Profielwerkstuk door een scholier 2470 woorden 27 maart 2008 6,1 24 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Deelvraag 1: Wat zijn de oorzaken van klimaatverandering en wat houdt klimaatverandering in? Klimaatverandering is een verandering van het gemiddelde weertype of klimaat over een bepaalde periode. Klimaatverandering is niet uniek, het klimaat is en zal altijd blijven veranderen. In het verleden zijn er perioden geweest waarin het warm en vochtig was of juist erg droog. Ook zijn er perioden geweest waarin de aarde veel kouder was, zoals tijdens de ijstijden. Tegenwoordig staat het klimaat volop in de belangstelling omdat de aarde opwarmt. Sinds het begin van de twintigste eeuw is de gemiddelde temperatuur met ongeveer 0,74ºC gestegen ( zie bron 1). Deze stijging wordt veroorzaakt door een versterking van het broeikaseffect. De zonnestralen die de aarde bereiken worden weer teruggekaatst. De warmte van die stralen wordt opgenomen door de broeikasgassen in de atmosfeer. De laag lucht om de aarde wordt de atmosfeer genoemd. Deze broeikasgassen blijven in de dampkring boven de aarde hangen, dit is als het ware een warme deken om de aarde heen. De broeikasgassen houden de warmte van de zon op aarde vast. Dat moet ook, want als deze gassen er niet zouden zijn dan zou het veel te koud zijn om op aarde te leven. Dit is het natuurlijke broeikaseffect, dat zorgt ervoor dat de gemiddelde temperatuur op aarde op jaarbasis +12 ºC is, zonder het broeikaseffect zou dot -18 ºC zijn. Een belangrijk broeikasgas is koolstofdioxide(co2). Hoe meer koolstofdioxide er in de atmosfeer zit, hoe meer warmte er wordt vastgehouden. Dit wordt het broeikaseffect genoemd. De versterking van het broeikaseffect wordt veroorzaakt door de toename van koolstofdioxide, methaan en drijfgassen, dit zijn broeikasgassen. Koolstofdioxide en methaan komen uit fossiele brandstoffen. Het verkeer veroorzaakt 20% in Nederland van de nationale CO2-uitstoot. De helft hiervan komt van personenauto s. De warmte die in de dampkring blijft hangen zal de gemiddelde temperatuur op aarde doen stijgen. Hieronder staat een grafiek over de verwachtingen in 2100 van de stijgende temperatuur. Deelvraag 2: Wat zijn de gevolgen van de klimaatverandering in Nederland? In Nederland zijn momenteel nog geen ernstige problemen ontstaan door klimaatverandering, maar toch verandert er wel wat: Toename van neerslag. De verwachtingen zijn een toename van 6-12%. Er komen meer regendagen en ook vaker extreme neerslag. Vooral in de winter zal de neerslag toenemen (zie bron 2). In de zomer zal de neerslag wat afnemen (zie bron 3)Dit kan negatieve maar ook positieve gevolgen hebben voor onze leefomgeving. Zeespiegelstijging (zie bron 1,5). Door de hogere temperaturen smelten gletsjers en landijs en daardoor https://www.scholieren.com/verslag/28949 Pagina 1 van 5
zal de zeespiegel stijgen. Nederland ligt bijna overal onder de zeespiegel, dus de kans dat Nederland gaat overstromen is groot. (zie bron 5) De zeespiegel aan de kust kent al een stijging van ongeveer 20 cm per eeuw als gevolg van klimaatverandering. Ook zullen er wereldwijd veel overstromingen zijn. De voorspellingen zijn dat wereldwijd het aantal doden door overstromingen zal toenemen van 13 naar 94 miljoen per jaar. Positieve en negatieve gevolgen voor de landbouw. Door de hogere CO2-concentratie en de hogere temperaturen zal er een verlenging komen van het groeiproces. Dit is natuurlijk een positief gevolg, maar ook zal er veel regen vallen en kan de oogst dus last krijgen van wateroverlast en van zoute kwel. Temperatuurstijging.(zie bron 1,4) De temperatuurstijging zal direct een negatieve invloed hebben op de gezondheid van de mensen. De verwachtingen zijn dat mensen last gaan krijgen van hittestress, zomersmog en een toename van allergieën. In de zomer zal het sterftecijfer stijgen door de droge periodes. De grafiek (zie bron 6) laat de ontwikkeling van de wintertemperatuur zien in de Bilt tussen 1900 en 2100. De verwachte stijging van de wintertemperatuur tussen 1990 en 2050 bedraagt 0,9 tot 2,3 graden. Na 2050 zet de temperatuurstijging onverminderd voort (zie bron 7). Tot het jaar 2100 zal de Nederlandse wintertemperatuur, als het zo door gaat, met 1,8 tot 4,7 graden toenemen. Ook de stijging van de zomertemperatuur zal in de periode tussen 2050 en 2100 onverminderd doorgaan. In het jaar 2100 is het 's zomers gemiddeld 1,8 tot 5,7 graden warmer dan in 1990. Al deze gevolgen van klimaatverandering in Nederland zullen niet veel opvallen in de samenleving. Ook vallen de gevolgen in Nederland heel erg mee ten opzichte van buitenland. Nederland zal zich ook nog kunnen aanpassen aan de verandering. Bijvoorbeeld bij de recreatiebranche, omdat er straks meer regen zal vallen en het warmer wordt, zullen ze zich gaan richten op bijvoorbeeld watersporten. Deelvraag 3: Hoe kunnen we de klimaatverandering bestrijden? We kunnen het klimaat bestrijden door middel van CO2 reductie. Dat kun je op twee verschillende manieren doen. Door opname van CO2 uit de atmosfeer, bijvoorbeeld door bomen te planten die de CO2 zullen opnemen. Of je kunt CO2 uitstoot voorkomen door te investeren in duurzame energie opwekkingsprojecten. Het energiebedrijf Nuon zet zich veel in voor CO2 reductie. Duurzame energie (Bijlage 2)is energie waarover je een onbeperkte tijd kan beschikken en waarbij, door het gebruik ervan, het milieu niet wordt benadeeld. Het is de bedoeling om het klimaat te bestrijden door in plaats van fossiele brandstoffen alternatieven energie gaan gebruiken, zoals duurzame energie. Een voorbeeld van duurzame energie is zonne-energie. Die je kunt opwekken door zonnepanelen te plaatsen. Die zonnepanelen zetten dan zonlicht om in energie. Zonnecollectoren zetten zonlicht om in warmte. Ook wind is een duurzame energie, je kunt de kracht van wind gebruiken om een elektrische generator aan te drijven en zo elektriciteit op te wekken. Je kunt de warmte winnen uit te aardbodem, dat is geothermische energie. Je hebt nog golfslagenergie dat houdt in dat de beweging van de golven worden gebruikt om elektriciteit op te wekken. Andere alternatieven voor fossiele brandstoffen zijn: kernenergie, kernenergie wordt opgewekt door kernreacties daarbij veranderen de kernen van atomen. Kernenergie komt vrij in de vorm van warmte die in een kerncentrale in elektriciteit kan worden omgezet. Een ander alternatief is bio-energie. De energiedragers worden biobrandstoffen genoemd. Biobrandstof kan als vast, vloeibaar en gasvormige https://www.scholieren.com/verslag/28949 Pagina 2 van 5
brandstof gewonnen worden uit biomassa. Onder biomassa verstaan we plantaardig en dierlijk materiaal. Fossiele brandstofvoorraden zijn eindig ze raken een keer op. Een oplossing daarvoor is biobrandstoffen. Biobrandstoffen zijn duurzame planten. Ze gebruiken zonlicht om te groeien zo nemen ze CO2 op, planten kunnen ook steeds weer opnieuw geoogst worden. De hoeveelheid CO2 die vrijkomt bij het verbranden van deze brandstof is gelijk aan de hoeveelheid CO2 die ze tijdens hun leven hebben opgenomen. Er komt dus geen extra CO2 vrij. Biobrandstoffen worden meestal gebruikt als brandstof voor voertuigen. Het dient als vervanger voor benzine en diesel. Om klimaatverandering te bestrijden verkopen we nu ook emissie rechten voor CO2. Emissierechten geven landen en bedrijven het recht om bepaalde broeikasgassen of andere schadelijke gassen uit te stoten. De emmisieruimte geeft aan hoeveel een land of bedrijf van een bepaald gas mag uitstoten. Een oplossing is CO2afvang en opslag. Dit houdt in dat we de CO2 afvangen en opslaan. De CO2 is afkomstig van verbranding van de fossiele brandstoffen. Het afvangen van CO2, voor de verbranding, is mogelijk bij vergassing van onder meer aardgas en steenkool. Afvang van CO2, na de verbranding, kan ook worden toegepast bij andere verbrandingstechnieken. Voor het opslaan van die gassen kan gebruik worden gemaakt van lege gasvelden en watervoerende lagen, de mondiale ondergrondse opslagcapaciteit voor CO2 is groot genoeg om de uitstoot van de hele wereld voor tientallen jaren op te bergen. Het is dan mogelijk om fossiele brandstoffen te gebruiken en je draagt minder bij aan het broeikaseffect. Er is dan meer tijd om technieken van duurzame energie verder te ontwikkelen. Hoe kan je het zelf bestrijden? 10 tips hoe je zelf mee kan helpen om de klimaatverandering te bestrijden. Gebruik minder aardgas, door bijvoorbeeld een Hr-ketel aan te schaffen, als je toe bent aan een nieuwe. Gebruik minder stroom, door bijvoorbeeld te kiezen voor zuinige apparaten en lampen en te kiezen voor groene stroom. Bespaar op benzine. Alle auto s van de weg af krijgen is natuurlijk niet meer een realistisch idee in deze tijd, dus moeten er oplossingen gezocht worden om de uitstoot te beperken. * *Koop een zuinige auto, als je toe bent aan een nieuwe. *Carpoolen, 1 auto stoot minder CO2 uit dan 2 auto s. *Bespaar brandstof door een zuinige rijstijl te nemen. Stel je rijdt 80.000 km per jaar op de snelweg, met 120 km per uur. Dit kost zo n 616 liter benzine. Door een snelheid van 100 km per uur aan te nemen, rijdt u dezelfde afstand met 512 liter benzine. Dat scheelt je 100 liter, ongeveer 125, - per jaar. En natuurlijk scheelt dit veel CO2-uitstoot. *Rijd met een gelijkmatige snelheid. Beperk je vliegreizen en compenseer je vlucht. Zet de apparaten echt uit en niet op de stand-by knop, maar zet de apparaten echt uit. Dat vermindert energie verbruik. Was met een volle trommel en lage temperaturen. Zet de thermostaat overdag 1 graad lager. Een gemiddeld huishouden kan met een graadje minder jaarlijks bijna 56, - besparen. Isoleer je huis goed, dat scheelt veel gasverbruik. Vervang gloeilampen door spaarlampen. Een spaarlamp van 12 Watt geeft net zoveel licht als een gloeilamp van 60 Watt. Stel je hebt 5 lampen in huis die gemiddeld 3 uur per dag branden. Dan bespaar je al ongeveer 55, - per jaar op je energierekening. De spaarlampen zijn in aanschaf wel duurder, maar op https://www.scholieren.com/verslag/28949 Pagina 3 van 5
lange termijn ben je goedkoper uit. Als je toe bent aan een nieuw apparaat, let dan op het energieverbruik. Deelvraag 4: Hoe past Nederland zich aan klimaatverandering aan? Het klimaat verandert, zelfs als we de broeikasgassen sterk verminderen. Nederland moet zich daarom aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering. De systemen die kwetsbaar zijn door klimaatverandering zijn: natuur, watervoorziening, veiligheid tegen overstromingen, bosbouw, landbouw en visserij, volksgezondheid, energievoorziening en toerisme. In deelvraag 2 hebben we de gevolgen van klimaatverandering behandeld. Daarin staat dat door klimaatverandering de zeespiegel zal stijgen. Nederland past zich aan door middel van kustbescherming, bijvoorbeeld verbreden kustverdedigingstrook en versterken rivier- en zeedijken. De wateroverlast is het belangrijkste gevolg in Nederland daar wordt op dit moment ook het meest aangedaan om dat te voorkomen. Daarom past Nederland zich op andere vlakken nog niet aan. Nederland is nu wel bezig om te kijken in welke sectoren ze in de toekomst problemen mee zullen krijgen. Zoals in de landbouw en visserij, nu hebben ze er nog geen problemen mee, maar in de toekomst als het warmer zal gaan worden, wordt de grond extreem droog. Of door de regenbuien wordt het weer extreem nat, dan kun je veel gewassen niet meer verbouwen. Dus nu zijn ze oplossingen aan het bedenken voor in de toekomst. Enkele ideeën voor aanpassingen voor de toekomst zijn: meer ruimte voor water, klimaat bestendige gebouwen bouwen, waterbestendig bouwen, ontwikkelen klimaatbestendige vervoersinfrastructuur en transportopties, ontwerpen energie efficiënte huizen, ontwikkelen slimme indicatoren voor extreem weer, creëren zoetwater opslagplaatsen voor overbruggen droogte periode, koeltorens ontwikkelen, aanplanten droogtebestendige boomsoorten en landbouwpraktijken veranderen. Wat doet de Noord-Veluwe aan klimaatverandering? De organisatie Regio Noord-Veluwe beslissen samen veel voor de gemeenten Elburg, Ermelo, Harderwijk, Nunspeet, Oldebroek en Putten. Wij vragen ons af: Is de gemeente al wel bezig met de toekomst van de klimaatverandering? De regio wil er voor zorgen dat de mensen in de regio het probleem in zien en dus zullen mee werken aan het terugdringen van het energieverbruik. De regio kan het wel zeggen dat je het moet doen, maar natuurlijk moet ieder mens daar zelf ook aan meewerken. Daarom zal het project starten: Meer geld met minder energie. De Noord-Veluwe staat bekend om haar landschap en daarom is het een aantrekkelijk gebied om te wonen, te werken en te recreëren. Daarom wil de Regio Noord- Veluwe ook zich zo snel mogelijk aanpassen aan de toekomstige klimaatveranderingen. Ze willen dat plaatsing van windturbines en andere vormen van duurzame energieproductie mogelijk maken. De akkerbouw zou ook in problemen komen met extreme regenbuien en lange droge periodes. Om de akkerbouw in stand te houden willen ze dat in de toekomst akkerbouw voor voedsel, bijvoorbeeld akkerbouw voor biomassa wordt. Het streven van de regio is dat het in 2020 klimaatneutraal kan functioneren. De nieuwe huizen worden daarom goed geïsoleerd en er wordt rekening gehouden met duurzaam energieverbruik. Door het uitbreiden van het fietspadennetwerk en openbaar vervoer netwerk zullen inwoners en toeristen https://www.scholieren.com/verslag/28949 Pagina 4 van 5
moeten worden gestimuleerd worden om gebruik te maken van ander vervoer dan de auto. Promotie van het openbaar vervoer en de fiets als vervoermiddel maakt de regio nog leefbaarder, veiliger, beter bereikbaar en de regio zal dan minder deelnemen aan de uitstoot van CO2. Hierdoor zal de regio ook minder milieuschade aanbrengen en dus een positief imago krijgen. Bijlage 1 Interview HIER Wat is HIER? HIER is een campagne van 40 organisaties die proberen de klimaatverandering te beperken. Wat is het doel van HIER en wat willen jullie bereiken in de toekomst? Wij willen dat 1 miljoen Nederlanders klimaatneutraal worden. Klimaatneutraal is er voor zorgen dat mensen niet meer een negatieve invloed hebben op de klimaatverandering. Wat is volgens de organisatie dé oplossing? De CO2 uitstoot drastisch te verlagen en duurzame energie gaan gebruiken. Als we dat snel doen, kunnen we de opwarming van de aarde tot 2 graden beperken. En compenseren, dit kost je helemaal niets extra s, dus waarom zou je het niet doen? Denken jullie dat HIER echt zal gaan werken? HIER werkt! Twee en half jaar geleden was ons doel om het klimaatprobleem op de maatschappelijke agenda te zetten. Dat dit zo is, dat spreekt voor zicht. Door Al Gore naar Nederland te halen, de première rondom zijn film te organiseren en Life Earth Alert hebben wij hier zeker een positieve rol in gespeeld. Denken jullie dat je de klimaatverandering helemaal kunt verhelpen? Nee, de temperatuur is al gemiddeld 0.6 graden gestegen. Dit gaat met zekerheid nog door tot 2 graden. Als we nu niet met elkaar ons energiegebruik proberen terug te dringen dan gaat dit nog verder en zijn de gevolgen niet te overzien. We kunnen klimaatverandering groter laten worden dan het nu al is. Daarvoor moet dus de hele wereld een stuk zuiniger met energie omgaan en zorgen dat er minder CO2 vrij komt. Daar is duurzame energie is dus een goede oplossing voor. Zien jullie al verbetering sinds HIER is opgericht? Ja, in ieder geval weet nu bijna iedereen wel dat we en klimaatprobleem hebben. De volgende stap is om er nu ook echt iets tegen te gaan doen. Wat is jullie belangrijkste project geweest? Life Earth Alert. Wij hadden een concert georganiseerd op 07-07-07 om mensen te laten zien over de negatieve gevolgen van de klimaatverandering. Omdat er veel bekende sterren kwamen, trok het heel veel mensen, vooral de jeugd. Natuurlijk hebben we de muziek op groene energie laten spelen! https://www.scholieren.com/verslag/28949 Pagina 5 van 5