Protocol Wassen van een zorgvrager op bed Voorbereiding 1. Vertel aan de zorgvrager wat je gaat doen, waarom je dit doet en hoe je dit gaat doen. Maak afspraken over: - het tijdstip - welke kleding je klaar moet leggen. - welke temperatuur het water moet hebben - wensen en gewoonten 2. Bespreek wat de zorgvrager nog zelf kan en welke zorg je over moet nemen. 3. Controleer de omgeving: - Zijn ramen en deuren gesloten? - Is er afscherming rondom het bed? - Is er een aangename kamertemperatuur? 4. Zet alle benodigdheden klaar: - - - drie handdoeken - twee washandjes (één voor boven, één voor onder - eigen toiletartikelen (zeep of douchefris, deodorant en dergelijke) - schoon ondergoed - bovenkleding - zo nodig schoon beddengoed - zo nodig incontinentiemateriaal - wasmand voor vies wasgoed. De zorgvrager kan meebeslissen. Dat is goed voor zijn eigenwaarde. Om de zelfredzaamheid in stand te houden/te stimuleren en de gewoonten en wensen van de zorgvrager te respecteren. Zo kun je ervoor zorgen dat de zorgvrager voldoende privacy heeft. Zo voorkom je tocht en afkoeling. Je kunt dan de handeling in één keer uitvoeren. De zorgvrager hoeft zo niet te lang te wachten en koelt minder af. 5. Doe je sieraden af en was je handen. Dit voorkomt kruisbesmetting. Uitvoering 6. Houd tijdens het wassen steeds contact met de Dit doe je door te luisteren, te kijken en te praten. Zo houd je in de gaten hoe het met de zorgvrager gaat. Ook kun je eventuele afwijkingen opmerken. 7. Plaats het bed op werkhoogte. Dit is voor jouw rug de meest ergonomische houding. 8. Help de zorgvrager in rugligging. Dit is voor jou de gemakkelijkste houding om de zorgvrager van voren te wassen. 1
9. Help de zorgvrager met het uitdoen van de kleding en doe vieze kleding in de wasmand. 10. Bedek het lichaam tot de hals met het laken. De armen blijven vrij. 11. Leg een handdoek onder het hoofd van de 12. Vraag de zorgvrager of hij zijn gezicht met of zonder zeep of douchefris gewassen wil hebben. 13. Was de ogen zonder zeep van buiten naar binnen, richting de neus. Dit doe je als de zorgvrager dit niet zelf kan. Zo voorkom je dat de zorgvrager koud wordt. Zo voorkom je dat het hoofdkussen nat wordt. Zo zorg je ervoor dat je ingaat op de wensen en gewoonten van de Zo voorkom je irritatie en verspreiding van vuil in het oog. 14. Was de rest van het gezicht, oren en hals eventueel met zeep of douchefris. 15. Spoel het washandje uit of draai het een halve slag en verwijder eventuele zeepresten van gezicht, oren en hals. 16. Droog het gezicht, de oren en de hals met de handdoek die onder het hoofd ligt. 17. Leg een handdoek onder de arm die je het eerst gaat wassen. Zo voorkom je dat het laken nat wordt. 18. Was de arm van de hand naar de schouder en de oksel met zeep of douchefris. 19. Spoel het washandje uit of draai het een halve slag en verwijder de zeepresten van de arm, schouder en oksel. 20. Droog de arm met de handdoek die onder de arm ligt. 21. Herhaal de stappen 17 tot en met 20 voor de andere arm. 22. Sla het laken terug tot aan de heupen van de Zo zorg je ervoor dat je de andere arm ook goed wast. Zo voorkom je dat de zorgvrager afkoelt. 23. Was de schouders, borst(en) en buik van de zorgvrager met zeep of douchefris. Gebruik ronddraaiende bewegingen. 24. Spoel het washandje uit of draai het een halve slag en verwijder zeepresten van schouders, borst(en) en buik. 25. Droog de schouders, borst(en) en buik van de 2 BT 7 protocol: Wassen van een zorgvrager op bed
26. Laat de zorgvrager op zijn zij draaien, waarbij het gezicht van de zorgvrager van je af is. Help zo nodig hierbij. 27. Leg een handdoek in de lengte achter de rug van de Zo stimuleer je de zelfredzaamheid en ondersteun je de zorgvrager waar dit nodig is. Zo zorg je ervoor dat je goed bij de nek en de rug kunt. Zo voorkom je dat het laken nat wordt. 28. Was de nek, schouderbladen en rug van de zorgvrager met zeep of douchefris. Gebruik ronddraaiende bewegingen. 29. Spoel het washandje uit of draai het een halve slag en verwijder zeepresten van de nek, schouderbladen en rug. 30. Droog de nek, schouderbladen en rug af met de handdoek die tegen de rug aan ligt. 31. Laat de zorgvrager weer op zijn rug draaien. 32. Informeer of de zorgvrager verzorgingsproducten zoals deodorant wil gebruiken. Help zo nodig hierbij. 33. Help de zorgvrager de gewenste bovenkleding aan te doen. (hemd, blouse, beha, pyjama). 34. Vraag de zorgvrager of hij wil rusten, of dat de wasbeurt voortgezet kan worden. Zo ligt de zorgvrager niet onnodig bloot. Zo zorg je ervoor dat je de wensen van de zorgvrager respecteert en dat de zorgvrager een minimale inspanning heeft. 35. Sla het laken helemaal terug. 36. Help de zorgvrager de onderkleding (pyjamabroek en onderbroek) en eventueel incontinentiemateriaal uit te trekken en doe vies wasgoed in de wasmand. 37. Bedek de geslachtsdelen van de zorgvrager met een schone handdoek (handdoek nr. 2). 38. Leg een andere schone handdoek (handdoek nr. 3) onder het been dat je het eerst gaat wassen. 39. Was het been vanaf de tenen en voet naar de knie en naar het dijbeen met zeep of douchefris. Zo kun je goed bij de benen van de Zo zorg je voor privacy van en respect voor de Zo voorkom je dat het laken niet nat wordt. Zo zorg je ervoor dat je van ver naar dichtbij wast. 3
40. Spoel het washandje uit of draai het een halve slag en verwijder de zeepresten van de tenen, de voet en het been van de 41. Droog goed af tussen de tenen, de voet en het been met de handdoek die onder het been ligt. 42. Herhaal de stappen 38 tot en met 41 voor het andere been. Zo zorg je ervoor dat je het andere been ook goed wast. 43. Doe de gebruikte washand en de handdoek die is gebruikt voor het afdrogen in de wasmand. 44. Pak een schone washand, een schone waskom en schoon water op de juiste temperatuur. 45. Was de geslachtsdelen voorzichtig. Bij de vrouw: Was de heupen, liezen en schaamstreek met zeep of douchefris. Spoel het washandje goed uit. Spreid met je vingers de schaamlippen. Was de schaamlippen voorzichtig zonder zeep van voor naar achter. Gebruik bij iedere veeg een schoon gedeelte van de washand. Dep de huid droog met de handdoek die over de geslachtsdelen lag. Door geen zeep te gebruiken, voorkom je dat het slijmvlies van de vagina zal irriteren. Door de schaamlippen met je vingers te spreiden, kun je overal goed bij. Je werkt van voor naar achter zodat er geen bacteriën vanuit de darmen in de urinewegen kunnen komen. Bij de man: Was de heupen, liezen, scrotum en penis met zeep of douchefris. Spoel het washandje goed uit. Schuif voorzichtig de voorhuid van de eikel terug (bij een onbesneden zorgvrager). Was de eikel zonder zeep. Dep de huid droog met de handdoek die over de geslachtsdelen lag. Schuif de voorhuid weer terug. 46. Laat de zorgvrager op zijn zij gaan liggen met zijn gezicht van je af. Help zo nodig hierbij. 47. Leg een handdoek tegen de billen van de zorgvrager aan. De eikel kan gaan irriteren door het gebruik van zeep. Onder de voorhuid zit smegma en dat kun je goed verwijderen als je de voorhuid terugschuift. In deze houding kun jij het best de billen en de stuit wassen. Zo zorg je ervoor dat het laken niet nat wordt. 4 BT 7 protocol: Wassen van een zorgvrager op bed
48. Was de stuit en de billen in de richting van de rug met zeep. 49. Was de bilnaad het laatst met één veeg in de richting van de rug. Zo voorkom je kruisbesmetting. 50. Droog de stuit, billen en bilnaad af. 51. Laat de zorgvrager op zijn rug terugdraaien. 52. Help de zorgvrager met het aantrekken van de onderkleding (onderbroek, eventueel incontinentiemateriaal, lange broek, pyjama, sokken en eventueel schoenen). Zo zorg je ervoor dat de zorgvrager weer volledig is aangekleed en niet meer afkoelt. Controle 53. Vraag aan de zorgvrager of alles naar wens is gegaan. 54. Help de zorgvrager terug in de juiste houding. 55. Vraag welke hulp de zorgvrager verder nog nodig heeft. 56. Ruim alle spullen op: - Was en droog de waskommen af. - Doe wasgoed in de wasmand. - Hang natte washandjes over de rand van de wasmand. - Hang natte handdoeken apart op. Zo weet je of je het goed hebt gedaan of wat je de volgende keer anders kunt doen. Zo ligt de zorgvrager weer prettig. Denk hierbij aan tanden poetsen, haren kammen en andere uiterlijke verzorgingstaken. Zo is alles weer netjes. 57. Was en droog je handen. Om kruisbesmetting te voorkomen. 58. Neem op de juiste manier afscheid van de 59. Geef eventuele bijzonderheden mondeling en/of schriftelijk door. Dit is vriendelijk en professioneel. Als rapportage naar de verzorgende/leidinggevende. Als het nodig is, kunnen zij hier actie op ondernemen. 5