Informatieuitwisseling voor Actueel Medicatie Overzicht; Een praktische handleiding.

Informatieuitwisseling voor Actueel Medicatie Overzicht; Een praktische handleiding. Datum 27 november 2012 Versie V1.0 Uitvoering Nictiz Regionaal Architectuur Platform (RAP) Nictiz www.nictiz.nl

Documenthistorie Versie Datum Omschrijving 0.1 28-03-2012 Gé Klein Wolterink. Eerste versie bedoeld om op het RAP van 4 april te checken of deze uitvoering in lijn is met verwachtingen af te spreken hoe de verdere uitwerking te organiseren 0.2 01-06-2012 Tweede versie bedoeld voor bespreking op de RAP bijeenkomst van 6 juni 0.9 04-07-2012 Aanvullingen n.a.v. RAP 6 juni 0.95 3-10-12 Twee ontbrekende overdrachtsmomenten uitgewerkt. 1.0 27-11-2012 Laatste reviewcommentaar verwerkt 2

3

Inhoud Management samenvatting 6 H-1 Inleiding 7 1.1. Doel van dit document 7 1.2. Richtlijn Overdracht van Medicatiegegevens (Richtlijn OvM) 7 1.3. Regionale samenwerking; praktische vragen 7 1.4. Opzet van de handleiding 7 1.5. Regionale Richtlijnen 9 H-2 Uitgangspunten en overwegingen 10 2.1. Use cases gebaseerd op concrete overdrachtssituaties 10 2.2. Medicatieoverzicht en afleveroverzicht 10 2.3. EMD Plus 11 2.4. Andere informatiestandaarden 12 2.5. Infrastructuren 12 2.6. De praktijk 12 2.7. Aanpak 12 H-3 Thuis wonen, met thuiszorg, of wonend in een verzorgingshuis- Indien de cliënt de regie over zijn medicatiegebruik geheel of gedeeltelijk heeft overgedragen aan de thuiszorg of het verzorgingshuis 14 3.1. Beschrijving use case 14 H-4 Consult in de eerste lijn. 16 4.1. Beschrijving use case 16 4.2. Apotheker verstrekt afleveroverzicht aan voorschrijver 19 4.3. Apotheker verstrekt afleveroverzicht aan patiënt op diens verzoek 20 4.4. Voorschrijver informeert apotheker over wijzigingen in medicatieoverzicht 21 H-5 Aanmelding/opname in zorginstelling, toegelaten voor de functie behandeling. 22 5.1. Beschrijving use case 22 5.2. Openbare apotheker verstrekt afleveroverzicht aan apotheker instelling op diens verzoek 24 H-6 Ontslag uit instelling naar huis of naar de volgende instelling 26 6.1. Beschrijving use case 26 6.2. Apotheker instelling zorgt dat AMO bij ontslag terecht komt bij volgende partij. 28 H-7 Ambulante behandeling/polikliniek 31 7.1. Beschrijving use case 31 Bijlage I. Literatuurlijst 34 Bijlage II. Betrokken personen 35 Bijlage III. AMO model (ORIA) 36 4

Bijlage IV. EMD Plus in de praktijk 37 IV.1 Overzicht 37 IV.2 Logische interacties binnen EMD Plus 38 IV.3 Relatie tussen logische interacties en onderdelen van het AMO 39 IV.4 Logische interacties en bijbehorende HL7 berichten 40 IV.5 Implementatie in de praktijk 40 5

Management samenvatting De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) toetst vanaf januari 2011 de naleving van de Richtlijn Overdracht van Medicatiegegevens. Er zijn diversen initiatieven om partijen in het veld te helpen bij de implementatie van die richtlijn. Veel informatie daarover is te vinden op www.medicatieoverdracht.nl. De vraag welke praktische mogelijkheden er zijn om naleving van de richtlijn te ondersteunen op het gebied van informatievoorziening kwam op tijdens overleg in het Regionaal Architectuur Platform (RAP) 1. Die mogelijkheden variëren van het aan de patiënt meegeven van een papieren medicatieoverzicht tot uitwisseling van informatie op basis van digitale berichten via een landelijke infrastructuur. Welke oplossing in de praktijk mogelijk en wenselijk is, is afhankelijk van allerlei factoren zoals: Voor welke praktische situatie wordt een oplossing gezocht? Welke zorgverleners zijn daarbij betrokken? Wat zijn de (functionele) mogelijkheden van de informatiesystemen van de betrokken zorgverleners? Zijn er standaarden beschikbaar voor de gewenste informatie uitwisseling? Is er een landelijk of regionaal transportmechanisme beschikbaar om die informatie uit te wisselen? Etc.. Uiteindelijk zijn het de betrokken zorgverleners die beslissen hoe een en ander in te vullen. In de praktijk zal daarbij gekozen moeten worden voor oplossingen die aansluiten bij de lokale c.q. regionale situatie (wat past daar het best). Vaak zal het gaan om een migratietraject van wat op korte termijn mogelijk en praktisch is naar een gewenste situatie die op langere termijn bereikt kan worden. Tijdens het eerder genoemde overleg kwam de vraag op naar een handleiding die veldpartijen ondersteunt bij de keuzes voor praktische implementaties. Als uitgangspunt voor de handleiding is gekozen voor de overdrachtssituaties die zijn beschreven in de bijlage van de genoemde richtlijn. Daarbij sluiten we aan bij de consensus die er is rond deze situaties, volgen we de afgesproken richtlijn en hebben we een goed uitgangspunt om het complexe onderwerp in "behapbare stukken" op te pakken. Een drietal overdrachtssituaties is verder uitgewerkt: Consult eerste lijn (huisarts) Aanmelding/opname in zorginstelling (ziekenhuis) Ontslag uit een instelling (ziekenhuis) naar huis of naar een volgende instelling De praktische uitwerking richt zich specifiek op de Informatieuitwisseling tussen verschillende zorgaanbieders en niet op de activiteiten die bij één zorgaanbieder of binnen één instelling liggen. Er wordt een overzicht gegeven van de mogelijkheden die op dit moment in de praktijk beschikbaar zijn. Daarmee vormt het een praktische handleiding voor alle marktpartijen die zich met dit onderwerp bezighouden. De handleiding is daarbij niet noodzakelijkerwijs compleet maar beoogt een praktische aanzet te geven om tot een daadwerkelijke implementatie in het veld te komen. 1 Het Regionaal Architectuur Platform (RAP) is een overlegstructuur waar diverse Regionale Samenwerkingsorganisaties (RSO s) en Nictiz van gedachten wisselen en afspraken maken over architectuur aspecten van informatievoorziening in de zorg. 6

H-1 Inleiding 1.1. Doel van dit document Dit document is bedoeld voor informatiemanagers, informatiearchitecten en anderen die betrokken zijn bij het tot stand brengen van informatieuitwisseling over medicatie tussen zorgverleners, met het doel de zorgverleners in staat te stellen te voldoen aan de Richtlijn Overdracht van Medicatiegegevens in de keten [1]. Het voorliggende document analyseert de situaties waarin medicatiegegevens beschikbaar gemaakt moeten worden en geeft aanwijzingen welke praktische mogelijkheden beschikbaar zijn (met en zonder ICT) om medicatiegegevens beschikbaar te maken. 1.2. Richtlijn Overdracht van Medicatiegegevens (Richtlijn OvM) De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) heeft in 2010 in een brief aan alle zorginstellingen en zelfstandige zorgverleners aangegeven dat ze vanaf januari 2011 de naleving van de Richtlijn Overdracht van Medicatiegegevens in de keten (hierna te noemen "Richtlijn OvM") zullen gaan toetsen. De IGZ stelt verder dat de aanwezigheid van een actueel medicatieoverzicht (AMO) een basisvoorwaarde is voor veilige zorg. De Richtlijn OvM, die is opgesteld op initiatief van de Inspectie en het ministerie van VWS in samenwerking met negentien veldpartijen, werd op dat moment als conceptrichtlijn al gebruikt. In de richtlijn zijn de basisprincipes voor overdracht van medicatiegegevens opgenomen. De richtlijn is van toepassing op elke situatie waarin medicatie wordt voorgeschreven, gewijzigd of gestopt en waarbij medicatie wordt verstrekt. De richtlijn zorgt ervoor dat bij elk contact met een voorschrijver een actueel medicatieoverzicht beschikbaar is waarop het medisch handelen wordt gebaseerd. Ook bij spoedopnames en overdracht naar de volgende schakel moet binnen een dag een actueel medicatieoverdracht beschikbaar zijn. Aan de Richtlijn OvM is een bijlage toegevoegd met daarin Handreikingen voor zes overdrachtssituaties [2]. Daarin staan voor zes veel voorkomende situaties handreikingen voor de wijze waarop het zorgproces georganiseerd kan worden om in lijn te zijn met de richtlijn. Er zijn diversen initiatieven om partijen in het veld te helpen bij de implementatie van de richtlijn. Veel informatie daarover is te vinden op www.medicatieoverdracht.nl. 1.3. Regionale samenwerking; praktische vragen Overdracht van medicatiegegevens vindt plaats tussen verschillende zorgverleners en zorginstellingen, vaak op regionaal niveau. Het Regionaal Architectuur Platform (RAP) is een overleg waarin Regionale Samenwerkingsorganisaties (RSO s) en Nictiz architectuur thema s op het vlak van Informatieuitwisseling in de zorg op regionaal niveau aan de orde stellen. Gedurende 2011 kwam vanuit de betrokken RSO s de vraag om meer duidelijkheid te creëren rond de Richtlijn OvM en de praktische invulling daarvan op het gebied van informatievoorziening en informatieuitwisseling. In een aantal RAP bijeenkomsten is daaraan aandacht besteed. Eind 2011 is de wens geuit om e.e.a. te beschrijven in een handleiding waarin de focus ligt op de praktische mogelijkheden voor de informatieuitwisseling en overdracht van medicatiegegevens om tot een AMO te komen. 1.4. Opzet van de handleiding De handleiding inventariseert voor een aantal concrete situaties praktische oplossingen voor het uitwisselen van medicatie-informatie die bijdragen aan een zo goed mogelijk invulling van het AMO. Daarbij worden niet alleen op ICT gebaseerde oplossingen meegenomen maar ook andere (zoals het gebruik van een papieren uitdraai). Ook worden meerdere (alternatieve) oplossingen beschreven als die er zijn. De handleiding is bedoeld voor partijen in het veld (zorgaanbieders, RSO's, leveranciers en anderen) die samenwerken aan praktische oplossingen om te komen tot een AMO. In hoofdstuk 2 wordt ingegaan op een aantal uitgangspunten en overwegingen die de basis vormen voor de 7

uitwerking in deze handleiding. Voor de uitwerking van de praktische situaties is er voor gekozen om aan te sluiten bij de overdrachtssituaties die worden beschreven in de handreiking die als bijlage is toegevoegd aan de richtlijn. De opzet van de handleiding is gebaseerd op onderstaande structuur. Uitgangspunt is de Richtlijn Overdracht van Medicatiegegevens in de keten en de bijbehorende Handreiking voor zes overdrachtssituaties. In deze handleiding zijn vijf van die overdrachtssituaties (Thuis wonen, met thuiszorg, of wonend in een verzorgingshuis, Consult 1 ste lijn, opname instelling, ontslag instelling en Ambulante behandeling/polikliniek) uitgewerkt respectievelijk in de hoofdstukken H-3, H-4, H-5, H-6, H-7. De interne overdracht binnen een zorginstelling is niet uitgewerkt, omdat de situaties binnen een instelling te zeer uiteenlopen voor een algemene uitwerking. Elk van die overdrachtssituaties bestaat uit een aantal stappen. Voor elk van die stappen zijn waar relevant de oplossingen beschreven die nu in de praktijk worden gebruikt zoals bv. telefoon, papier, fax, OZIS berichten en viewers en EMD Plus berichten. Een gedetailleerde uitwerking van de EMD Plus gebaseerde oplossingen is te vinden in de bijlage IV. Het gaat bij de handleiding nadrukkelijk niet om de zorginhoudelijke aspecten maar om de manier waarop de 8

informatievoorziening op een praktische manier en waar mogelijk met ondersteuning van ICT kan worden ingevuld. De praktische uitwerking richt zich specifiek op de informatieuitwisseling tussen verschillende zorgaanbieders en niet op de activiteiten die bij één zorgaanbieder of binnen één instelling liggen. 1.5. Regionale Richtlijnen Bij de uitwerking van de handleiding zijn een aantal regio s betrokken geweest (zie bijlage II). Sommige regio s hebben een eigen vertaling gemaakt van wat de Richtlijn OvM in de praktijk betekent voor de betrokken zorgverleners: De Stichting Transmurale Zorg Den Haag e.o. heeft met de zorgverleners in de regio het document Regionale Richtlijn Overdracht van Medicatiegegevens [4] opgesteld. Zorgverleners in Zuidwest Friesland hebben gezamenlijk afgestemde protocollen gebundeld in het document Medicatieoverdracht in Zuidwest Friesland [5]. Beide document leggen de nadruk op het zorgproces en de taken en verantwoordelijkheden van de betrokken zorgverleners. De voorliggende handleiding die ingaat op de concrete mogelijkheden om de daarbij behorende informatieuitwisseling in de praktijk te ondersteunen vormt daarop een goede aanvulling. 9

H-2 Uitgangspunten en overwegingen 2.1. Use cases gebaseerd op concrete overdrachtssituaties Om zo goed mogelijk aan te sluiten bij de Richtlijn OvM is er voor gekozen om de praktische uitwerking te baseren op de overdrachtssituaties die worden beschreven in de handreiking die als bijlage toegevoegd is aan richtlijn. Daarbij sluiten we aan bij de consensus die er is rond deze situaties, volgen we de afgesproken richtlijn en hebben we een goed uitgangspunt om het complexe onderwerp in "behapbare stukken" op te pakken. Van de zes situaties die worden gedefinieerd in de handreiking worden situaties A, B, C, E en F uitgewerkt in de hoofdstukken H-3, H-4, H-5, H-6, H-7. : A. Thuis wonen met thuiszorg of wonend in een verzorgingshuis B. Consult in de eerste lijn (hoofdstuk 3) C. Aanmelding/opname in zorginstelling, toegelaten voor de functie behandeling D. Interne overdracht in een zorginstelling E. Ontslag uit instelling naar huis of naar de volgende instelling F. Ambulante behandeling/polikliniek De uitwerking van consult eerste lijn is beperkt tot de huisarts. Voor de uitwerking van opname en ontslag instelling is met name aandacht geweest voor het ziekenhuis als instelling. Door de regio's is aan de betreffende situaties prioriteit gegeven omdat het met name hier gaat om informatieuitwisseling tussen zorgaanbieders. 2.2. Medicatieoverzicht en afleveroverzicht In de Richtlijn OvM is een definitie opgenomen van het medicatieoverzicht: Het medicatieoverzicht is de registratie per patiënt van alle geneesmiddelen (al dan niet op recept) en relevante gegevens over het gebruik daarvan in een periode van tenminste drie maanden voorafgaand aan het moment van aanmaak en gebruik van dat medicatieoverzicht of zolang als nodig is voor verantwoorde zorg. In het medicatieoverzicht staan ten minste de volgende gegevens: 1. Voorgeschreven, ter hand gestelde, toegediende en gebruikte medicatie, de sterkte, dosering en de toedieningsvorm van het geneesmiddel, gebruiksperiode, inclusief eventuele vermelding dat het gebruik van een geneesmiddel voortijdig is gestopt. 2. Gebruik van alcohol en/of drugs (aard en duur) 3. De reden van starten/stoppen/wijzigen van medicatie en de initiator hiervan. 4. 1e voorschrijver en actuele voorschrijver. 5. De apotheken die deze geneesmiddelen hebben verstrekt. 6. Basale patiëntkenmerken: Burger Service Nummer (BSN), naam, geboortedatum, geslacht en adres van de patiënt. 7. Afgeleide of indien beschikbaar contra-indicatie onderdeel co-morbiditeit. 8. Afgeleide of indien beschikbaar contra-indicatie onderdeel geneesmiddelallergie/intolerantie en ADE (adverse drug events, ernstige bijwerkingen). Op aanvraag kunnen de volgende gegevens worden verstrekt: 9. Laboratoriumgegevens. 10. Indicatie, indien nodig om de dosering te kunnen beoordelen. In de richtlijn is ook een definitie opgenomen van het afleveroverzicht: Overzicht van de door de apotheker ten behoeve van de patiënt afgeleverde medicatie in een periode van minimaal zes maanden voorafgaand aan het moment van aanmaak en gebruik van dat afleveroverzicht. 10

2.3. EMD Plus Het Nictiz programma EMD Plus realiseert standaarden voor het verbeteren van de medicatieveiligheid. Met systemen die deze standaarden ondersteunen kunnen bevoegde zorgverleners op ieder moment medicatiegegevens opvragen, beter beoordelen welke medicijnen voor een patiënt geschikt zijn en (voor het overgrote deel) voldoen aan de Richtlijn OvM. EMD Plus heeft in samenwerking met zorgpartijen en ICT-leveranciers keuzes gemaakt om de belangrijkste wensen op landelijke schaal te realiseren. Aan zorgverleners wordt hierdoor stap voor stap nieuwe functionaliteit geboden waarmee zij beter, met behulp van elektronische medicatieoverdracht, hun patiënten kunnen behandelen. EMD Plus realiseert voor het samenstellen van het medicatieoverzicht standaarden voor de elektronische uitwisseling van de volgende gegevens: Verstrekkingen Afgeleide of indien beschikbaar contra-indicatie onderdeel comorbiditeit. Afgeleide of indien beschikbaar contra-indicatie onderdeel geneesmiddelallergie/intolerantie en ADE (ernstige bijwerkingen) Medicatievoorschriften, inclusief reden van voorschrijven De apotheken die deze geneesmiddelen hebben verstrekt Basale patiëntkenmerken: Burger Service Nummer (BSN), naam, geboortedatum, geslacht en adres van de patiënt. Stop- en Mutatieberichten Gebruiksgegevens Labgegevens in de apotheek Actueel Medicatieoverzicht (voorbeeld software voor viewer) Een aantal van deze informatiestandaarden is gereed, een aantal is nog in ontwikkeling. Niet alle informatiestandaarden zijn nu ook daadwerkelijk in de praktijk te gebruiken omdat dat afhankelijk is van: De feitelijke beschikbaarheid van een informatiestandaard voor de elektronische uitwisseling van bepaalde gegevens. Een aantal standaarden is beschikbaar en een aantal is nog in ontwikkeling. Geschiktheid van het informatiesysteem van de zorgverlener voor het toepassen van de standaard voor informatieuitwisseling. Ondersteunt het informatiesysteem de standaard? Per ICT-leverancier is dit verschillend. Aansluiting op een infrastructuur voor gegevensuitwisseling. Is het informatiesysteem aangesloten op een zorginfrastructuur, zoals de infrastructuur van het Servicecentrum voor Zorgcommunicatie? De standaarden zijn infrastructuuronafhankelijk, maar een aantal standaarden kan worden uitgewisseld via de infrastructuur van het Servicecentrum voor Zorgcommunicatie. De standaarden kunnen echter in principe voor iedere infrastructuur worden gebruikt. Daar waar relevant en praktisch worden EMD Plus gebaseerde oplossingen meegenomen in deze handleiding. De volgende EMD Plus interacties komen in dit document voor: # Naam Komt voor in 1 OpvragenVerstrekkingenlijst 4.2., 5.2 en 6.2 2 VerzoekUitvoerenVoorschrift 4.4 3 Recept 4.4 4 OpvragenVoorschriftenlijst 4.4 5 Opvragen PotentieleContraIndicaties 4.4 Meer informatie over EMD Plus gebaseerde oplossingen is te vinden in Bijlage IV. 11

2.4. Andere informatiestandaarden Naast de berichtenstandaarden die zijn of worden ontwikkeld in het kader van EMD Plus bestaan er ook andere (in het algemeen oudere) berichtenstandaarden voor het uitwisselen van medische informatie, waaronder medicatie-informatie. De belangrijkste daarvan zijn Edifact 2 en OZIS 3. 2.5. Infrastructuren Voor het uitwisselen van informatie (bv in de vorm van EMD Plus, OZIS of Edifact berichten) wordt gebruik gemaakt van een infrastructuur zoals: De landelijke infrastructuur voor zorgcommunicatie OZIS infrastructuren Regionale infrastructuren Landelijke infrastructuur voor zorgcommunicatie. De landelijke infrastructuur voor zorgcommunicatie (voorheen het LSP) is ondergebracht bij het Servicecentrum Zorgcommunicatie. Meer informatie is te vinden op: http://www.sczorg.nl/. 2.6. De praktijk In de praktijk moet aansluiting gezocht worden bij de lokale c.q. regionale situatie (wat past daar het best): Wat is op korte termijn mogelijk en praktisch? Hoe ziet een gewenste situatie op langere termijn er uit? Op welke manier kan stap voor stap van de huidige naar de toekomstige situatie gemigreerd worden? Er zal dus altijd sprake zijn van een migratietraject. De verantwoordelijkheid voor de keuzes die gemaakt worden tijdens dat traject ligt bij de betrokken zorgverleners. Het is aan hen om onderling afspraken te maken: Op welke manier zij samen de richtlijn willen uitvoeren Welke oplossingen ze kiezen voor de korte termijn Welke oplossingsrichting ze kiezen voor de langere termijn Hoe het migratiepad eruit zou kunnen zien Deze handleiding geeft oplossingen die op dit moment in de praktijk beschikbaar zijn. Het kan zo zijn dat plaatselijk bepaalde oplossingen niet beschikbaar zijn die elders wel mogelijk zijn omdat bepaalde functionaliteit nog niet ondersteund wordt door de lokaal gebruikte systemen of door de beschikbare infrastructuur. 2.7. Aanpak In elk van de navolgende hoofdstukken wordt een overdrachtssituatie uit de handreiking op een praktische manier uitgewerkt. In de eerste paragraaf van elk hoofdstuk wordt de overdrachtssituatie beschreven zoals die is gedefinieerd in de handreiking: De actoren worden benoemd De interacties worden weergegeven in een diagram De verschillende stappen worden weergegeven in een tabel. Daarbij worden exact de details aangehouden zoals die in de handreiking zijn beschreven. Alleen die stappen in de overdrachtssituatie waarbij informatieuitwisseling tussen verschillende zorgverleners aan de orde is worden in de navolgende paragrafen uitgewerkt (paragrafen 4.2, 4.3, 4.4, 5.2 en 6.2): Allereerst wordt een uitwerking gegeven aan de hand van de betrokken actoren, de uit te wisselen of te delen informatie en de bijbehorende acties Vervolgens worden (bekende) praktische oplossingen beschreven die de gewenste stappen en acties 2 Zie http://www.nictiz.nl/page/standaarden/edifact 3 Zie http://www.ozis.nl/ 12

ondersteunen 13

H-3 Thuis wonen, met thuiszorg, of wonend in een verzorgingshuis- Indien de cliënt de regie over zijn medicatiegebruik geheel of gedeeltelijk heeft overgedragen aan de thuiszorg of het verzorgingshuis 3.1. Beschrijving use case De interacties zoals beschreven in de handreiking zijn weergegeven in de figuur hieronder. Op de volgende pagina worden de afzonderlijke stappen beschreven. Figuur 1 Interacties tussen rollen, excl. de trombosedienst. De volgende stappen worden onderscheiden in de handreiking (zie ook figuur op de vorige pagina): Stap Interactie Discussie 1 De openbaar apotheker is ervoor verantwoordelijk om bij elke ter hand stelling een afleveroverzicht en een gebruiksschema mee te geven aan de cliënt of diens vertegenwoordiger en deze af te geven aan de zorgorganisatie (thuiszorg of verzorgingshuis). De trombosedienst stelt het doseringsschema voor de antistollingsbehandeling (ook) ter beschikking van de zorgorganisatie. 2 De zorgorganisatie is verantwoordelijk voor het bijhouden van de toedienregistratie. Specifiek voor deze situatie is dat de zorgorganisatie verantwoordelijk is voor de toediening. Zij heeft daarom een gebruiksschema nodig. Meestal krijgen deze categorie patienten medicatie per week via een Baxterrol met bijbehorende gebruiksschema. In de richtlijn fungeert de cliënt als intermediair bij de medicatieoverdracht. Aan te raden is om de Openbare apotheker direct het gebruiksschema en afleveroverzicht te laten versturen aan de instelling, net zoals de trombosedienst dat moet doen. De voorschrijver (vaak huisarts) wordt conform paragraaf 4.2 en 4.3 geïnformeerd. Omdat informatieuitwisseling tussen zorgaanbieders hier niet aan de orde is wordt deze stap niet verder uitgewerkt. 4.2 4.3 --- 14

3 De zorgorganisatie is verantwoordelijk voor het meegeven van de toedienregistratie met de cliënt indien deze op consult gaat bij een voorschrijver of indien de zorg wordt overgedragen aan een andere zorgorganisatie. De toedieningsregistratie is relevant voor de voorschrijver. Deze wordt meegegeven met de cliënt. Als de zorg wordt overgedragen aan een andere zorgorganisatie is overdrachtsituatie opname in een instelling, 5.2 van toepassing. 5.2 15

H-4 Consult in de eerste lijn. 4.1. Beschrijving use case De use case kent een drietal actoren: patiënt, openbare apotheker, voorschrijver. In het geval consult eerste lijn worden meerdere voorschrijvers onderscheiden. Zie hiervoor ook, de Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraak (LESA)- Actueel medicatieoverzicht in de eerste lijn. De uitwerking in dit hoofdstuk is vooralsnog beperkt tot de huisarts als voorschrijver. De interacties zoals beschreven in de handreiking zijn weergegeven in de figuur hieronder. Op de volgende pagina worden de afzonderlijke stappen beschreven. 1a. verstrek afleveroverzicht 1b. verstrek afleveroverzicht 7. informeer over wijzigingen in medicatieoverzicht 16

De volgende stappen worden onderscheiden in de handreiking (zie ook figuur op de vorige pagina): Stap Interactie Discussie 1a 1b De openbare apotheker is verantwoordelijk voor het verstrekken van een afleveroverzicht aan de voorschrijver in het kader van de behandeling. De openbare apotheker is verantwoordelijk voor het verstrekken van een afleveroverzicht aan de patiënt op diens verzoek. Deze stap is uitgewerkt in paragraaf 4.2 4.2 Deze stap is uitgewerkt in paragraaf 4.3 4.3 2 De openbare apotheker is ervoor verantwoordelijk om aan de patiënt toestemming te vragen voor overdracht van medicatiegegevens aan de voorschrijver in het kader van de behandeling. 3 De voorschrijver is ervoor verantwoordelijk dat hij zich ervan vergewist dat hij het actuele afleveroverzicht bij aanvang van het consult heeft. 4 De voorschrijver is ervoor verantwoordelijk om het afleveroverzicht door te nemen met de patiënt en het daadwerkelijke gebruik vast te stellen van de actuele, voorgeschreven medicatie en in gebruik zijnde zelfzorgmiddelen. De trombosedienst 4 neemt bij de eerste controle tijdens het intakegesprek de gegevens op het aanmeldingsformulier inclusief medicatie en zelfzorgmiddelen door met de patiënt alsmede het actuele medicatiedossier van de apotheek. 5 De voorschrijver is verantwoordelijk voor het al dan niet voorschrijven van medicatie en daarmee voor eventuele wijzigingen in de medicatie en het registreren van elk van die wijzigingen in het medicatieoverzicht. 6 De voorschrijver is ervoor verantwoordelijk de patiënt aan het einde van het consult te informeren over de (gewijzigde) medicatie. De trombosedienst verstrekt 24 48 uur na INR controle een doseringsschema aan de patiënt. Het AIS kan de mogelijkheid geven om de toestemming vast te leggen. Omdat informatieuitwisseling tussen zorgaanbieders hier niet aan de orde is wordt deze stap niet verder uitgewerkt. Deze stap is gerelateerd aan stap 1a. Als de voorschrijver het actuele afleveroverzicht niet heeft kan hij/zij initiatief nemen. De mechanismes die daarvoor beschikbaar zijn worden beschreven in paragraaf 4.2 In hoeverre deze informatie kan worden geregistreerd is afhankelijk van het HIS. Omdat informatieuitwisseling tussen zorgaanbieders hier niet aan de orde is wordt deze stap niet verder uitgewerkt. Eventuele wijzigingen in de medicatie worden vastgelegd in het HIS. Omdat informatieuitwisseling tussen zorgaanbieders hier niet aan de orde is wordt deze stap niet verder uitgewerkt. Omdat informatieuitwisseling tussen zorgaanbieders hier niet aan de orde is wordt deze stap niet verder uitgewerkt. --- 4.2 --- --- --- 7 De voorschrijver is ervoor verantwoordelijk na het consult de openbare apotheker van de wijzigingen in het medicatieoverzicht op de hoogte te stellen. De trombosedienst informeert apothekers en zo nodig de huisarts/specialist over belangrijke wijzigingen in de antistollingsbehandeling. Deze stap is uitgewerkt in paragraaf 4.4 4.4 8 De openbare apotheker is ervoor verantwoordelijk na de ter hand stelling van de medicatie het medicatieoverzicht bij te werken. Nota bene: Omdat informatieuitwisseling tussen zorgaanbieders hier niet aan de orde is wordt deze stap niet verder uitgewerkt. --- 4 De casus rond de trombosedienst is op dit moment niet uitgewerkt. 17

In de use case wordt verschillende malen gerefereerd aan de openbare apotheker. In de LESA wordt uitgegaan van één dossierhoudende apotheek, maar in de praktijk is dat meestal niet het geval. Een patiënt maakt vaak gebruik van meerdere apotheken. Apothekers maken onderling afspraken of en hoe elkaar te informeren. 18

4.2. Apotheker verstrekt afleveroverzicht aan voorschrijver Stap 1a - uitwerking Aspect Invulling Beschrijving Actoren & proces Informatie Apotheker, huisarts Afleveroverzicht van apotheker De openbare apotheker is verantwoordelijk voor het verstrekken van een afleveroverzicht aan de huisarts in het kader van de behandeling. Zie definitie afleveroverzicht in paragraaf 2.2. Uitwisseling kan op initiatief zijn van De apotheker als het geactualiseerd is De huisarts als het nodig is De handreiking spreekt zich daar niet over uit maar legt de verantwoordelijkheid bij de apotheker. Systemen AIS, HIS Het afleveroverzicht is vastgelegd in het AIS. Het AIS moet in staat zijn om een afleveroverzicht op te leveren (afhankelijk van de manier van uitwisselen) als Papieren afdruk, pdf document Elektronisch bericht (gestructureerd) Stap 1a - praktische mogelijkheden Oplossingen Opmerkingen Verwijzing 5 1 Papieren afdruk meegeven aan de patiënt Elke keer als de patiënt bij een apotheker is neemt hij actueel afleveroverzicht mee Het AIS moet in staat zijn om zo n uitdraai te genereren Voor een voorbeeld van een medicatieoverzicht zie het model dat is ontwikkeld door Oria (zie bijlage II) Wordt o.a. toegepast in regio Haaglanden 2 Papieren afdruk faxen Apotheker faxt bericht naar huisarts als patiënt geweest is Zie opmerkingen hierboven Wordt o.a. toegepast in regio Haaglanden 3 Pdf via (secure) email Apotheker mailt bericht naar huisarts als patiënt geweest is Zie opmerkingen hierboven 4 Inzage via clusterkoppelingen Indien apotheker en huisarts gebruik maken van dezelfde groep van (AIS/HIS) systemen is onderlinge inzage mogelijk 5 Edifact MedRec Afleverbericht Een Edifact Medisch Recept Afleverbericht is beschikbaar. Hiermee kan apotheker de huisarts informeren over daadwerkelijke medicatie die is verstrekt. Deze informatie kan worden vastgelegd in het HIS 6. 6 OZIS viewer Inzage in de afleverinformatie via een OZIS viewer (portaal) die via een gateway is gekoppeld aan een OZIS ring 7 EMDplus - OpvragenVerstrekkingenlijst via landelijke infrastructuur 8 EMDplus - OpvragenVerstrekkingenlijst via regionale infrastructuur PULL bericht via landelijke infrastructuur. Voorwaarden: Gebruikmaken van één van de gekwalificeerde XIS systemen en voldoen aan de eisen van een GBZ Koppeling van beide systemen met de landelijke infrastructuur PULL bericht via regionale infrastructuur. Voorwaarden: Gebruikmaken van XIS systemen waarin de benodigde berichten zijn geïmplementeerd (eventueel geverifieerd door een kwalificatie) Koppeling van beide systemen met een regionale Zie bijlage IV: EMD Plus in de praktijk Nog niet in de praktijk gebruikt voor zover bekend 5 Bij bepaalde oplossingen worden één of meerdere regio s genoemd waar die werkwijze wordt toegepast. Voor die gevallen wordt verwezen naar Bijlage II voor de namen van contactpersonen uit de genoemde regio. 6 Dit is niet het zelfde als een afleveroverzicht, maar als de informatie in het HIS wordt vastgelegd ontstaat er wel zoiets als een afleveroverzicht. 19

infrastructuur die uitwisseling v.d. berichten ondersteunt. 4.3. Apotheker verstrekt afleveroverzicht aan patiënt op diens verzoek Stap 1b - uitwerking Aspect Invulling Beschrijving Actoren & proces Informatie Apotheker, patiënt Afleveroverzicht van apotheker De openbare apotheker is verantwoordelijk voor het verstrekken van een afleveroverzicht aan de patiënt op diens verzoek. Zie definitie afleveroverzicht in paragraaf 2.2. Uitwisseling vindt plaats op verzoek van de patiënt Systemen AIS Het afleveroverzicht is vastgelegd in het AIS. Het AIS moet in staat zijn om een afleveroverzicht op te leveren. Stap 1b - praktische mogelijkheden Oplossingen Opmerkingen Verwijzing 7 1 Papieren afdruk meegeven aan de patiënt 2 Pdf bestand op een drager (bv USB stick) zetten Het AIS moet in staat zijn om zo n uitdraai te genereren Als een patiënt ook bij andere apothekers medicatie ophaalt is het niet zeker dat het afleveroverzicht compleet is Voor een voorbeeld van een medicatieoverzicht zie het model dat is ontwikkeld door Oria (zie bijlage II) Idem Wordt o.a. toegepast in regio Haaglanden 3 Pdf bestand (secure 8 ) emailen Idem 4 Online inzien Bv. via het patiëntportaal van een AIS of via een Regioportaal Regio Haaglanden start project 7 Bij bepaalde oplossingen worden één of meerdere regio s genoemd waar die werkwijze wordt toegepast. Voor die gevallen wordt verwezen naar Bijlage II voor de namen van contactpersonen uit de genoemde regio. 8 bij secure e-mail is sprake van maatregelen om het bericht tegen inzage door onbevoegden te beschermen, zoals bv. versleuteling van het bericht en/of de verbinding. 20

4.4. Voorschrijver informeert apotheker over wijzigingen in medicatieoverzicht Stap 7 - uitwerking Aspect Invulling Beschrijving Actoren & proces Voorschrijver, apotheker De voorschrijver is ervoor verantwoordelijk na het consult de openbare apotheker van de wijzigingen in het medicatieoverzicht op de hoogte te stellen. Informatie Systemen Wijzigingen in het medicatieoverzicht HIS, AIS Het is niet duidelijk uit de handreiking bij de richtlijn of alle wijzigingen in het medicatieoverzicht moeten worden doorgegeven bv. ook betreffende gebruik van alcohol en drugs Stap 7 - praktische mogelijkheden Oplossingen Opmerkingen Verwijzing 9 1 Papieren recept meegeven aan de patiënt De patiënt krijgt het recept mee en overhandigt het recept aan de apotheker Wordt o.a. toegepast in regio Haaglanden 2 Papieren recept faxen De voorschrijver faxt het recept naar de apotheker Wordt o.a. toegepast in regio Haaglanden 3 Uitwisseling via clusterkoppelingen 4 Edifact MedRec Aanvraagbericht 5 EMDplus berichten VerzoekUitvoerenVoorschrift Recept via landelijke infrastructuur 6 EMDplus berichten OpvragenVoorschriftenlijst via landelijke infrastructuur 7 EMDplus berichten Opvragen PotentieleContraIndicaties via landelijke infrastructuur Indien apotheker en huisarts gebruik maken van dezelfde groep van (AIS/HIS) systemen is onderlinge uitwisseling mogelijk Een Edifact Medisch Recept Aanvraagbericht is beschikbaar. Hiermee kan de huisarts een elektronisch recept sturen naar de apotheker. PULL bericht via landelijke infrastructuur. Voorwaarden: Gebruikmaken van één van de gekwalificeerde XIS systemen en voldoen aan de eisen van een GBZ Koppeling van beide systemen met de landelijke infrastructuur PULL bericht via landelijke infrastructuur. Voorwaarden: Gebruikmaken van één van de gekwalificeerde XIS systemen en voldoen aan de eisen van een GBZ Koppeling van beide systemen met de landelijke infrastructuur PULL bericht via landelijke infrastructuur. Voorwaarden: Gebruikmaken van één van de gekwalificeerde XIS systemen en voldoen aan de eisen van een GBZ Koppeling van beide systemen met de landelijke infrastructuur Wordt o.a. toegepast in regio Haaglanden Wordt o.a. toegepast in regio Haaglanden Nog niet ingebouwd door leveranciers Nog niet ingebouwd door leveranciers Nog niet ingebouwd door leveranciers 9 Bij bepaalde oplossingen worden één of meerdere regio s genoemd waar die werkwijze wordt toegepast. Voor die gevallen wordt verwezen naar Bijlage II voor de namen van contactpersonen uit de genoemde regio. 21

H-5 Aanmelding/opname in zorginstelling, toegelaten voor de functie behandeling. 5.1. Beschrijving use case 2. verstrek afleveroverzicht 22

De volgende stappen worden onderscheiden (zie ook figuur hiervoor): Stap Interactie Discussie 1 De apotheker van de instelling is ervoor verantwoordelijk om de voorschrijver(s) binnen de zorginstelling in het kader van een behandeling een actueel medicatieoverzicht ter beschikking te stellen. Omdat informatieuitwisseling tussen instellingen hier niet aan de orde is wordt deze stap hier niet verder uitgewerkt. --- 2 De openbare apotheker is verantwoordelijk voor het verstrekken van een afleveroverzicht aan de apotheker van de instelling op diens verzoek. Deze stap is uitgewerkt in paragraaf 5.2 5.2 3 De openbare apotheker is ervoor verantwoordelijk om aan de patiënt toestemming te vragen voor de overdracht van medicatiegegevens aan de instelling. 4 De voorschrijver is ervoor verantwoordelijk zich ervan te vergewissen dat hij het actuele medicatieoverzicht bij aanvang van de behandeling heeft. De voorschrijver is er voor verantwoordelijk (of dient) kennis te nemen van het meest actuele doseerschema dat de trombosedienst 10 aan de patiënt ter hand heeft gesteld. 5 De voorschrijver is ervoor verantwoordelijk om het medicatieoverzicht door te nemen met de patiënt om vast te stellen welke medicatie, zelfzorgmiddelen en indien nodig voor verantwoorde zorg, welke drugs en alcohol daadwerkelijk door de patiënt worden gebruikt.. 6 De voorschrijver is verantwoordelijk voor het registreren van elke wijziging in medicatie in het medicatieoverzicht. Omdat informatieuitwisseling tussen zorgaanbieders hier niet aan de orde is wordt deze stap hier niet verder uitgewerkt. Deze stap is gerelateerd aan stap 2. Als de voorschrijver het actuele afleveroverzicht niet heeft kan hij/zij initiatief nemen. De mechanismes die daarvoor beschikbaar zijn worden beschreven in paragraaf 5.2. Omdat informatieuitwisseling tussen zorgaanbieders hier niet aan de orde is wordt deze stap hier niet verder uitgewerkt. Omdat informatieuitwisseling tussen zorgaanbieders hier niet aan de orde is wordt deze stap hier niet verder uitgewerkt. --- 5.2 --- --- 10 De casus rond de trombosedienst is op dit moment niet uitgewerkt. 23

5.2. Openbare apotheker verstrekt afleveroverzicht aan apotheker instelling op diens verzoek Stap 2 - uitwerking Aspect Invulling Beschrijving, opmerkingen Actoren & proces Openbare apotheker, Apotheker instelling of Apotheek Service Punt (ASP) De apotheker van de instelling of ASP vraag de openbare apotheker om een afleveroverzicht dat vervolgens wordt verstrekt door de openbare apotheker. Informatie Afleveroverzicht Zie definitie. Uitwisseling is volgens de handreiking op initiatief van de instellingsapotheker. Systemen AIS, ZAIS Stap 2 - praktische mogelijkheden Oplossingen Opmerkingen Verwijzing 11 1 Papieren afdruk meegeven aan de patiënt Elke keer als de patiënt bij een openbare apotheker is neemt hij actueel overzicht mee Het AIS moet in staat zijn om zo n uitdraai te genereren Als een patiënt ook bij andere openbare apothekers (incl. poliklinische apothekers) medicatie ophaalt is het niet zeker dat het afleveroverzicht compleet is Voor een voorbeeld van een medicatieoverzicht zie het model dat is ontwikkeld door Oria (zie bijlage III) Wordt o.a. toegepast in regio Haaglanden 2 Papieren afdruk faxen Openbare apotheker faxt bericht naar apotheker instelling op verzoek van patiënt of instellingsapotheker Wordt o.a. toegepast in regio Haaglanden 3 Pdf via (secure) email Openbare apotheker mailt bericht naar apotheker instelling op verzoek van patiënt of instellingsapotheker 4 OZIS Zie www.ozis.nl Tab: Producten Onderdeel: transmurale berichten Er is een OZIS oplossing die bestaat uit de volgende stappen: Patiëntselectie vanuit het ziekenhuis via Directory Service (DS), op basis van een LDAP protocol naar de OZIS CPI (Centrale Patiënten Index) Ziekenhuis apotheek --> Openbare apotheek Bericht Verzoek om Waarneeminformatie: MVWI MH (Verzoek om Waarneem Informatie Bericht Medicatie Historie). Openbare Apotheek --> Ziekenhuis apotheek Bericht Antwoord Medicatiehistorie: MTRS AMH (Transmuraal Berichtenverkeer Antwoord Medicatiehistorie) Tot op heden is er nog geen concreet gebruik van deze berichten vastgesteld. 5 OZIS viewer Inzage in de afleverinformatie via een OZIS viewer (webportaal) die via een gateway is gekoppeld aan een OZIS ring Wordt o.a. toegepast in regio Haaglanden 6 EMDplus OpvragenVerstrekkingenlijst via landelijke infrastructuur 7 EMDplus OpvragenVerstrekkingenlijst via regionale infrastructuur PULL bericht via landelijke infrastructuur. Voorwaarden: Gebruikmaken van één van de gekwalificeerde XIS systemen en voldoen aan de eisen van een GBZ Koppeling van beide systemen met de landelijke infrastructuur PULL bericht via regionale infrastructuur. Voorwaarden: Gebruikmaken van XIS systemen waarin de benodigde berichten zijn geïmplementeerd (eventueel geverifieerd door een kwalificatie) Koppeling van beide systemen met een regionale infrastructuur die uitwisseling van de berichten ondersteunt. Zie bijlage IV: EMD Plus in de praktijk Wordt nog niet in de praktijk gebruikt voor zover bekend 11 Bij bepaalde oplossingen worden één of meerdere regio s genoemd waar die werkwijze wordt toegepast. Voor die gevallen wordt verwezen naar Bijlage II voor de namen van contactpersonen uit de genoemde regio. 24

25

H-6 Ontslag uit instelling naar huis of naar de volgende instelling 6.1. Beschrijving use case 5. Geef AMO door 5. Geef AMO door 5. Geef (indien van toepassing) AMO door 5. Geef (indien van toepassing) AMO door 26

De volgende stappen worden onderscheiden (zie ook figuur hiervoor): Stap Interactie Discussie 1 De voorschrijver is verantwoordelijk voor het tijdig bijwerken van het medicatieoverzicht voor overdracht aan de ontvangende partijen. 2 De voorschrijver is verantwoordelijk voor het informeren van de patiënt in het ontslaggesprek over de (gewijzigde) medicatie 3 De voorschrijver is ervoor verantwoordelijk de patiënt te vragen zoveel mogelijk mee te werken en het actuele medicatieoverzicht mee te geven met het dringende verzoek dit te bespreken met de volgende voorschrijver, de trombosedienst en de huisarts. 4 De voorschrijver is verantwoordelijk voor het afspreken wie bij de aangepaste farmacotherapie verantwoordelijk is voor de continuering van de behandeling: hijzelf of een andere voorschrijver, bijvoorbeeld de huisarts. Bij orale antistollingsbehandeling informeert de voorschrijver de medisch leider van de trombosedienst wie verantwoordelijk is voor de continuering van deze specifieke behandeling. 5 De apotheker van de instelling is ervoor verantwoordelijk dat het actuele medicatieoverzicht bij ontslag 12 terecht komt bij de openbare apotheker of de apotheker van de volgende instelling, bij de huisarts en, indien van toepassing, bij de trombosedienst, bij de thuiszorg of het verzorgingshuis indien de patiënt de regie over zijn medicatiegebruik heeft overgedragen aan de thuiszorg of het verzorgingshuis. Omdat informatieuitwisseling tussen zorgaanbieders hier niet aan de orde is wordt deze stap hier niet verder uitgewerkt. Omdat informatieuitwisseling tussen zorgaanbieders hier niet aan de orde is wordt deze stap hier niet verder uitgewerkt. Omdat informatieuitwisseling tussen zorgaanbieders hier niet aan de orde is wordt deze stap hier niet verder uitgewerkt. Omdat informatieuitwisseling tussen zorgaanbieders hier niet aan de orde is wordt deze stap hier niet verder uitgewerkt. 6.2.1. Apotheker 6.2.2. Huisarts 6.2.3. Andere instelling of zorgverlener --- --- --- --- 6.2.1 6.2.2 6.2.3 12 Hierbij zijn twee situaties te onderscheiden: Er wordt medicatie meegegeven aan de patiënt door de ziekenhuisapotheek Er wordt een recept meegegeven vanuit het ziekenhuis en de patiënt haalt de medicatie op bij de openbare apotheek 27

6.2. Apotheker instelling zorgt dat AMO bij ontslag terecht komt bij volgende partij. Stap 5 - uitwerking Aspect Invulling Beschrijving Actoren & proces Informatie Apotheker instelling of Apotheek Service Punt (ASP), Openbare apotheker, Huisarts, etc.. AMO De apotheker van de instelling is ervoor verantwoordelijk dat het actuele medicatieoverzicht bij ontslag terecht komt bij de openbare apotheker of de apotheker van de volgende instelling, bij de huisarts en, indien van toepassing, bij de trombosedienst, bij de thuiszorg of het verzorgingshuis indien de patiënt de regie over zijn medicatiegebruik heeft overgedragen aan de thuiszorg of het verzorgingshuis. Systemen ZIS, ZAIS, AIS,... Stap 5 - Praktische mogelijkheden: 6.2.1. Informatie naar apotheker Oplossingen Openbare apotheker Opmerkingen Verwijzing 13 1 Papieren afdruk meegeven aan de patiënt Als de patiënt het laatste contact met de voorschrijver in de instelling heeft neemt hij een actueel overzicht mee. Binnen de instelling wordt afgesproken wie dit overzicht meegeeft (voorschrijver, instellingsapotheker, ASP). Het instellingssysteem moet in staat zijn om zo n uitdraai te genereren. Voor een voorbeeld van een medicatieoverzicht zie het model dat is ontwikkeld door Oria (zie bijlage III) Wordt o.a. toegepast in regio Haaglanden 2 Papieren afdruk faxen Instellingsapotheker faxt bericht naar openbare apotheker Wordt o.a. toegepast in regio Haaglanden 3 Pdf via (secure) email Instellingsapotheker mailt bericht naar openbare apotheker 4 OZIS Zie www.ozis.nl Tab: Producten Onderdeel: transmurale berichten 5 EMDplus OpvragenVerstrekkingenlijst via landelijke infrastructuur 6 EMDplus OpvragenVerstrekkingenlijst via regionale infrastructuur Er is een OZIS oplossing die bestaat uit de volgende stappen: Patiëntselectie vanuit het ziekenhuis via Directory Service (DS) op basis van een LDAP protocol naar de OZIS CPI (Centrale Patiënten Index) Ziekenhuis apotheek --> Openbare apotheek Bericht Afgeleverde Medicatie: (MTRS) AFM: (Transmuraal Berichtenverkeer) Afgeleverde Medicatie PULL bericht via landelijke infrastructuur (de openbare apotheker vraagt de verstrekkingen op bij de instellingsapotheek). Voorwaarden: Gebruikmaken van één van de gekwalificeerde XIS systemen en voldoen aan de eisen van een GBZ Koppeling van beide systemen met de landelijke infrastructuur PULL bericht via regionale infrastructuur (de openbare apotheker vraagt de verstrekkingen op bij de instellingsapotheek). Voorwaarden: Gebruikmaken van XIS systemen waarin de benodigde berichten zijn geïmplementeerd (eventueel geverifieerd door een kwalificatie) Koppeling van beide systemen met een regionale Tot op heden is er nog geen concreet gebruik van deze berichten vastgesteld. Zie bijlage IV EMD Plus in de praktijk Wordt nog niet in de praktijk gebruikt voor zover bekend 13 Bij bepaalde oplossingen worden één of meerdere regio s genoemd waar die werkwijze wordt toegepast. Voor die gevallen wordt verwezen naar Bijlage II voor de namen van contactpersonen uit de genoemde regio. 28

infrastructuur die uitwisseling van de berichten ondersteunt. Oplossingen Huisarts 6.2.2. Informatie naar huisarts Opmerkingen Verwijzing 14 1 Papieren afdruk meegeven aan de patiënt Als de patiënt het laatste contact met de voorschrijver in de instelling heeft neemt hij een actueel overzicht mee Het instellingssysteem (bv ZIS) moet in staat zijn om zo n uitdraai te genereren Voor een voorbeeld van een medicatieoverzicht zie het model dat is ontwikkeld door Oria (zie bijlage III) Wordt o.a. toegepast in regio Haaglanden 2 Papieren afdruk faxen Instellingsapotheker faxt bericht naar apotheker volgende instelling Wordt o.a. toegepast in regio Haaglanden 3 Pdf via (secure) email Instellingsapotheker mailt bericht naar apotheker volgende instelling 4 EMDplus OpvragenVerstrekkingenlijst via landelijke infrastructuur 5 EMDplus OpvragenVerstrekkingenlijst via regionale infrastructuur PULL bericht via landelijke infrastructuur (de huisarts vraagt de verstrekkingen op bij de instellingsapotheek). Voorwaarden: Gebruikmaken van één van de gekwalificeerde XIS systemen en voldoen aan de eisen van een GBZ Koppeling van beide systemen met de landelijke infrastructuur PULL bericht via regionale infrastructuur (de huisarts vraagt de verstrekkingen op bij de instellingsapotheek). Voorwaarden: Gebruikmaken van XIS systemen waarin de benodigde berichten zijn geïmplementeerd (eventueel geverifieerd door een kwalificatie) Koppeling van beide systemen met een regionale infrastructuur die uitwisseling van de berichten ondersteunt. Zie bijlage IV: EMD Plus in de praktijk Nog niet in de praktijk gebruikt 6.2.3. Informatie naar andere instelling of zorgverlener Oplossingen Apotheker volgende instelling, thuiszorg, trombosedienst, verpleeghuis, verzorgingshuis,. Opmerkingen Verwijzing 1 Papieren afdruk meegeven aan de patiënt Als de patiënt het laatste contact met de voorschrijver in de instelling heeft neemt hij een actueel overzicht mee Het instellingssysteem (bv ZIS) moet in staat zijn om zo n uitdraai te genereren Voor een voorbeeld van een medicatieoverzicht zie het model dat is ontwikkeld door Oria (zie bijlage III) Wordt o.a. toegepast in regio Haaglanden 2 Papieren afdruk faxen Instellingsapotheker faxt bericht naar apotheker volgende instelling Wordt o.a. toegepast in regio Haaglanden 3 Pdf via (secure) email Instellingsapotheker mailt bericht naar apotheker volgende instelling EMDplus OpvragenVerstrekkingenlijst via landelijke infrastructuur EMDplus OpvragenVerstrekkingen- PULL bericht via landelijke infrastructuur. Voorwaarden: Gebruikmaken van één van de gekwalificeerde XIS systemen en voldoen aan de eisen van een GBZ Koppeling van beide systemen met de landelijke infrastructuur PULL bericht via regionale infrastructuur. Voorwaarden: Gebruikmaken van XIS systemen waarin de benodigde Zie bijlage IV: EMD Plus in de praktijk Wordt nog niet in de praktijk gebruikt voor 14 Bij bepaalde oplossingen worden één of meerdere regio s genoemd waar die werkwijze wordt toegepast. Voor die gevallen wordt verwezen naar Bijlage II voor de namen van contactpersonen uit de genoemde regio. 29

lijst via regionale infrastructuur berichten zijn geïmplementeerd (eventueel geverifieerd door een kwalificatie) Koppeling van beide systemen met een regionale infrastructuur die uitwisseling van de berichten ondersteunt. zover bekend 30

H-7 Ambulante behandeling/polikliniek 7.1. Beschrijving use case De volgende stappen worden onderscheiden (zie ook figuur hiervoor): Stap Interactie Discussie 1 De apotheker van de instelling is ervoor verantwoordelijk dat voorschrijvers in de polikliniek tijdig kunnen beschikken over een actueel medicatieoverzicht. Als de instellingsapotheker verantwoordelijk is bij poliklinisch bezoek, dan zal deze apotheker continu in contact moeten staan met alle openbare apothekers (in de regio) voor actuele informatie. (OZIS, of LSP) en deze ook online --- 31

beschikbaar hebben voor voorschrijver op polikliniek. 2 De openbare apotheker is verantwoordelijk voor het tijdig verstrekken van minimaal een afleveroverzicht aan de voorschrijver van de instelling op diens verzoek. 3 De openbare apotheker is ervoor verantwoordelijk om de patiënt te vragen om toestemming te geven voor de overdracht van medicatiegegevens aan én binnen de instelling. Dit kan via een OZIS koppeling of LSP. De instelling moet ervoor zorgdragen dat de informatie op de polikliniek te raadplegen is en over te nemen in ziekenhuissysteem. Deze stap is beschreven in 4.2 Het AIS kan de mogelijkheid geven om de toestemming vast te leggen. N.B. In andere uitwerkingen is het aspect toestemming niet meegenomen. 4.2 4 De voorschrijver is ervoor verantwoordelijk zich ervan te vergewissen dat hij het actuele medicatieoverzicht bij aanvang van het poliklinische consult heeft. 5 De voorschrijver is verantwoordelijk voor het doornemen van het medicatieoverzicht met de patiënt om de juistheid vast te stellen van het daadwerkelijke gebruik van de actuele, voorgeschreven medicatie en in gebruik zijnde zelfzorgmiddelen. 6 De voorschrijver is ervoor verantwoordelijk de patiënt aan het einde van het consult te informeren over de (gewijzigde) medicatie. 7 De voorschrijver is ervoor verantwoordelijk de patiënt te vragen zoveel mogelijk mee te werken en geeft het actuele medicatieoverzicht mee met het dringende verzoek dit te bespreken met de voorschrijver in de volgende zorginstelling, de trombosedienst of de huisarts. 8 De voorschrijver is ervoor verantwoordelijk af te spreken wie bij de aangepaste farmacotherapie verantwoordelijk is voor de continuering: hijzelf of een andere voorschrijver, bijvoorbeeld de huisarts. 9 De apotheker van de instelling is ervoor verantwoordelijk dat het medicatieoverzicht na consult wordt aangeleverd aan de volgende apotheker, aan de huisarts en, indien van Deze stap is gerelateerd aan stap 2. Als de voorschrijver het actuele afleveroverzicht niet heeft kan hij/zij initiatief nemen. De mechanismes die daarvoor beschikbaar zijn worden beschreven in paragraaf 5.2. Omdat informatieuitwisseling tussen zorgaanbieders hier niet aan de orde is wordt deze stap niet verder uitgewerkt. Omdat informatieuitwisseling tussen zorgaanbieders hier niet aan de orde is wordt deze stap niet verder uitgewerkt. Omdat informatieuitwisseling tussen zorgaanbieders hier niet aan de orde is wordt deze stap hier niet verder uitgewerkt. Instelling moet een EVS systeem hebben, dat na het poliklinisch bezoek een overzicht maakt van de actuele medicatie. Vraagt grote discpline van de voorschrijver om 32