Bossche Energieconvenant Bossche bedrijven slaan de handen ineen voor een duurzame en betrouwbare energievoorziening. Waarom een energieconvenant? Energie is de drijvende kracht Energie is de drijvende kracht van de stad. Alle bedrijven, instellingen en inwoners ervaren dagelijks het nut en het gemak van energie. De huidige fossiele energiebronnen zijn echter uitputtelijk en het gebruik van fossiele energie draagt bij aan het opwarmen van de aarde. Het is dus tijd voor verandering. Er liggen volop kansen voor duurzame energieopwekking en energiebesparing. Veel vormen van duurzame energie zijn nu al winstgevend; andere vormen van duurzame energie worden dat binnenkort. Energiebesparing levert een verlaging van de bedrijfskosten. De toekomstige energievoorziening: lokaal en duurzaam In de komende jaren wordt onze energievoorziening duurzaam: alle energie komt op termijn uit zon, wind, water, grondwater, aardwarmte en/of biomassa. Hoe dat er uit gaat zien weten we nog niet precies. We weten wel dat er volop duurzame energiebronnen in de stad zijn. Bijvoorbeeld daken kunnen worden benut voor het opwekken van zonne-energie. Snoeihout uit de stad wordt verbrand om duurzame warmte op te wekken. Warmte-koude opslag wordt steeds belangrijker voor verwarming en koeling. Inspireren en aan de slag Met dit convenant willen we elkaar inspireren en ondersteunen bij de omschakeling naar een duurzame energievoorziening. Inspireren om aan de slag te gaan. We willen meer duurzame energie opwekken en energiebesparing versnellen. Deelnemende bedrijven die al veel hebben gerealiseerd geven hun ervaring door aan andere deelnemers. Deze leren daarvan, en gaan ook aan de slag met energiebesparing en duurzame energie. Van klein tot groot Kleine maatregelen zoals energiezuinig gebruik van verlichting en verwarming gaan hand in hand met grote maatregelen zoals een biomassa-energiecentrale, een dak vol zonnepanelen of elektrische bedrijfswagens op duurzame elektriciteit. We zetten in op klein en groot. Kleine stappen om energie te besparen of duurzaam op te wekken zijn even welkom als grote stappen.. Laat het zien Er gebeurt al veel. Dat willen we aan elkaar laten zien, maar ook aan andere bedrijven. Vaak gebeurt er meer dan we denken. Grote energiewinst is vaak onzichtbaar, verstopt in meterkasten, geïsoleerde muren of putten in de grond. Energie, afval en duurzaamheid Energie heeft met veel meer te maken dan met alleen elektriciteit en verwarming. Daarom richten we ons op energie en duurzaamheid in de breedte: benutten van reststromen voor energieopwekking, benutten van restwarmte, werken aan gesloten kringlopen, en duurzaam verkeer en vervoer. Bossche Energieconvenant, aug 2014 Pagina 1 van 6
Wat willen we bereiken? Gezamenlijk willen we in de komende drie jaar een grote stap richting een klimaatneutrale stad maken door minder energie te verbruiken en meer duurzame energie op te wekken. Iedere deelnemer heeft daarvoor een eigen doelstelling bepaald die binnen het bedrijf haalbaar is. De gezamenlijke doelstelling is om in een periode van drie jaar minimaal 10% energie te besparen en/of duurzaam op te wekken ten opzichte van 2009. Hiermee voorkomen we jaarlijks de uitstoot van 40.000 ton CO2. Dit is vergelijkbaar met het energieverbruik van ca. 4.500 huishoudens. Wat gaan we er voor doen? De deelnemers zullen de volgende inspanningen leveren: De basis: doen wat moet De deelnemers zullen binnen de looptijd van het convenant alle energiebesparingsmaatregelen nemen die verplicht zijn in het kader van de regelgeving van de Wet Milieubeheer en het Activiteitenbesluit. Dit zijn maatregelen die zich binnen 5 jaar terugverdienen. Een overzicht van deze maatregelen per branche is te vinden op www.infomil.nl/onderwerpen/duurzame/energie/energiebesparing. Onderzoek en benutten kansen De deelnemers onderzoeken (of hebben reeds onderzocht) welke energiebesparingsmaatregelen en mogelijkheden voor opwekking van duurzame energie er zijn binnen het bedrijf en voeren deze zo mogelijk uit binnen de looptijd van het convenant. De deelnemers onderzoeken - voor zover relevant - de mogelijkheden om met omliggende bedrijven energie uit te wisselen (bijvoorbeeld warmte en koude), energie te besparen of gezamenlijk duurzame energie op te wekken. Kennisuitwisseling en gebiedsgerichte projecten Iedere deelnemer neemt deel aan één of meerdere concrete samenwerkingsprojecten gericht op kansrijke thema s zoals een gebiedsgerichte aanpak (bijvoorbeeld het benutten van restwarmte door energie-uitwisseling, of gezamenlijke duurzame energieopwekking) of het delen van kennis en ervaring. De initiatiefnemer/trekker van een thema zal dit in overleg met de andere deelnemers uitwerken tot een concreet project. We starten met de volgende thema s: Thema Quick wins energiebesparing in kantoren Energiebesparing nieuwbouw Indirect energieverbruik en duurzaam inkopen Duurzame mobiliteit Duurzame warmte Rietvelden Duurzame warmte algemeen Initiatiefnemer / trekker SAP en Ricoh Heijmans Enexis BrabantWater Samenwerkingsverband van betrokken partijen Samenwerkingsverband van betrokken partijen Bossche Energieconvenant, aug 2014 Pagina 2 van 6
Organisatie Monitoring Iedere deelnemer rapporteert jaarlijks over de behaalde inspanningen en resultaten. Gerapporteerd wordt minimaal het feitelijk energieverbruik en een doorrekening van de besparing op basis van gerealiseerde energiebesparingsmaatregelen. Looptijd De looptijd van het convenant is 3 jaar en gaat in op 19 november 2010. Voordat het convenant afloopt zullen de deelnemers het convenant evalueren en mogelijke voortzetting bespreken. Nieuwe deelnemers Bedrijven en instellingen in s-hertogenbosch die bij de start nog niet deelnemen aan het convenant kunnen zich gedurende de looptijd aansluiten bij het convenant. Communicatie De deelnemers zullen gezamenlijk de ambities, inspanningen en resultaten communiceren, onder de noemer: Bossche Energie Convenant - 's-hertogenbosch klimaatneutraal. Het logo s- Hertogenbosch Klimaatneutraal wordt gebruikt als beeldmerk. De stuurgroep zal een communicatieplan uitwerken. Jaarlijkse organiseren de deelnemers een BEC- dag waarop alle partijen hun inspanningen en resultaten presenteren. Een virtuele werkomgeving wordt ingezet om alle deelnemers kennis en ervaring uit te laten wisselen. Stuurgroep De stuurgroep heeft als taak het bewaken en bevorderen van de uitvoering van de afspraken in dit convenant. Bij ondertekening van het convenant bestaat de stuurgroep uit: Avans Hogeschool, Heijmans, Ricoh, Heineken, Gea Grenco, SAP en Gemeente s-hertogenbosch. Coördinatie De gemeente zorgt voor coördinatie en ondersteuning, met name gericht op communicatie. Bedrijvenprogramma gemeente De deelnemers kunnen gebruik maken van het energieprogramma voor bedrijven van de gemeente s-hertogenbosch. De gemeente heeft hiervoor beschikbaar 2 miljoen. 1,5 hiervan is gereserveerd voor mede-financiering van grootschalige, innovatieve duurzame energieopwekking of energiebesparing. 0,5 miljoen is beschikbaar voor communicatie, advies, handhaving en het realiseren van voorbeeldprojecten. Informatie over de criteria voor benutten van dit budget is te vinden op www.s-hertogenbosch.nl/klimaatneutraal. Bossche Energieconvenant, aug 2014 Pagina 3 van 6
Ondertekening Op 19 november 2010 ondertekend door: Avans Hogeschool, mevrouw M.M.J. Kamsma Rabobank 's-hertogenbosch e.o, de heer G. Tijdeman Heineken Brouwerij s-hertogenbosch, de heer P. Bleijs SAP Nederland BV, de heer P. van der Werf Koning Willem I College, de heer C. van Gerven ESSENT, Mevrouw S. Schut Haskoning, de heer W.J.R. Buydens Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging, de heer J. Cox Waterschap Aa en Maas, de heer P. Beltman Heijmans N.V., de heer L.J.T. van der Els F. van Lanschot Bankiers, de heer D. Verberne Omron, de heer H. Sintnicolaas Dong Energy Sales, mevrouw M. van Weert Ricoh, de heer C.L.S. Dona Afvalstoffendienst s-hertogenbosch, de heer M. Nooijens Brabant Water, de heer G. J. van Nuland ENEXIS, de heer H. Oudejans GEA Grenco, de heer J.W. Jansen Venneboer Gemeente s-hertogenbosch, de heer B.S. Eigeman Hogeschool HAS Den Bosch, de heer L. Timmermans Jeroen Bosch Ziekenhuis, heer P. de Kubber FrieslandCampina Boter Den Bosch, mevrouw G. Kalkwijk BrabantWonen, de heer H. Roozendaal Tribal, de heer J. Beekwilder Op 9 juni 2011 ondertekend door: Caterpillar Work Tools, de heer M. Rosbender Hevo, ir. E.R. van der Sluis MBA CTAC Powerhouse, de heer H. Hilgerdenaar Stichting Go, de heer A. Uijlenhoet Theaterfestival Boulevard, de heer G. Overdam Jos van Boxtelgroep, de heer G. van Boxtel Enicon, de heer N. Cornelissen Hartog & Bikker logistics, de heer G. Handels Hotel Central, de heer A.J. Rademaker Intratuin Rosmalen, de heer M. van Hall Op 30 juni 2011 ondertekend door: Provincie Noord-Brabant, Gedeputeerde Economische Zaken en Bestuur, de heer L.W.L. Pauli Op 16 februari 2012 ondertekend door: Ato scholenkring, de heer B. de Rooij Signum Onderwijs s-hertogenbosch, de heer L. Hanssen Bossche Energieconvenant, aug 2014 Pagina 4 van 6
Op 31 mei 2012 ondertekend door: GWS dé schoonmaker, de heer G. Westelaken Kuijpers Installaties, de heer A. Kimenai Digibiz, de heer M. Vervoordeldonk Sportiom, de heer N. de Wildt Op 5 november 2012 ondertekend door: Klimax, de heer J. van der Griendt Immens, de heer P. Immens Hoedemakers, de heer M. Hoedemakers International Solar, de heer F. Heijckmann Stiebel Eltron, de heer J.Aukema Op 19 juni 2013 ondertekend door: Weerdenburg Huisvesting Consultants, de heer M.J. Weerdenburg Adviesbureau Becks, de heer C.H.A.M. Prinssen Natec Sunergy, de heer B.A.G. Engelen Arcadis Nederland BV, de heer N. van Geenhuizen TE Connectivity, de heer D. van den Hoeven Op 17 januari 2014 ondertekend door: Sweegers en de Bruijn, de heer J.W. Willems Colasit Holland, de heer M.F. Couvée Op 26 maart 2014 ondertekend door: BAM Infratechniek, mevrouw B. Franjic Knezevic Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie ZLTO, mevrouw E.P.J. Lemkes-Straver B.V. Bouwbedrijf J.A. van Niftrik, de heer J.A. van Niftrik Op 26 mei 2014 ondertekend door: Weener XL, de heer S.T. van het Erve Bossche Energieconvenant, aug 2014 Pagina 5 van 6
Het Bossche Energieconvenant in 2014 en 2015 Op 17 januari 2014 hebben wij, de ondertekenaars van het Bossche Energieconvenant, besloten om het convenant twee jaar voort te zetten. We gaan de komende twee jaar praktisch en resultaatgericht te werk. Iedere deelnemer bepaalt een aantal concrete acties die zij in 2014 en 2015 uitvoert binnen het eigen bedrijf en in samenwerking met andere deelnemers, gericht op energiebesparing en duurzame energie. Daarmee geven we opnieuw invulling aan de doelstelling van het convenant: inspireren en aan de slag. We willen elkaar inspireren en ondersteunen bij de omschakeling naar een duurzame energievoorziening. We willen meer duurzame energie opwekken en energiebesparing versnellen. Nieuwe deelnemers Nieuwe deelnemers zijn van harte welkom. Hieronder is plaats voor ondertekening door nieuwe deelnemers. Nieuwe deelnemers onderschrijven de doelstelling van het convenant en zullen zelf bepalen welke concrete acties zij in 2014 en 2015 uitvoeren binnen het eigen bedrijf en in samenwerking met andere deelnemers. Op. 2014 ondertekend door: Handtekening: Bossche Energieconvenant, aug 2014 Pagina 6 van 6