Systemen voor buitenluchttoevoer Voor elk gewas en elke kas een oplossing Peter van Weel
Wat willen we bereiken? 20-50% energiebesparing op warmte door het meer isoleren met schermdoeken Geen vochtafvoer via kieren Beter isolerende schermen (meerlaags gealuminiseerd folie, transparante folie overdag) Gecontroleerd vocht afvoeren Niet meer dan noodzakelijk Zo mogelijk met warmteterugwinning Uniforme temperaturen in het gewas Lampwarmte omlaag stuwen Overdruk in de kas voorkomt tocht
Extra argumenten Veel ziekten of fysiologische problemen hebben een verband met condens, kou, tocht, slechte verdamping In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt leidt het volledig sluiten van schermen in combinatie met een goede vochtafvoer en luchtbeweging juist tot minder condens omdat afkoeling door uitstraling minder wordt, stuurbare verdamping door luchtbeweging en hoger VD en veel kleinere temperatuurverschillen tussen het gewas
Voorbeeld teeltprobleem oplossen Alstroemeria
VD<1,5 gr/m3 VD dag/nachtdelen periode 27-12 tot 08-01-2012.
Invloed buitenlucht toevoer op vochtblaadjes
De systemen voor toevoer van buitenlucht
Belangrijke varianten Buitenlucht in de kas verdelen met ventilatoren of via een slurf Combineren met horizontale of verticale luchtbeweging Ook luchtbeweging op momenten dat geen buitenlucht wordt toegevoerd. Buitenlucht wel of niet verwarmen Hoge temperatuur of lage temperatuur warmtewisselaar Warmte uit ventilatielucht terugwinnen
Binnenkomende buitenlucht verwarmen Geeft de grootste zekerheid op het vermijden van het lokaal afkoelen van het gewas. Levert indien direct tussen het gewas geblazen de hoogste vochtafvoer op. Het compenseren van de ventilatieverliezen kan met lage watertemperaturen waardoor restwarmte, aardwarmte of een warmtepomp goed kan worden benut. Warmer uitblazen dan de kastemperatuur leidt tot horizontale temperatuurverschillen. Let op vorstbescherming en corrosie.
Binnenkomende buitenlucht niet verwarmen Nooit direct tegen het gewas aan blazen. Boven het gewas of aan de gevel mengen met een grote hoeveelheid warme kaslucht om nergens beneden het dauwpunt te komen. Kan gebruikt worden om overtollige lampwarmte bij gesloten schermen af te voeren, liefst door de gemengde lucht het gewas in te stuwen, waardoor er droging optreedt en de buis beneden een lagere temperatuur kan krijgen. Is beter dan een schermkier zolang de koude lucht niet het gewas in duikt en de hoeveelheid lucht precies geregeld kan worden.
Systemen met verwarming Slurven onder de teeltgoten of in het bed roos, tomaat, freesia, alstroemeria, lelie, gerbera Slurven boven in de kas freesia, basilicum in pot, matricaria, chrysant Gat in de gevel met grote horizontale ventilator matricaria, basilicum in pot, freesia
Hoge temperatuur metalen wisselaar en bijmenging van kaslucht
Lage Temperatuur Warmtewisselaar en geen bijmenging van kaslucht -Volledig kunststof -Ingebouwd in gevel -Aanvoertemperatuur 30 0 C -Zeer geschikt voor aardwarmte of warmtepomp -Zeer lage luchtweerstand + weinig draaiuren= Laag stroomverbruik
In bestaande gevel
Slurf bovenin + Verticale luchtbeweging Nivolator: 4500 m3/uur op 250 m2 V-FloFan: 5050 m3/uur op 350 m2 vertifan: 3500 m3/uur op 450 m2
Slurfsysteem chrysant en matricaria
VD verloop bij chrysant, slurf bovenin kas1=slurf, kas2 = referentie
Verticale ventilatoren Ook zonder buitenluchttoevoer kunnen deze systemen het sluiten van schermen beter toepasbaar maken omdat de luchtbeweging tussen en over het gewas de verdamping stimuleert en dus de planten actief houdt. Daarnaast zorgt het sluiten van het scherm plus de luchtbeweging voor kleinere temperatuurverschillen in de kas zodat de kans op condensatie beduidend afneemt. Door de grotere verdamping stijgt de RV wel sneller zodat extra aandacht gegeven moet worden aan vochtafvoer ramen op een kier bij gesloten scherm
Blad uit hart van de plant Kaslucht blazen Buitenlucht blazen
Toevoer via gat in gevel + grote ventilator LBK= 5000 m 3 /uur= 5 m 3 /m 2 /uur Basketfan= 26.000 m 3 /uur= 26 m 3 /m 2 /uur
Systemen zonder verwarming Slurf bovenin, met kaslucht bijmenging bij gevel tomaat, paprika, chrysant Slurf bovenin, met horizontale straalstroom chrysant Slurf bovenin waaronder verticale mengventilatoren tomaat, paprika Lucht met een ventilator door het scherm blazen met eronder een verticale mengventilator phalaenopsis, gerbera, roos
Slurven met onverwarmde buitenlucht Onder het doek Mengkast aan gevel die kaslucht en buitenlucht mengt tot een inblaastemperatuur die niet tot druip leidt. Werkbreedte 2-3 tralies. Menging met kaslucht door straalstroom Of menging met kaslucht door Nivolator Nadelen: beperkt debiet aan buitenlucht grote slurf Boven het doek Kokers door het doek en ventilator in gevel Menging met kaslucht door Nivolator Nadelen: druip bij lage buitentemperaturen kokers door doek nodig
Onverwarmde slurf bij tomaat Pootnr 1 ( m-pad) 4 7 10 13 14 (in de LBK) Uitblaasgat 15,0 12,1 11,4 11,0 10,0 Luchtstroom op ca 1 mtr 18,0 17,4 18,2 17,1 17,2 Buitentemp Ca 9,0 RV Op ca 1 mtr 85% 83% 83% 85% 80%
Ventilation-Jet Koude droge lucht wordt boven het scherm naar beneden geblazen en stroomt via een verdeelplaat horizontaal uit. Een Nivolator of een V-FloFan mengt met warme kaslucht Goedkope methode om scherm te sluiten en warmte en vocht af te voeren met een groot debiet aan lucht en tegelijkertijd de kaslucht te circuleren Nadelen: Aanpassingen aan scherminstallatie nodig Niet te gebruiken bij open scherm, maar voor de ochtenduren kan wel een transparant folie worden gebruikt.
Ventilationjet tweede versie Koker vervangen door ventilator tussen twee schermen in. Maakt ook grotere debieten mogelijk waardoor afvoer van overtollige lampwarmte bij gesloten schermen mogelijk wordt.
Ventilator tussen de doeken in gecombineerd met een V-FloFan
Ventilation-Jet bij Phalaenopsis: Draaiuren en RV effect (afd6=proef, afd7= referentie)
Absoluut Vocht, onder en boven het scherm en buiten op een dag in oktober Buiten: 87% RV en 10 graden 8,2 g/m3 Onder scherm: 81% RV en 28 graden 22,4 g/m3 Boven scherm: 92% RV en 16 graden 12,6 g/m3 Beter scherm: 95% RV en 13 graden 10,8 g/m3 Conclusie: in dit geval niet rekenen op condensatie tegen de ramen, maar juist de ramen meer open zetten. In de winter zal juist de condensatie tegen het koude kasdek een grote rol spelen en blijven de ramen dicht.
Conclusies Energie besparen kan al door de schermen te sluiten en door middel van luchtbeweging het gewas actief te houden. Extra vocht afvoeren wordt dan wel nodig, maar kan in principe eerst door extra temperatuurverhoging worden aangepakt in combinatie met luchten boven het scherm. Buitenlucht toevoer met opwarming tot kastemperatuur geeft de grootste stuurmogelijkheden en maakt water met lage temperaturen inzetbaar. Buitenluchttoevoer zonder verwarming is in opkomst om de investering te verlagen en kan goed werken zolang er maar geen koude lucht het gewas in duikt en de hoeveelheid buitenlucht relatief groot blijft.
Veel succes met energiebesparen!