BERGWANDELEN Tekst en fotografie Frits Meyst Donnerwetter! KLASSIEK TOEREN IN OOSTENRIJK Het weer tijdens onze huttentocht in het Rätikon gebergte? Ach, de zon brak door op alle belangrijke plekken. Perfecte tocht! 22
De tweede etappe voert ons via de Leibersteig naar de Mannheimer Hütte. 23
De Feiten GEBIED Het Rätikon is een bergmassief in de centraal-oostelijke Alpen bij de grens tussen het Oostenrijkse Vorarlberg, Liechtenstein en het Zwitserse Graubünden. TOCHT Vijfdaagse huttentocht van Brand (1037m) naar Latschau (985m). Hoogste punt: Schesaplana (2965m). ZWAARTE Gemiddeld door de hoogte en een paar steilere stukken. MOEILIJKHEIDSGRAAD Op sommige plaatsen waar het steil is, is de route gezekerd met een staalkabel, maar het is zeker niet technisch. Er moet ook een gletsjer overgestoken worden, maar deze heeft geen spleten en een goed uitgesleten pad. Je hebt dus geen stijgijzers en touwen nodig. Hoogalpiene bergwandel ervaring is wel vereist op deze route over rotsen en ijs. NAVIGATIE De route is goed (rood wit) gemarkeerd en makkelijk te volgen op de kaart. BESTE TIJD Half juni tot half september. Buiten deze periode kan sneeuw de passen afsluiten. ER NAAR TOE Ca. 850 kilometer vanuit Utrecht. Met de nachttrein doe je er precies 12 uur over, met een overstap in Ulm en Lindau. Kosten v.a. 178 voor een retour. De dichtstbijzijnde luchthavens zijn Zurich en Innsbruck. OVERNACHTEN Berghutten. MEER FEITEN Download de inf-pdf van onze website. Als na dagen van regen de zon tevoorschijn komt, komen op de terrassen van camping Sonnenberg de Nederlanders één voor één uit hun De Waard tenten. Halverwege de middag liggen grote stukken zwaar tentdoek te dampen in de zon. Gelukkig schijnt de zon precies op de dag dat jullie inpakken, zeg ik tegen een kampeerder. Het is eerder andersom, antwoordt hij beduusd. Nu de zon er is, pakken we twee dagen eerder in, zodat we de tent thuis niet nog eens hoeven opzetten. Tegen het einde van de middag arriveert mijn zusje Esther. Hm, het ruikt hier naar chocolade, zijn haar eerste woorden. De zoetige lucht komt van de Milka fabriek even verderop in het dal bij Bludenz. ROUTEPLAN Gids Lukas Kühlechner pikt ons de volgende ochtend op. Met hem zullen we vijf dagen van hut naar hut door het Rätikon trekken. Onze tocht begint in het bergdorpje Brand. Hier klimmen we over de alm het bos in. Overal stort water van de berg naar beneden en de warme middagzon verlicht de bladeren aan de bomen. De nevel koelt de beenspieren die nog even moeten wennen aan de plotselinge inspanningen. Na het bos lopen we over de Unterzalim Alpe naar de Oberzalim hut. We hadden vandaag ook door kunnen lopen naar de Mannheimer hut, een etappe van zes uur vanuit Brand. Maar we besloten een nachtje in de Oberzalim te overnachten, zodat we morgen meer tijd hebben Op weg naar de Oberzalim Alpe wandelen we het eerste stuk door het bos. om een paar topjes te beklimmen. Volgens Lukas kunnen we dan bij helder weer de zon in de Bodensee in Duitsland zien zakken. Eenmaal bij de Oberzalim hut drijft een pak wolken langzaam tegen de berg op. Een herder ziet het ook, en begint zijn koeien te verzamelen. Na het avondeten barst de onweer los boven ons dal en verlicht onze slaapkamer. GROTE BALLEN s Ochtends is de wereld nat en koud. In de verte op een kam zien we hoe de Mannheimer hut in nevelen wordt gehuld. Vanuit een kom moeten we erheen klimmen. Op het oog is het een behoorlijk steil stuk. Het pad loopt eerst over een morene tot aan de steile wand. Daar verlaten we het groene gras en stijgen verder over een rotspad. Net onder de wolken werpen we nog een laatste blik op de Oberzalim Alpe. Daarna valt het doek en concentreer ik me in de dichte 24
Binnen knoedelsoep, buiten is het erwtensoep De alpenlandsalamander kondigt regen aan. mist op de met staalkabels gezekerde route. Als we bijna bij de Mannheimer hut zijn, wordt de lucht weer schoongeveegd door de wind die over de gletsjer blaast. Het is lunchtijd en we hebben honger en dorst. De Oostenrijkers hebben daar wat op gevonden: Knödelsuppe. Heldere runderboullion met een dikke speckknödel in het midden. Esther is onder de indruk. Zulke grote ballen had ik nog nooit in mijn soep. KNÖDEL VOOR, TIJDENS EN NA Binnen Knödel-soep, buiten is het erwtensoep. Met nul meter zicht is ons topje beklimmen zinloos. Gelukkig vervelen we ons niet in de Mannheimer hut. Huttenwaard Wilfried Studer, een doorgewinterde expeditieleider, praat graag met zijn gasten. Samen met zijn vrouw en dochters runnen ze de Oberzalim en Mannheimer hut. De 26-jarige dochter Claudia brengt het dessert: Germknödel. Een zoete Dag drie, de afdaling van de Schesaplana naar de Totalp Hütte. Knödel dit keer. Dobberend in een meer van vanillesaus en bestrooid met maanzaad lijkt het geheel behoorlijk op de Schesaplana die zojuist zijn kop weer even uit de wolken stak. Klim jij ook? vraag ik haar. Soms, antwoordt ze. BESCHEIDEN KLIMSTER De lucht breekt open en we besluiten alsnog de Wildberg te beklimmen, huisberg van de Mannheimer hut. Achter de hut volgen we de graat naar de top. Wolkenflarden scheren vlak langs de graat, waardoor het lijkt alsof we op de wolken lopen. Als de zon eventjes door komt, krijgen we een mooi uitzicht over de Brandner gletsjer en de Schesaplana, die we morgen beklimmen, op weg naar de Totalphut. Onze graat verdwijnt weer in de mist, maar aan het einde steekt het topje nog net boven de wolkenzee uit. Om er te komen klauteren we de laatste zes meter steil naar ons hoogtepunt van de dag. Terug in de hut bakt Sylvia Studer een grote pan met haar befaamde Kaiserschmarn. Wilfried schuift aan met zijn klimverhalen. Pas dan valt mijn oog op een bokaal in de hoek. Wat blijkt: Wilfried heeft in mei samen met vrouw Sylvia en dochter Claudia op de top van de Mount Everest gestaan. Vroeg ik net aan Claudia of ze ook klimt, blijkt ze de eerste Oostenrijkse vrouw op de Everest! Wilfried trekt zijn beamer uit de kast en onder het genot van een fles rode wijn kijken we naar de Everest beelden die hij maakte. JAKKES Eén blik uit het raam de volgende ochtend is voldoende om onze toppoging van Schesaplana te staken. De berg ligt volledig in de wolken en het giet van de regen. Zonder Schesaplana hebben we maar drie uur te gaan naar de volgende hut. Alle tijd dus om het weer af te wachten. Lukas weet zeker dat rond tien uur de regen stopt en hij krijgt gelijk. We gaan de Brandner Gletscher op, waar de sneeuw aan het smelten is. Op sommige plekken ligt een diepe plas van water op het ijs. Esther komt er ook achter, als haar schoen volloopt met het ijswater. Na een half uur stappen we van de gletsjer af en trekken verder door de rotsen. Het weer trekt een beetje bij en terwijl we van Oostenrijk naar Zwitserland springen én weer terug krijgen we een mooi uitzicht over het groene dal voor onze voeten. Om er te komen dalen we af over een puinhelling naar de Totalp hut. Griass di, roept de Sherpa in lokaal dialekt die zijn kop uit de keuken steekt. Onverschrokken door de Nepalese verschijning roept Esther: Doe mij maar een jakboterthee. Jaegertee ook goed? vraagt de Sherpa die Sonam Lama heet. Als hij met drie dampende mokken aan tafel komt, legt hij uit dat een jak een stier is en een nak een koe. En dat ze ook geen nakboterthee hebben. De rest van de dag striemt de regen weer tegen de ruiten. 25
Totalp Hütte. De top van de Wildberg, huisberg van de Mannheimer Hütte. Zoek de verschillen: Germknödel versus Schesaplana. 26
Oostenrijk Zoem in op de route via de Google Map op www.oppad.nl. Brandner gletsjer. 27
Links en rechts van het pad gaat bij de bergmarmotten alarmfase drie in Om half zeven in de ochtend steek ik slaperig mijn hoofd uit de dekens. Het lager ronkt nog lekker door. Er zijn twee manieren om mij zo vroeg wakker te krijgen: een goede bak sterke koffie én een goed fotomoment. Na één blik uit het raam ben ik klaarwakker. Ik pak mijn camera en richt mijn lens op de eerste zonnestralen die de pieken van het Silvretta massief aan de horizon in vuur en vlam zetten. Het tafereel duurt mischien vijf minuten en dan is de zon weg. IN VUUR EN VLAM We vertrekken weer in de mist. Esther en Lukas weten niet wat ze hebben gemist. Honderd meter onder de hut steekt de Lünersee azuurblauw af tegen het groen. Pikzwarte glibberige alpensalamanders met hun michelinmannetjes uiterlijk kondigen meer regen aan. Bij de Lünersee Alpe stoppen we voor een Speckbrot mit buttermilch. De herder is blij ons te zien. Hij heeft hulp nodig om zijn vooroorlogse trekker te starten. Iedereen klimt aan boord voor het gewicht en hij laat de trekker de berg af rijden, totdat de motor met een plof en een rookwolk tot leven komt. Dat moet gevierd worden en dus komt er, voor we nee kunnen zeggen, een fles schnaps tevoorschijn. Verwarmd van binnen stijgen verder we door een keteldal. De wolken hangen laag, maar het blijft voorlopig droog. Links en rechts van het pad gaat bij de bergmarmotten alarmfase drie in. Hele families rennen over de alm. Als je lang genoeg blijft zitten, komen ze weer tevoorschijn en tijdens een milkapauze rollen de jonge Murmeltieren al spelend bijna voor onze voeten. GENADE Vanaf het Schweizertor moeten we nog een laatste keer omhoog voor we afdalen naar de Lindauer hut. Halverwege breekt een wolk. Zeiknat en onder de modder lopen we de hut binnen. Uit de Trockenraum komt een aroma ons tegemoet, dat bijna in blokjes is te snijden. Een stomende douche maakt de dag weer goed. Om maar niet te spreken van de lekkerste rode wijn die ik ooit in de bergen heb gedronken. Het weer zat niet mee, maar op alle belangrijke plaatsen hadden de goden even genade met ons, zodat we toch nog van het uitzicht konden genieten. Nu het meest spectaculaire stuk achter de rug is, zul je zien dat morgen de zon doorkomt tijdens de afdaling naar de bewoonde wereld. Moeilijk weigeren... Zelf van hut naar naar hut in het Rätikon? Alle praktische informatie die je daarbij nodig hebt, vind je in een handige pdf op onze website. Leuke extra s: een zeer informatieve video gemaakt door huttenwaard en berggids Wilfried Studer over de route naar de Oberzalim en Mannheimerhut tot op de top van de Schesaplana plús twee video s over de hutten zelf. Onderweg van de Lunersee Alpe naar het Schweizer Tor. oppad.nl info info video kaart gps gps foto s 28