Voordat je de toets maakt Je gaat een toets maken. Je krijgt vijf teksten en 20 opdrachten. Geef altijd een antwoord! Succes! pagina 1 van 3
Tekst 1 Miljonairs kopen extreem dure siervissen In China gaan miljonairs tegenwoordig niet meer naar een juwelier of een autodealer. Nee, ze geven hun geld uit in een aquariumwinkel. 5 10 Dure vis In Peking, de hoofdstad van China, zwemt een nieuw hebbeding in de aquariumwinkels: de Rode Arowana. De Rode Arowana is één van de zeldzaamste vissen ter wereld. Een volwassen exemplaar kost bijna honderdduizend euro. De Rode Arowana is zo duur, omdat hij in het wild bijna is uitgestorven. De vissen worden wel gekweekt. Maar kwekerijen hebben niet zo veel vissen die jonkies kunnen krijgen. De Rode Arowana Foto: Hendri Leong 15 20 25 Rode Draak Chinezen noemen de vis de Rode Draak. Chinezen geloven dat water en draken geld aantrekken. De Rode Arowana is dus een draak die in het water zwemt. Daar zou je wel eens heel rijk van kunnen worden. Niet zo vreemd dus dat zakenmensen gek zijn op de vis. Een set vissen In China wonen veel miljonairs. Die willen geen dure rashonden of sportauto's meer. Die zijn uit de mode. Ze willen alleen maar de peperdure vis. Een miljonair zegt: 'Ik wil een set van negen Rode Draken. Ik heb er nu al vier en ik wacht totdat er weer nieuwe vissen gekweekt zijn. Mijn vrienden kijken hun ogen uit, want iedereen weet hoe duur die vissen zijn.' Goed verzorgen Veel zakenmensen kopen een jonge Rode Arowana. Die is nog niet zo duur. Als de vis volwassen is, verkopen ze hem voor veel geld. Maar de vis wordt niet zomaar groot; daar moet je wel wat voor doen. Rode Arowana's hebben tropische temperaturen en speciaal eten nodig. Maar zelfs bij de grootste visliefhebbers gaat het wel eens mis. Zoals bij zakenman Liu. Zijn mooiste Draak is dood. Hij zegt: 'Ik ben er kapot van. Nog een half jaar, dan was hij bijna honderdduizend euro waard geweest.' Naar: Algemeen Dagblad, 8 september 2009 pagina 2 van 11 pagina 2 van 3
Waar gaat deze tekst over? A. over aquariumwinkels in China B. over een dure vis in China C. over miljonairs in China Lees: In Peking... kunnen krijgen. (regel 4 t/m 12) Waarom kost de Rode Arowana veel geld? A. omdat de Rode Arowana speciaal eten nodig heeft B. omdat de Rode Arowana in het wild geen jonkies krijgt C. omdat er niet zoveel Rode Arowana s zijn Waarom willen veel rijke Chinezen een Rode Arowana hebben? A. omdat ze al genoeg rashonden en sportauto s hebben B. omdat ze denken dat je van de vissen nog rijker kunt worden C. omdat ze een hele set van Rode Draken willen hebben Lees: Die zijn uit de mode. (regel 18 en 19) Wie of wat wordt bedoeld met die? A. miljonairs B. rashonden en sportauto s C. negen Rode Draken Waarom is zakenman Liu zo kapot van de dood van zijn vis (regel 27)? A. omdat zijn vis de mooiste was B. omdat zijn vis veel geld heeft gekost C. omdat zijn vis veel geld waard was pagina 3 van 11 pagina 3 van 3
Tekst 2 Dikke mensen moeten extra stoel boeken 5 10 15 20 25 30 Heb jij wel eens meegemaakt dat je naast een dikke passagier in het vliegtuig zat? Zo dik dat hij niet in zijn stoel paste, zodat jij tegen het raam Dikke passagier in vliegtuig geplakt zat? Dat is echt geen pretje. Daarom wil vliegmaatschappij KLM dat dikke mensen een tweede stoel boeken. Veilig en prettig reizen Wie niet of niet goed in een stoel past, moet van de KLM een tweede ticket boeken. Volgens de KLM past iemand niet in zijn stoel als de leuningen niet meer op en neer kunnen. Anders komt de veiligheid van de reizigers in gevaar, zegt de KLM. En het is ook prettiger reizen als iedereen goed kan zitten." Andere reden Dikke mensen moeten dus meer betalen. Want dan kan iedereen veilig en prettig reizen. Maar dat is niet de enige reden. Het kost meer kerosine (een soort benzine voor een vliegtuig) om een zwaar vliegtuig te laten vliegen. En dat kost veel geld. Ook kan een vliegtuig maar een bepaald gewicht hebben. Zijn er veel dikke mensen aan boord? Dan kunnen er minder reizigers mee. En dan verdient de vliegmaatschappij minder geld. Eerlijk of oneerlijk? Is de regel dat dikke mensen extra moeten betalen eerlijk of juist oneerlijk? De site Travel.blog.nl heeft het onderzocht. Mensen konden reageren op de stelling Is het terecht van: www.travel.blog.nl om dikke mensen extra te laten betalen voor vliegreizen? Veel mensen zijn het ermee eens. Want, zo zeggen ze, je moet ook extra betalen voor te zware bagage. Dan is het ook eerlijk om te zware mensen extra te laten betalen. Hans Stolp zegt op Travel.blog.nl: Helemaal mee eens! Ik heb zelf 12½ uur naast zo n overgewicht persoon gezeten. Ik had nog maar een halve stoel over. Mijn idee is: tel bij iedereen het gewicht van de persoon en de bagage bij elkaar op. Is dit bij elkaar te zwaar? Dan moet je een overgewicht-boete betalen. Andere mensen zijn het er helemaal niet mee eens. Ze vinden het discriminatie. Zoals Hennie: Vliegmaatschappijen willen winst maken. Daardoor zijn de stoelen vaak smaller geworden. Zelfs mensen die helemaal niet dik zijn kunnen daar niet prettig in zitten. Het is gewoon discriminatie als dikke mensen extra moeten betalen. Ze kunnen er soms ook niks aan doen dat ze zo dik zijn." Naar: http://travel.blog.nl/nieuws, 19, 20 en 30 januari 2010 pagina 4 van 11 pagina 4 van 3
Wanneer moet je van de KLM een tweede vliegtuigstoel boeken? A. als je niet of niet goed in een stoel past B. als je te dicht tegen het raampje aan zit C. als je veiliger en prettiger wilt reizen In de tekst staat een schema. Kijk in het schema. Hoeveel procent van de mensen vindt het niet goed dat dikke mensen meer moeten betalen? A. 2 procent B. 36 procent C. 62 procent Lees: Is de regel... zo dik zijn. (regel 18 t/m 33) Waarom zijn veel mensen het ermee eens dat dikke mensen extra moeten betalen? A. omdat dikke mensen er best wat aan kunnen doen dat ze dik zijn B. omdat een vliegtuigmaatschappij anders te weinig geld verdient C. omdat je ook altijd extra moet betalen als je bagage te zwaar is De KLM wil dikke klanten voor twee stoelen laten betalen. Is Hans Stolp (regel 26) het hiermee eens? A. Ja, en hij vindt dat als je maar een halve stoel hebt om op te zitten, je minder moet betalen. B. Ja, maar hij wil liever dat je een boete krijgt als je samen met je bagage te zwaar bent. C. Nee, want als er veel dikke mensen aan boord zijn, kunnen er minder reizigers mee. pagina 5 van 11 pagina 5 van 3
Tekst 3 Een bijzondere bodybuilder Aditya Dev is 84 centimeter lang en weegt nog geen tien kilo. Elke dag traint hij in een sportschool in India. Aditya Dev is de kleinste bodybuilder van de wereld. Hij staat sinds 2006 in het Guinness Book of Records (een boek met allemaal records). 5 10 15 20 25 Dwerggroei Aditya Dev heeft een vorm van dwerggroei. De verhoudingen van zijn lichaam zijn wel normaal. Maar alles is heel klein. Kleine armen, kleine voeten, klein hoofd. Aandacht Dev is altijd fit geweest. Maar sinds hij echt is gaan trainen, krijgt hij heel veel aandacht. "Ik denk dat ik de sterkste dwerg op aarde ben," zegt Dev. Hij stapt rond op schoenen voor een vijfjarige. Zijn lengte en gewicht heeft hij nooit lastig gevonden. Hij traint met aangepaste gewichten. Ook doet hij aan aerobics en hij danst. Mensen zijn altijd blij om hem te zien. Hij is in veel tv-shows als gast geweest. Gewichttraining Omdat hij zo klein is, mag Aditya Dev geen echte zware Aditya Dev samen met zijn oefeningen doen in de sportschool. Maar verder traint hij zoals trainer in de sportschool iedereen. Hij is wel veel gemotiveerder. Dev begon met makkelijke oefeningen. Zo kon zijn lichaam wennen aan het sporten. Daarna ging hij trainen met gewichten. Dev traint met gewichten van anderhalve kilo. Zo maakt hij zijn spieren steeds sterker. Dansen Dev is niet alleen bezig met bodybuilden. Hij traint ook om danser te worden. Zijn droom is om in het theater te staan. Hij wil veel reizen en optreden met Jazzy-B, een zanger uit India. Vader Anil is heel trots op hem. Hij zegt: "Dev is altijd bijzonder geweest. Maar ik had nooit gedacht dat hij zo beroemd zou worden. Het kon hem nooit wat schelen dat hij zo klein is. Hij is een sieraad voor de familie." Naar: Algemeen Dagblad, 16 oktober 2009 pagina 6 van 11 pagina 6 van 3
Dev is een bijzondere bodybuilder. Waarom is hij zo bijzonder? A. Hij is de eerste bodybuilder in het Guinness Book of Records. B. Hij is de jongste bodybuilder van de wereld. C. Hij is de kleinste bodybuilder van de wereld. Lees: Aditya Dev... klein hoofd (regel 5 t/m 7) Welke vorm van dwerggroei heeft Dev? A. De verhoudingen van zijn lichaam zijn niet goed. B. Hij heeft normale verhoudingen, maar een klein hoofd. C. Hij is heel klein, maar zijn lichaam is wel in verhouding. Lees: Dev is... gast geweest. (regel 9 t/m 15) Waarom krijgt Dev zoveel aandacht? A. omdat hij in veel tv-shows te gast was B. omdat hij klein is, maar wel heel sterk C. omdat hij traint met speciale gewichten Dev denkt dat hij de sterkste dwerg op aarde is. Kijk in de tekst onder 'Dansen'. Wat vindt vader Anil van Dev? A. Het kan hem niet schelen dat Dev zo klein is. B. Hij had altijd al gedacht dat Dev beroemd zou worden. C. Hij vindt Dev bijzonder en hij is heel trots op hem. pagina 7 van 11 pagina 7 van 3
Tekst 4 Wennen aan geluiden Veel baasjes kennen het probleem: een bange hond. Bij een simpel geluid als 'boem' raakt de hond in paniek. Wat kun je doen? We vragen het aan een gedragsdeskundige, Ivonne van Raaij. Zij weet alles van het gedrag van honden. 5 10 15 20 25 30 Veel honden zijn bang voor geluid. Hoe komt dat? Angst voor geluiden kan verschillende oorzaken hebben. Eerst Een bange hond moet je te weten komen of een hond geen lichamelijke klachten heeft. Ook is het belangrijk om te weten hoe oud de hond was toen het probleem begon. Als een hond acht tot twaalf weken is, moet hij kennis maken met geluiden en verkeer. Een jonge hond moet rustig leren reageren op alles wat in zijn omgeving aanwezig is. Dat kun je in die periode leren. Gebeurt dat niet, dan kan een hond bang blijven voor geluiden. Wat kun je doen als een hond bang is? Je moet een hond niet troosten. Dat werkt niet goed. Als je aandacht geeft aan een bange hond, denkt de hond dat angst iets speciaals is. Maar de hond negeren helpt ook niet als hij al langer bang gedrag vertoont. Het is belangrijk dat een hond zich anders gaat gedragen. Het goede gedrag moet beloond worden: je kunt de hond dan bijvoorbeeld iets lekkers geven. Hoe kun je ervoor zorgen dat je hond niet meer bang is voor geluiden? Koop een cd met allerlei geluiden erop. Die kun je bij veel dierenspeciaalzaken kopen of bestellen. Oefen eerst door het geluid zacht te laten horen, zodat de hond net niet in paniek raakt en laat hem zitten. Beloon het zitten met iets lekkers. En, als de hond dat leuk vindt, met iets als een balspelletje. Dat werkt ontspannend. Later zet je het geluid harder. De hond leert dan te gaan zitten als hij geluiden hoort. Waarom moet een hond juist gaan zitten bij geluid? Zitten is een rustige houding. En als een hond zit, zal hij ook niet vluchten of zich verschuilen. Hoe kun je de therapie het beste inzetten? Oefen veel met de cd, maar steeds kort. Zet het geluid langzaamaan harder. En oefen buiten eerst vaak in dezelfde omgeving. Als een hond daar goed op reageert, kun je op andere plekken gaan oefenen. Naar: Algemeen Dagblad, 9 juli 2009 pagina 8 van 11 pagina 8 van 3
Lees: Veel honden... voor geluiden. (regel 5 t/m 11). Stel je voor: je hebt een hondje van acht weken oud. Je wilt het hondje mee naar buiten nemen. Wat zou Ivonne van Raaij daarvan vinden? A. Dat kun je beter niet doen. Hij is nog te jong om kennis te maken met het verkeer. B. Het is een goed idee, want dan kan de hond rustig leren reageren op allerlei geluiden. C. Het kan alleen als je heel zeker weet dat de hond geen lichamelijke klachten heeft. Lees: Wat kun... lekkers geven. (regel 12 t/m 17). Als een hond schrikt van een harde knal, is het dan goed om de hond te troosten? A. Ja, je moet een hond speciale aandacht geven als hij bang reageert. B. Nee, je moet een hond belonen als hij zich anders gaat gedragen bij geluid. C. Troosten mag alleen als de hond al heel lang bang gedrag vertoont. Lees: Hoe kun... geluiden hoort. (regel 18 t/m 23). Stel je voor: je wilt een hond trainen om minder bang te zijn voor geluiden. Wat moet je dan volgens Ivonne van Raaij als eerste doen? A. De hond leren zitten voordat je een speciale cd met geluiden opzet. B. Met een geluiden-cd gaan oefenen en de hond veel belonen. C. Met de hond op veel verschillende plekken een balspelletje doen. Lees: Hoe kun... gaan oefenen. (regel 27 t/m 30). Stel je voor: je hebt thuis geoefend met de geluiden-cd. Wat moet je daarna gaan doen? A. Met de hond buiten gaan oefenen op steeds dezelfde plek. B. Met de hond gaan oefenen bij een dierenspeciaalzaak. C. Meteen op veel verschillende plekken gaan oefenen met de hond. pagina 9 van 11 pagina 9 van 3
Tekst 5 Als ik de baas zou zijn Als ik de baas zou zijn van het journaal Dan werd meteen het nieuws een heel stuk positiever De hele wereld werd meteen een beetje liever Want ik negeerde alle narigheid totaal 5 10 15 De grote mensen op 't journaal staan vaak te zeuren Nou ja, dat zal soms ook wel best 's nodig zijn Maar wat ik graag op tv zou zien gebeuren Dat is nieuws waarvan je denkt: 'Ha fijn' De eerste lammetjes in maart, een mooi rapport voor Kees Verstegen De hond van tante Jo heeft negen kinderen gekregen Hoera, hoera Een gratis taxi die de kinderen naar school brengt in de regen Hoera, hoera Kinderbedtijd wordt verschoven van half acht naar kwart voor negen Hoeraaaa! De grote mensen doen aan vrolijkheid maar weinig Dus kijk ik af en toe 'ns naar het Jeugdjournaal Maar dat is meestal bijna net zo chagrijnig Oh, 'k word niet goed, is er een dokter in de zaal? Bron: kvk.vara.nl, artiest: Kinderen voor Kinderen, solist: Suzanne Becht, album: Kinderen voor Kinderen 5, 1984 In regel 4 staat: 'Want ik negeerde alle narigheid totaal'. Welke zin betekent hetzelfde? A. Want ik doe net of er geen nare dingen gebeuren B. Want ik vind het belangrijk om alles te weten C. Want ik vind nare dingen helemaal niet leuk Opdracht 19 en 20 staan op de volgende pagina. pagina 10 van 11 pagina 10 van 3
De 'ik' in het lied wil dat er alleen maar positieve onderwerpen in het journaal komen. Kijk naar het woordenweb. Wat kun je niet in het woordenweb invullen? eerste lammetjes in maart hond van tante Jo heeft negen jonkies gekregen Positieve onderwerpen gratis taxi naar school als het regent A. grote mensen doen weinig aan vrolijkheid B. kinderbedtijd verschoven van half acht naar kwart voor negen C. mooi rapport voor Kees Verstegen Lees: De grote mensen... in de zaal. (regel 16 t/m 19) Wat is volgens dit lied het verschil tussen het Jeugdjournaal en het gewone journaal? A. De mensen bij het Jeugdjournaal zijn chagrijniger. B. Er is weinig verschil, het is bij allebei vaak slecht nieuws. C. Het Jeugdjournaal heeft veel meer vrolijk nieuws. pagina 11 van 11 pagina 11 van 3