MEDEDELING AAN DE LEDEN

Europees Parlement 2014-2019 Commissie verzoekschriften 22.9.2017 MEDEDELING AAN DE LEDEN Betreft: Verzoekschrift nr. 0166/2006, ingediend door Inaki Reyero Castro (Spaanse nationaliteit), over een vermeende schending van de habitat- en vogelrichtlijn door de Spaanse autoriteiten die verantwoordelijk zijn voor het natuurpark "Picos de Europa" 1. Samenvatting van het verzoekschrift Indiener uit zijn bezorgdheid over het ontbreken van milieumaatregelen voor het regionale natuurpark "Picos de Europa", dat deel uitmaakt van het Natura 2000-netwerk. Hij wijst er met name op dat de regionale autoriteiten van Castilla y León nooit de gebruiks- en beheersrichtsnoeren ("PRUG") hebben vastgesteld voor de zonering van het park of voor het creëren van gebieden die slechts beperkt toegankelijk zijn, zoals het dennenbos "Pinar de Lillo", dat een habitat vormt voor een bedreigd type auerhoen. Door het ontbreken van zoneringsbepalingen zou dit bos kunnen worden aangewezen voor bouwactiviteiten en andere vormen van ontwikkeling die onverenigbaar zijn met de instandhouding van deze beschermde soort. Indiener uit dezelfde bezorgdheid ten aanzien van habitats van de grijze beer. Doordat de autoriteiten verzuimen het gedeelte van het gebied dat loopt langs de grens tussen "Picos de Europa" en het natuurpark "Fuentes Carrionas y Fuente del Cobre", in zones in te delen, wordt het bovendien gemakkelijker om het nieuwe wintersportcentrum "San Glorio" aan te leggen, doordat feitelijk alle toegangsvoorwaarden of beperkingen met betrekking tot verbindingsinfrastructuur worden veronachtzaamd. Indiener verzoekt de Europese Unie bijgevolg actie te ondernemen om ervoor te zorgen dat de status van alle beschermde zones in het park wordt geëerbiedigd, door rekening te houden met de doelstellingen van het Naturanetwerk en de voorwaarden en criteria in acht te nemen die in de toepasselijke communautaire wetgeving (betreffende habitats enz.) zijn vastgelegd. 2. Ontvankelijkheid Ontvankelijk verklaard op 27 juni 2006. De Commissie is om inlichtingen verzocht (artikel 216, lid 6, van het Reglement). CM\1135276.docx PE390.683v05-00 In verscheidenheid verenigd

3. Antwoord van de Commissie, ontvangen op 1 juni 2007 I. Samenvatting van de feiten Indiener zegt verontrust te zijn over het ontbreken van milieumaatregelen voor het regionale natuurpark "Picos de Europa", hetgeen niet in overeenstemming zou zijn met de doelstellingen, voorwaarden en criteria betreffende Natura 2000 die in de communautaire milieuwetgeving zijn neergelegd. II. Het verzoekschrift Indiener beweert dat de bevoegde autoriteiten hebben verzuimd de gebruiks- en beheersrichtsnoeren vast te stellen voor de zonering van het park of voor het creëren van gebieden die slechts beperkt toegankelijk zijn. Dit zou de ontwikkeling van een skigebied mogelijk maken en andere activiteiten die volgens indiener onverenigbaar zijn met de instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna. "Picos de Europa" is krachtens artikel 4 van Richtlijn 79/409/EEG van de Raad van 2 april 1979 inzake het behoud van de vogelstand 1 (vogelrichtlijn) aangewezen als "speciale beschermingszone" en krachtens Richtlijn 92/43/EEG van de Raad van 21 mei 1992 inzake de instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna 2 (habitatrichtlijn) als een "gebied van communautair belang". Indiener wijst ook op het feit dat het regionale beschermingsprogramma voor het natuurpark "Fuentes Carrionas y Fuente del Cobre" dusdanig is gewijzigd dat het mogelijk is om in de toekomst skigebieden in het park te ontwikkelen. III. Commentaar van de Commissie op het verzoekschrift De Commissie is op de hoogte van de kwesties die in het verzoekschrift naar voren worden gebracht, waarover ook bij haar een klacht is ingediend. De Commissie benadrukt dat ingevolge artikel 6, lid 4 en 3, van de habitatrichtlijn, "[v]oor elk plan of project dat niet direct verband houdt met of nodig is voor het beheer van het gebied, maar afzonderlijk of in combinatie met andere plannen of projecten significante gevolgen kan hebben voor zo'n gebied, [...] een passende beoordeling [wordt] gemaakt van de gevolgen voor het gebied, rekening houdend met de instandhoudingsdoelstellingen van dat gebied. Gelet op de conclusies van de beoordeling van de gevolgen voor het gebied en onder voorbehoud van het bepaalde in lid 4, geven de bevoegde nationale instanties slechts toestemming voor dat plan of project nadat zij de zekerheid hebben verkregen dat het de natuurlijke kenmerken van het betrokken gebied niet zal aantasten en nadat zij in voorkomend geval inspraakmogelijkheden hebben geboden. Indien een plan of project, ondanks negatieve conclusies van de beoordeling van de gevolgen voor het gebied, bij ontstentenis van alternatieve oplossingen, om dwingende redenen van groot openbaar belang, met inbegrip van redenen van sociale of economische aard, toch moet worden gerealiseerd, neemt de lidstaat alle nodige compenserende maatregelen om te waarborgen dat de algehele samenhang van Natura 2000 bewaard blijft. De lidstaat brengt de 1 PB L 103 van 25.4.1979, blz. 1. 2 PB L 206 van 22.7.1992, blz. 7. PE390.683v05-00 2/8 CM\1135276.docx

Commissie op de hoogte van de genomen compenserende maatregelen. Wanneer het betrokken gebied een gebied met een prioritair type natuurlijke habitat en/of een prioritaire soort is, kunnen alleen argumenten die verband houden met de menselijke gezondheid, de openbare veiligheid of met voor het milieu wezenlijke gunstige effecten dan wel, na advies van de Commissie, andere dwingende redenen van groot openbaar belang worden aangevoerd." Bovenstaande bepalingen gelden volgens artikel 7 van de habitatrichtlijn niet alleen voor "gebieden van communautair belang" maar ook voor "speciale beschermingszones". De Commissie wijst erop dat ingevolge artikel 12, lid 1, van de habitatrichtlijn "[d]e lidstaten [...] de nodige maatregelen [treffen] voor de instelling van een systeem van strikte bescherming van de in bijlage IV, letter a), vermelde diersoorten in hun natuurlijke verspreidingsgebied, waarbij een verbod wordt ingesteld op: a) het opzettelijk vangen of doden van in het wild levende specimens van die soorten; b) het opzettelijk verstoren van die soorten, vooral tijdens de perioden van voortplanting, afhankelijkheid van de jongen, overwintering en trek; c) het opzettelijk vernielen of rapen van eieren in de natuur; en d) de beschadiging of de vernieling van de voortplantings- of rustplaatsen." Wat betreft de wijziging van het regionaal beschermingsprogramma voor het natuurpark "Fuentes Carrionas y Fuente del Cobre" verwijst de Commissie naar haar opmerkingen ten aanzien van verzoekschrift 213/2006. De Commissie merkt op dat de wijziging van het natuurbeheersplan voor dat gebied onder de bevoegdheid van de autoriteiten van de lidstaat valt. Bovendien stelt de gewijzigde bepaling dat elk project dat in het gebied wordt uitgevoerd aan de toepasselijke milieueffectbeoordeling moet worden onderworpen en dat tevens een beoordeling van de gevolgen voor het gebied moet worden doorgevoerd overeenkomstig het bepaalde in de habitatrichtlijn. Bijgevolg is er geen sprake van het niet nakomen van communautaire verplichtingen. Wat betreft het vermeende ontbreken van milieumaatregelen voor het gebied "Picos de Europa" is het vermeldenswaard dat ingevolge artikel 6, lid 1, van de habitatrichtlijn de lidstaten "voor de speciale beschermingszones de nodige instandhoudingsmaatregelen [treffen]; deze behelzen zo nodig passende specifieke of van ruimtelijke-ordeningsplannen deel uitmakende beheersplannen en passende wettelijke, bestuursrechtelijke of op een overeenkomst berustende maatregelen, die beantwoorden aan de ecologische vereisten van de typen natuurlijke habitats van bijlage I en de soorten van bijlage II die in die gebieden voorkomen". De Commissie herinnert eraan dat volgens de verplichtingen zoals die zijn neergelegd in artikel 4, lid 4, van genoemde richtlijn, de bevoegde autoriteiten het gebied zo spoedig mogelijk als een "speciale beschermingszone" moeten aanwijzen, doch uiterlijk binnen zes jaar na de datum van publicatie van de beschikking van de Commissie tot vaststelling van de lijst van gebieden van communautair belang voor de Atlantische biogeografische regio 1. De Spaanse autoriteiten hebben bijgevolg tot 29 december 2010 de tijd om "Picos de Europa" aan te wijzen als "speciale beschermingszone" en de in artikel 6, lid 1, bedoelde instandhoudingsmaatregelen vast te stellen. Bijgevolg is er geen sprake van het niet nakomen 1 OJ of the European Union 29.12.2004 - L 387/1 CM\1135276.docx 3/8 PE390.683v05-00

van communautaire verplichtingen. IV. Conclusies Bij ontstentenis van enig bewijs van overtreding van communautair milieurecht heeft de Commissie in oktober 2006 besloten geen nader onderzoek in te stellen. 4. Aanvullend antwoord van de Commissie, ontvangen op 2 september 2010 Indiener laakt het misbruik van EU-fondsen (Cohesiefonds) ter financiering van 58 zuiveringsinstallaties in het regionale natuurpark "Picos de Europa". Hij beweert dat deze installaties niet werken, met alle negatieve gevolgen van dien voor het milieu in dit beschermde gebied, en verzoekt het Europees Parlement de nodige maatregelen te nemen om het functioneren van deze door het Cohesiefonds gefinancierde waterzuiveringsinstallaties te waarborgen. De Commissie heeft in december 2006 een klacht ontvangen over het niet functioneren van de zuiveringsinstallaties. Het gaat om 58 installaties die zijn gebouwd in dorpen in dit beschermd gebied, waarmee een bedrag is gemoeid van 5,7 miljoen EUR dat voor 80 % wordt medegefinancierd door het Cohesiefonds in de periode 1994-1999. Na ontvangst van de klacht heeft de Commissie contact opgenomen met de Spaanse autoriteiten die het bestaan van het probleem bevestigden. Kennelijk was sprake van een slechte evaluatie van de beheers- en onderhoudskosten door de gemeenten waaraan de bevoegdheid voor het beheer van de installaties was overgedragen. De beoogde oplossing was een overeenkomst tussen de gemeenten en de provincie om de kosten te delen. De regionale regering (Junta de Castilla y León) ondertekende in 2007 een overeenkomst met de provincie (Diputación) en de gemeenten om de installaties weer te laten functioneren. Aangezien deze overeenkomst niet werd uitgevoerd en de installaties buiten werking bleven, nam de Commissie in november 2008 opnieuw contact op met de Spaanse autoriteiten. In september 2009 ontving de Commissie een brief van de Spaanse autoriteiten (Ministerie van Milieu van de regionale regering van Castilla y León) waarin werd gesteld dat: de zuiveringsinfrastructuur weer functioneerde na reparatie en vernieuwing van de apparatuur (noodzakelijk na het gedurende jaren niet functioneren van de installaties) waarmee een bedrag was gemoeid van 363 631,59 EUR; deze vernieuwingswerkzaamheden in mei 2009 werden afgesloten en drie maanden later het beheer ervan zou vallen onder de Diputación Provincial de León, via het consortium voor vast stadsafval. Met de betrokkenheid van de Diputación Provincial de León bij het beheer van de installaties en de financiering van 50 % van de beheerskosten door de Junta de Castilla y León leek het erop dat de belangrijkste belemmeringen voor het goed functioneren van het zuiveringsproces waren weggenomen en dat de installaties weer zouden werken. Vervolgens wendde de Commissie zich schriftelijk tot indiener met de bedoeling om de klacht te seponeren, maar indiener antwoordde dat de installaties nog steeds niet functioneerden. In januari 2010 verzocht de Commissie de Spaanse autoriteiten schriftelijk om bewijzen voor het PE390.683v05-00 4/8 CM\1135276.docx

functioneren van de installaties. In mei 2010 stuurden de Spaanse autoriteiten technische rapporten en stelden dat de installaties voor het grootste deel functioneerden en dat de operationele kosten voor de helft werden gedragen door de regionale autoriteiten (Junta de Castilla y León) en voor de helft door de plaatselijke autoriteiten (als de gemeenten niet kunnen betalen, worden de kosten gedekt door het bedrag dat deze plaatselijke autoriteiten periodiek ontvangen ten behoeve van het beschermde natuurgebied). Volgens de Spaanse autoriteiten werken de zuiveringsinstallaties nu weer. Toch zal de Commissie zich nog een laatste keer tot de Spaanse autoriteiten wenden met het verzoek hun meest recente verklaringen te bevestigen. 5. Aanvullend antwoord van de Commissie (REV II), ontvangen op 6 mei 2011 Indiener laakt het misbruik van EU-fondsen (Cohesiefonds) ter financiering van 58 waterzuiveringsinstallaties in het regionale natuurpark "Picos de Europa". Hij beweert dat deze installaties niet werken, met alle negatieve gevolgen van dien voor het milieu in dit beschermde gebied, en verzoekt het Europees Parlement de nodige maatregelen te nemen om het functioneren van deze door het Cohesiefonds gefinancierde waterzuiveringsinstallaties te waarborgen. De Commissie heeft in december 2006 een klacht ontvangen over het niet functioneren van de waterzuiveringsinstallaties. Het gaat om 58 waterzuiveringsinstallaties die zijn gebouwd in dorpen in dit beschermd gebied, waarmee een bedrag is gemoeid van 5,7 miljoen EUR dat voor 80 % wordt medegefinancierd door het Cohesiefonds in de periode 1994-1999. Na ontvangst van de klacht heeft de Commissie contact opgenomen met de Spaanse autoriteiten die het bestaan van het probleem bevestigden. Kennelijk was sprake van een slechte evaluatie van de beheers- en onderhoudskosten door de gemeenten die het beheer over de installaties hadden gekregen. De oplossing was een overeenkomst tussen de gemeenten en de provincie om de kosten te delen. De regionale regering (Junta de Castilla y León) ondertekende in 2007 een overeenkomst met de provincie (Diputación) en de gemeenten om de installaties weer te laten functioneren. Aangezien deze overeenkomst niet was uitgevoerd en de installaties buiten werking bleven, nam de Commissie in november 2008 opnieuw contact op met de Spaanse autoriteiten. In september 2009 ontving de Commissie een brief van de Spaanse autoriteiten (Ministerie van Milieu van de regionale regering van Castilla y León) waarin werd gesteld dat de waterzuiveringsinfrastructuur weer functioneerde na reparatie en vernieuwing van de apparatuur (noodzakelijk na het gedurende jaren niet functioneren van de installaties) waarmee een bedrag was gemoeid van 363 631,59 EUR. Deze vernieuwingswerkzaamheden zijn in mei 2009 afgesloten en drie maanden later viel het beheer ervan onder de Diputación Provincial de León, via het consortium voor vast stadsafval. Met de betrokkenheid van de Diputación Provincial de León bij het beheer van de installaties en de financiering van 50 % van de beheerskosten door de Junta de Castilla y León leek het erop dat de begrotings- en beheerbeperkingen, de belangrijkste belemmeringen voor het goed functioneren van het zuiveringsproces, waren weggenomen en dat de installaties weer zouden werken. CM\1135276.docx 5/8 PE390.683v05-00

Vervolgens wendde de Commissie zich schriftelijk tot indiener met de bedoeling om de klacht te seponeren, maar indiener antwoordde dat de installaties nog steeds niet functioneerden. In januari 2010 verzocht de Commissie de Spaanse autoriteiten schriftelijk om bewijzen voor het functioneren van de installaties. In mei 2010 stuurden de Spaanse autoriteiten technische rapporten en stelden dat de installaties voor het grootste deel functioneerden en dat de operationele kosten voor de helft werden gedragen door de regionale autoriteiten (Junta de Castilla y León) en voor de helft door de plaatselijke autoriteiten (als de gemeenten niet kunnen betalen, worden de kosten gedekt door het bedrag dat deze plaatselijke autoriteiten periodiek ontvangen ten behoeve van het beschermde natuurgebied). Volgens de Spaanse autoriteiten functioneert het grootste gedeelte van de waterzuiveringsinstallaties weer. Maar de door de Spaanse overheid en indiener verstrekte informatie spreekt elkaar nog steeds tegen met betrekking tot het functioneren van de waterzuiveringsinstallaties. De Commissie heeft bijgevolg de Spaanse autoriteiten gevraagd om de situatie op te helderen en een bezoek aan enkele van de waterzuiveringsinstallaties te organiseren. 6. Aanvullend antwoord van de Commissie (REV III), ontvangen op 30 september 2011 Zoals aangekondigd in de eerdere mededeling hebben de diensten van de Commissie een onderzoeksmissie georganiseerd om het functioneren van een steekproef van de waterzuiveringsinstallaties te controleren. De missie naar het regionale park "Picos de Europa" vond plaats op 21 en 22 juni 2011, met als doel nieuwe informatie te verkrijgen over de werking van de installaties. Voor het bezoek werd een steekproef van 11 van de 58 waterzuiveringsinstallaties geselecteerd. De keuze van de steekproef was gebaseerd op de tegenstrijdige informatie met betrekking tot het functioneren van de installaties, die enerzijds door de regionale autoriteit was verstrekt en anderzijds in de media de ronde deed. De medewerkers van de Commissie werden begeleid door medewerkers van de Consejería de Medio Ambiente de la Junta de Castilla y León en door de voor het onderhoud van de installaties verantwoordelijke onderneming GERSUL (Consorcio Provincial para la Gestión de los Residuos Sólidos Urbanos de la Provincia de León). De regionale autoriteiten en GERSUL bevestigden dat sommige van de installaties een paar jaar na hun oplevering nog steeds ongebruikt waren, omdat de burgemeesters van de desbetreffende gemeenten weigerden leveringen van de installaties aan te nemen. De achterliggende reden hiervan was hun gebrek aan bereidheid om de onderhoudskosten voor de installaties te betalen. Om deze situatie op te lossen is in april 2007 een overeenkomst gesloten tussen de Consejería de Medio Ambiente, GERSUL en de burgemeesters van dertien gemeenten om gedurende vijf jaar de onderhoudskosten te dekken. De kosten voor de gemeenten variëren afhankelijk van het aantal inwoners. De plaatselijke autoriteiten hebben zich verplicht een plaatselijke ontsmettings- en zuiveringsbelasting te heffen teneinde de onderhoudskosten te dekken. Na PE390.683v05-00 6/8 CM\1135276.docx

ondertekening van deze overeenkomst zijn de installaties gerepareerd om te zorgen dat deze ook juist functioneren. Tijdens de bijeenkomst boden de regionale autoriteiten de diensten van de Commissie gedetailleerde technische documentatie van het feitelijk functioneren van de installaties, almede analytische gegevens van de kwaliteit van het afvalwater dat was onderzocht ter controle van de naleving van de bepalingen van de richtlijn inzake stedelijk afvalwater (UWWTD) 1, in het bijzonder artikel 7 daarvan, en de verbanden met nakoming van de vereisten die zijn vastgelegd in de habitatrichtlijn 2 en de kaderrichtlijn water 3. Na bestudering van de beschikbare informatie (met inbegrip van de ter plaatse door de regionale autoriteiten verstrekte gegevens) kunnen de volgende conclusies worden getrokken: - er is alle reden om aan te nemen dat de bepalingen van de UWWTD naar behoren worden nageleefd; - de verstrekte analytische gegevens wijzen erop dat het water wordt verzameld en gezuiverd, en de kwaliteitsniveaus van het afvalwater dat wordt geloosd, wijzen erop dat er feitelijk secundaire zuivering plaatsvindt, terwijl slechts twee van de agglomeraties (Prioro en Riaño) daar wettelijk toe verplicht zijn; - er is een onderhouds- en controlesysteem teneinde te zorgen voor een juiste werking van de waterzuiveringsinstallaties; - er zijn geen problemen met eutroficatie ontdekt (het voorgestelde stroomgebiedbeheersplan voor de rivier de Duero geeft aan dat het desbetreffende water in goede staat is en dat deze situatie in de toekomst waarschijnlijk zo zal blijven); - er zijn geen van water afhankelijke diersoorten en habitats van communautair belang, waarvan kan worden geconstateerd dat hun staat van instandhouding "gemiddeld of verminderd is" (zoals omschreven in de desbetreffende standaardgegevensformulieren van Natura 2000). Het gebied ondergaat derhalve geen nadelige effecten als gevolg van watervervuiling (met inbegrip van eutroficatie). Conclusie Alle elf installaties die tijdens de missie zijn bezocht, werkten correct en bieden zuivering die voldoet aan zowel de bepalingen van de richtlijn inzake stedelijk afvalwater (UWWTD) als de vereisten die zijn vastgelegd in de habitatrichtlijn en de kaderrichtlijn water. De diensten van de Commissie zijn van oordeel dat de steekproef solide genoeg was om aan te nemen dat bovenstaande conclusies ook van toepassing zijn op de resterende installaties (de 47 installaties die niet zijn bezocht). 1 Richtlijn 91/271/EEG van de Raad van 21 mei 1991 inzake de behandeling van stedelijk afvalwater. 2 Richtlijn 92/43/EEG van de Raad van 21 mei 1992 inzake de instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna. 3 Richtlijn 2000/60/EG van het Europees Parlement en de Raad van 23 oktober 2000 tot vaststelling van een kader voor communautaire maatregelen betreffende het waterbeleid. CM\1135276.docx 7/8 PE390.683v05-00

7. Aanvullend antwoord van de Commissie (REV IV), ontvangen op 22 september 2017 Zoals vermeld in een eerdere mededeling zijn de betreffende agglomeraties in dit bergachtige gebied te klein om verslagleggingsverplichtingen te hebben in het kader van de richtlijn inzake stedelijk afvalwater (UWWTD) en vallen ze inderdaad ook niet onder deze UWWTD. De Commissie heeft bijgevolg geen informatie over de huidige werking van de zuiveringsinstallaties. De Commissie merkt op dat in het instandhoudings- en beheersplan voor de specifieke locatie dat geldt voor de speciale beschermingszone "Picos de Europa"/"Picos de Europa en Castilla y León" wordt erkend dat er tekortkomingen inzake de behandeling van stedelijk afvalwater zijn vastgesteld in bepaalde gemeenten in deze zone. Ze voorziet dan ook in maatregelen ter ondersteuning van geschikte afvalwaterbehandelingssystemen overeenkomstig de sociale en economische behoeften van de locatie. Conclusie Aangezien de Commissie geen verdere informatie over de werking van deze installaties heeft ontvangen, kan ze indiener geen laatste stand van zaken geven. PE390.683v05-00 8/8 CM\1135276.docx