GoEurope! Hier begint je avontuur
Inhoud 6 14 20 28 32 40 48 51 54 61 School en studie Stage Taalcursus Uitwisseling Au pair Vrijwilligerswerk Vakantiewerk Betaalde baan CheckList Colofon
GoEurope! Hier begint je avontuur Als au pair naar Toscane? Studeren in Praag? Of zie je horecawerk in Londen wel zitten? Europa heeft meer te bieden dan je denkt! Om wat voorbeelden te noemen: vakantiewerk in de horeca een milieuzomerkamp werken als eco-volunteer een uitwisseling met je klas of in een groep een stage bij een internationaal bedrijf een taalcursus met verblijf in een gastgezin een jaar studeren in het buitenland een baan over de grens voor langere tijd. Een verblijf in het buitenland is misschien wel de leukste manier om een andere cultuur te leren kennen. In korte tijd maak je meer mee dan je ooit had kunnen denken. En ondertussen kun je ook je talenkennis nog bijspijkeren. Wat wil je nog meer? Mogelijkheden zijn er volop. Zo kun je kiezen tussen lange en korte verblijven, studeren of werken, een individuele of een groepsuitwisseling. Maar je kunt natuurlijk ook iets bedenken dat helemaal bij jou past. Zo kun je werken en reizen combineren of je kunt naast vrijwilligerswerk een taalcursus volgen. Met een goede voorbereiding is het allemaal mogelijk! Wat kun je met deze brochure? Met deze brochure kun je inspiratie opdoen voor een buitenlands avontuur. Elk hoofdstuk beslaat een andere activiteit, bijvoorbeeld stage lopen, werken als au pair of vakantiewerk. Je hoeft de brochure daarom niet helemaal van voor naar achter te lezen. Kijk gewoon bij het onderwerp dat je leuk lijkt of blader door alle hoofdstukken heen. Als je al weet wat je wilt doen, maar nog niet weet waar je moet beginnen of wat de mogelijkheden zijn, dan kan deze brochure je goed op weg helpen. Je kunt erin lezen welke mogelijkheden er voor jou zijn, welke verschillen er zijn tussen organisaties of programma s en waar je allemaal op moet letten. Elk hoofdstuk geeft een overzicht van het aanbod. Handig om als startpunt van je zoektocht naar een leuke uitdaging te gebruiken. Achteraan vindt je een checklist. Hierin staan allerlei tips en een lijst met handige websites, die je kunt gebruiken bij de voorbereiding op je vertrek. Check ook onze site Ben je geïnspireerd en wil je aan de slag? Surf dan naar de Europa startpagina voor jongeren www.go-europe.nl waar meer dan 400 links van organisaties handig bij elkaar staan. Veel plezier, Go Europe!!
Highschool in Frankrijk Zelfs in Nederland heb ik nog steeds voordelen van mijn ervaring Ruben Slagter (18): Na de middelbare school wilde ik vrijwilligerswerk in Afrika gaan doen maar helaas ik moest nog even wachten tot ik 18 zou worden. Om de tussentijd goed te benutten heb ik ervoor gekozen om via Travel Active één semester te studeren aan een Franse Highschool. Het voordeel van zo n bemiddelingsorganisatie is dat je goed wordt geholpen met de voorbereiding. De leerlingen en leraren waren vanaf de eerste dag al erg enthousiast over mijn komst. Ik kreeg bijvoorbeeld meteen een rondleiding door de school en het dorp. Fransen zijn dus helemaal niet zo afstandelijk als ik had verwacht. De schooldagen in Frankrijk zijn langer dan in Nederland maar daar raak je snel aan gewend. De vakken zijn vrijwel hetzelfde als in Nederland, maar de lessen worden natuurlijk wel in het Frans gegeven. Mijn schoolvrienden hebben mij goed geholpen met het aanvullen van aantekeningen, en ik kon hen op mijn beurt weer helpen met Engels. Op die manier kun je veel van elkaar leren. Doordat ik in een gastgezin verbleef, heb ik pas echt geleerd hoe het dagelijks leven van de Fransen eruitziet. Het gezin was erg vriendelijk en ze hebben mij regelmatig meegenomen voor een uitstapje in de omgeving. Ook heb ik mee kunnen spelen bij de plaatselijke voetbalclub. Bij mijn vertrek heb ik een voetbalshirt gekregen met mijn naam en een boodschap van iedere teamspeler. 2
jij? Zelfs in Nederland heb ik nog steeds voordelen van mijn ervaring. De bemiddelingsorganisatie waarbij ik mijn reis naar Afrika ga regelen, wil graag een aanbevelingsbrief hebben. Die wil een Franse leraar voor mij schrijven. Met mijn Franse vrienden heb ik ook nog steeds contact. Ik ga zelfs in de vakantie bij hen logeren. En natuurlijk spreek ik nu vloeiend Frans, wat ook erg handig is als ik naar Afrika ga. Tip Kijk goed of je kortingspassen voor studenten kunt regelen. Hiermee krijg je bijvoorbeeld korting op culturele uitstapjes of sportfaciliteiten. Meer info Travel Active www.travelactive.nl GO EUROPE! 3
Studeren in Spanje In Spanje leer je hoe je écht van het leven kunt genieten Wanda Haveman (22): Voor mijn Hogere Europese Beroepen Opleiding studeerde ik een half jaar in Madrid. Ik ben twee weken eerder gegaan om er huisvesting te regelen. Na een lange zoektocht met veel tegenslagen, heb ik uiteindelijk via de eigenaren van mijn hostel een perfect appartementje gevonden! Zo zie je maar dat het erg handig kan zijn om contacten te leggen in het buitenland. Via het Erasmusprogramma van de EU heb ik een beurs gekregen, speciaal voor studenten die in het buitenland gaan studeren. Daarnaast heb ik onder zeer gunstige voorwaarden een lening afgesloten bij de Informatie Beheer Groep (IBG) en mijn studiefinanciering voor uitwonenden liep gewoon door. Hierdoor had ik genoeg geld om rond te komen en heb ik niets gemist van alle leuke dingen die er buiten school te beleven zijn. Ik heb volop genoten van het uitgaansleven, stedentripjes, etentjes buiten de deur en andere activiteiten in Madrid. Zo leer je de stad goed kennen. Tijdens de colleges viel mij op dat er geen gebruik wordt gemaakt van boeken of powerpointpresentaties. Dat betekende dus veel schrijfwerk! Gelukkig waren docenten bereid om mij te helpen, ook als het Spaans soms iets te snel ging. In de school 4
jij? zit een International Office. Hier kun je terecht met vragen tijdens je verblijf, maar ze organiseren ook uitstapjes. Ik vond dat het allemaal erg goed was geregeld. Van de Spanjaarden heb ik pas echt geleerd hoe je van het leven kunt genieten. Ze houden ervan om elkaar veel op te zoeken en voor mijn gevoel leven ze vrijwel zonder verplichtingen. Toen ik aan het begin met vrienden een afspraak maakte, was iedereen standaard te laat. Uiteindelijk heb ik de tijd ook niet zo nauw meer genomen en belde ik vrienden vaak pas op het moment dat ik zin had om iets te gaan doen. Tip Neem, als dat lukt, je laptop mee. Via computerprogramma s als Skype en MSN kun je namelijk kosteloos contact houden met vrienden en familie in Nederland. Dit kan natuurlijk ook in internetcafés of bij vrienden. Meer info Meer ervaringsverhalen vind je op de WilWeg-site van de Nuffic http://ervaringen.wilweg.nl Nuffic www.wilweg.nl / www.nuffic.nl GO EUROPE! 5
Ben je klaar met de Nederlandse schoolbanken en toe aan een nieuw avontuur? Dan is een tijdje onderwijs volgen in het buitenland misschien dé uitdaging die jij zoekt. Voor zowel scholieren als studenten zijn er op dit gebied genoeg mogelijkheden. Beleef een waanzinnige tijd met plaatselijke scholieren of andere internationale studenten en scholieren. Vraag je je af hoe je dit moet betalen? Er zijn verschillende subsidies die je kunt aanvragen om jezelf als internationale student of scholier te redden. School en studie Waarom zou je willen leren in het buitenland? Er zijn vele voordelen aan het studeren of naar school gaan in het buitenland. Je zou het alleen al niet moeten laten omdat je jezelf onderdompelt in een andere cultuur in een ander land, véél meer dan op vakantie. je een andere taal goed leert beheersen, als je er les in krijgt. je zelf kunt ervaren hoe het is om op een buitenlandse school te zitten. je op een school veel leeftijdgenoten ontmoet en dus gemakkelijk vrienden kunt maken. de mogelijkheid bestaat dat je ook andere internationale studenten of scholieren leert kennen. er juist voor studenten en scholieren veel subsidiemogelijkheden zijn. toekomstige werkgevers zien dat je letterlijk grenzen durft te verleggen. het een perfecte manier is om de schoolsleur in Nederland te doorbreken. er voor iedereen studiemogelijkheden zijn. Dus ook voor jou! Een goede voorbereiding is het halve werk! Op eigen houtje of niet? Denk vooraf goed na of je op eigen houtje wilt gaan, of via een programma. Als je via een programma naar het buitenland gaat, dan sta je er niet alleen voor. Je kunt vooraf, maar ook tijdens je buitenlandse verblijf, begeleiding krijgen. Het wemelt van de bemiddelingsbureaus in Nederland én in het buitenland. Zij vragen geld voor de bemiddeling en de kosten kunnen per bemiddelingsbureau verschillen. Let dus goed op. Is de accommodatie inclusief en wat voor accommodatie dan? Zijn de verzekeringen daarmee ook geregeld, wat zeggen de kleine lettertjes? Voordeel is natuurlijk dat er minder fout kan gaan in je voorbereiding. Als je ervoor kiest om zelf een onderwijsinstelling te vinden, houd dan rekening met een langere voorbereidingstijd. Aansluiting Als je voor een gedeelte je opleiding of school in het buitenland wilt volgen, kun je het beste advies vragen aan je decaan. Het zou zomaar 6
kunnen dat jouw school een samenwerkingsverband heeft met scholen in het buitenland. Kijk ook eens op de website van PLOTEUS. Op deze website is informatie te vinden over studeren in Europa. Je vindt er informatie over studeer- en opleidingsmogelijkheden in alle Europese landen. Kijk op: http://ec.europa.eu/ploteus/. In de volgende paragraaf lees je meer over de mogelijkheden tijdens of na je school of studie. Talenkennis Wat nu als je dolgraag naar Spanje wilt, terwijl je geen woord Spaans spreekt? Het is slim om dan eerst een taalcursus in Nederland te volgen of ter plekke Spaanse les te nemen. Dan heb je al wat basiskennis voordat je aan je schoollessen of colleges begint. De rest komt vanzelf. Gelukkig worden er in Europese landen ook Engelstalige lessen aangeboden, maar daarvoor moet je wel de Engelse taal voldoende beheersen. Mogelijkheden De belangrijkste mogelijkheden hebben we voor je op een rijtje gezet. Het aanbod is echter te groot om hier allemaal te noemen. De rest kun je allemaal vinden op de Wil Je Weg pagina s van www.go-europe.nl. Van VMBO tot VWO De keuze is reuze als je op het voortgezet onderwijs zit, kun je met jouw klas korte of langere uitwisselingen doen. Je kunt ook een Europees project doen op school zelf zonder te hoeven reizen. Europees parlementariër spelen? Kan ook allemaal! Er zijn vele subsidies voor deze projecten die door de school kunnen worden aangevraagd. Ga dus met je docent of decaan hierover in overleg. Of wil je een jaartje naar een highschool in het buitenland? Dat kun je zelf organiseren. Hieronder een paar van de mogelijkheden. Een internationaal project doen met jouw klas of groep? Lijkt het je leuk om samen met je klas deel te nemen aan een internationale leerlingenuitwisseling binnen een internationaal partnerschap? Dat kan tussen minimaal twee scholen met leerlingen uit de hele wereld! En er is geld voor via het programma BIOS van het Europees Platform. BIOS staat voor Bevordering Internationale Oriëntatie en Samenwerking. Het maakt niet uit of je vmbo, havo of vwo doet. Voor dit programma is subsidie beschikbaar, waarvoor je docent (of iemand anders van je school) een aanvraag kan indienen. Ook kun je via het BIOS-programma deelnemen aan een individuele leerlingenuitwisseling. Lees meer hierover in het hoofdstuk Uitwisselingen. Kijk voor meer informatie over BIOS op www.europeesplatform.nl. Klik in het menu op vmbo of havo/vwo en kies vervolgens onder hoe internationaliseren voor uitwisselingen. Als groep op bezoek naar een school in het buitenland? Bij een uitwisseling via het programma Comenius ga je als groep op bezoek bij leerlingen van een school in het buitenland. Ook mogen deze leerlingen op hun beurt weer op bezoek bij jouw school. Je school moet meedoen aan een Comenius-schoolpartnerschap, anders kun je er geen gebruik van maken. Vraag dit eerst even na bij je docent of decaan op school. Het is afhankelijk van het land en het aantal mobiliteitstrajecten hoeveel subsidie jouw school ontvangt. Voor alle voorwaarden en subsidies kun je terecht op www.europeesplatform.nl. Klik vervolgens door naar Internationalisering in het onderwijs waar je meer info kunt vinden over Comenius. Geef deze informatie ook aan je docent of decaan, aangezien zij actie moeten ondernemen. Met je klas naar het Europees Parlement in Straatsburg of Brussel? Je docent kan dit regelen via Euroscola. Je staat dan voor één dag in de schoenen van een Europarlementariër. Met soms wel vijfhonderd jongeren uit andere landen discussieer je over onderwerpen die je met je klas hebt voorbereid. Je school moet de aanmelding doen, dus vraag je docent er snel naar. Hoe je als klas kunt deelnemen, lees je op www.europeesparlement.nl. Klik op de homepage door naar Jong Europa en ga vervolgens naar Euroscola. Bekijk de website ook voor andere mogelijkheden voor je klas. MEP - Model European Parliament MEP bestaat uit simulatiezittingen van het Europees Parlement. De zittingen van het Europees Parlement worden nagespeeld om jongeren meer inzicht te geven in het Europese integratieproces en de werking van de Europese Unie. Eerst worden op provinciaal niveau conferenties gehouden. Daar worden jongeren geselecteerd voor deelname aan de nationale conferentie. Ieder > GO EUROPE! 7
> voorjaar en najaar zijn er internationale MEPconferenties met delegaties uit alle EU lidstaten en de kandidaat-lidstaten. Regeringen, politici en ambassades zijn nauw betrokken bij de uitvoering van het programma. Hoe je hieraan kunt deelnemen lees je op www.europeesparlement.nl. Klik op de homepage door naar Jong Europa en ga vervolgens naar MEP. Bekijk de website ook voor andere mogelijkheden voor je klas. Als MBO er stage lopen in Europa? Wil je als mbo-student stage lopen in het buitenland dan is dat ook mogelijk. Via het Leonardo Da Vinci programma van de Europese Unie worden er beurzen beschikbaar gesteld voor studentenstages. Je vraagt de beurs aan bij je eigen opleiding. In het hoofdstuk Stage lees je meer over deze mogelijkheden. Voor meer informatie kun je ook kijken op www.leonardodavinci.nl. Europa in de les Als je het iets gemakkelijker wilt aanpakken, kun je het buitenland ook naar Nederland halen. Namelijk door je lessen op school een Europees tintje te geven. Het enige wat je hoeft te doen is je docent op de mogelijkheden te wijzen. Je school kan meedoen aan allerlei internationale activiteiten en projecten met partnerscholen via het programma Comenius voor leerlingen van het voortgezet onderwijs. Hierbij kun je voornamelijk denken aan leerlingenuitwisselingen (zie hoofdstuk Uitwisseling), maar ook het programma etwinning. Met etwinning kom je in 8 contact met leeftijdgenoten uit een ander land door gebruik te maken van ICT. Je kunt dan met buitenlandse leerlingen mailen, chatten en gezamenlijk projecten uitwerken. Kijk op www. europeesplatform.nl en klik door naar Internationaliseren in het onderwijs. Je docent kan ook zelf lessen over Europa geven. Eurodesk heeft hiervoor verschillende bronnenlijsten die te vinden zijn onder het kopje downloads op de Go Europe-site www.go-europe.nl. Ook staan hierbij bronnenlijsten die jij zelf kunt gebruiken als je websites zoekt met informatie over Europa. Bijvoorbeeld voor een werkstuk. Highschool Programma s Voor jongeren tussen 15 en 18 jaar bieden verschillende organisaties High School-programma s aan. Daarmee kun je naar veel scholen in Europa. Je draait een semester of schooljaar mee en verblijft in een gastgezin. Je kunt het als tussenjaar op de middelbare school doen, maar ook als je je diploma al op zak hebt. Op de volgende sites vind je informatie over organisaties die Europese High School-projecten hebben. Let wel op dat de meeste organisaties bemiddelingsgeld vragen. Deze prijzen kunnen van elkaar verschillen. Oriënteer je daarom goed en vergelijk de verschillende highschool- mogelijkheden. AFS Nederland biedt highschool ervaringen in meer dan 10 Europese landen. Kijk op www.afs.nl als je meer wilt weten.
EF International Academy heeft programma s voor een succesvolle doorstroom naar het Britse universitaire systeem. Kijk hiervoor op: www.ef.nl. STS Nederland kan je helpen met een highschool ervaring in meer dan 20 Europese landen. Voor meer informatie kijk je op www.stshighschool.nl. Travel Active heeft in Engeland, Frankrijk, Spanje en Italië mogelijkheden voor het volgen van een highschool. De informatie vind je op www.travelactive.nl. Studeer je aan het hoger onderwijs? De bekende Erasmusbeurzen Als hbo- of wo-student kun je in een Europees land studeren door deel te nemen aan het Leven Lang Leren Programma (LLP) van de Europese Unie. Hieronder valt namelijk de Erasmusbeurs waarmee je een periode in het buitenland kunt studeren of stage lopen. Door afspraken die de Europese hogescholen en universiteiten onderling hebben gemaakt, zijn elders in Europa bepaalde studiepunten ook in Nederland geldig. Als je als uitwisselingsstudent deelneemt aan het Erasmusprogramma van de Europese Unie ontvang je, om je verblijf te kunnen betalen, een tegemoetkoming in de kosten in de vorm van een Erasmusbeurs. Voor studie is dat standaard 250,- per maand; voor stage minimaal 200,- per maand. Neem contact op met het bureau buitenland of het internationaal contactpunt van jouw universiteit of hogeschool als je wilt deelnemen aan het Erasmusprogramma. Kijk voor meer informatie op www.wilweg.nl of vraag ernaar op je universiteit of hogeschool. Erasmus Mundus programma Via het programma Erasmus Mundus kun je een bachelor- of masteropleiding volgen die door minstens drie Europese onderwijsinstellingen samen is ontwikkeld. Gedurende je studie zul je bij ten minste twee verschillende instellingen onderdelen van je opleiding volgen. Bovendien verschaft het programma beurzen om een periode bij een instelling elders in de wereld te studeren. Waar je dit kunt doen is afhankelijk van de samenwerkingsovereenkomst(en) die jouw universiteit of hogeschool heeft met andere instellingen. Meer informatie vind je op www.nuffic.nl. > GO EUROPE! 9
> Volledige bachelor of master in het buitenland Het is voor studenten in het hoger onderwijs tegenwoordig mogelijk om met Nederlandse studiefinanciering een volledige opleiding in het buitenland te volgen. Er gelden, naast de standaardvoorwaarden, alleen wel extra voorwaarden om in aanmerking te komen voor deze studiefinanciering. Zo moet de opleiding in het buitenland van voldoende kwaliteit zijn en mag je geen studietoelage van een buitenlandse overheid ontvangen. Voor meer informatie hierover kun je kijken op www.ib-groep.nl. Je kunt een school vinden waarmee jouw eigen opleiding al een partnerschap heeft, maar je kunt ook zelf aan de slag. Kijk op de Nuffic-site ( www.nuffic.nl ) voor meer informatie. vragen als je deze nog niet hebt. Ook kun je een vergoeding krijgen voor je Ov-jaarkaart. Voor deze en meer informatie en een aanvraagformulier ga je naar www.ib-groep.nl. Zelf een beurs zoeken Er zijn in Nederland tal van beurzen beschikbaar voor jongeren die onderwijs willen volgen in het buitenland. Een groot aantal is te vinden via de Beursopener-site van het Nuffic, www.beurs opener.nl. Heb je niet gevonden wat je zoekt? De fondsendisk (en het Fondsenboek) biedt een compleet overzicht van de subsidiepotjes die er zijn. Zie hiervoor www.verenigingvanfondsen. nl. Vaak heeft een Openbare Bibliotheek in een grotere plaats dit Fondsenboek ook in huis. Nog meer kosten en beurzen Er zijn ook nog andere beurzen beschikbaar voor jongeren die in Europa willen studeren. De belangrijkste mogelijkheden op een rijtje: Culturele verdragen De Nederlandse overheid heeft met een aantal landen samenwerkingsverbanden afgesloten. Op grond daarvan kunnen scholieren en studenten een beurs ontvangen in de landen die daarvoor geld beschikbaar stellen. Op de Nuffic-site kun je uitzoeken of Nederland een verdrag heeft met het land van jouw keuze. Voor meer informatie zie www.nuffic.nl/cultureleverdragen. Uitwonenden beurs en OV kaart Als je voor je studie naar het buitenland gaat is het mogelijk om een uitwonenden-beurs aan te 10 Handig om te doen Adressen van scholen in het buitenland Op de site van de Informatie Beheer Groep ( www. ib-groep.nl ) kun je een overzicht downloaden van beroepsopleidingen in het buitenland met adressen van scholen. Dit zijn scholen die voornamelijk in België en Duitsland zijn gevestigd en de opleidingen duren één tot drie jaar. De lijst kun je vinden door in de zoekbalk op de site in te vullen mbo buitenland. Diplomawaardering Wil je weten wat jouw buitenlandse diploma waard is in Nederland? Kijk voor diplomawaardering voor het mbo op www.colo.nl (thema internationale diplomawaardering) en voor het hoger onderwijs op www.nuffic.nl/diplomawaardering. Voor meer algemene informatie hierover kun je ook terecht op www.idw.nl.
Europass De Europass is er voor iedereen die een leer- en werkervaring opdoet in een Europees land. Het is een document dat overzichtelijke informatie geeft over wat je gedaan hebt, en waar. Zo krijgt je toekomstige stagebedrijf of werkgever een helder beeld van je werkervaring en wordt het makkelijker een goede baan te vinden. Internationale werkervaring telt daarbij extra zwaar. Kijk voor meer informatie op: www.europass.nl. stages, uitwisselingen, vrijwilligerswerk en (vakantie)werk, wonen en reizen in Europa. Als je vragen hebt, kun je die via de website stellen. Ook kun je bij Eurodesk terecht voor informatiebronnen over Europa: voor een schoolproject, voor een scriptie of als je contacten zoekt. Europese Jongerensite Op deze site kun je per Europees land informatie vinden over studiemogelijkheden. De informatie WilWeg-campagne De WilWeg-campagne van het Nuffic informeert Nederlandse studenten op Universiteiten en Hogescholen over de mogelijkheden om in het buitenland te studeren of stage te lopen. Via de website kun je op allerlei manieren zoeken naar een studie (en stage) in het buitenland. www.wilweg.nl. Go-Europe (Eurodesk) Eurodesk is een Europa-informatiedienst voor jongeren tussen 15 en 25 jaar en wijst de weg naar allerlei mogelijkheden in Europa. Gebruik www.go-europe.nl als startpunt voor het zoeken naar informatie over school en studie, is verkrijgbaar in de taal van het land dat jij kiest of in het Engels. Ook kun je er Nederlandstalige sites vinden over andere mobiliteitsmogelijkheden in Europa. Kijk op: www.europesejongerensite.nl. Icares (studiekeuzetest) Met de gratis studiekeuzetest van Icares zoek je makkelijk en snel naar een passende studie in het buitenland. Icares biedt een internationaal zoekportal voor jouw mbo-, hbo-, bachelor- en masterstudie. Kijk voor meer informatie op www.icares. com. Tip Kom je er niet uit? Schroom niet om hulp te vragen bij de genoemde organisaties. Ook kun je meer informatie over school en studie vinden op www.go-europe.nl. Bijvoorbeeld onder de link downloads waar je sheets met relevante sites kunt vinden. Of klik even door naar de veelgestelde vragen. Heb je daarna nog steeds het antwoord op een vraag niet gevonden? Ga naar de vraagbutton van www. go-europe.nl, je krijgt dan een persoonlijk advies. GO EUROPE! 11
Stage in Finland Met onze Finse collega s konden we boerenkool eten Wesley Slagboom (21) Ik vond het een uitdaging om een maand stage te lopen in een Finse papierfabriek. Met vijf andere studievrienden van mijn mbo-opleiding Werktuigbouwkunde werd ik door mijn school ingeloot. Zij hadden weer contact met stagebedrijven en een school in het plaatsje Imatra. Nadat we een beurs via het programma Leonardo da Vinci hadden geregeld en de thermokleding was ingeslagen, waren we al klaar voor vertrek. Het vergde bijna geen voorbereiding. Zelfs ons appartement werd geregeld. De eerste twee dagen kregen we een rondleiding van een docent van de plaatselijke school. Op de derde dag kregen we een rondleiding langs diverse stagebedrijven. De groep werd vervolgens in tweetallen opgesplitst om bij die bedrijven stage te lopen. In de papierfabriek liep ik dagelijks met mijn stagebegeleiders mee om te helpen met het onderhoud van de machines. Met collega s sprak ik voornamelijk Engels. Daarvan heb ik veel geleerd, maar mijn collega s natuurlijk ook. Het Fins was voor ons erg lastig, vooral met boodschappen doen. Onze collega s hebben ons toen goed geholpen door woorden van producten te vertalen en op te schrijven. Dankzij hen konden we ook boerenkool in Finland maken. In mijn vrije tijd heb ik een sneeuwscootersafari gemaakt en ben ik wezen kijken naar een bandywedstrijd. 12
jij? Deze sport lijkt erg veel op hockey en is daar vrij populair. In Finland zijn de mensen erg vredelievend. Met uitgaan merkte ik bijvoorbeeld dat er helemaal geen vechtpartijen zijn, ondanks dat ze gewend zijn om veel alcohol te drinken. Ook viel het mij op dat Finnen erg handig zijn in autorijden terwijl het er spekglad is. We hebben geen enkel ongeluk gezien. Op de werkvloer werd rustig aan gewerkt. Dat is in Nederland wel anders. Vergeleken met de Finnen zijn wij Nederlanders maar een driftig volkje. Ik denk dat het ook te maken heeft met het klimaat waaraan zij zich aanpassen. We hebben zelfs meegemaakt dat het -16,3 graden was! Gelukkig kun je in Finland veel gebruikmaken van sauna s. Zelfs in de fabriek gingen collega s in hun pauze de sauna in. Tip Als je met meerdere mensen in één huis verblijft is het verstandig om goede afspraken te maken over huishoudelijke klusjes, koken, wassen etc. Dit voorkomt irritaties. Meer info CINOP Leonardo da Vinci www.leonardodavinci.nl GO EUROPE! 13
Je kunt je schoolperiode en vervolgopleiding een stuk leuker en interessanter maken door te kiezen voor een stage in het buitenland. Je komt veel te weten over de (bedrijfs) cultuur van een ander land en je krijgt een vreemde taal nergens zo snel onder de knie als op de werkvloer. We laten je zien dat je maar drie stappen verwijderd bent van een ideale stage in het buitenland: ready? (wil je weg?), set (oriëntatie), go! Stages Ready? Waarom op stage in het buitenland? Zoals je in het verhaal van Wesley kunt lezen, is een stage in het buitenland een fantastische ervaring. Veel mensen denken dat stages in het buitenland meestal van lange duur zijn en dat je daarbij alleen op pad gaat. Het verhaal van Wesley laat zien dat dit niet altijd het geval is en dat er verschillende mogelijkheden zijn. Tijdens een stage in het buitenland ervaar je hoe het er in andere landen op het werk aan toe gaat. En natuurlijk kun jij laten zien wat je op school al aan kennis en vaardigheden hebt opgedaan. Ook kun je in situaties belanden waar je in Nederland niet snel in terecht zou komen. Ilona Haarman (ex-stagiaire in een ziekenhuis op Cyprus) vertelt hierover: Op Cyprus mag je als stagiaire operaties bekijken, dus ik heb veel gezien en geleerd. Bij stages in Nederlandse ziekenhuizen mag dat niet. Dat staat ook goed op je CV. Sowieso vinden werkgevers het heel positief als je op je CV kunt laten zien dat je een tijdje stage hebt gelopen in het buitenland. Dat zegt iets over je durf en je vermogen tot eigen initiatief. Mogelijkheden Stages heb je in soorten en maten, maar je kunt ze grofweg onderscheiden in twee soorten: stage vanuit je opleiding en stage buiten je opleiding. Stage vanuit je opleiding De meest voorkomende stage is de stage die deel uitmaakt van je studie. Begeleiders helpen je vaak met de voorbereidingen. Bijvoorbeeld met het vinden van een geschikte stageplaats. Wanneer je deze hebt gevonden, houden je begeleiders een oogje in het zeil en zullen ze de stage samen met je evalueren. De stageorganisatie of het stagebedrijf kan je een stagevergoeding geven voor je werkzaamheden, maar ze zijn dit niet verplicht. Is jouw stage geen verplicht onderdeel van je studie? Vraag je opleiding toch eens naar de mogelijkheden. Misschien is er een kans dat je er extra studiepunten voor krijgt én je doet alvast praktische ervaring op, wat goed van pas komt als je na je studie aan het werk gaat. 14
Stage buiten je opleiding Een stage buiten je opleiding doe je op eigen initiatief. Een goede gelegenheid hiervoor is als je net klaar bent met school of je opleiding. Bij een dergelijke stage is geen school of instelling betrokken. Je stage wordt dus niet geëvalueerd door je opleiding, maar soms wel door de organisatie of het bedrijf waar je stage loopt. Ook hier geldt: een stageverlener is niet verplicht om stagevergoeding te geven. Omdat je niet wordt ondersteund door een school of instelling, is het belangrijk om een stagecontract op te (laten) stellen. Let hierbij op de volgende punten: Hoe wordt de begeleiding tijdens de stage geregeld? Voor welke duur wordt er begeleiding geboden? Hoeveel uur per dag en per week ga je werken? Hoeveel vrije tijd of vakantie krijg je? Hoe en door wie kan het contract worden opgezegd? Welke afspraken zijn er over stagevergoeding? Een tip als je zelf besluit een contract op te stellen: probeer een bestaande stageovereenkomst te vinden om relevante informatie uit te halen. Kijk hiervoor onder andere op http://www.cnv jongeren.nl/niet-in-menu/stage-overeenkomst/ of op http://www.stagetips.nl/buitenland.htm. Vraag het ook via je school of bij stagiaires die al eerder een buitenlandse stage hebben gedaan. Je school of opleiding heeft vaak ook voorbeelden van stageovereenkomsten beschikbaar. Een voorbeeld hiervan vind je op de website van de Universiteit van Amsterdam: http://www.student. uva.nl/fgw-stages. SET Op zoek naar een stage Jouw opleiding heeft vast wel vaker te maken gehad met leerlingen die op stage zijn gegaan in het buitenland. De kans is dus ook groot dat zij een adressenbestand hebben met leuke stageplaatsen. Kun je daarin niets vinden of was een ander je al voor? Ga dan gewoon zelf op zoek. Dat lijkt misschien ingewikkeld omdat er zo veel mogelijkheden zijn. Om je op weg te helpen vind je hieronder praktische tips voor het zoeken naar een internationale stageplaats. Gratis informatie Opleidingskansen over de grens? Euroguidance is een informatiedienst van de Europese Commissie. Zij informeert Nederlanders over opleidingsmogelijkheden over de grens. Daar horen ook stagemogelijkheden bij. Op de website vind je onder stages in het buitenland adressen voor het zoeken en voorbereiden van een internationale stage. Klik naar www.euro guidance.nl. Stagedatabank Het Agentschap Leonardo Da Vinci van de Europese Commissie heeft een databank waarin je stageplaatsen kunt vinden. Deze kun je vinden op de website onder partnersearch op www.leonardo davinci.nl. Voor meer informatie over het aanvragen van een beurs via Leonardo da Vinci zie het onderdeel kosten en beurzen. Stages voor hoger onderwijs studenten Via de link stage op www.nuffic.nl vind je allerlei manieren om een stage in het buitenland te zoeken. Nuffic ben je vast al eerder tegengekomen. Het is in Nederland dé organisatie voor internationalisering van het hoger onderwijs. Nuffic beheert nationale en internationale programma s voor studenten. Bemiddelingsorganisaties Om stage te lopen in het buitenland kan je ook een beroep doen op bemiddelingsorganisaties. Deze organisaties hebben goede contacten met bedrijven of instanties in het buitenland. Vaak wordt een groot deel van het verplichte papierwerk al door hun gedaan. Luisterend naar jouw wensen zoeken ze een geschikte stageplek voor je uit en kunnen ze accommodatie voor je regelen. Ook helpen ze je, mocht het nodig zijn, aan een visum (hoeft niet in Europese Unie). Iedere bemiddelingsorganisatie heeft zijn eigen methodes en biedt een eigen bemiddelingspakket aan. De prijzen kunnen dus variëren van 70,- tot 1450,-. Zoek dus van tevoren uit welke organisatie jou het beste kan helpen. Dat hangt er namelijk helemaal van af wat je zelf het gemakkelijkst vindt. Neem eerst de checklist door aan het eind van dit boekje. > GO EUROPE! 15
> Hieronder noemen we een aantal organisaties, maar kijk ook op www.go-europe.nl. Op de site van Go Europe! kun je meer informatie vinden over stages in het buitenland en worden alle veel gestelde vragen beantwoord. Het aanbod is namelijk te groot om in deze gids te plaatsen. Je vindt er downloadsheets met handige websites over stagemogelijkheden. Kijk ook op de Europese Jongerensite ( www.eu ropesejongerensite.nl ) voor stages in het buitenland. Speciaal voor MBO ers In Nederland mogen MBO studenten alleen stage lopen bij een erkend leerbedrijf. Als dit niet het geval is dan is de stage als niet geldig Stagemarkt is een gezamenlijke website van alle leerbedrijven voor MBO ers. Er staan ook stageplaatsen in het buitenland op. Check het op www.stagemarkt.nl. Kijk ook op de website over Internationale Beroepspraktijkvorming. Dat is hetzelfde als buitenlandse stages in het MBO. www.internationalebpv.nl. Mbo-stage Op de site van Workplacement vind je als mbo er alles over stages in het buitenland, zoals handige websites en informatie over de voorbereiding van je stage: www.workplacement.nl. JOB (jongerenorganisatie beroepsonderwijs) Deze website is gericht op mbo ers. De site biedt informatie over stage, werk en studiefinanciering. Verder is er informatie beschikbaar over de doorstroom naar hbo en over eventuele problemen op het mbo. www.job-site.nl. Stageplaza De meeste studenten kennen stageplaza als een grote digitale stagevacaturebank. Op deze site kun je ook stages vinden in verschillende Europese landen. Om accommodatie en verzekeringen hoef je je niet druk te maken, dit regelt Stageplaza voor jou. In acht stappen hebben zij de ideale stage in het buitenland. Stagiaires kunnen gratis van de diensten gebruikmaken. www.stageplaza.nl. Stagebemiddeling in het buitenland Joho heeft een wereldwijd netwerk van stagebemiddelingsbureaus en kan je helpen met het vinden en voorbereiden van een stage op mbo-, hboof universitair niveau. Ook staan er vacatures op de website van bedrijven die een stagiair zoeken. Let op: dit kan soms op vrijwillige basis zijn! Je 16 krijgt dan bijvoorbeeld alleen een onkostenvergoeding. www.stagelopeninhetbuitenland.nl. Studentenorganisaties Stageprogramma s over de grens worden ook aangeboden door internationale studentenorganisaties. Meestal zijn deze programma s gericht op een specifiek vakgebied. Ze zijn bedoeld voor zowel studenten, als voor (pas) afgestudeerden. AIESEC AIESEC is een studentenorganisatie die actief is in 89 landen. Ze biedt wereldwijd stages aan voor studenten en afgestudeerden van universiteiten en hogescholen. Stages duren twee tot vier maanden en worden vergoed. Voor meer info klik je door naar stageprogramma op www.aiesec.nl. AEGEE AEGEE is in bijna iedere Europese studentenstad te vinden. Zo ook in veel steden in Nederland. De organisatie biedt mogelijkheden voor studenten om nieuwe mensen te ontmoeten en veel van de wereld te zien. Klik door www.aegee.nl. Stage lopen bij een Europese- of internationale instelling Als je met eigen ogen wilt zien waar de Brusselse regels vandaan komen, dan is stage te lopen bij instellingen van de Europese Unie een uitstekende manier. Hier kun je in aanmerking komen voor een stage als je minstens twee EU-talen beheerst en je bachelordiploma hebt behaald aan de universiteit of een hbo-instelling. De belangstelling is groot, maar zeker het proberen waard. Kijk op http://ec.europa.eu/stages/index_en.htm. Het ministerie van Buitenlandse Zaken biedt regelmatig stages aan voor studenten en (net) afgestudeerden. Ook de Nederlandse ambassade, de vertegenwoordiging van de VN, NAVO of Europese Unie kunnen stagiaires goed gebruiken. Je werkt er minimaal zes weken en maximaal zes maanden en je ontvangt een zeer gunstige stagevergoeding. Kijk op www.minbuza.nl -> organisatie -> werken bij. Kosten en beurzen Als je stage gaat lopen in het buitenland komen daar natuurlijk kosten bij kijken. Om het stagiaires makkelijker te maken zijn er speciale sub-
sidies. Hieronder vind je verschillende beurzen waar jij aanspraak op kunt maken, als je Europa in gaat voor een stage. Leonardo Da Vinci voor mbo Als mbo-student kun je een beurs ontvangen van het Leonardo Da Vinci subsidieprogramma. Vraag je coördinator BPV (beroepspraktijkvorming) of het internationaal contactpunt binnen jouw school naar de mogelijkheden. Je school moet namelijk de aanvraag regelen, dat kun je niet zelf doen. Binnen het Leonardo Da Vinci programma zijn er drie mogelijkheden voor subsidie. De eerste is de studentenstage voor mbo-studenten. In het Engels heet dit IVT (Initial Vocational Training). Hiermee kun je 3 weken tot 39 weken stage lopen in het buitenland. Ook als je net bent afgestudeerd en nog wat meer ervaring wilt opdoen in de praktijk, kun je een mbo-stage lopen in het buitenland. Dit heet PLM (people on the labour market). Met deze Leonardo Da Vinci beurs kun je 2 tot 26 weken subsidie krijgen voor een stage in Europa. De stage kan in elk EU-land plaatsvinden, maar ook in IJsland, Liechtenstein, Noorwegen en Turkije. Er is geen leeftijdsgrens aan verbonden. Ook biedt Leonardo internationale werkbezoeken aan voor mbo-docenten, dat heet VETPRO (Mobility for Professionals in Vocational Education and Training). Wijs je docent hier eens op. Het is niet mogelijk om zelf een rechtstreeks een beurs aan te vragen bij Leonardo Da Vinci. Subsidie kan één keer per jaar (vaak in februari) aangevraagd worden door de scholen. Kijk voor meer informatie op: www.leonardodavinci.nl. Geef dit webadres en de informatie door aan je coördinator BPV of je schooldecaan. Erasmus voor het hoger onderwijs Als je als hbo- of wo-student stage wilt lopen in het buitenland kun je een Erasmusbeurs aanvragen. Dit is een onderdeel van het Leven Lang Leren- Programma (LLP). Je kunt hiermee subsidie krijgen voor 3 tot 12 maanden. Surf naar www.nuf fic.nl voor meer informatie. Ook www.wilweg.nl is handig. Comenius Assistent Als student of afgestudeerde van een lerarenopleiding is het mogelijk om Comenius Assistent te worden. Je gaat dan via het Comenius-programma van het Europees Platform naar het buitenland, om daar drie maanden tot een heel schooljaar stage te lopen door les te gaan geven. Dit kan voor basisonderwijs, voortgezet onderwijs, beroepsonderwijs of volwasseneneducatie. Meer informatie? Klik door naar Comenius Assistentschappen op www.europeesplatform.nl. Andere beurzen Informeer bij je onderwijsinstelling naar beursmogelijkheden. Een aantal Nederlandse universiteiten en hogescholen stelt zelf beurzen beschikbaar voor stages. Bijna alle andere stagebeurzen voor het buitenland kun je vinden met de Beursopener van het Nuffic ( www.beursopener.nl ). Er zijn beurzen voor breed publiek, maar ook voor een specifiek land of studie. Vaak zijn het beurzen of fellowships voor onderzoekstages voor hoger onderwijs. Ook in het Fondsenboek (en op de digitale versie: Fondsendisk) van de Nederlandse Vereniging van Fondsen zijn nog meer stagebeurzen te vinden. Bestel het boek of de disc op www.verenigingvan fondsen.nl of vraag ernaar op jouw school, onderwijsinstelling of grote openbare bibliotheek. Op het internet zijn veel databanken voor stages in het buitenland te vinden. Op de wwwsheet Stage op de Go Europe site kun je er genoeg vinden. Ga naar www.go-europe.nl en klik door naar downloads. Ook kun je zelf op Google zoeken op internship abroad, traineeships of stage in het buitenland. Je zult zien dat er veel hits tevoorschijn komen! GO! Tip Op jouw school of onderwijsinstelling kunnen je decaan of coördinator internationale betrekkingen je informeren over stages en beursmogelijkheden. Loop eens bij hen binnen voor advies of maak een afspraak. Voor specifieke vragen kun je ook contact opnemen met de organisaties die zijn genoemd in dit hoofdstuk. Verder kun je altijd terecht op www.go-europe.nl. Klik op Wil Je Weg of ga naar downloads voor de wwwsheet Stage. GO EUROPE! 17
What a beautiful thing is a day of sun, calm is in the air after a storm! Che bella cosa na jurnata e sole, n aria Taalcursus in Italië s Middags ging ik naar het strand om Italiaans te oefenen Estella Bijpost (21): Met de auto ben ik naar Annecy in Frankrijk gereden om een taalcursus te volgen, die ik in Nederland heb geregeld via Tricolore. Na de taalcursus zou ik wel zien wat er verder op mijn pad kwam. Uiteindelijk heb ik besloten om verder Europa in te trekken en het eerstvolgende land werd Italië. Ik heb opnieuw contact opgenomen met Tricolore om mij ook daar op te geven voor een taalcursus. Ik heb aangegeven dat ik les wilde in een kleine school en in een klein plaatsje. Het contact met de mensen daar is dan namelijk veel persoonlijker. In het zuiden van Italië, in het plaatsje Tropea, heb ik vijf weken een cursus Italiaans gevolgd. Ik verbleef daar in een studio met andere internationale cursisten en ik heb er bewust voor gekozen om alleen in de ochtenden lessen te volgen. Zo kon ik s middags lekker naar het strand en Italiaans oefenen met de mensen die ik daar heb ontmoet. Mijn docenten vonden dat ik de taal al gauw onder de knie had en dus mocht ik doorstromen naar een hoger niveau. Ik heb gemerkt dat je met de basiskennis al een eind komt. Verder moet je accepteren dat je de taal op peuterniveau spreekt. Denk niet te veel na over wat je wilt zeggen, het omschrijven van een woord werkt ook prima. Omdat ik alleen op reis was, moest ik natuurlijk aan mijn veiligheid denken. Als ik een tijdje in een plaatsje verbleef, ging ik altijd bij hetzelfde restaurantje eten of iets drinken. Na een aantal dagen werd ik vanzelf herkend als de blonde Hollandse door het personeel of klanten. Als er iets met me 18