen op de afspraken van de groep. 3. Extra hulp aan middengroep Anti-pest afspraken maken( om meelopers te voorkomen) Sfeeractiviteiten Erop uit met de groep Inzicht in eigenrol geven >>> klassengesprekken. Duidelijk maken dat je pesten mag/moet benoemen. Praten over pesten is géén klikken. Geven van lessen Leefstijl om het wij-gevoel te kweken. 4. Extra hulp aan leerkracht/school Luisteren naar elkaar. Hanteren pestsignaleringslijst Verslag van wat je doet/gedaan hebt n.a.v. signaleringslijst. Problemen samen bespreken (incidentmethode). Hulp van buitenaf inschakelen
5. Ouders Informatie over afspraken op school (nieuwsbrief). Nadruk op gezamenlijke verantwoordelijkheid Ouders informeren/bellen om te melden indien er structureel gepest wordt. Wat een ouder kan verwachten van school t.a.v. pesten Positieve instelling van het team. Samenwerking leerkracht met ouders: Ouders op de hoogte brengen of je kind nu pest of gepest wordt, slachtoffer zijn ze allebei. Via nieuwsbrief ouders informeren waar school mee bezig is t.a.v. dit onderwerp. Kinderen dingen mee naar huis laten nemen: hierdoor kan er ook thuis over gesproken worden. Veilig klimaat voor het kind maar ook voor de ouders: Gevoel hebben dat dingen bespreekbaar zijn. Niet oordelen of veroordelen. Handelen volgens gemaakte afspraken. Omdat ouders niet alleen rechten hebben maar ook plichten en school niet alleen plichten maar ook rechten heeft, staat er ook iets geschreven over wat een school van ouders mag verwachten. Positieve instelling Open staan voor een gesprek/samenwerking. Met vragen/klachten naar de leerkracht gaan (ook hulp durven vragen, het gaat immers om je kind). Als er iets gebeurt naar de leerkracht gaan en de situatie niet alleen met andere ouders bespreken. Adviezen aan ouders a. Als je kind gepest wordt Neem je kind serieus en zeg dat jullie samen met anderen gaan proberen het pesten te stoppen. Praat erover met je kind of vraag je kind om op te schrijven wat het heeft meegemaakt. Probeer je kind uit te leggen waarom sommige kinderen pesten. Samen praten over pesten kan ook gaan via een boek over het onderwerp. Probeer objectief te blijven. Probeer er achter te komen hoe structureel je kind gepest wordt. Vertel dat volwassenen niet altijd helpen, omdat ze niet zien/weten dat er gepest wordt. Benader ouders, leerkracht of leider van het groepje pesters om het probleem te bespreken en zo nodig in te grijpen of er in ieder geval iets mee te doen. Waarschuw je kind dat het pesten niet meteen ophoudt als er beter op
wordt gelet. Pesten is een gewoonte die maar moeilijk af te leren is. Houd het onderwerp bespreekbaar. Informeer regelmatig hoe het nu gaat. Een kind op een sportclub doen kan een goed idee zijn. Het kan raadzaam zijn om deskundige hulp in te roepen. b. Als je kind pest Neem andere ouders die zeggen dat je kind pest serieus Geef je kind de ruimte om zijn kant van het verhaal toe te lichten Maak je kind duidelijk dat je pesten absoluut afkeurt Bespreek het pesten met je kind en zoek samen naar manieren om het pesten te stoppen Spreek met je kind af aan welke regels jullie elkaar zullen houden Neem contact op met andere ouders, leerkrachten, leiders of trainers om gezamenlijk iets aan pesten te doen Steun je kind om manieren te zoeken om prettig met andere kinderen om te gaan Geef je kind zo nodig extra aandacht Houd in de gaten of het pesten na verloop van tijd niet opnieuw begint. Het kan raadzaam zijn om deskundige hulp in te roepen. C. Als er in de omgeving van je kind wordt gepest Neem het pestprobleem serieus Bespreek met je kind zijn rol bij het pesten Zoek samen met je kind naar mogelijkheden om iets te doen aan het pesten Bespreek de pestsignalen die je hebt gehoord met anderen: leerkrachten, leiders, buurthuiswerkers, trainers en ouders Geef zelf het goede voorbeeld.
III Het vijf sporen beleid B. Is pesten aan de orde 1. Hulp aan slachtoffer De kans geven om te praten met iemand waar het kind zich veilig voelt. Dit kan een ieder binnen het team zijn. Serieus nemen Laten weten dat hij bij leerkracht terecht kan. Contact met ouders Veiligheid bieden d.m.v. vertrouwen Weerbaar maken Positief blijven Hulp d.m.v. aanleren sociale vaardigheden Extra hulp zoeken bij externe instanties Benoemen/verwijzen kindertelefoon 2. Hulp aan pester De kans geven te praten bij iemand waar hij zich veilig voelt. Spiegel voorhouden wat hij doet Gevolgen van zijn gedrag vertellen Laten weten dat hij in de gaten wordt gehouden Directe feedback geven Zoveel mogelijk positief blijven Afspraken met de ouders maken Aanleren sociale vaardigheden Benoemen/verwijzen kindertelefoon 3. Hulp middengroep Inzicht geven in de rol van de groep Regelmatig pestgedrag bespreken/lessen, hele groep Veiligheid,vertrouwen en sfeer bieden Controleren van de afspraken Ouderavond voor de groep organiseren en pesten bespreekbaar maken Intensiever gebruik van de methode Leefstijl Rollenspellen spelen Praten/bespreekbaar maken Meeloopgedrag proberen te vermijden. Duidelijk maken hoe zij de pester en gepeste kunnen helpen
4. Verwachte attitude van leerkracht/school Openstaan voor problemen Het probleem bespreekbaar maken Opvang/veiligheid kunnen bieden aan de lln. (pester/gepeste). Signaleringslijst pesten gebruiken Open zijn naar collega s adviezen durven vragen/accepteren Feedback geven Betrokkenen op de hoogte houden Elkaar steunen bij confrontatie met ouders Bij confronterende gesprekken met ouders, directie of IB-er inschakelen Bereidheid tot scholing van de leerkrachten 5. Hulp aan Ouders Ouders moeten weten wat zich voordoet Ouders uitnodigen voor een gesprek op school Gezamenlijke verantwoordelijkheid benadrukken Open staan voor vragen, opmerkingen, bevindingen van ouders De ouders moeten zich gesteund voelen Positief blijven Tips geven Benoemen/verwijzen buitenschoolse instanties: PRO-Zwolle GGD Schoolverpleegkundige Dimence contact vertrouwenspersoon (Hetty) Opvoedingstelefoon schoolmaatschappelijkwerk
IV Internet pesten Naast het pesten op school is er de laatste jaren steeds vaker sprake van internetpesten. Kinderen gebruiken de computer om elkaar te pesten en uit te dagen. Voor ouders hebben we daarom een aantal tips voor het gebruik van Internet: * Spreek samen met je kind af wat je wel en niet op Internet kunt bekijken. * Kijk regelmatig met je kind mee zodat je weet waar hij/ zij mee bezig is. * Vertel dat ze geen persoonlijke gegevens mogen geven zoals wachtwoorden of adresgegevens. * Spreek af dat kinderen het melden als iemand hen via Internet pest. * Zorg dat uw kind in een ruimte zit waar u makkelijk bij kunt. Op school is het niet toegestaan om privé te chatten/msn-en of sites/spelletjes te bezoeken met geweld of pornografie. Als school zijn wij niet aansprakelijk voor hetgeen thuis gebeurt. Toch spreken wij met de kinderen over Internetgebruik en Internetpesten. Als wij merken dat kinderen via Internet pesten of dat uw kind gepest wordt, nemen wij contact op met de ouders van het desbetreffende kind. Aan u als ouders willen wij vragen om ons te waarschuwen als u merkt dat uw kind gepest wordt via Internet.
V Aanwezige programma s/ literatuur op school Zie orthotheek Tevens: a. Leefstijl b. Roe methode
VII Verwijzingsintanties o Schoolbegeleidingsdienst o Spel- en op voedingsvoorlichting o Riagg o GGD/GVO afdeling o Huisarts o Schoolmaatschappelijk werk o Kindertelefoon o Vertrouwensarts o Buurtnetwerk o Contactpersoon (in geval van ernstige klachten) VIII Aanbevolen literatuur Pesten op school, Bob van der Meer, Uitg. Berkhout b.v.. Nijmegen/KPC pesten op school : wat kunnen ouders doen, Bob van der Mer Uitg. Berkhout b.v., Nijmegen/KPC Pesten gedaan ermee Gie Deboutte BDI Jeugd en Vrede Van Elewijckstraat 35, 1050 Brussen Tel. 02/640 1998 Internet: www.pesten.nl Site van PPSI IX Bijlage 1. Pest signaleringslijst
3. PESTSIGNALERINGSLIJST Signaleren van pesten is niet altijd makkelijk. Pesten gebeurt veelal buiten het gezichtveld van volwassenen. Daarom is het van belang om ook op andere signalen te letten. Slachtoffer - gaat niet graag naar school - gaat contact met andere kinderen uit de weg - behaalt schoolresultaten onder het niveau van het kind - is angstig - kan moeilijk voor zichzelf opkomen - andere kinderen vragen die kind niet om mee te doen - eigendommen worden vernield of kwijt gemaakt - het kind geeft aan dat ze hem pesten - het kind durft niet van huis naar school te lopen Pester - Onderwerp: wil op de voorgrond treden ten koste van andere kinderen - heeft snel ruzie met andere kinderen - kan moeilijk samenwerken - lokt andere kinderen uit - houdt weinig rekening met andere kinderen - kan zijn/haar onzekere gedrag verbloemen middels pesten Groep - er gebeuren dingen in de groep waar niet goed de vinger op te leggen is - de sfeer is niet prettig, druk, geheimzinnig - de groep vraagt veel van de leerkracht - er is veel onderlinge concurrentie - er is veel onderlinge agressie - het voor elkaar opnemen en elkaar helpen gebeurt weinig School - leerkrachten bemerken dat er gepest wordt - collega signaleren pesterijen tijdens het speelkwartier Ouders - de ouders nemen contact op over het pesten - de ouders maken zich bezorgd over de positie van het kind in de groep