Overzicht ramingen gas uit kleine velden. september 2008

Overzicht ramingen gas uit kleine velden september 2008

Overzicht ramingen gas uit kleine velden september 2008 Aanleiding In de Gaswet staan in artikel 54a en 54b de verplichtingen vermeld die de netbeheerder van het landelijk gastransportnet (ook wel aangeduid als LNB) heeft aangaande het kleineveldenbeleid (zie ook Bijlage 1). In deze rapportage geeft Gas Transport Services B.V. (GTS) aan hoe zij als LNB invulling geeft aan deze verplichtingen. erkwijze GTS heeft dit voorjaar bij GEPA (Netherlands Oil and Gas Exploration and Production Association) aangesloten producenten gevraagd een opgave te verstrekken van de verwachte hoeveelheden te produceren gas in de komende 20 jaren. Het betreft de zogenaamde "ontwikkelde voorkomens" en de "niet-ontwikkelde voorkomens met een verwachte productiestart binnen de periode 2008-2012" (zie "Olie en Gas in Nederland", Jaarverslag 2007 en prognose 2008-2033 pagina's 45-51). Alle producenten (zie Bijlage 2) hebben aan dit verzoek gehoor gegeven. Bij velden die eigendom zijn van meerdere producenten is alleen de operator benaderd. Deze heeft opgaven verstrekt voor de gehele velden, dus ook voor die delen waarover hij geen zeggenschap heeft. Dit voorbehoud is in de opgaven aan GTS gemeld. GTS acht deze opgaven desalniettemin voldoende betrouwbaar om haar planningswerkzaamheden en rapportage op te baseren. GTS heeft T verzocht een opgave te verstrekken van verwacht aanbod uit nog te ontdekken voorkomens. T heeft aan dit verzoek voldaan en deze opgave naar geografisch dichtstbijzijnd entrypunt uitgesplitst, rekeninghoudend met bestaande infrastructuur. Analyse De volgens bovenstaande werkwijze verkregen prognoses zijn gegroepeerd per entrypunt. Voor elk entrypunt is de capaciteit van het toekomstig aangeboden gas bepaald en is tevens aangegeven welke kwaliteit dit gas heeft. De ontwikkeling van de calorische waarde, de obbe-index en het kooldioxide- en methaangehalte zijn in de analyses meegenomen. Dit zijn enkele kwaliteitsparameters die aan exitzijde een belangrijke rol spelen in de diverse leveringscontracten. In de analyses zijn aannames gedaan voor de combinaties van aanbod uit diverse velden, aannames voor de import van gas uit het buitenland en aannames voor de marktvraag in binnen- en buitenland. De shippers bepalen welke entry- en exitpunten zij zullen gebruiken. GTS heeft als netbeheerder geen invloed op de combinaties hiervan en zal moeten afgaan op haar eigen inschatting van de marktvraag (Normal System Demand, NSD) en aanbod (Normal System Supply, NSS). Deze inschatting is gebaseerd op ervaring die echter in de geliberaliseerde (gesplitste) omgeving nog slechts kortstondig is. Benadrukt wordt dat patronen die afwijken van deze inschatting kunnen leiden tot het tijdelijk niet volledig kunnen innemen van gas in de combinatie die de shipper wenst. - 1 -

Resultaten Capaciteit In onderstaande grafiek en in het overzicht in Bijlage 3 is aangegeven hoe de capaciteit van het aanbod zich ontwikkelt. Tevens is in het overzicht opgenomen hoe de aanbodontwikkeling er volgens de vorig jaar opgestelde prognoses uitzag. Er is hierbij een opsplitsing gemaakt in drie regio's: Noordoost Nederland (de entrypunten die zijn gelegen in de provincies Groningen, Friesland, Drenthe en Overijssel); Noordwest Nederland (de entrypunten die zijn gelegen in Noord-Holland); est Nederland (de entrypunten die zijn gelegen in Zuid-Holland en Noord-Brabant). Een volledig overzicht van de indeling is gegeven in Bijlage 4. Aanbod uit kleine velden Capaciteit [mln m3/h GE] 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 Noordoost Raming december 2007 Noordoost Raming september 2008 Noordwest Raming december 2007 Noordwest Raming september 2008 est Raming december 2007 est Raming september 2008 Totaal Nederland Raming december 2007 Totaal Nederland Raming september 2008 1,0 0,0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 Net als vorig jaar laten de prognoses een dalende tendens van het aanbod zien. In de periode na 2014 zijn de verschillen tussen deze rapportage en die van vorig jaar gering. Tussen 2009 en 2014 wordt dit jaar door de operators meer aanbod uit kleine velden voorzien dan vorig jaar, vooral in de regio Noordwest. Dat blijkt ook uit onderstaande grafiek waarin is aangegeven hoe deze ontwikkeling zich per regio voltrekt. De toename in de regio est na 2019 is vooral toe te schrijven aan futures in Zuid Holland Zuid en est Brabant. Deze toename in de regio est is vooral relatief en bedraagt in absolute getallen slechts zo'n 60.000 m3/u. - 2 -

Prognoses aanbod uit kleine velden, verandering (%) t.o.v. de vorig jaar opgestelde prognoses 50% 40% 30% Noordoost Noordwest est Totaal Nederland 20% 10% 0% -10% 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028-20% -30% Op basis van bovenstaande verwacht GTS geen capaciteitsknelpunten binnen de investeringshorizon die het directe gevolg zijn van de aanbodprognose van kleine velden. Kwaliteit De kwaliteit van het aanbod uit kleine velden is op vrijwel alle entrypunten van dien aard dat, met de bestaande afspraken tussen GTS en shippers, vrijwel geen innameproblemen worden verwacht. Op het entrypunt NGT (Uithuizen) blijft GTS de ontwikkeling van het kooldioxidegehalte van het aangeboden gas nauwgezet volgen. Het CO2-gehalte blijft hier naar verwachting toenemen tot en met het jaar 2012, zij het in mindere mate dan verwacht in de kleine veldenrapportage van vorig jaar. Voor de entrypunten upstream van MS Kootstertille geldt dat zich mogelijk innameproblemen voor zullen doen door een beperkte stikstofcapaciteit op het mengstation. Uit een studie waarin de meest recente aanbodcijfers van NAM en Vermilion zijn gehanteerd, blijkt dat er op korte termijn (winter 2008 tot winter 2009) sprake is van een tekort aan stikstofcapaciteit. Dit in tegenstelling tot het beeld dat op basis van eerdere aanbodcijfers verkregen was. Hiervoor kan GTS geen structurele maatregelen meer nemen. Op lange termijn (vanaf 2013) dient zich een structureel stikstoftekort aan. Gezien de lead-time van de benodigde maatregelen dient hiervoor begin 2010 een investeringsbeslissing genomen te worden. Een financieel-economische analyse laat overigens zien dat een dergelijke investering voor GTS binnen het huidige reguleringskader niet rendabel is. Nieuwe entrypunten Er is een aantal projecten in voorbereiding waarmee inname van aanbod uit kleine velden kan worden gerealiseerd. - 3 -

ettelijk- en regulatoir kader GTS ziet zich regelmatig geconfronteerd met het ontbreken van duidelijke (investerings)criteria en instrumenten voor het op economische voorwaarden uitvoeren van de wettelijke verplichtingen met betrekking tot het innemen van kleine velden gas, mede in het licht van het vigerende regulatoire kader. Het verankeren van deze criteria en instrumenten in een wettelijk kader zou een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het wegnemen van onzekerheden ten aanzien van de omvang en tijdigheid van investeringen in het landelijk gastransportnet ten behoeve van de inname van kleine velden. In 2008 is een ontwerp wetswijziging gereed gekomen waarover consultatie heeft plaatsgevonden. Voorgenomen wijziging zou het geschetste probleem oplossen. Conclusies De door GTS vastgestelde prognoses leiden niet tot capaciteitsknelpunten bij het innemen van gas uit kleine velden. Een potentieel kwaliteitsknelpunt doet zich voor op de NGT waar het kooldioxidegehalte toeneemt in de nabije toekomst. Deze toename zal op basis van de huidige prognoses geringer zijn dan vorig jaar. Daarnaast is er sprake van een knelpunt ten aanzien van de stikstofcapaciteit op MS Kootstertille in de periode winter 2008 tot winter 2009. Daardoor zullen de Friese en Groningse gassen die via dit mengstation het Gasunie-systeem binnen worden gebracht niet altijd volledig kunnen worden ingenomen. Voor het oplossen van het mogelijke knelpunt vanaf 2013 zullen tijdige investeringen kunnen worden gedaan indien de ontwerp wetswijziging, waarin voorzien wordt in eenduidige criteria voor kleineveldeninvesteringen door GTS, per 1 januari 2010 van kracht wordt. Door de relatief korte geschiedenis van de geliberaliseerde markt en het ontkoppelde entry-exit systeem wordt het inschatten van het gebruik van entry- en exitpunten bemoeilijkt. Patronen die afwijken van deze inschatting kunnen leiden tot het tijdelijk niet volledig kunnen innemen van gas in de combinatie die de shipper wenst. - 4 -

Bijlage 1 Artikelen 54a en 54b uit de Gaswet Artikel 54a 1. Onverminderd de artikelen 10 en 10a heeft de netbeheerder van het landelijk gastransportnet, in het belang van het planmatig beheer van voorkomens van gas, ter verzekering op lange termijn van een behoedzaam en rationeel gebruik van deze natuurlijke hulpbron, tevens tot taak: a. ten behoeve van de inname van gas uit de gasvoorkomens in gebieden binnen Nederland en het in artikel 17 bedoelde gebied punten in het gastransportnet te ontwikkelen waar gas wordt ingevoerd; b. het jaarlijks aan Onze Minister overleggen van een overzicht waarin ten aanzien van de eerstvolgende twintig jaar ramingen zijn opgenomen met betrekking tot de uitoefening van de taak, bedoeld in onderdeel a, onder vermelding van daarbij gehanteerde vooronderstellingen en relevante onderscheidingen. 2. Onze Minister kan de netbeheerder van het landelijk gastransportnet ontheffing verlenen van de in het eerste lid, onder a, bedoelde verplichting, indien deze door naleving van die verplichting ernstige economische en financiële moeilijkheden ondervindt of dreigt te ondervinden. Aan de ontheffing kunnen voorschriften worden verbonden met betrekking tot de voorwaarden waaronder ontheffing wordt verleend en de duur van de ontheffing. Artikel 54b 1. De netbeheerder van het landelijk gastransportnet kan, ten einde te waarborgen dat hij de taken, bedoeld in artikel 54a, zo doelmatig mogelijk kan uitvoeren, voorwaarden stellen aan de wijze waarop het gas van de houders van Nederlandse winningsvergunningen dan wel degene met wie voor het gebruik van die vergunning een overeenkomst is gesloten inzake het voor gezamenlijke rekening winnen van gas, wordt ingenomen. 2. Gasbedrijven, netgebruikers en afnemers verstrekken de netbeheerder van het landelijk gastransportnet desgevraagd tijdig voldoende inlichtingen en gegevens om te waarborgen dat hij de taken, bedoeld in het eerste lid kan uitvoeren. 3. Bij ministeriële regeling kunnen regels worden gesteld ten aanzien van de in het eerste lid bedoelde voorwaarden en de in het tweede lid genoemde gegevens en inlichtingen. - 5 -

BIJLAGE 2: Producenten die een opgave hebben verstrekt van de verwachte hoeveelheden te produceren gas (in alfabetische volgorde) 1. Abu Dhabi National Energy Company (TAQA) 2. ATP Oil and Gas Netherlands B.V. 3. Chevron Exploration and Production Netherlands B.V. 4. Cirrus Energy Nederland B.V. 5. Gaz de France Production Nederland B.V. 6. Nederlandse Aardolie Maatschappij B.V. 7. Petro-Canada Netherlands B.V. 8. Total E & P Nederland B.V. 9. Tullow Oil UK Ltd 10. Venture Production Nederland B.V. 11. Vermilion Oil & Gas Netherlands B.V. 12. intershall Noordzee B.V. - 6 -

BIJLAGE 3: Capaciteitsontwikkeling (mln m3/h GE) Noordoost Noordwest est Totaal Raming Raming Raming Raming dec.07 sep.08 dec.07 sep.08 dec.07 sep.08 dec.07 sep.08 2008 3.09 1.99 0.60 5.68 2009 3.13 3.00 1.90 2.15 0.52 0.45 5.55 5.59 2010 2.83 2.97 1.85 1.92 0.43 0.37 5.10 5.26 2011 2.48 2.57 1.66 1.85 0.36 0.32 4.50 4.75 2012 2.06 2.21 1.37 1.78 0.24 0.23 3.68 4.22 2013 1.84 1.87 1.22 1.37 0.22 0.17 3.28 3.41 2014 1.65 1.62 1.05 1.07 0.15 0.13 2.86 2.82 2015 1.38 1.46 0.96 0.90 0.13 0.11 2.46 2.48 2016 1.29 1.28 0.84 0.76 0.11 0.11 2.25 2.16 2017 1.17 1.19 0.80 0.72 0.11 0.12 2.08 2.02 2018 1.09 1.09 0.75 0.66 0.12 0.12 1.95 1.86 2019 0.98 1.03 0.71 0.60 0.12 0.12 1.81 1.76 2020 0.94 0.97 0.68 0.58 0.10 0.12 1.71 1.66 2021 0.82 0.87 0.59 0.52 0.10 0.12 1.51 1.52 2022 0.78 0.81 0.55 0.49 0.09 0.12 1.41 1.42 2023 0.74 0.74 0.52 0.46 0.09 0.12 1.35 1.31 2024 0.69 0.69 0.50 0.43 0.09 0.12 1.27 1.25 2025 0.66 0.65 0.47 0.42 0.09 0.12 1.21 1.19 2026 0.63 0.61 0.44 0.37 0.09 0.12 1.15 1.10 2027 0.53 0.58 0.36 0.35 0.09 0.12 0.98 1.05 2028 0.55 0.33 0.12 1.00-7 -

Bijlage 4 Indeling entrypunten in regio's: = Noordoost Nederland (de entrypunten die zijn gelegen in de provincies Groningen, Friesland, Drenthe en Overijssel); = Noordwest Nederland (de entrypunten die zijn gelegen in Noord-Holland); = est Nederland (de entrypunten die zijn gelegen in Zuid-Holland en Noord-Brabant). Voorkomen Anjum Annerveen Balgzand HC Balgzand LC Balgzand GAT Barendrecht Bedum Beverwijk Blija Botlek Emmen Gaag Garijp Grijpskerk 2 Grootegast Harlingen Koedijk Kootstertille Maasvlakte Marum Middelie Middenmeer Monster Opende Oost Oude Pekela Rotterdam estgas Ten Arlo Uithuizen Ureterp Vries 4 aalwijk arffum esterveld Regio - 8 -