Opleiding Duurzaam Gebouw:

Vergelijkbare documenten
De warmtepomp, een niet te onderschatten potentieel in Brussel!

Optimale regeling van GEOTABS

11/09/2012 CASE 1. kantoor GRONTMIJ - situering - Mechelen

Ontwerp van boorveld met behulp van optimalisatie

Regeling van grondgekoppelde warmtepompsystemen in kantoorgebouwen. C. Verhelst, L. Helsen KULeuven, Toegepaste Mechanica en Energieconversie

The Internet of Energy Things: intelligent meten

Smart Heat Pumps vs. Smart Grids

Comfortverhoging en energieoptimalisatie door slim anticiperen met MPC (Model Predictive Control) Filip Jorissen Wim Boydens Lieve Helsen

Lang leven het Smart Grid! Nu het gebouw nog! Wim Zeiler

Opleiding Duurzaam Gebouw:

Opleiding Duurzaam Gebouw : Duurzaam bouwen van A tot Z

ENERGIE EFFICIËNTIE EN BESPARINGEN IN GEBOUWEN

Opleiding Duurzaam gebouw:

Kom verder. Saxion. Kenniscentrum Design en Technologie Trends in energie voor bedrijven en bedrijventerreinen. Welkom. Jan de Wit, 20 juni 2012

AT TEC WARMTEPOMPEN AARDWARMTEPOMP 4-18 KW TECHNEA WARMTEPOMPEN HOGE COP & SUPER STIL MODULEREND ONLINE (STEM)BEDIENING INTELLIGENTE REGELING

Mathias Coomans, Dilbeek, 14 november 2013 SMART GEOTHERM CASES

Greenbridge Oostende EXPERTS IN SUSTAINABLE BUILDINGS

e natuurlijke combinatie DAIKIN ALTHERMA HYBRIDE WARMTEPOMP VERWARMING EN SANITAIR WARM WATER Voorlopige informatie

TECHNEA. duurzaam WARMTEPOMPEN AT TEC WARMTEPOMPEN AARDWARMTEPOMP 2-4 KW HOGE COP & SUPER STIL MODULEREND ONLINE (STEM)BEDIENING INTELLIGENTE REGELING

Slimme energie-oplossingen bij Colruyt vandaag en in de toekomst

ESCo s en EPC, Ook voor Openbare besturen en KMO s? ECONEXT, Antwerpen, 18 April 2013 Factor4, C-H Bourgois

Optimaliseer uw pompsysteem op een intelligente manier. Marco Bellemans Dirk Raes

Markt voor energiediensten in Vlaanderen/België

GEAVANCEERDE REGELING VAN GEOTABS GEBOUWEN MPC IN HOLLANDSCH HUYS

DUURZAME WONINGBOUW OMDAT HET KAN

Stookplaatsrenovatie Energie-efficiëntie zit hem in de hydraulica!

PRO GAHP ROBUR GASABSORPTIEWARMTEPOMPEN

MONOBLOCK 4-34 KW LUCHT WARMTEPOMP TECHNEA WARMTEPOMPEN AT TEC WARMTEPOMPEN

De natuurlijke combinatie

Homelab 2050, serie 4: Optimaal gebruik van beschikbare energiebronnen

DE MEEST EFFICIËNTE OPLOSSING OM TE GENIETEN VAN MAXIMAAL COMFORT

MONITORING BASED COMMISSIONING (MBCx)

studiebureau boydens nv techniek & energie Een voorstelling in vogelvlucht Brugge-Brussel-Luxemburg-Hanoi

Peter Wagener Voorzitter

Meer comfort en minder energiegebruik met intelligente zonlichtregulering. Wouter Beck Hunter Douglas Europe

Low-Energy woningen en hun gebruikers

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

hydraulische optimalisatie

Probleemstelling. Probleemstelling. Probleemstelling. Richting zelfvoorzienende huizen? Stand der techniek voor energie-opslag in woningen

Technische aspecten van EnergiePrestatieContracten (EPC) Oostende, 16 mei 2013 Factor4, Charles-Henri Bourgois

TKI Tender en programmalijnen Switch2SmartGrid. Programmalijnen en speerpunten 2014

SPLIT 2-17 KW LUCHT WARMTEPOMP TECHNEA WARMTEPOMPEN HOGE COP & SUPER STIL MODULEREND ONLINE (STEM)BEDIENING INTELLIGENTE REGELING.

Zuinig met energie, niet met comfort Bespaar tot 40% op uw energiefactuur

DUURZAAM BOUWEN AAN SLIMME STEDEN = SLIM INVESTEREN IN BESTAANDE GEBOUWEN

ROL VAN INSTALLATIETECHNIEKEN EN IMPACT OP UW ONTWERP. Dirk Saelens. Afdeling Bouwfysica, Departement Burgerlijke Bouwkunde, K.U.

Binnenklimaat: energie efficiënte oplossingen besparing door comfort

ideego programma 2015

HYDRAULISCHE BALANS. Performance through transparency. Roel Vandenbulcke / Fred van Schaik. 5 november 2014

Vraaggestuurde ventilatie in scholen en kantoorgebouwen: analyse van werking door metingen

Alternatieve energievormen. Vakgroep Mechanica van Stroming, Warmte en Verbranding Universiteit Gent UGent

TECHNISCH FORUM. Energie-efficiëntie zit hem in de hydraulica Roel Vandenbulcke

Duurzaam ondernemen in Vlaanderen. Warmtenetten in Vlaanderen: welke business cases bieden potentieel?

Wat kunnen we nog meer met onze restwarmte? 15 november 2007 Tom den Hartog Consultant Energy Systems Cumae BV

Itho Daalderop Hybride lucht/water warmtepompen. innovatief. & energiezuinig

Slimme Netten. Martijn Bongaerts: - voorzitter Projectgroep Smart Grids Netbeheer Nederland - manager Innovatie, Liander

Condenserende Ketels. Energiezuinig : niet enkel tegen de sterk gestegen energieprijzen... Laurent Vercruysse Viessmann Belgium

POST-DOC ONDERZOEKER

SANITAIR WARM WATER. Seminarie Duurzaam Bouwen. 10 februari 2017

Opleiding Duurzaam Gebouw : ENERGIE

Steunmaatregelen voor geothermische investeringen in het Vlaamse Gewest

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

WARMTEPOMPEN 2 JAAR STUKS RESIDENTIELE OPLOSSINGEN NIEUWBOUW & RENOVATIE. Verwarmen en koelen. Service support COP>4 SPF>4 1 JAAR I E G A R A N T

PLAN VAN DE UITEENZETTING

De grootste uitdaging in de energietransitie Verduurzaming bestaande bouw: een case study

Presentatie Adviesrapport Blaak/Nieuwstraat, Rotterdam

Monitoring en simulatie van een GEOTABS kantoorgebouw nabij Brussel: doorgedreven opvolging bevestigt en verbetert de verwachte performantie

uw KNX-project? Denk automatisch aan Cebeo! Elektrotechnisch materiaal, technische oplossingen en diensten. Belgium erkend distribiteur

Toekomstbestendig, innovatief warmtenet in Amsterdam Zuidoost. Caryl Jonis (programmamanager BU Heat NL) 10 oktober 2018

Toepassing open bronsysteem voor Leefmilieu Brussel op Site Tour & Taxis. S. Verheyen Smet GWT H. Hoes Terra Energy

Remeha Neptuna. Comfort het hele jaar door 4/6/8/11/16/22/27. the comfort innovators

PASSIEVE GEBOUWEN, FEEDBACK EN AANBEVELINGEN. Speciale elementen en aanbevelingen. Luc MEHAUDENS Operations manager Technical installlations n.v.

Johan Duyck Hebt U ook het gevoel dat uw geld langs deuren en ramen buiten vliegt?

Zonder investeren besparen 10 tips en vragen voor de facilitair manager

RVP goes green. Hoe springt de RVP om met energie? juin 8, Rijksdienst voor Pensioenen ~

MICRO-WARMTENETTEN EUROPESE EN BRUSSELSE CONTEXT. Seminarie Duurzaam Gebouw. 18 november 2016

De slimme woning wordt werkelijkheid?

Voorstellen. Saman Groep

Opleiding Duurzaam Gebouw : ENERGIE

Inhoud. Hernieuwbare energie voor gebouwen 18/09/2012

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

De warmtepomp, een niet te onderschatten potentieel in Brussel!

Eandis smart metering uitdaging en uitrol

CALEFFI ACADEMY HYDRONIC DESIGN // WARMTESYSTEMEN. November 2016 Marc Heusinkveld

LUX op energiezuinige stand

Energiebesparende toepassingen voor bestaande bouw en nieuwbouw. Ventilatiewarmtepomp. Ecolution

Cloud. Cloud. Michel Tap Niels de Jong Roel Derks. 13 mei 2016 Versie 1.0. Energy Optimizer. Energy Optimizer

Animeo IB+ : control solution for building enveloppe performance. Oplossingen voor tertiaire gebouwen

Opleiding Duurzaam Gebouw : ENERGIE

Innovaties op warmtepompgebied in Nederland

Energie Monitoring Systeem (EMS) Grip op uw energiekosten en verbruik

Specialist in warmtepompen LORIA LUCHT/WATER WARMTEPOMP DUURZAAM VERWARMEN, KOELEN EN WARM WATER VOOR ELKE WONING

Duurzaam bouwen Sessie 1. Duurzaam bouwen eenvoudiger dankzij een groen plan. Freddy Vandaele Agoria. Evert Maes KBC Bank. Bjorn Ceulemans Eria

Passiefbouw met hybride verwarming en koeling als levensgrote onderzoekscase

Inhoud. Schüco 2 Systeem

Volgende generatie rekenmodellen voor energiesimulaties in stedelijke omgevingen

1. Gebouwen en installaties in De toekomst begint nu 3. Benoveren

Adapter les bâtiments à leur utilisation réelle: le Continuous Monitoring, plus de confort avec moins d énergie

Transcriptie:

Opleiding Duurzaam Gebouw: Follow-up en monitoring van duurzame gebouwen Leefmilieu Brussel OPTIMALE VOORSPELLENDE CONTROLE : EEN NIEUW PARADIGMA VOOR TERTIAIRE GEBOUWEN Clara VERHELST, R&D program manager 3E

Uitdagingen, kansen, trends Bestaand Nieuw

Doelstelling De impact van een optimale controle aantonen Energiebesparing en verbeterd thermisch comfort Metingen, follow-up en controle Metingen Database Conclusies Actie 3

Inhoud 1. Context 2. Casestudie: hybride warmtepompsysteem 3E 3. Hydraulisch schema 4. Standaardregeling 5. Regeling gebaseerd op een model van het type greybox 6. Resultaten 7. Analyse 8. Conclusies 4

1. Context 5

1. Context 1) Metingen & regeling: grootste potentieel voor energie- en financiële besparing Casestudie van LBNL dat 60 gebouwen omvat (2002) 6

1. Context 2) Trend van hybride systemen & integratie van systemen Verwarmingscurve Aanpassen, en vervolgens vergeten 7

2. Casestudy Kantoren 3E, Brussel 8

Installatie Hydraulische accumulatoren Warmtepompen Ventiloconvector Luchtbehandelingscentrale 9

3. Hydraulisch schema Metingen Calorimeters Elektriciteitsmeting Gasmeting 10

Communicatie met het technisch beheersysteem van het gebouw Metingen BEMS MPC BEMS: Systeem voor energiebeheer in het gebouw MPC: Voorspellende bediening 11

4. Regeling van de referentie Radiator Ventiloconvector Luchtbehandelingscentrale CG PC1 PC2 Accumulatoren 12

Stap 1: Regeling van de vertrektemperatuur Buitentemperatuur Ventiloconvector Radiator Luchtbehandelingscentrale Temperatuurbereik Verwarmingscurves 13

Stap 2: Regeling totaal thermisch vermogen Cascaderegeling 14

Stap 3: Prioritaire onderdelen MPC CG Q Gas PC1 Q PC 1 Q PC 2 PC2 15

5. Regeling van de voorspellende bediening (MPC) T gebouw T 21 C Voorspellingen Q verwarming 7h Prijs elektriciteit 19h Q binnen Q zon T buiten Productie PV 5 uur 7 uur 19 uur Tijd 16

Optimale bediening Software 17

Resultaten MPC versus referentiebediening REF 18

6. Resultaten Beoordeling van de prestatie REF 19

7. Interpretatie: oorsprong van besparingen door optimale bediening Besparingen en hoger comfort dankzij: het vooruitlopen op de vraag naar warmte/koeling optimale start- en stopuren de optimale hybride generatie de optimale werkingspunten de prijsgevoeligheid (dag/nacht-tarief) De voorspellende bediening steunt op: de weersvoorspellingen de follow-upgegevens een open regelplatform 20

Illustratie Geothermisch systeem + geactiveerd beton Systeem Geothermische warmtepompen Geactiveerd beton Reductie primaire energie Verwarming -50% Koude -80%

www.terra-energy.be/ www.aew.be www.terra-energy.be/ Voorbeelden in België Eandis, Melle Wetenschapspark, Heverlee Infrax, Torhout Sint-Vencentius hospital, Antwerp Vliedberg, Brugge Hollandsch Huys, Hasselt

Uitdagingen Op het niveau van het gebouw Controlecapaciteit CCA Op het niveau van de installatie Investeringskosten

Uitdagingen Op het niveau van het gebouw Controlecapaciteit CCA Focus op sturing Potentieel Aftopping pieken Op het niveau van de installatie Investeringskosten Focus op dimensionering Afhankelijk van het maximaal vermogen

Uitdagingen T vs T vs Kantoor met 2 zones T op, S T op, N T T ws, S wr S T ws, T, N wr, N Distributie van warmte & koude Productie van warmte & koude Wanneer uitschakelen? Q GB Q HP Q CH GB HP PC CH Q bf Q PC Duurzaamheid op lange termijn?

Referentieregeling T vs T vs T op, S T op, N Thermisch comfort T T ws, S wr S T ws, T, N wr, N Energiekosten Q GB Q HP Q PC Q CH GB HP PC CH Q bf Duurzaamheid op lange termijn 28

Thermal power (W/m Temperature ( C) Impact van de optimale controle Thermal power (W/m Temperature ( C) Typische week halverwege het seizoen (herfst) 26 26 24 24 22 22 20 20 0 1 2 3 4 5 6 7 Time (day) 0 1 2 3 4 5 6 7 Time (day) 2 ) 60 2 ) 60 40 40 20 20 0 0 1 2 3 4 5 6 7 Time (day) Referentie 0 0 1 2 3 4 5 6 7 Time (day) Optimale (voorspellende) bediening

8. Conclusies Metingen, follow-up en controle Performante installatie voor verwarming, ventilatie en airconditioning Performante follow-up Productie: gasmeter, elektriciteitsmeters, calorimeters Afgifte: thermostaten Performante hardware en software voor regeling Interoperabiliteit: gestandaardiseerd aansluitprotocol Optimalisatie van het signaal voor controle van de warmte- en koudeproductie Impact Via de voorspellende bediening (MPC) Energiebesparing ten belope van 10% tot 40% Metingen Database Conclusies Actie Verbetering van het thermisch comfort 31 Smart grid ready

Links Proefproject van voorspellende bediening van de kantoren van 3E, Brussel http://www.3e.eu/energy-and-buildings-implementing-a-model-predicting-control/ R&D naar MPC met 3E & partnerorganisaties R.De Coninck, Grey-Box Based Optimal Control for Thermal Systems in Buildings - Unlocking Energy Efficiency and Flexibility, doctoraatsthesis, KULeuven, 2015 FlexiPac-project: Flexibility of Residential Heat Pump Systems in Belgium, 2013 2015, SPW DGO4 BATTERIE-project: Ontwikkeling van een interface voor efficiënte tertiaire gebouwen geïntegreerd in het intelligent elektriciteitsnet, SPW DGO6 Verdeelmeters en doorlopende verbetering: http://www.iservcmb.info/ Impact van de follow-up en de controle voor systemen voor verwarming, ventilatie en airconditioning ECI Publication No Cu0220, A TIMELY OPPORTUNITY TO GRASP THE VAST POTENTIAL OF ENERGY SAVINGS OF BUILDING AUTOMATION AND CONTROL TECHNOLOGIES, Beschikbaar in het Engels op www.leonardo-energy.org ECI Publication No Cu0231, SIX REASONS WHY BUILDING AUTOMATION SHOULD BE INCLUDED IN THE 2015-2017 WORKING PLAN, Beschikbaar in het Engels op www.leonardoenergy.org ECI Publication No Cu0233, IMPROVING TECHNICAL INSTALLATIONS IN BUILDINGS, Beschikbaar in het Engels op www.leonardo-energy.org 32

Te onthouden REF Onvolwaardige regeling in 50% van de gevallen Specificeer de monitoring in de bestekken Impact van de optimale controle: tot 40% besparing op de energiefactuur Eis een energieprestatiegarantie

Contact Bernard Huberlant Functie: Senior Consultant Buildings & Sites Gegevens: : +32 2 229 15 16 e-mail: Bernard.Huberlant@3E.eu Clara VERHELST Functie: R&D program manager Buildings & Power Gegevens: : +32 2 229 15 29 e-mail: Clara.Verhelst@3E.eu 34