3.5. Werkstuk door een scholier 1384 woorden 27 maart keer beoordeeld. Inhoudsopgave

Vergelijkbare documenten
I n h o u d Tim Jaarsveld

We proberen dit alles ( en nog veel meer) te onderzoeken aan de hand van een onderzoeksvraag, die luidt:;

IEDEREEN AANBOORD! HET RUIMTESTATION GAAT WERELDWIJD

Assemblage ISS opent perspectieven voor Europa

De mens verovert de ruimte

Eindexamen vmbo gl/tl Nederlands I

Slide 1. Slide 2. Slide 3. Slide 4

Praktische opdracht ANW Ruimtereizen

KONINKLIJKE NEDERLANDSE BOND van FILATELISTENVERENIGINGEN. RICHTLIJNEN ASTROFILATELIE Pag. 1

Klas: L3e. Groep: 4. Namen: - Martin Speksnijder - Eric de Vrij - Carlo Bilardie. L - Barry Perfors - Mischa in t Hout. L

SPACESHUTTLE STS-126 SPECIAL aangeboden door SPACE.Cweb.NL - All rights reserved

Ruimtetoerisme Binnenkort realiteit? Lore De Brabander

De mens verovert de ruimte!

Kramat bvba Hulshoutsesteenweg Westerlo - Belgium Tel./fax.: +32 (0) Wettelijk Depot: D/2012/7085/16 Nur: 283

Inhoud. 1. Algemenen weetjes 2. Reizen naar Mars 3. Ruimtestations 4. Satellieten 5. Ruimtesondes 6. Waarom een werkstuk over ruimtevaart?

Verslag Anders De ruimtevaart. De ruimtevaart. Verslag door Marie 2016 woorden 20 september keer beoordeeld. 1. start van de ruimtevaart

Het International Space Station. ISS (juni 2006)

Praktische opdracht Geschiedenis De eerste maanlanding

Auditieve oefeningen bij het thema: de ruimte

Werkstuk ANW Ruimtevaart-projecten

André Kuipers missie PromISSe naar ISS

Heb je wifi in de ruimte?

Deze nieuwsbrief wordt u aangeboden door Space.Cweb.NL en mag vrijelijk verspreid worden met vermelding van bron. Geschreven door Jeroen Wouda, foto

DOEL VAN HET ONDERZOEK:

DE ONTDEKKING VAN DE AARDE

t Ruimtekabinet De Vlaamse podcast over ruimtevaart en ruimtewetenschappen Aflevering 1: interview met Astronaut Dirk Frimout transcript

Apollo 9. De Eerste Lunar Module Test

BASISSCHOOL GROEP 7/8 ASTRONAUTENVOER

Noten schieten 9 april 2009

THEMA 1 MENS & AARDE. LES 1 De aarde als systeem. Deze les gaat over: Bij dit thema horen ook:

Keuzeopdracht door een scholier 1860 woorden 16 oktober keer beoordeeld

6,1. Praktische-opdracht door een scholier 3508 woorden 23 maart keer beoordeeld

21 ste eeuw: De mensheid verkent het zonnestelsel

DELTA Een veelzijdig experimentpakket

DORST IN DE OORLOGSJAREN.

PERSBERICHT. De aarde door de lens van de E-3. until XX , 7am CET. Olympus viert verjaardag met ruimteproject

Astronautenpak groep 7-8

Secundaire Scholen De Wedstrijd

PERSBERICHT. Onderzoeksraad waarschuwt Boeing voor mogelijke gebreken in radiohoogtemeter Boeing

Auditieve oefeningen bij het thema: de ruimte

Praktische opdracht ANW Geschiedenis van de Ruimtevaart

SPACESHUTTLE RETURN TO FLIGHT

Samenvatting. Verlies van controle over de richtingsbesturing tijdens waterlanding, Consolidated PBY-5A Catalina

RES GESTA PAR EXCELLENTIAM

Chr. Oranjevereniging Marken en Oranje Herdenking 4 mei 2017 Thema: Verhalen van de oorlog

6,4. Werkstuk door een scholier 2403 woorden 17 mei keer beoordeeld

Slaagt de valk in wat het veer nooit kon?

Shenzhou-5: China s eerste bemande ruimtevlucht

Brandstof voor de raket Raketten

ALGEMENE GEGEVENS SAMENVATTING. Nummer voorval: Datum, tijd 1 voorval: 24 mei 2010, uur

Wat leuk dat je gaat vliegen met Transavia!

MISSION X Logboek leerlingen

Introductie Ruimtemissie Rosetta

inhoud IK ZEI JE TOCH BOB: EET NIET TEVEEL BRUINE BONEN.

Werkstuk Biologie Kleurenblind

Powered by ESA NEMO NSO SPACE EXPO WNF DE ISS-KRANT. Introductieles bij het project Ruimteschip Aarde VOORTGEZET ONDERWIJS. Science Center NEMO/NSO

Het was aan boord van mijn geliefde Karel Doorman. We hadden een sortie met enkele kisten gevlogen en kwamen uiteraard weer op landen.

Geschiedenis van de ruimtevaart

Projectboekje ruimte Oudste kleuters

Gemaakt door Nico van Dam, t.b.v december 2006.

ONTMOETEN KENNY KOKEN

Geen uitstoot meer. Wubbo Ockels gaat elektrisch. Werknemers opgelet! 1500 euro om jezelf te ontwikkelen

Samenvatting. Botsing in de lucht tijdens de training voor een luchtvaartvertoning

ONTMOETEN KENNY KOKEN

LUCHTPOST NAAR DE WEST. De KLM folder voor de te maken Kerstpostvluaht naar Ned. West Indië.

MINISTERE DES COMMUNICATIONS ET DE L INFRASTRUCTURE MINISTERIE VAN VERKEER EN INFRASTRUCTUUR

Ruimtevaart voor ons allen NASA EN NEDERLAND

Verslag onderzoeksmissie Storimans

Scriptie Natuurkunde Het ruimtestation Mir

Werkstuk ANW Spaceshuttle

Ons milieu, een kostbaar goed

inhoud blz. De zeppelin 1. Graaf von Zeppelin 2. Hoe vliegt een zeppelin? 3. Zeppelin of blimp 4. De ramp met de Hindenburg 5. Filmpjes Pluskaarten

6,7. Werkstuk door een scholier 2783 woorden 19 februari keer beoordeeld. Intro


Ik wens u veel plezier toe bij het lezen van mijn verhaal!

OasISS: de ruimtemarathon van Frank De Winne

BEMANNINGSLEDEN STS-120 SPACESHUTTLE DISCOVERY

TO BOLDLY GO WHERE NO ONE HAS GONE BEFORE... EEN NIEUWE KOERS IN HET WETENSCHAPPELIJK RUIMTEONDERZOEK

MICHIEL MOL SPACE EXPEDITION CORPORATION. worden de KLM van de ruimtevaart 'NIEUWE TRENDS, NIEUWE TECHNIEKEN'

Vliegtuigen. Inleiding. De geschiedenis van het vliegtuig

Dutch Soyuz Mission DELTA Operationele aspecten

Martinair DC-8 verongelukt bij Colombo (Sri Lanka)

Scriptie ANW Neil Armstrong

Een ruimteblik op gezondheid en duurzaamheid

Launch. Count resume. back. De lancering. MET (mission elapsed time) Scherm, knopjes, klavier, schakelaars. Wie is aan de beurt. Wat wordt er gezegd?

Begrijpend lezen Strategie 3 en 4. Extra oefenen Niveau B

De droom. De sneeuw dwarrelt in de ruimte.

Handleiding Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau B

Praktische opdracht ANW Geschiendenis van de ruimtevaart

Een zwevend onderzoekslaboratorium

na ons de zonvloed vs :02 Pagina 3 Na ons de zondvloed Aspecten van overbevolking Paul Gerbrands

Fijnmechanisch ontwerper

Powered by ESA NEMO NSO SPACE EXPO WNF RETOURTJE RUIMTE. Introductieles bij het project Ruimteschip Aarde

Actuele opdracht leesvaardigheid Wie wil er een enkeltje Mars? februari vmbo-gt Inleiding

Het vergeten monument Halifax DT-694 in het Sweibergerbos; lokaal beter bekend als Soeterknip

Waarom worden mannen kaal?

SPACE CONNECTION #36. DOSSIER Het internationaal ruimtestation ISS. September 2001

EURO SPACE CENTER. uw evenement, het hoofd tussen de sterren.

Hoofdstuk 2 Missie naar de ruimte

Lancaster ED470. Wie, wat, waar en hoe?

Transcriptie:

Werkstuk door een scholier 1384 woorden 27 maart 2004 3.5 23 keer beoordeeld Vak ANW Inhoudsopgave Voorwoord H1 Columbia ontploft bij het landen H2 Bemanning tijdens de laatste vlucht H3 De videobeelden van De Columbia H4 De experimenten Bronvermelding Voorwoord Het onderwerp De Columbia sprak mij aan omdat er voor mij nog veel onduidelijkheid was over deze spaceshuttle en het ongeluk ervan. In mijn werkstuk behandel ik verschillende onderwerpen die met het ongeluk te maken hebben zoals de zeven omgekomen bemanningsleden, de eerste videobeelden van het ongeluk en de experimenten die zich aan boord bevonden. H1 Columbia ontploft bij het landen De shuttle, die 16 januari was gelanceerd, zou om 15.16 uur (onze tijd) landen op het Kennedy Space Center in Florida. Rond 15.00 uur raakte het vluchtleidingscentrum van de NASA het contact met de Columbia kwijt. De NASA had geen radiocontact met de bemanning, bestaande uit zes Amerikanen, onder wie twee vrouwen en een Israëliër, en kreeg ook geen gegevens meer binnen over de voortgang van de vlucht. De shuttle was op dat moment op 63 kilometer hoogte. De Columbia was 16 dagen eerder de ruimte ingegaan voor verschillende wetenschappelijke onderzoeken, waarvan 3 Nederlandse. De Columbia was op dat moment het oudste ruimteschip van de NASA en werd in 1981 voor het eerst de ruimte ingeschoten. 20 Minuten voor de landing moet de snelheid van de ruimteveer teruggebracht worden van ongeveer 29.000 (ongeveer 6x de snelheid van het geluid) naar 1.000 kilometer per uur. Hierdoor ontstaat een enorme hitte. Op 16 minuten voor de landing ontploft het ruimteschip. Er waren verschillende oorzaken mogelijk. Bij de lancering was de linkervleugel geraakt door een los stuk schuim, wat de linkervleugel beschadigd zou kunnen hebben. Ook zou door het losraken van keramische tegels, tegen de hitte, de oorzaak kunnen zijn. De derde optie is dat de Columbia geraakt zou zijn door afval in de ruimte. https://www.scholieren.com/verslag/15659 Pagina 1 van 5

De brokstukken van de shuttle Dat de Columbia in meerdere stukken is gebroken, was volgens deskundigen te zien aan het aantal condensstrepen in de atmosfeer. Er zijn in het noorden en oosten van Texas brokstukken neergekomen. De inwoners van die gebieden werden meteen gewaarschuwd door de NASA over de brokstukken, om er niet in de buurt te komen omdat er giftige brandstof aan boord was. Op 20 maart wordt gemeld dat de zwarte doos in Texas is gevonden. H2 Bemanning tijdens de laatste vlucht De bemanning tijdens de laatste vlucht bestond uit 2 vrouwen en 5 mannen, waarvan 1 uit Israel. Gezagvoerder: Rick Husband, US, Luchtmachtpiloot met 3800 vlieguren. In 1999 vloog Rick Husband in de Space Shuttle Discovery. Piloot: William McCool, US, 41 jaar, marineofficier en sinds 1996 deelnemer aan het astronautenprogramma van de NASA. Dit was zijn eerste vlucht met de Space Shuttle. Onderzoeker: Kalpana Chawla, US, 42 jaar.zij werd geboren in Karnal, een plaats 100 kilometer boven Delhi in India. Ze emigreerde in 1980 naar de VS en solliciteerde in 1988 bij de NASA. Zij vloog één keer eerder mee met een shuttle. Onderzoeker: Laurel Clark, US. 41 jaar, chirurg bij de Amerkaanse marine, die haar opleiding volgende bij het elitekorps Navy Seals. Payload Specialist: Ilan Ramon, Israël. Luchtmachtpiloot en veteraan van de Oktoberoorlog van 1973 en van de invasie in Libanon van 1982. De moeder van Ilan Ramon overleefde Auschwitz Hij had een tekening bij zich van de aarde gezien vanuit de maan, gemaakt door een in Auswitz omgekomen Tsjechisch jongetje. Onderzoeker: David Brown, US, 46 jarige US. Studeerde medicijnen en werd later testpiloot. Hij werkte sinds 1996 voor de NASA. Payload Commander: Michael Anderson, US, 43 jaar. Hij vloog in 1998 met de Space Shuttle Endeavour die aan het Russische ruimtestation Mir werd gekoppeld. H3 De videobeelden van de Columbia Nederlandse Apachevliegers filmden de laatste momenten van de spaceshuttle Columbia Twee Nederlandse Apachevliegers hebben, naar wat op 13 februari bleek, de laatste momenten van de boven Texas verongelukte spaceshuttle Columbia gefilmd. De Apaches vlogen 1 februari, de dag van het ongeluk, boven Texas voor een militaire een schietoefening. De gemaakte beelden zijn nog dezelfde dag naar de NASA gestuurd. Deze maakte vervolgens pas bijna 2 weken later openlijk melding van de video. De Apaches van vliegbasis Gilze-Rijen van de Koninklijke Luchtmacht waren op 1 februari bezig met de landing voor een schietoefening boven Texas toen ze de Columbia als een meteorietenregen de dampkring binnen zagen komen. Ik zag dat het nooit goed kon zijn, hij kwam zo ongelooflijk snel de dampkring binnen. We hebben direct de videocamera in werking gesteld. Majoor Emco Jellema, per 1 april de nieuwe commandant van het Nederlandse Apache Detachement in de Verenigde Staten zat achterin de cockpit van de gevechtshelikopter. Op de video kun je natellen hoeveel brokstukken er van de spaceshuttle https://www.scholieren.com/verslag/15659 Pagina 2 van 5

afkwamen. Vele tientallen, misschien wel honderd! De shuttle is op de beelden bijna niet meer te herkennen, maar de kwaliteit is perfect. De gemaakte video van de Nederlandse apachevliegers heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het onderzoek naar het ongeluk met de Columbia. Op de video staan de exacte tijd en kijkrichting vermeld (zie onder). H4 De experimenten De vlucht STS-107 van de Columbia was een wetenschappelijke missie, de eerste in drie jaar. Oorspronkelijk was de vlucht gepland voor het jaar 2000, maar hij werd steeds uitgesteld. Omdat het lang geleden was dat zoveel experimenten tegelijk aan boord mee konden, waren de verwachtingen van wetenschappers nu hoog. Daarom is de ramp van de shuttle voor hun een extra zware tegenslag. De Nederlandse experimenten Het verongelukte ruimteveer had meer dan tachtig experimenten aan boord, waarvan drie Nederlandse. Alle onderzoeksgegevens gingen verloren. De Nederlandse experimenten waren: ~Aorta, een bloeddrukonderzoek van de Universiteit van Amsterdam; ~Bones, een onderzoek naar botontkalking (osteoporose) van de Vrije Universiteit; ~Biokin, van het Groningse bedrijf Bioclear. Vooral Aorta en Bones waren belangrijk, omdat ze het bewijs moesten leveren voor wetenschappelijke theorieën. Dr. Rolf de Groot reageerde geschokt. Want de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA geeft wetenschappelijke vluchten een lage populariteit. De aanvoer van nieuwe bemanningsleden, voedsel en bouwmaterialen naar het International Space Station (ISS) was een belangrijker doel. Dr. Rolf de Groot van de stichting Space Research Organization Netherland (SRON), de coördinator van het Nederlandse ruimteonderzoek, ergert zich aan opmerkingen dat bemande wetenschappelijke ruimtereizen overbodig zijn. "Tweederde van het Europese onderzoek gebeurt tijdens onbemande vluchten. Maar soms moeten mensen het wetenschappelijk bewijs van theorieën leveren. De Columbia Na een ruimtevlucht van 16 dagen zou de spaceshuttle Columbia terugkeren naar de aarde. Maar toen het toestel de dampkring binnenvloog, ging er iets mis. Het ruimteveer brak in stukken uiteen, deze zeven bemanningsleden kwamen om. De laatste minuut (Kijk even naar de tijd en de gebeurtenis) https://www.scholieren.com/verslag/15659 Pagina 3 van 5

TIJD (GMT) # SEQUENCE LATITUDE LONGITUDE gebeurtenis HOOGTE SNELHEID 13:58:48 66-67 - - Linker wiel temperatuur- en druksensor 2 vallen uit 206403 ft Mach 18.99 13:58:54 68 33.57505-101.0413 Linker (buiten) band temp 2 valt uit 205553 ft Mach 18.86 13:58:56 69 33.54052-100.9311 BFS Fout Melding de wieldruk valt weg. (laatste bericht) 205311 ft Mach 18.83 13:59:06 70 33.36957-100.3839 Linker landingsgestel reageert niet op signalen. 204336 ft Mach 18.68 13:59:22 70.5 - - Systeem 2 linker remleiding ventilatiesensor start sterk te dalen en valt uit. - - 13:59:30 71-72 32.95608-99.04132 Start bijsturen shuttle.motoren blijven aan tot ongeluk. 200767 ft Mach 18.16 13:59:31 73 - - Maximale hoek is links -8.11 graden rechts -1.15 graden - - 13:59:32 73.5-82 - - Diverse sensoren vallen uit. - - 13:59:32 83 - - Laatste geldige data van shuttle en verongelukt. - - Het nut van de experimenten "Een verblijf in de ruimte is als een extreem snel verouderingsproces op aarde. De spiermassa van de mens neemt af, zijn hartritme en de evenwichtsorganen raken verstoord", legt De Groot uit. "Onderzoek naar de oorzaken kun je op aarde uitvoeren bij oude mensen, maar dan is er sprake van een combinatie van verschillende kwalen. Een astronaut is supergezond, de ideale proefpersoon." Ook het argument dat ruimtereizen te duur zouden zijn, is volgens De Groot niet reëel. "Als je de totale kosten van de lancering van een ruimteveer afzet tegen het geld dat aan wetenschappelijk onderzoek aan boord wordt uitgegeven, gaat het om een relatief klein bedrag. Op de lange duur heeft de gezondheidszorg alleen maar voordeel van dit soort reizen." Door de ramp is tijd en geld verloren gegaan. De getroffen universiteitenverstigen hun hoop nu op de ruimtevlucht van André kuipers die in oktober van dit jaar met een Russische Sojoez-raket meegaat. De drie bemanningsleden nemen waarschijnlijk twintig Nederlandse onderzoeken mee de ruimte in. Het Aorta-onderzoek kan dan toch nog worden uitgevoerd, alleen moeten de onderzoekers het deze keer doen met drie proefpersonen in plaats van zeven. Ook is het verblijf in de ruimte veel korter dan de 16 dagen die de verongelukte crew van de Columbia in gewichtloze toestand doorbracht. Waarschijnlijk krijgt ook Bones, het Amsterdamse onderzoek naar botontkalking, een nieuwe kans. Het is een belangrijk experiment voor de zoektocht naar behandeling van osteoporose, dat door de steeds groter wordende vergrijzing een probleem is dat voorlopig blijft toenemen. Bronvermelding foto s: Koninklijke Luchtmacht en Visumar http://www.urania.be/dossiers/columbia/index.php www.rtl4.nl [jaaroverzicht-dossier Columbia] http://www.bbc.co.uk www.cnn.com www.rnw.nl/wetenschap/html/columbia030208.html www.delta.tudelft.nl/jaargangen/ 35/5/07desgevraagdcolumbia.html https://www.scholieren.com/verslag/15659 Pagina 4 van 5

www.mindef.nl/nieuws/nieuwsberichten/ 140203_apachevliegers.html www.space.cweb.nl/sts107timeline_03.html http://members.chello.nl/abrinkke/sterrijk/columbia/home.htm [mediaplayer] https://www.scholieren.com/verslag/15659 Pagina 5 van 5