Gebiedskader Noordoost Fryslân 2007-2013 Samenvatting Noordoost Fryslân: vitaal woon- en werkgebied mensen, middelen en mogelijkheden bij elkaar brengen
Colofon Deze folder is een uitgave van Plattelânsprojekten provincie Fryslân. Tekst: afdeling Plattelânsprojekten i.s.m. Corien Lambregtse Vormgeving: provincie Fryslân Fotografie: Fotobureau Het Hoge Noorden Juli 2007 2 plattelânsprojekten
Fryslân is een prachtige provincie. En dat moeten we zo houden, nu en in de toekomst. De mensen die er wonen, spelen daarin een belangrijke rol. Vaak weten zij heel goed wat er nodig is om hun omgeving beter en mooier te maken. Een dorpshuis, een speelveldje, herstel van historische paden en vaarten of een bodemsanering bijvoorbeeld. Soms hebben zij daarbij een steuntje in de rug nodig, financieel of organisatorisch. De provincie, Den Haag, Brussel en gemeenten hebben allerlei fondsen ingesteld voor projecten om het platteland leefbaar te houden. Het vergt nogal wat gepuzzel om erachter te komen wanneer op welke geldpot een beroep gedaan kan worden en hoe een plan er precies uit moet zien om aan de voorwaarden te voldoen. Maar daarvoor staat hulp paraat: Plattelânsprojekten, een initiatief van de provincie Fryslân, wil hierbij graag een handje helpen. Plattelânsprojekten heeft zes bureaus in de provincie, die weten wat er in hun regio speelt en initiatieven van burgers en organisaties in hun regio stimuleren en begeleiden. Zij ondersteunen elk een gebiedsplatform, dat bestaat uit bestuurders van gemeenten en provincie en vertegenwoordigers van boeren, ondernemers, plattelandsvrouwen, jongeren, natuurliefhebbers en andere maatschappelijke groepen uit de regio. Deze platforms hebben voor hun gebied prioriteiten benoemd en toetsen projecten aan deze criteria. Op basis hiervan kunnen burgers en organisaties met ideeën en projectvoorstellen komen. Onderstaande korte beschrijving van de regio Noordoost Fryslân laat zien hoe het gebiedsplatform van Noordoost dit gebied ziet, wat de parels van deze regio zijn en wat nodig is om positieve ontwikkelingen te ondersteunen. Een uitgebreide beschrijving is te vinden in het officiële Gebiedskader; dit document is bij het projectbureau in Veenwouden te verkrijgen. De kern van Noordoost Fryslân Vijf gemeenten: Achtkarspelen, Dantumadeel, Dongeradeel, Ferwerderadiel en Kollumerland c.a.; Aantal inwoners: 90.000; Grootste kern: Dokkum (13.000 inwoners); Bevolkingsdichtheid: 160 inwoners per vierkante kilometer; Meeste werkgelegenheid: landbouw, industrie en bouwnijverheid; 3 mensen, middelen en mogelijkheden bij elkaar brengen
Nabij Waddenzee, Nationale Park Lauwersmeer, Noordelijke Wouden en Lits-Lauwersmeerroute; Afwisselend landschap: van open, grootschalige zeekleigebieden tot intiem coulisselandschap met natuurlijke houtwallen, elzensingels, meertjes, kleine waterlopen, pingo s en dobben. Belangrijke opvanggebieden voor ganzen en watervogels. Hechte samenwerking Noordoost Fryslân is een prachtig gebied. Kijk maar naar de landschappelijke variatie! Door de dunne bevolkingsdichtheid zijn er wel een aantal bedreigingen voor de sociaal-economische ontwikkeling van het gebied. De jongeren moeten een beter perspectief krijgen en ook de economische ontwikkeling zou verbeterd moeten worden. Door krachtige samenwerking wil het gebiedsplatform de sociaal-economische vitaliteit versterken en nieuwe kansen aangrijpen. Dit ligt helemaal in lijn met wat Plattelânsprojekten, de plattelandsorganisatie van de provincie Fryslân, beoogt. De missie van Noordoost Fryslân luidt: 4 Met elkaar werken aan de aantrekkelijkheid en de vitaliteit van Noordoost Fryslân, door behoud en versterking van natuur, milieu en landschap Noordoost Fryslân heeft genoeg mogelijkheden om een vitaal woon- en werkgebied te zijn. Daarom stelt Noordoost Fryslân de komende jaren vijf speerpunten centraal: behoud en versterking werkgelegenheid; onderwijs en kansrijke jeugd; wonen en bereikbaarheid; landschap; samenwerking. Het succes van plattelandsontwikkeling staat of valt met de totstandkoming van samenwerking. Samenwerking tussen gemeenten, burgers, instellingen, ondernemers, boeren en al die partijen onderling. Het doel is dat plattelandsgebieden kennis, ideeën en ervaringen uitwisselen, en dat bewoners van het platteland met elkaar in gesprek gaan over de toekomst van hun kinderen, hun dorp en hun omgeving. Een sterk, vitaal en duurzaam platteland begint bij de bewoners van een gebied. Projecten hebben meestal het grootste effect als bewoners, organisaties en bedrijven zélf bedenken wat in hun gebied nodig, haalbaar en wenselijk is. Goede plannen met een sterk draagvlak onder de direct betrokkenen zijn vaak succesvol. plattelânsprojekten
Ideeën zijn welkom Wie plannen of ideeën heeft, kan binnenlopen of contact opnemen met het projectbureau van Plattelânsprojekten in Veenwouden, om te testen of het idee goed in elkaar steekt en of er geld voor te vinden is. Maak van Noordoost Fryslân een vitaal woon- en werkgebied! Het projectbureau en het gebiedsplatform hebben als motto: Mensen, middelen en mogelijkheden bij elkaar brengen. Zij willen plannen en projecten mogelijk maken, stimuleren, combineren en coördineren. Door samen te werken met meer partijen blijken ideeën ineens krachtiger en effectiever uit te pakken voor het hele gebied. Op deze manier denkt de provincie de bewoners van Noordoost Fryslân het beste te ondersteunen bij het verder ontwikkelen van hun omgeving, op de manier die bij hen past. Maatwerk! Hierna volgt een overzicht van de doelen voor Noordoost Fryslân, met tal van mogelijke maatregelen. Een opsomming met tien hoofdthema s: van Natuur tot en met Cultuur & Cultuurhistorie. Zo kunnen burgers en organisaties gemakkelijk nagaan of hun plan past in het Gebiedskader en wellicht in aanmerking komt voor ontwikkeling en subsidie. Misschien ontstaan hierdoor zelfs nieuwe ideeën. 1 Natuur Doel: zeker stellen van de biodiversiteit en kwaliteit van de leefomgeving door behoud, herstel, ontwikkeling en duurzaam gebruik van de afwisselende natuurwaarden in Noordoost Fryslân, waar mogelijk in relatie met andere functies, zoals recreatie en waterberging. actieve inzet bij inrichting en beheer van ecologische hoofdstructuur (EHS); inrichting en beheer van de ecologische verbindingszones (EVZ); herstel en ontwikkelen van natuurelementen buiten de EHS; beheren van natuurwaarden; versterken van kennis van en draagvlak voor natuur bij de lokale bevolking en jeugd door informatieverstrekking (natuureducatie, excursies, infopanelen); 5 mensen, middelen en mogelijkheden bij elkaar brengen
6 plattelânsprojekten
toegankelijkheid van natuurgebieden verbeteren op een verantwoorde manier; samenwerking zoeken tussen agrarische natuurverenigingen, terreinbeheerders en particulieren om Noordoost Fryslân te promoten als uniek natuurgebied. 2 Landbouw Doel: stimulering van een economisch concurrerende en duurzame landbouw; inzetten op een duurzaam ontwikkelingsperspectief. structuurverbetering van de landbouw door bijvoorbeeld bedrijfsverplaatsing, kavelruil, verbetering ontsluiting en waterhuishouding; stimuleren van landschappelijke inpassing van (nieuwe) bedrijfsgebouwen; stimuleren van toepassing van kennis en innovatie; verbeteren van de economische bedrijfsvoering; stimuleren duurzaam ondernemen: energiegebruik, gewasbeschermingsmiddelen en mineralen; stimuleren biologische landbouw en energiegewassen. 3 Water Doel: in stand houden en versterken van een gezond, veerkrachtig watersysteem, goede ecologische waterkwaliteit en bescherming tegen wateroverlast. duurzame oplossing voor de verziltingsproblematiek; meer waterbergingsmogelijkheden, bijvoorbeeld door verbreding van waterlopen; meervoudig gebruik waterbergingsmogelijkheden door koppeling aan andere functies, zoals recreatie, natuur en landbouw; ophogen en herstellen boezemkaden en oevers; aanpassen (boezem)gemalen; inrichting van watergangen en meren: bodem en oevers moeten geschikt zijn voor de planten en dieren die daarvan afhankelijk zijn; terugdringen van emissies: gebieden die afwateren op wateren en meren moeten voldoen aan de kwaliteitseisen van die wateren. 7 mensen, middelen en mogelijkheden bij elkaar brengen
4 Milieu Doel: verbeteren van de milieufactoren voor alle functies die daarvan afhankelijk zijn naar de kwaliteit die zij vereisen: natuur, landbouw en woon- en leefomgeving. geluidvervuiling tegengaan; behoud duisternis in het buitengebied; zwerfvuil tegengaan; afstemmingsafspraken over maximale bodembelasting per bodemtype; aanpassen gebruik bodem aan de bodemkwaliteit; bestrijding vervuiling diffuse bronnen; saneren locaties met vervuilde (water)bodems in dynamische situaties; bescherming archeologische locaties (Verdrag van Malta); innovatieve projecten rond duurzame energie en energiebesparing ondersteunen. 5 Landschap Doel: behouden en versterken landschappelijke kwaliteiten door ruimtelijke dynamiek samen te laten gaan met investeringen in groene en blauwe kwaliteiten. behoud, herstel en ontwikkeling van het landschap; duurzaam beheer van het landschap; ontwikkelen visies op ruimtelijke kwaliteit waarbij woningbouw en bedrijfsontwikkeling landschappelijk ingepast worden; uitdragen van kennis en informatie, stimuleren van initiatieven op het gebied van attractieve educatie, toegankelijk maken van het landschap; kwaliteiten van het landschap uitdragen (zoals Nationaal Landschap). 6 Recreatie en toerisme Doel: toerisme en recreatie ontwikkelen tot één van de belangrijkste dragers van de plattelandseconomie, door gezamenlijke promotie, marketing en productontwikkeling. opzetten en uitbouwen van toeristische samenwerkingsverbanden; samenhang brengen en verbanden leggen tussen toeristische gebieden en aanbod, zowel fysiek als promotioneel; 8 plattelânsprojekten
gezamenlijke promotie per regio of meerdere regio s binnen en buiten het gebied; ontwikkelen en verbeteren toeristische en recreatieve voorzieningen; stimuleren duurzame ontwikkeling recreatiebedrijven; ontwikkelen en in stand houden landelijk aaneengesloten routenetwerk; verbeteren van de kwaliteit van fiets-, wandel- en ruiterpaden en vaarroutes; ontwikkelen van samenhangende routestructuren en netwerken die goed aansluiten op lokale routes en op routes in aangrenzende gebieden; ontwikkelen en stimuleren van een provinciebrede organisatie voor beheer, promotie, productontwikkeling en kwaliteitsverbetering van routenetwerken. 7 Plattelandseconomie Doel: stimuleren van een duurzame economische ontwikkeling, gebaseerd op versterking van de woonfunctie en het aantrekken van nieuwe bedrijvigheid. stimuleren en verbeteren van netwerkvorming en kennisuitwisseling; ontwikkelen kleinschalige bedrijfslocaties of verzamelgebouwen; verbeteren van de infrastructuur; opwaarderen van bedrijfsterreinen; stimuleren arbeidsparticipatie van vrouwen door voorzieningen voor kinderopvang, scholing, mobiliteit; verbeteren kwaliteit en aansluiting op de arbeidsmarkt van onderwijs; benutten van de al aanwezige communicatieinfrastructuur zoals glasvezel; stimuleren technische vernieuwing, productinnovaties en nieuwe diensten. 8 Leefbaarheid, zorg en welzijn Doel: bevorderen van de kwaliteit en vitaliteit van de woon- en leefomgeving in Noordoost Fryslân. aandacht voor jongeren, ouderen en gehandicapten en op deze doelgroepen gerichte woningen, woonvormen, accommodaties en voorzieningen; herinrichten dorpskernen; stimuleren en uitbouwen dorpsvisies met ruimtelijke visie; verbeteren van de hoofdinfrastructuur van de regio; 9 mensen, middelen en mogelijkheden bij elkaar brengen
aantrekkelijke, veilige openbare ruimte, openbaar vervoer en fietsverbindingen; regiomarketing om aantrekkelijkheid van het woongebied uit te dragen; stimuleren dorpshuizen, multifunctionele centra, brede scholen e.d.; netwerk van evenwichtig verspreide voorzieningen in het gebied; versterken van de sociale cohesie in dorpen, met accent op behoud, versterking en ondersteuning van vrijwilligerswerk en deskundigheidsbevordering; stimulering burgerparticipatie bij planontwikkeling op dorps- of wijkniveau; stimulering van culturele activiteiten als drager van de gebiedsidentiteit; sport- en cultuurevenementen bevorderen. 9 Kansrijke jeugd en onderwijs Doel: het bieden van een blijvend toekomstperspectief voor de jeugd door een integrale aanpak van opvoeding, onderwijs, werk en voorzieningen. onderwijsmogelijkheden verbeteren voor betere kansen op arbeidsmarkt voor jongeren; maatschappelijke stages; brede scholen met kinderopvangmogelijkheden en naschoolse activiteiten; gerichte aandacht voor kansen voor jongeren; jongeren zelf daarbij betrekken; veiligheid en mobiliteit verbeteren; voldoende sportaccommodaties, hangplekken, trapveldjes, speeltuinen etc.; samenwerking stimuleren tussen jongerenhulp, woningbouw, onderwijs en kerk; opvoedingsondersteuning voor ouders. 10 Cultuur en cultuurhistorie Doel: stimuleren en activeren van kunst en culturele activiteiten met extra aandacht voor streekeigen verschijningsvormen. stimuleren van kunst met het gebied als inspiratiebron; vergroting bewustwording eigen cultuur, taal en identiteit; 10 plattelânsprojekten
behoud en herstel van cultuurhistorisch erfgoed; stimuleren van professionalisering, kennisuitwisseling en promotie door samenwerking tussen lokale partijen (streekmusea, historische verenigingen etc.); toegankelijkheid van archiefmateriaal verbeteren; cultuurhistorie en identiteit zichtbaar maken in het landschap en in route; streekidentiteit, taal en cultureel erfgoed benutten voor versterking toeristisch beeldmerk; organiseren en ontwikkelen van kennis- en informatieoverdracht over het erfgoed. U kunt aan de slag! Noordoost Fryslân kan vitaler, duurzamer en mooier worden. Er zijn mogelijkheden voor het gebied om zijn identiteit en kwaliteiten te versterken. Wellicht passen uw wensen en ideeën heel goed bij dit streven. Misschien bent u op nieuwe gedachten gekomen. Stap ermee naar het projectbureau in Veenwouden! Daar hoort u alles over haalbaarheid, de beschikbare subsidiegelden en de voorwaarden en procedures die daar dan weer bij horen. Het projectbureau helpt u er graag mee. Projectbureau Noordoost Fryslân S. Antonidesstraat 1 9269 PD Veenwouden t: (0511) 479 210 f: (0511) 479 219 e-mail: noordoost@fryslan.nl website: www.plattelansprojekten.nl/noordoost Plattelânsprojekten Noordoost Fryslân Mensen, middelen en mogelijkheden bij elkaar brengen 11 mensen, middelen en mogelijkheden bij elkaar brengen
plattelânsprojekten