EINDVERSLAG SENIORENATELIERS 2015/2016
Inhoudsopgave Inleiding... 2 Resultaat... 2 Delfshaven... 4 Noord... 4 Kralingen/Crooswijk... 5 Feijenoord... 5 Centrum... 5 Schiebroek... 6 Prins Alexander... 6 Training... 6 Kwartiermakers... 6 1
Inleiding De seniorenateliers hebben bij gedragen aan de sociale samenhang in de wijk. Op natuurlijke wijze zijn sociale netwerken ontstaan, zoals bij de wekelijkse koffieochtend in het centrum van Rotterdam. Door de ontmoetingen is de zelfredzaamheid vergroot. Een senior: we weten elkaar nu te vinden. De aanvankelijke planning voor de looptijd van het project was van december 2014 t/m december 2015. Door verschillende factoren, zoals afhankelijkheid van het rond krijgen van de financiering en het beperkte contact tijdens de zomervakantie, is vertraging ontstaan in het opzetten van de ateliers. Ook is er uitgeweken naar het gebied Centrum i.p.v. Hoogvliet vanwege een doorstart van de Anders Ouder Worden (AOW) groep Zalmplaat Actief/Hoogvliet Actief. Naast de 5 seniorenateliers die zijn opgestart, zijn er 3 ateliers in oprichting en is er bij 2 seniorengroepen nieuw leven in geblazen. Bij het werven van kwartiermakers en groepen voor het opzetten van de seniorenateliers, is door bewoners en organisaties meerdere malen aangegeven dat de term seniorenateliers niet voldoende aanspreekt, mensen afschrikt of mensen het idee geeft dat het uitsluitend om kunstzinnige activiteiten gaat. Pluspunt heeft de keuze gemaakt om de term in de praktijk soms aan te passen. Resultaat Beoogd resultaat Gerealiseerd resultaat 5 seniorenateliers 5 seniorenateliers en 3 in oprichting 1 Delfshaven Delfshaven Seniorenatelier A pousada 5 kwartiermakers bereik van (12x4) 48 senioren per maand 2 Noord Noord Open Dansatelier 5 kwartiermakers bereik van (20x4) 80 senioren per maand 3 Kralingen/Crooswijk Kralingen/Crooswijk Seniorenatelier Amisade 5 kwartiermakers bereik van (14x4) 56 senioren per maand 4 Feijenoord Feijenoord Seniorenatelier Caribische groep 4 kwartiermakers bereik van (23x2) 46 senioren per maand 5 Hoogvliet Centrum Seniorenatelier Centrum 6 kwartiermakers bereik van (8x4) 32 senioren per maand 2
Delfshaven Seniorenatelier De Bolder in oprichting 2 kwartiermakers in 2017 een bewonersinitiatief aanvragen 6 Schiebroek Seniorenatelier AMCO Samen in oprichting 2 kwartiermakers tot nu toe geen bereik van senioren 7 Prins Alexander Seniorenatelier Ommoord in oprichting 0 kwartiermakers, 1 beroepskracht bereik van 15 senioren per bijeenkomst 8 25 kwartiermakers 25 kwartiermakers per gebied en 2 kwartiermakers voor seniorenatelier Schiebroek, die in oprichting is. Totaal: 27 kwartiermakers 9 Minimaal bereik van 120 senioren per maand Naar schatting bereik van gemiddeld 262 senioren per maand. 10 Methodiek Training d.m.v. workshop Ongekend Talent. Methodiek is beschikbaar. Toelichting op resultaat: Zoals in de inleiding is vermeld is er uitgeweken naar het gebied Centrum i.p.v. Hoogvliet. In Hoogvliet was er in het verleden een seniorengroep (Zalmplaat Actief) actief binnen het project AOW. Door het wegvallen van de trekker van de groep zijn de vrijwilligers niet verder gegaan met het organiseren van activiteiten, maar hebben ervoor gekozen om alle activiteiten in Hoogvliet te bundelen in een maandoverzicht. Dit maandoverzicht wordt onder andere gepubliceerd in kranten en huis-aan-huis bladen. Tijdens de werving voor een seniorenatelier in Hoogvliet hebben de vrijwilligers laten blijken graag weer activiteiten te willen organiseren, maar hier enige ondersteuning bij nodig te hebben. Daarvoor heeft Pluspunt een praatmiddag georganiseerd over het thema Vrouwen in de wederopbouw, waar zo n tien vrouwen met elkaar hun herinneringen deelden en ervaringen uitwisselden. Dit gesprek smaakte naar meer en een tweede praatmiddag is georganiseerd. Pluspunt heeft de vrijwilligers adviezen gegeven en biedt thema s aan voor de nieuwe vormgeving van de AOW-groep: Hoogvliet Actief. Hoewel de AOW groep een bestaande club is, is er dit jaar nieuw leven in geblazen. Ditzelfde geldt ook voor seniorenatelier Noordplein 12, opgericht in 2013, in Rotterdam Noord. Dit is een groep die gebruik maakt van de huiskamer, maar geen maandelijkse bijeenkomsten meer 3
organiseert. Door opnieuw contact te leggen met Noordplein 12 is naar voren gekomen dat de beheerder van het pand en de trekker van 2013 graag weer bijeenkomsten willen organiseren voor de kwetsbare ouderen uit de wijk. Met ondersteuning van Pluspunt is een bewonersinitiatief aangevraagd en zullen zij dit najaar starten met een film over oud Rotterdam. Het bereik van de senioren ligt erg hoog. Bijna alle seniorenateliers komen wekelijks bij elkaar waardoor de aantallen van het minimale bereik omhoog gaan. Alleen het seniorenatelier in Feijenoord komt twee keer in de maand bij elkaar. Delfshaven Het project is gestart in Delfshaven bij de Kaapverdiaanse groep A pousada. Elke dinsdag komen 16 senioren bij elkaar voor een gezellig kopje koffie. De groep heeft in september 2015 een training gevolgd. Na de training zou de groep starten als een seniorenatelier. In de training zijn verschillende activiteiten besproken en geplant. De Kaapverdiaanse senioren hebben een bewonersinitiatief aangevraagd voor een bingo middag voor de buurtbewoners. Onderling hebben zij de taken verdeeld: iemand zet de ruimte klaar, iemand die leidt de bingo en de ander verzorgt de koffie/thee. Doordat de kwartiermaker van de groep na de kerst weg viel door werkzaamheden in Kaapverdië (verkiezingen), heeft de groep besloten om elke dinsdag te bewegen op muziek. Als de kwartiermaker er weer is gaan ze verder met een breder programma. Begin januari is contact gelegd met wijkgebouw De Bolder, van wandel -en speeltuinvereniging BoTu in Delfshaven. Binnen De Bolder worden vrijwel alleen activiteiten georganiseerd voor kinderen. Vanuit de beheerder en activiteitenbegeleider (beide vrijwilligers) kwam de vraag om iets te organiseren voor oudere buurtbewoners. Van Pluspunt werd gevraagd te ondersteunen in de aanpak en het werven van senioren. De beheerder gaf aan dat door alle nieuwbouw minder senioren in de nabije omgeving wonen. De vrijwilligers hebben een overzicht gemaakt van de gemaakte activiteiten: diavoorstelling Oud-Delfshaven, bloemstukjes maken, vouwmodellen voor auto s, spelletjesmiddag etc. Op het moment dat er handtekeningen verzameld werden, ontving Pluspunt het bericht van Opzoomer Mee dat in Delfshaven de bewonersinitiatieven zo succesvol zijn dat inmiddels het subsidieplafond bereikt is. Dat betekent dat de gebiedscommissie per 1 juni jl. een subsidiestop voor bewonersinitiatieven aan heeft gekondigd. De beheerder en activiteitenbegeleider willen voor 2017 opnieuw een bewonersinitiatief aanvragen. Ze gaan tot zolang als seniorenatelier in oprichting door. Noord In Noord is het Open Dansatelier opgezet in februari 2015.Samenwerkingspartner Humanitas Bergweg stelt een ruimte beschikbaar waar senioren elke dinsdagmiddag kunnen genieten van een dansmiddag. Om de week is er een les in stijldansen en line-dance. Op de dinsdagen dat er geen les wordt gegeven, is er de mogelijkheid om vrij te dansen. Ook worden er regelmatig thema-avonden georganiseerd. Er wordt een kleine bijdrage vanuit de deelnemers gevraagd om de kosten te dekken. Het Open Dansatelier heeft een vaste kerngroep die het atelier ondersteunen. Zij zijn het vaste gezicht voor de deelnemers. 4
Kralingen/Crooswijk In het tweede halfjaar van 2015 is er voor de kwetsbare oudere Turkse wijkbewoners, die bijeen komen in woon- zorgcentrum Aafje Hoppesteyn, een bewonersinitiatief ingediend. De Turkse ouderen komen dagelijks bijeen in Hoppesteyn, waar zij een ruimte om niet ter beschikking hebben. De wens vanuit de groep lag er om een aantal activiteiten te laten plaatsvinden zoals informatiebijeenkomsten omtrent gezondheid, wet- en regelgeving en empowerment. Door het wegvallen van de kwartiermaker van de groep is er vanuit Aafje en Pluspunt geïnvesteerd om de groep naar verdere zelfstandigheid te laten doorgroeien. Toch hebben de Turkse ouderen er van af gezien en willen zij in hun eigen vertrouwde sfeer verder gaan. Pluspunt heeft in het kader van het project Lang Leve Kunst contact gelegd met de Portugese groep Amisade. Amisade is een groep van circa 14 Portugeessprekende senioren die elke dinsdag in de huiskamer van Aafje Hoppesteyn bijeenkomt. Zij eten samen, spelen spelletjes en komen vooral voor een praatje naar de huiskamer. Na afloop van het project Lang Leve Kunst heeft de groep aangegeven graag meer activiteiten te willen ondernemen, om zo contacten te leggen met andere, niet Portugese, wijkbewoners. Door de taalachterstand van de Portugese senioren ervaren zij hier moeite mee. Met behulp van Pluspunt is een bewonersinitiatief aangevraagd voor 10 bijeenkomsten over: veranderingen in de zorg, schilderworkshop, gymnastiek, gezond ouder worden en een presentatie van oude foto s uit Portugal. Vanwege de zomervakantie zijn de meeste senioren terug naar hun geboorteland Portugal. In september start de uitvoering van de activiteiten. Door de taalachterstand wordt moeilijk contact gemaakt met de wijkbewoners. Feijenoord Begin 2015 heeft Pluspunt contact gelegd met vereniging DSB in Feijenoord. Bij DSB komen elke donderdagmiddag kwetsbare Turkse vrouwen bijeen. De trekker van de groep geeft aan dat de vrouwen graag wandelingen willen maken door Rotterdam. Ook wil een deel van de Turkse vrouwengroep graag een training volgen na de zomer. De meeste vertrekken eind van de lente richting Turkije waarna ze in oktober weer terug keren naar Nederland. Eind 2015 heeft Pluspunt de groep benaderd voor een training om het seniorenatelier daadwerkelijk vorm te geven. Door de onzekerheid van het huisvestingsprobleem van DSB kan er niets concreets gepland worden. Ontmoetingscentrum t Koepeltje is een samenwerking tussen Humanitas De Steenplaat en Dock Feijenoord. Pluspunt ondersteunt het ontmoetingscentrum door het opzetten van een seniorenatelier. Elke woensdag komt een kwetsbare Caribische seniorengroep bijeen in t Koepeltje. Door de training organiseren zij nu verschillende voorlichtingen en activiteiten. Zo heeft er een voorlichting over de tablet en veilig wonen plaatsgevonden. Ook nodigen de kwartiermakers organisaties uit voor informatiebijeenkomsten, zoals de ANBO voor een bijeenkomst over e-health. Ook is er regelmatig op de woensdag een huis-dj aanwezig die een gezellig muziekje draait voor de kwetsbare ouderen. De woensdag wordt er gezamenlijk gekookt en geluncht. De deelnemers betalen hier een bijdrage voor. Centrum Vijf kwartiermakers zetten zich, binnen een woning coöperatie, in voor kwetsbare ouderen in het centrum van Rotterdam. De kwartiermakers organiseren elke week koffieochtenden voor de bewoners. Tijdens die koffieochtenden wisselen de bewoners activiteiten met elkaar uit, die in de wijk plaatsvinden. Daarnaast is de kwaliteit van wonen verbeterd, want men kent elkaar en weet elkaar te vinden. Door de sociale contanten met de bewoners hebben zij gezamenlijk een videofoon aan kunnen 5
vragen, heeft de wijkagent een voorlichting over veiligheid gegeven en maken zij de afval problematiek bespreekbaar met de woning coöperatie. Schiebroek Twee pas gepensioneerde senioren willen samen een activiteitencentrum/seniorenatelier voor kwetsbare senioren opzetten in Schiebroek. De kwartiermakers hebben gevraagd of Pluspunt een ondersteunende rol kan bieden als het gaat om een bewonersinitiatief aan te vragen. De activiteiten worden vorm gegeven door koffieochtenden en gymnastiek. Na het vinden van een locatie willen de kwartiermakers na de zomer starten. Prins Alexander Naar aanleiding van het project Nioren (van Pluspunt) hebben senioren aangegeven aan meer activiteiten deel te willen nemen. Door aan te sluiten bij de reeds bestaande voorzieningen, is contact gelegd met het Huis van de Wijk Gerard Goosenflat, dat beheerd wordt door Buurtwerk en DOCK. Eind mei heeft Pluspunt een activiteit, in het teken van Vrouwen in de Wederopbouw, georganiseerd. De vrouwelijke senioren hebben het gehad over de tijd van noodwinkels, huishouden en school in de tijd waarin Rotterdam weer werd opgebouwd. Helaas zijn er op dit moment geen vrijwilligers voor het kwartiermakerschap. Samen met de beheerders van het Huis van de Wijk zijn we op zoek naar kwartiermakers. Training Voor het organiseren en faciliteren van activiteiten is een training ontwikkeld waarin de kwartiermakers stil staan bij hun talenten, motivaties, mogelijkheden qua activiteiten en het organiseren van activiteiten. Met behulp van een mindmap zijn verschillende activiteiten uitgewerkt en bewust stil gestaan waar de kwartiermakers aan moeten denken bij de organisatie. Daarnaast is de training zowel in groepsverband als on the floor gegeven. Voor het dansatelier is de training toegespitst op het individu en wat heeft de persoon nodig om uitvoering te geven aan het atelier. De groepstraining was vooral gericht op het groter geheel. Kwartiermakers In het projectplan wordt uitgegaan van 5 tot 6 kwartiermakers per seniorenatelier. In de praktijk zijn wij tot de conclusie gekomen dat dit voor sommige seniorenateliers aan de hoge kant is. Zo wil er bijvoorbeeld in Prins Alexander niemand de regie en verantwoordelijkheid op zich nemen en alleen maar deel nemen aan de activiteiten. Tijdens de afspraken met externe partijen en senioren voor het opzetten van seniorenateliers, is vaker naar voren gekomen dat veel senioren wel graag mee willen doen aan activiteiten, maar het lastig vinden om hier de verantwoordelijkheid voor te nemen. Enkele senioren gaven aan bang te zijn om er alleen voor te staan, andere senioren hadden de overtuiging dat zij niet geschikt zouden zijn als kwartiermaker. 6
Daarnaast zijn 2 kwartiermakers actief geweest in verschillende gebieden door het geven van de themabijeenkomst Vrouwen in de Wederopbouw. De themabijeenkomst diende als doel senioren uit de wijk uit te nodigen en met elkaar kennis te laten maken. Hierna zijn ouderengroepen gevormd voor het seniorenatelier. De themabijeenkomst Vrouwen in de Wederopbouw is uitgevoerd in Prins Alexander en Hoogvliet. Tenslotte worden de kwartiermakers uitgenodigd bij het Stedelijk Platform van Anders Ouder Worden. Op stedelijk niveau komen de werkgroepleden van AOW eens in de zes weken bij elkaar om ervaringen uit te wisselen en voor deskundigheidsbevordering. 7