Zorg aan de suprapubische katheter
-Wat? - Indicaties : chronische en tijdelijke evacuatie van urine - Voordelen - Nadelen - Hoe een suprapubische katheter plaatsen - Hoe een suprapubische katheter vervangen - Aandachtspunten - Vorming van gruis -Vragen?
Wat is een suprapubische katheter? Een suprapubische katheter is een blaaskatheter die door de buikwand in de blaas wordt gebracht. Supra betekent boven en het os pubis is het schaambeen. Het is dus een blaaskatheter die boven het schaambeen wordt ingebracht. Aan het uiteinde van de blaaskatheter zit een ballon. De ballon wordt opgeblazen en zorgt ervoor dat de blaaskatheter er niet kan uitvallen.
Indicaties : Chronische evacuatie urine 1) Neurologische problematiek : - acute fase van dwarslesie -na CVA -MS - urineretentie bij dementie en agitatie tgv transurethrale sonde 2) Urologische problematiek zonder mogelijkheid tot intermittente of permanente transurethrale sondage : - decubitus of schimmelinfectie bij incontinente patiënten - irritatiedecubitus meatus door langdurige transurethrale sondage - inoperabele chronische prostatitis
Tijdelijke evacuatie urine 1) Postoperatieve urine retentie 2) Letsel plasbuis/genitalia - na kwetsuur door transurethrale sondage - bekkentrauma met ruptuur plasbuis - decubitus van glans of vagina tgv langdurige TUS 3) Peri-operatief ikv urethra chirurgie
Voordelen : - Comfort ( t.o.v. transurethrale katheter ) - Geen kwetsuren van meatus en urethra - Spontane micties blijven mogelijk - Postmictie-residu (PMR) evaluatie zonder echo/bladder scan - Minder infecties = cascade effect minder infectie daardoor minder AB, minder AB geeft minder resistentie en minder resistentie geeft minder infectie - Seksuele activiteit blijft mogelijk - Geen urethrale pijnen - Makkelijker te manipuleren
Nadelen : - Risico bloeding of perforatie (darm/peritoneum) bij plaatsing - Sonde kan uitvallen, uitgetrokken worden - Infecties ( chronische aanwezigheid vreemd lichaam) - Licht verhoogde kans op tumoren blaas bij chronische sps - Bloedingen van het blaasslijmvlies - Verstopping sonde - Mogelijk persisteren incontinentie via transurethraal
Hoe een suprapubische katheter plaatsen? De ingreep gebeurt onder plaatselijke verdoving. Als de patiënt bloedverdunnende medicatie neemt, dan moet die enige dagen voor de ingreep gestopt worden. - Voor de ingreep wordt zo nodig de buik tussen navel en schaambeen geschoren.
- Met behulp van een echo wordt gekeken of de blaas vol genoeg is. Als er al een blaaskatheter aanwezig is, dan zal de blaas via de katheter gevuld worden met steriel water. - Hierna wordt de buik gedesinfecteerd met een ontsmettingsmiddel.
- De arts verdooft de buikwand en maakt een kleine incisie in de verdoofde huid. - Met een holle dikke naald, waar de suprapubische katheter in zit, wordt de blaas aangeprikt.
- Wanneer de blaas is aangeprikt en er urine terugvloeit, wordt de katheter opgeschoven in de blaas en wordt de holle naald teruggetrokken. - De suprapubische katheter wordt daarna nog vastgehecht. De insteekplaats wordt met een afdekkend verband bedekt.
Hoe een suprapubische katheter vervangen? Materiaal : - Cystodrainsonde ch 12 tot ch 20 of siliconesonde ch 12 tot ch 22 of hydrogelsonde ch 20. - Niet-steriele handschoenen - Steriele handschoenen - 2 steriele spuiten van 10ml en optreknaald - Miniplasco aqua 10ml - 2x unidosis isobetadine dermicum 5ml - Instillagel - Flipflo of beenzak of nachtzak 2l - Afdekverband of splitkompres met bedekkend kompres en fixomull - Steriel veld - Steriel kompressen 5x5cm - Bedbescherming of onderlegger
Werkwijze : Voorbereiding = - Pat. zo plat mogelijk leggen - Onderlegger onder pat. leggen - Steriel veld openleggen - Sonde in veld leggen - Eventueel flipflo in veld leggen - Eventueel beenzakje of nachtzak 2l klaarleggen - 1 spuit vullen met 5ml aqua voor cystodrainsonde, 10ml voor een siliconesonde en hydrogelsonde - 2de spuit klaarleggen om ballon te ledigen - Steriele kompressen in veld gooien en isobetadine dermicum opdoen - Instillagel in veld gooien
Uitvoering = - Niet-steriele handschoenen aandoen - Bedekkend verband verwijderen - Ballon ledigen met spuit
Sonde verwijderen
- Steriele handschoenen aandoen -Ontsmetten
Een beetje Instillagel op topje van de sonde spuiten en de rest in de fistel spuiten
Sonde plaatsen
- Kijken of er urine afvloeit - Ballon vullen met water (afhankelijk van het type sonde 5ml of 10ml)
- Nareinigen - Splitkompres opdoen en fixomull aanbrengen of afdekverband aanbrengen
Aandachtspunten : - Probeer de wissel te doen bij een pat. met een volle blaas, klem desnoods de sonde op voorhand af. - Steeds controleren of er urine afloopt, desnoods eens spoelen en aspireren met 50cc fysiologisch water - Indien weerstand bij inbrengen nieuwe sonde : met éénmalige vrouwesonde of voorzichtig met een Tiemannkatheter ( stijve sonde) de fistel opzoeken en dilateren. Nadien de sonde plaatsen. Indien dit niet lukt, de arts verwittigen en evt. samen met een mandrinset ( sonde met voerdraad ) proberen de wissel te doen. - Bij uitvallen van de sonde of wanneer de sonde uitgetrokken werd, zo vlug mogelijk een nieuwe sonde herplaatsen of wanneer dit niet lukt in de fistel een kleine sonde steken om de fistel open te houden. Plaats desnoods een balpen in de fistel.
Wat doen bij een verstopte sonde? Focus op de patiënt voor preventie - Indien lekkage naast de sonde evt. Anticholinergica opstarten - Bij beperkte vochtinname en diurese : verhoog vochtinname - Gebruik van bepaalde kristalliserende medicatie (Ca, Mg, Ammonium) zo mogelijk afbouwen - Maximale mobilisatie stimuleren - Aanpassen materiaal katheter : gebruik evt. een hydrogelsonde (minste kans op verstoppingen) - Indien regelmatig gruis : echografie/cystoscopie voor uitsluiten blaasstenen - Urinekultuur : indien infectie behandelen met gerichte antibiotica bij recidiverende verstopping/koorts/pijn
Vorming van gruis in de urine : Infectie met Proteus Mirabilis/ Proteus Vulgaris/ Providencia stuartii Deze produceren het enzyme urease Urease + ureum ( uit de urine ) Ammoniak Ammonium Urine alkaliseert in alkalische urine zullen opgeloste Ca-fosfaat ( brushiet/apatiet )en Mg-fosfaat (struviet ) neerslaan vorming van gruis en evt blaasstenen Bij geregeld vaststellen van gruis zo nodig cystoscopie plannen
Vragen????