Acute verwardheid (delirium) op de Intensive Care
Op dit moment verblijft uw partner of familielid op de afdeling Intensive Care. Dit is een afdeling waar (ernstig) zieke mensen worden behandeld en verzorgd. Tijdens deze periode kan, door de ernst van het ziek zijn, acute verwardheid optreden. We noemen dit ook wel delirium. In deze folder kunt u lezen wat een delirium is en hoe het wordt behandeld. Vanwege de leesbaarheid wordt in deze folder de term familie gebruikt. Hiermee worden alle direct betrokkenen, ook niet familieleden bedoeld. Waar hij staat, kunt u uiteraard ook zij lezen. Wat is een delirium? Acute verwardheid of delirium is een psychische stoornis die wordt veroorzaakt door een lichamelijke ziekte. Deze psychische verstoring is tijdelijk van aard. Een delirium kan vele oorzaken hebben. Mogelijke oorzaken zijn operaties (of anesthesie/narcose, ziekten aan het hart, longen, hersenen en/of infecties. Ook kan een ongeluk (hersentrauma, gebroken benen/heup/bekken etcetera), hartstilstand, hersenbloeding, medicijngebruik, stress, angst etcetera bijdragen aan het ontstaan van een delirium. Voorkomen van delirium Delirium treedt vaak op bij ernstig zieke mensen, en met name op Intensive Care afdelingen zien we dit dus vaak. Daarom zijn we hier op onze Intensive Care afdeling erg alert op. Meerdere keren per dag test de verpleegkundige bij uw familielid met enkele eenvoudige vragen of uit te voeren opdrachten of sprake is van acute verwardheid. Verschijnselen De acute verwardheid uit zich meestal in een bepaalde mate van onrust, plukkerigheid (zoals steeds aan lakens trekken of plukken, aan infusen trekken etcetera), bewustzijnsverandering, niet georiënteerd zijn in plaats, persoon, tijd, niet goed kunnen concentreren, geheugenstoornissen, soms taalstoornissen of soms uitgesproken traag gedrag met nauwelijks een reactie op prikkels uit de omgeving. De patiënt kan de werkelijkheid anders ervaren. Hij ziet of hoort dingen die er niet zijn. Hij kan bijvoorbeeld beestjes zien of stemmen of andere geluiden horen. Voor uw familielid zijn die beestjes of geluiden er echt. We noemen dit hallucinaties. Verder weet hij misschien niet meer zo goed waar hij is. Hij is de controle over zichzelf en zijn omgeving kwijt. Dit kan hem angstig maken. De reacties 1
van uw familielid kunnen daardoor achterdochtig of zelfs agressief zijn. De verschijnselen kunnen per persoon wisselen, in ernst en ook per dag en zelfs over de dag veschillen. Uw familielid is acuut verward en dan? Indien bij uw familielid acute verwardheid optreedt dan wordt dit met de intensive care arts besproken en wordt uw familielid hiervoor behandeld. Hiervoor kunnen we medicijnen geven die met name de onrust verminderen. Soms komt het voor dat patiënten die ernstig verward zijn, zelf aan infusen, slangen of tubes trekken, terwijl deze voor de behandeling van de ziekte erg belangrijk of soms zelfs levensreddend kunnen zijn. We proberen te allen tijde te voorkomen dat uw familielid zichzelf schade toebrengt. Soms betekent dit dat we de patiënt tegen zichzelf moeten beschermen en hem moeten fixeren. Dit is een maatregel die we alleen in het uiterste geval toepassen en slechts als het echt niet anders kan. In dit geval zullen we dit altijd met u bespreken. Soms zijn we in noodsituaties genoodzaakt dit acuut toe te passen waardoor we dit pas op een later tijdstip met u kunnen bespreken. Het laatste wat we willen is dat uw familielid zichzelf schade toebrengt en zijn behandeling ernstig in gevaar komt. Iedere dag wordt opnieuw beoordeeld of deze tijdelijke maatregel nog noodzakelijk is. De verwardheid neemt meestal af als de lichamelijke toestand verbetert. De periode van verwardheid kan variëren van enkele uren tot weken. Soms is het echter mogelijk dat het herstel van het delirium niet volledig is en dat er restverschijnselen blijven. Dit is afhankelijk van de ernst en de behandelbaarheid van de lichamelijke aandoening, de leeftijd en de algehele conditie van de patiënt. Wat kunt u doen? Bezoek is erg belangrijk. Door de aanwezigheid van bekenden kan uw familielid zich veiliger en rustiger voelen. Te veel bezoek kan echter verwarrend en beangstigend zijn, ook al zijn het bekenden. Probeer met elkaar en met de afdeling af te spreken wie, wanneer op bezoek komt en hoe lang. Help met oriënteren; zeg bij binnenkomst wie u bent. Vertel uw familielid verder waar hij zelf is en wat er gebeurd is en herhaal dit zonodig. Spreek rustig en in korte, duidelijke zinnen. Stel eenvoudige vragen. 2
Ga na of uw familielid u begrepen heeft. Zorg ervoor dat hij (als hij die heeft) zijn bril of gehoorapparaat draagt en functioneert. U kunt eventueel enkele vertrouwde voorwerpen meebrengen zoals foto s en kleine bekende spulletjes. Een klokje en/of kalender kan ook helpen ter oriëntatie. Als uw familielid dingen ziet of hoort die er eigenlijk niet zijn, is het beter als u daar niet in meegaat, maar hem ook niet tegenspreekt. Probeer wel duidelijk te maken dat uw waarneming anders is. Maak er geen strijd van. Praat over bestaande personen en echte gebeurtenissen. Vertel wanneer u weggaat, u terugkomt of wie er na u komt. gedrag tijdens het delirium. Het kan zinvol zijn om dit bespreekbaar te maken bij de arts. Hoe verder? Na herstel van de lichamelijke problemen zal ook het delirium geleidelijk aan herstellen. Het kan voorkomen dat de geheugenproblemen nog iets langer aanhouden. Sommige mensen weten na herstel van het delirium zich er niets meer van te herinneren. Anderen kunnen zich dit wel herinneren en kunnen hier allerlei reacties op hebben, bijvoorbeeld angst voor het ziekenhuis of de afdeling of schuldgevoel over hun 3
Noteer hier uw vragen
Adres UMC St Radboud Geert Grooteplein 10 Nijmegen Telefoonnummer UMC St Radboud algemeen 024-361 11 11 UMC St Radboud overname van (gedeelten uit) deze tekst is uitsluitend mogelijk na schriftelijke toestemming van Staf Concerncommunicatie 10-2009-6853 WWW.UMCN.NL