Nefrostomie katheter (NSK)

Transcriptie

1 Nefrostomie katheter (NSK)

2 Inhoudsopgave Waarom een nefrostomie katheter?... 3 Nefrostomie katheter... 3 Inbrengen van de nefrostomie katheter... 4 Redenen voor het plaatsen van een nefrostomie katheter... 4 Voorbereiding... 4 Inbrengen van de nefrostomie katheter... 4 Na de behandeling... 5 Bijwerkingen... 5 Leefregels... 5 Wanneer contact opnemen met het ziekenhuis?... 5 Verzorging van de nefrostomie katheter... 5 Benodigdheden... 5 Verzorgen van de insteekopening... 6 Leefregels... 7 Verwisselen van de nefrostomie katheter... 7 Voorbereiding... 7 Verwisselen van de nefrostomie katheter... 8 Bijwerkingen... 8 Leefregels... 8 Wanneer moet u contact opnemen met het ziekenhuis?... 9 Kunt u niet naar uw afspraak komen?... 9 Adres en telefoonnummer

3 In overleg met uw behandelend arts is er besloten om bij u een nefrostomie katheter (NSK) in te brengen. Deze folder geeft u informatie over het inbrengen van de nefrostomie katheter, de dagelijkse verzorging en het verwisselen van deze katheter. Voor u persoonlijk kan de situatie anders zijn dan hier beschreven is. Als dit het geval is, legt de behandelend arts dit aan u uit. Waarom een nefrostomie katheter? Het plaatsen van een nefrostomie katheter is nodig als de urine niet goed van de nier naar de blaas kan stromen. Dit noemen we obstructie. Een nefrostomie katheter zorgt ervoor dat de urine direct uit de nier naar buiten afgevoerd kan worden. Nefrostomie katheter Een NSK (ook wel een nierdrain genoemd) is een slangetje dat in uw nier wordt aangebracht. Dit slangetje wordt in de nier geplaatst en komt door uw zij naar buiten. De katheter wordt met een hechting aan uw huid vastgemaakt. Aan de katheter zit een opvangsysteem waar uw urine in wordt opgevangen. De katheter wordt op zijn plaats gehouden in de nier doordat er aan het uiteinde van de katheter een krul of ballon zit. De keuze tussen een katheter met een krul of ballon wordt gemaakt door uw behandelend uroloog. 3

4 Inbrengen van de nefrostomie katheter Redenen voor het plaatsen van een nefrostomie katheter Een steen die vast zit in de urineleider. De urine die niet langs deze steen kan, blijft achter in de nier. Hierdoor zet de nier uit. Dit wordt stuwing genoemd en kan pijn veroorzaken. Urine raakt geïnfecteerd. Dit kan schadelijk zijn voor uw nier. In dat geval zal de uroloog met spoed een NSK moeten plaatsen. De gestuwde en ontstoken nier kan dan worden ontlast. Als de infectie met antibiotica tot rust is gekomen, kan de steen verwijderd worden. Als voorbereiding op een operatie aan de nier. Ontlasten van de nier wanneer de urineleider(s) van buitenaf worden dichtgedrukt door. Bijvoorbeeld een gezwel in de onderbuik. Voorbereiding Zo nodig krijgt u voor de ingreep antibiotica. Gebruikt u bloedverdunnende medicijnen? Bijvoorbeeld sintrom, marcoumar, persantin? Geef dit dan door aan uw uroloog. Het is vaak nodig dat u hier tijdelijk mee stopt voor de ingreep. Plaatselijke verdoving U mag gewoon eten en drinken voor de operatie. Algehele narcose U mag niet eten en drinken (nuchter). Meer informatie hierover leest u in de folder Verdoving (anesthesie) bij volwassenen. Regel van tevoren vervoer naar huis. De eerste 24 uur na het inbrengen van de NSK mag u géén voertuig te besturen. Inbrengen van de nefrostomie katheter U wordt opgenomen op de afdeling Dagbehandeling (C52). U meldt zich bij Meldpunt 3C. Bij plaatselijke verdoving wordt de NSK ingebracht op de afdeling radiologie of op de operatiekamer. De huid van de rug en zij worden gedesinfecteerd. Daarna worden de huid en diepere lagen verdoofd met een injectie. Bij algehele narcose wordt de NSK ingebracht op de operatiekamer. Tijdens de ingreep ligt u op uw rug of op buik. Met een echografie wordt de nier in beeld gebracht. Vervolgens wordt met een dunne naald de nier aangeprikt. Dit kan gevoelig zijn. De naald wordt vervangen door de NSK. Om te controleren of de katheter goed ligt, wordt er contrastvloeistof door de katheter gespoten. Dat is zichtbaar op röntgenfoto s. Een NSK die met een krul in de nier ligt, wordt vaak nog extra vastgehecht aan de huid. De katheter wordt afgeplakt met steriele gazen en pleisters. Na de ingreep wordt u teruggebracht naar de verpleegafdeling. 4

5 Na de behandeling Als uw bloeddruk en hartslag goed zijn en u niet misselijk bent, kunt u weer wat eten en drinken. De verpleegkundige geeft u uitleg over de dagelijkse verzorging van de NSK. In principe kunt u na een aantal uren na het inbrengen van de NSK weer naar huis. Bijwerkingen De eerste paar dagen kan uw urine wat rood gekleurd zijn door kleine hoeveelheden bloed in de urine. Dit is een normaal verschijnsel. Bij ingrepen aan de nier kan een bloeding optreden. Meestal stopt zo n bloeding vanzelf. Door het aanprikken van de nier kan er urine gaan lekken. Er komt dan urine buiten de nier terecht. In veel gevallen wordt dit door het lichaam opgelost. Bij het aanprikken van de nier kunnen omliggende organen geraakt worden. Bijvoorbeeld de dikke darm. Soms is dan een operatie nodig, maar dit komt bijna nooit voor. Ondanks dat de NSK goed wordt vastgemaakt, kan de katheter losraken en uit de nier vallen. De katheter moet dan opnieuw worden ingebracht. Soms is het kanaaltje nog heel, wat het inbrengen makkelijker maakt. Leefregels Veel drinken, minstens 2 liter per dag. Dit is om de nier en de urinewegen goed te spoelen. Wanneer contact opnemen met het ziekenhuis? koorts: 38,5 C of hoger; bij pijn in uw zij; als er geen urine in de zak komt (en er geen knik in de slang zit); als u twijfelt dat de katheter verstopt is geraakt. Er loopt dan geen urine in de urine-opvangzak; als de katheter naar buiten zakt of er uit gevallen is; als de insteekopening rood, pijnlijk en ontstoken is. Telefoonnummer polikliniek urologie (024) Buiten kantooruren kunt u contact opnemen met de Spoedeisende hulp, telefoonnummer (024) Verzorging van de nefrostomie katheter Benodigdheden Een nefrostomie katheter heeft speciale verzorging nodig. De verpleegkundige geeft u hier uitleg over. U krijgt een startpakket mee naar huis met voldoende materiaal voor de eerste weken (onder andere beenzakken, nachtzakken, gazen en pleisters). Als de materialen bijna op zijn kunt u telefonisch of via het internet nieuwe materialen bestellen bij het bedrijf die het startpakket heeft geleverd: Hoogland Medical. Dit bedrijf levert de materialen bij u thuis af. 5

6 Verzorgen van de insteekopening De NSK wordt vast geplakt op de huid met doorzichtige, waterafstotende pleister (tegadrem). Hier kunt u mee douchen. De insteekopening van de NSK moet 1 keer per week worden verzorgd. U kunt dit thuis door uw partner of familielid laten doen. Als u alleen woont en er is niemand die de pleister voor u kan verwisselen, dan kunnen wij thuiszorg voor u inschakelen. Geef dit aan bij de verpleegkundige. Bij lekkage en/of pus rond de katheter moeten de gazen en pleister vaker verschoond worden. Verschonen van de gazen en pleister Haal voorzichtig de pleister van uw rug/zijkant. Reinig de huid rondom de insteekopening met water. Zorg dat de huid rondom de insteekopening goed droog is voordat u deze weer afplakt. Dek het slangetje af met een steriel splitgaasje. Zorg ervoor dat het gaas onder de katheter op de huid ligt (zie afbeelding 1). Leg het slangetje in een lus met het afvoerende deel naar beneden (heup/billen). Deze lus voorkomt directie trekkracht op de katheter (zie afbeelding 2). Plaats over deze lus een tweede gaas (zodat lus niet aan de tegaderm vast geplakt komt te zitten) (zie afbeelding 3). Dit alles goed vastplakken met tegaderm, zodat de gazen geheel bedekt zijn (zie afbeelding 4). Zo nodig de katheter extra vastmaken met (papieren) tape op de huid. Als de insteekopening van de katheter rood ziet of zelfs ontstoken is, is het raadzaam de insteekopening dagelijks te verzorgen. Bij een katheter met ballon is de verzorging hetzelfde, alleen hoeft er geen lus gelegd te worden. Voorkom trekkracht op de katheter. Bij dagelijks verwisselen van de pleister en gazen neemt de kans op infectie en huidproblemen, zoals irritatie en ontvelling van de huid toe Let op! De bovenkant van de afbeelding is uw rug, onderkant uw buik, links uw hoofd en rechts uw voeten. 6

7 Leefregels Met een nefrostomie katheter kunt u in principe alles doen. U mag autorijden, fietsen, sporten en werken, maar doe het rustig aan. Bij fysiek zwaardere bezigheden: luister naar uw lichaam. Douchen is geen probleem. In bad gaan of zwemmen wordt afgeraden tenzij uw behandelend arts andere afspraken met u maakt. Gebruikte u voor de ingreep bloedverdunnende medicijnen? Dan mag u deze weer gebruiken als uw urine niet meer bloederig is. Infectie Met een nefrostomie katheter is er kans op een infectie. Dit komt omdat er een open verbinding bestaat tussen de nier en de omgeving. Om infectie te voorkomen is het van belang dat er een goede doorstroming van urine is. Hiervoor moet u: de opvangzak regelmatig legen in het toilet. Wacht dus niet tot de zak overvol zit; als u loopt, zit of ligt, zorgen dat de opvangzak lager hangt dan de nier; veel drinken: minimaal 2 liter per dag. Dit is om te zorgen dat er veel urine wordt geproduceerd; voor en na het loskoppelen of het verwisselen van de opvangzak goed uw handen wassen. Rondom de katheter kan extra weefsel ontstaan (wild vlees). Dat geeft vaak wat extra afscheiding op het gaas. Dit weefsel kan eventueel aangestipt worden met zilvernitraat. Bij lekkage of verstopping van de katheter kijkt u (of de thuiszorg) eerst of er geen knik in de slag of NSK zit. Twijfelt u hierover? Neem dan contact op met polikliniek urologie. Verwisselen van de nefrostomie katheter Als een nefrostomie katheter voor altijd (of voor langere tijd) in het lichaam blijft, wordt deze in principe om de 6 weken verwisseld voor een nieuwe NSK. De afspraak krijgt u thuis gestuurd. De NSK kan verstopt zijn door gruis, steentje of bloedstolsel. Dit kan het wisselen moeilijk maken. In een uitzonderlijk geval lukt het niet de NSK te wisselen. Soms moet u dan opgenomen worden om een nieuwe NSK te plaatsen. Dit komt bijna nooit voor. Voorbereiding U hoeft thuis geen speciale voorbereidingen te doen. Tijdens het onderzoek hoeft alleen de rug bloot te zijn. Het is makkelijk om gescheiden kleding te dragen. Bijvoorbeeld een broek of rok met blouse. Het is aan te raden iemand mee te nemen die u naar huis begeleidt. 7

8 Verwisselen van de nefrostomie katheter Het verwisselen van een NSK gebeurt in het Behandelcentrum C52. U meldt zich bij Meldpunt 3C. De behandeling wordt uitgevoerd door de verpleegkundig specialist of arts-assistent. Er wordt geen verdoving gebruikt. In principe doet het geen pijn. Tijdens de ingreep ligt u op de onderzoekstafel op uw buik. De huid rondom de plaats van de insteekopening op uw rug wordt gedesinfecteerd. Omdat er al een kanaal tussen nier en huid aanwezig is, zijn de NSK wissels in veel gevallen eenvoudig. Via de katheter wordt contrastvloeistof in het urineverzamelsysteem van de nier gebracht. Met doorlichting (röntgenstralen) wordt de katheter in beeld gebracht. Door de katheter wordt een voerdraad opgevoerd tot in de nier. De hechting waarmee de NSK aan uw huid zit, wordt dan verwijderd. Bij goede positie van de voerdraad in de katheter zal over deze voerdraad de oude katheter verwijderd en de nieuwe katheter geplaatst worden. Tijdens de wissel kunt u wel druk in de nier ervaren door het opspuiten van contrastvloeistof in het urineverzamelsysteem van de nier. De eerste NSK is extra vastgezet met een hechting. Na de eerste wissel van de nieuwe katheter, wordt deze niet meer vastgehecht. Na de behandeling kunt u weer naar huis. Bijwerkingen De eerste dagen kan de urine wat rose zijn. Dit is een normaal verschijnsel. Urineweginfectie. Bij uitzondering kan het verzamelsysteem van de nier ten gevolge van de voerdraad tijdens het wisselen gaan lekken, waarbij vervolgens urine buiten de nier kan komen. In veel gevallen wordt dit door het lichaam opgelost. Leefregels Veel drinken, minstens 2 liter per dag. Dit is om de nier en de urinewegen goed te spoelen. 8

9 Wanneer moet u contact opnemen met het ziekenhuis? koorts: 38,5 C of hoger; bij pijn in uw zij; als er geen urine in de zak komt (en er geen knik in de slang zit); als u twijfelt dat de katheter verstopt is geraakt. Er loopt dan geen urine in de urineopvangzak; als de katheter naar buiten zakt of er uit gevallen is; als de insteekopening rood, pijnlijk en ontstoken is; als u na 3 weken nog geen nieuwe afspraak heeft gekregen voor de volgende wissel van de NSK. Neem tijdens kantooruren contact op met de polikliniek urologie, telefoonnummer (024) Buiten kantooruren kunt u contact opnemen met de Spoedeisende hulp, telefoonnummer (024) Kunt u niet naar uw afspraak komen? Geef dit dan zo snel mogelijk door aan de polikliniek urologie. Er kan dan nog een andere patiënt in uw plaats komen. Telefoonnummer polikliniek urologie (024)

10 G834 / Adres en telefoonnummer Canisius Wilhelmina Ziekenhuis Weg door Jonkerbos SZ Nijmegen Polikliniek urologie (B28) Telefoon (024) (bereikbaar van 8.30 tot uur) Website: 10