Kantoorinrichting en lichamelijke klachten Overzicht 1. INLEIDING 2. INRICHTING VAN DE KANTOORRUIMTE 3. SICK BUILDING SYNDROOM 4. WAT DOE JE ALS IPA? 22/01/2019 KANTOORINRICHTING EN LICHAMELIJKE KLACHTEN 2 1
01 INLEIDING 22/01/2019 KANTOORINRICHTING EN LICHAMELIJKE KLACHTEN 3 INLEIDING Probleem toenemende activiteit in kantooromgevingen klachten van werknemers die zich uiten in gezondheidsklachten, ontevredenheid en absenteïsme invloed van de werkomgeving en arbeidsomstandigheden symptomen / klachten kunnen zich individueel uiten in verschillende omstandigheden om verschillende redenen. Dit maakt het moeilijk om Sick Building Syndroom te identificeren en aan te pakken. 22/01/2019 KANTOORINRICHTING EN LICHAMELIJKE KLACHTEN 4 2
INLEIDING Doel systematische en multidisciplinaire benadering van werknemers met klachten knelpunten in een kantooromgeving identificeren gerichte maatregelen formuleren om de fysieke en psychosociale werkomgeving van de werknemers te verbeteren 22/01/2019 KANTOORINRICHTING EN LICHAMELIJKE KLACHTEN 5 INLEIDING Wettelijk kader Codex, boek III, titel 1: Basiseisen betreffende arbeidsplaatsen De oppervlakte, de hoogte en het luchtvolume van de lokalen waarin gewerkt wordt zijn van die aard dat de werknemers hun werk kunnen uitvoeren zonder risico voor hun welzijn. De volgende voorschriften worden toegepast: de lokalen zijn ten minste 2,5 m hoog; iedere werknemer beschikt over een werkelijke ruimte van tenminste 10 m³; iedere werknemer beschikt over een vrije oppervlakte van tenminste 2 m². 22/01/2019 KANTOORINRICHTING EN LICHAMELIJKE KLACHTEN 6 3
INLEIDING Wettelijk kader Afwijkingen mogelijk indien het is technisch en objectief niet mogelijk deze normen na te leven of dit kan om gegronde redenen niet worden geëist; uit de resultaten van de risicoanalyse blijkt dat door deze normen niet toe te passen de veiligheid en de gezondheid van de werknemers niet in het gevaar kan komen of dat deze kan worden gewaarborgd door alternatieve preventiemaatregelen toe te passen; er worden alternatieve preventiemaatregelen getroffen die voorzien in een gelijkwaardig beschermingsniveau; de bevoegde preventieadviseur heeft een voorafgaand advies en het Comité heeft een voorafgaand akkoord gegeven over de risicoanalyse en de preventiemaatregelen. 22/01/2019 KANTOORINRICHTING EN LICHAMELIJKE KLACHTEN 7 02 INRICHTING VAN DE KANTOORRUIMTE 22/01/2019 KANTOORINRICHTING EN LICHAMELIJKE KLACHTEN 8 4
TYPE KANTOOR Cellenkantoor Voordelen privacy goede concentratie mogelijk statussymbool minder visuele afleiding individualiseerbaar individuele regeling van temperatuur, licht minder lawaai 22/01/2019 KANTOORINRICHTING EN LICHAMELIJKE KLACHTEN 9 TYPE KANTOOR Cellenkantoor (afgescheiden privékantoren) Nadelen niet economisch nodigt niet uit tot samenwerken geen sociale controle drempelvrees moeilijkere communicatie 22/01/2019 KANTOORINRICHTING EN LICHAMELIJKE KLACHTEN 10 5
TYPE KANTOOR Coconkantoor (communicatie & concentratie) Voordelen goede combinatie communicatie / concentratie Nadelen niet economisch nodigt niet uit tot samenwerken geen sociale controle drempelvrees moeilijkere communicatie 22/01/2019 KANTOORINRICHTING EN LICHAMELIJKE KLACHTEN 11 TYPE KANTOOR Groepskantoren (4 tot 12 werkplekken in een open ruimte) Voordelen relatief goede combinatie communicatie / concentratie Economischer makkelijkere communicatie Nadelen concentratie staat meer onder druk nodigt weinig uit tot samenwerken weinig sociale controle zekere drempelvrees 22/01/2019 KANTOORINRICHTING EN LICHAMELIJKE KLACHTEN 12 6
TYPE KANTOOR Landschapskantoor (meer dan 12 werkplekken in een ruimte) Voordelen rangverschillen minder uitgesproken optimaal gebruik van IT (bekabeling) economisch ruimtewinst geen drempelvrees bevorderen communicatie tussen de mensen 22/01/2019 KANTOORINRICHTING EN LICHAMELIJKE KLACHTEN 13 TYPE KANTOOR Landschapskantoor (meer dan 12 werkplekken in een ruimte) Nadelen weinig privacy; lawaaihinder; centrale regeling van fysische omgevingsparameters zal voor klachten zorgen; minder mogelijkheden voor een aangepaste opstelling (veelal geschakelde tafels). 22/01/2019 KANTOORINRICHTING EN LICHAMELIJKE KLACHTEN 14 7
TYPE KANTOOR Dynamische kantoorinrichting (doorbreken sedentarisme) Minder zitten en meer wandelen Lay-out Verschillende taken in een verschillende ruimte en een verschillende houding Werknemers spontaan van werkplek laten wisselen Sedentarismebeleid Nudging Kantooretiquette Sensibiliseren en motiveren 22/01/2019 KANTOORINRICHTING EN LICHAMELIJKE KLACHTEN 15 02 RELATIE TUSSEN WERKOMGEVING EN FYSIEKE KLACHTEN 22/01/2019 KANTOORINRICHTING EN LICHAMELIJKE KLACHTEN 16 8
RELATIE TUSSEN WERKOMGEVING EN FYSIEKE KLACHTEN Ergotool Zelfscreening Online self assessment tool Risicoanalyse beeldschermwerk Primaire doelstelling Gezonde werkomgeving scheppen Advies geven over een gezonde werkpostopstelling Training geven over gezond beeldschermwerk Secundaire doelstelling Dataverzameling voor wetenschappelijk onderzoek (Carole van den Heuvel, Philippe Kiss, Marc De Meester; Securex Health & Safety Universiteit Gent) 22/01/2019 KANTOORINRICHTING EN LICHAMELIJKE KLACHTEN 17 RELATIE TUSSEN WERKOMGEVING EN FYSIEKE KLACHTEN Data verzameld in 2017 2018 Vlaanderen, Wallonië en Brussel Private en publieke sector 4404 deelnemers Participatiegraad <40% 56,5% vrouwen Leeftijd: gemiddeld 39,3 jaar (16 68 jaar) Studie baseert zich volledig op de bevraging van de Ergotool, er werden geen objectieve metingen van het binnenklimaat van de kantoren uitgevoerd 22/01/2019 KANTOORINRICHTING EN LICHAMELIJKE KLACHTEN 18 9
RELATIE TUSSEN WERKOMGEVING EN FYSIEKE KLACHTEN Gevraagd naar: Grootte van het kantoor Al dan niet met vaste werkpost Omgevingsfactoren Ventilatie Kunstverlichting Luchtkwaliteit Temperatuur Storend lawaai Fysieke klachten Oogklachten Terugkerende hoofdpijn 22/01/2019 KANTOORINRICHTING EN LICHAMELIJKE KLACHTEN 19 RELATIE TUSSEN WERKOMGEVING EN FYSIEKE KLACHTEN Resultaten Vaste werkplek in open landschapskantoor komt meeste voor (34,6% respondenten) Meeste klachten over omgevingsfactoren komen voor bij mensen die werken aan een vaste werkplek in open landschapskantoor Thuiswerkers zijn nog het beste af Trend: Meer en meer mensen werken in een open landschapskantoor, dus meer klachten worden verwacht Medewerkers met klachten over onvoldoende ventilatie, slechte kunstverlichting en te droge binnenluchtklagen het meest over hoofdpijn en oogklachten 22/01/2019 KANTOORINRICHTING EN LICHAMELIJKE KLACHTEN 20 10
05 WAT DOE JE ALS IPA 22/01/2019 KANTOORINRICHTING EN LICHAMELIJKE KLACHTEN 21 WAT DOE JE ALS IPA? Inrichting van het kantoor Correcte werkpostopstelling Juiste type werk in de juiste omgeving Vermijden van storend lawaai telefoon; airco en verluchtingssystemen; kantoormachines; menselijke uitspraak en de verstaanbaarheid ervan 22/01/2019 KANTOORINRICHTING EN LICHAMELIJKE KLACHTEN 22 11
WAT DOE JE ALS IPA? Verbeteren van de akoestische condities oppervlakte volume aantal werkplaatsen hoogte van de vloer tot het plafond materiaal van het plafond materiaal van de vloer hoogte van de verdelers tussen werkplaatsen materiaal van de verdelers tussen de werkplaatsen 22/01/2019 KANTOORINRICHTING EN LICHAMELIJKE KLACHTEN 23 WAT DOE JE ALS IPA? Enkele akoestische tips een verdeling tussen werkposten door panelen een afwerking van het oppervlak van het plafond, muur en vloer met hoog absorberend materiaal een maskerend geluid isolatie zodat gesprekken niet hoorbaar zijn tussen lokalen 22/01/2019 KANTOORINRICHTING EN LICHAMELIJKE KLACHTEN 24 12
WAT DOE JE ALS IPA? Waar moet je op letten: Ventilatiesysteem: waar is de invoer en uitvoer, zijn er filters en worden ze vervangen, is er voldoende luchtverversing (dit staat in de codex, Boek III, Titel 1: Basiseisen betreffende werkplaatsen, Hoofdstuk IV: Luchtverversing)? Geluid: zijn er concentratiestoornissen door geluid, zijn er maatregelen om geluidsoverlast te beperken? Lichtinval: zijn er ramen, kunnen deze worden geopend, zijn de lichten correct geïnstalleerd, zijn de lichten voldoende sterk? Temperatuur: is het te koud of te warm, kan de temperatuur zelf worden geregeld? 22/01/2019 KANTOORINRICHTING EN LICHAMELIJKE KLACHTEN 25 WAT DOE JE ALS IPA? Waar moet je op letten: Temperatuur: is het te koud of te warm, kan de temperatuur zelf worden geregeld? Luchtvochtigheid: is de lucht te droog of te vochtig? Tocht: zijn er klachten over tocht? Onderhoud: wordt er voldoende gekuist, worden installaties onderhouden en wordt afval spoedig verwijderd? Inrichting van de werkplaats: personeel die onder een blazer zit tov andere locaties, deftige opstelling van de werkpost? Aanwezigheid van printers in het lokaal of de directe omgeving van de werkposten 22/01/2019 KANTOORINRICHTING EN LICHAMELIJKE KLACHTEN 26 13
05 EMOTIES, GEVOELENS, VRAGEN, OPMERKINGEN, HONGERTJES, 22/01/2019 KANTOORINRICHTING EN LICHAMELIJKE KLACHTEN 27 DANK JULLIE WEL! 22/01/2019 KANTOORINRICHTING EN LICHAMELIJKE KLACHTEN 28 14