Vraag en Antwoord Projectplan dijkversterking Westknollendam Aan Bewoners Westknollendam Kopie aan T. Groot K. Woestenburg E. Schipper J. Peetoom Van Niek Postma Doorkiesnummer E-mail n.postma@hhnk.nl Onderwerp Vraag en Antwoord projectplan dijkversterking Westknollendam Registratienummer 1 Aanleiding Op 23 april jongstleden is het ontwerp projectplan voor de dijkversterking bij Westknollendam online gepubliceerd ter inzage voor belanghebbenden en belangstellenden. Naar aanleiding van het publiceren van het projectplan zijn bij het hoogheemraadschap vragen gekomen over het plan en de uitvoering. In eerste instantie heeft het hoogheemraadschap deze vragen persoonlijk met de betreffende personen besproken. Veel van deze vragen gaan over de uitvoering van het project en kunnen pas beantwoord worden wanneer er een aannemer is. Het hoogheemraadschap heeft dan ook de voorkeur uitgesproken voor een informatieavond wanneer er meer informatie gegeven kan worden over de praktische uitvoering van het project. Via via is ons ter oren gekomen dat er toch behoefte is aan een informatieavond in deze fase van het plan. Het hoogheemraadschap geeft hier gehoor aan en zal een informatieavond organiseren. Dit document met vragen en antwoorden is in het kader van de juiste informatievoorziening ter voorbereiding op de informatieavond. Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Postbus 250, 1700 AG Heerhugowaard Stationsplein 136, 1703 WC Heerhugowaard T 072-582 8282 F 072-582 7010 post@hhnk.nl www.hhnk.nl NL66 NWAB 0636 7537 78 KvK 37161516
2 van 7 Inhoud 1 Aanleiding 1 2 Wat betekent de dijkversterking voor mij? 3 3 Flora en fauna 3 3.1 Is er wel genoeg rekening gehouden met alle flora en fauna in op en rond de dijk? 3 3.2 Waarom moeten de sloten gebaggerd worden? 3 3.3 Wat gebeurt er met de vissen in de sloot? 3 3.4 Wat gebeurt er met (beschermde) vogels die landen op de dijk en het weitje? 3 4 Technische vragen 4 4.1 Wordt de dijk overal even breed? 4 4.2 Waarom wordt er niet buitendijks versterkt? 4 4.3 Waarom wordt er geen damwandconstructie geplaatst? 4 5 Ontwerp van de dijk en sloten 5 5.1 Wat verandert er precies aan de aanblik van de dijk? 5 5.2 Waarom moeten de sloten deels gedempt? 5 5.3 Ik vrees dat met het smaller worden van de sloot mensen makkelijker naar mijn tuin kunnen springen 5 5.4 Waarom wordt de sloot ondieper? 5 5.5 Waarom moet de dijk zoveel meer verbreed worden ter hoogte van de geitenweide? 5 5.6 Waarom komt er ter hoogte van het stukje weide een smallere sloot langs de dijk terug? 5 5.7 Waarom staat er op de huidige tekeningen een schapenraster ter hoogte van de geitenweide? 5 6 Praktische uitvoering 6 6.1 Hoe zal de grond en andere materialen aangevoerd worden? 6 6.2 Waar zullen de materialen worden opgeslagen? 6 6.3 Hoe lang zullen de werkzaamheden duren? 6 7 Waarom heeft deze dijk geen monumentale status? 6 8 Bijlagen 7
3 van 7 2 Wat betekent de dijkversterking voor mij? De vorm van de dijk wordt anders, hij wordt hoger en breder. Plaatselijk wordt de sloot smaller. De dijk moet breder worden om veilig te zijn. Dat kan niet richting Zaan. Door de sloot te versmallen heeft de verbreding zo weinig mogelijk invloed op de rest van het gebied. Alle huidige functies (wandelpad, bankje, etc. ) bovenop de dijk komen terug. Dat werk bestaat uit grondtransport en aanbrengen van grond met kranen. Aanpassen van de sloot en het opbrengen van de laag grond gebeurt in verschillende werkslagen met een zettingsperiode van enige weken tussendoor. Het materieel waarmee het werk wordt gedaan voldoet qua gewicht aan de eisen waaraan ook het huidige verkeer op de dijk moet voldoen. Tijdens de werkzaamheden zal de dijk minder goed tot niet bereikbaar zijn. Voor de bewoners die afhankelijk zijn van de dijk voor de toegang tot hun woning worden aparte afspraken gemaakt over hoe wij hun woning zo goed mogelijk bereikbaar houden. 3 Flora en fauna 3.1 Is er wel genoeg rekening gehouden met alle flora en fauna in op en rond de dijk? Voor het maken van een dijkversterkingsplan heeft het waterschap verschillende onderzoeken uit laten voeren, waaronder een natuurtoets. Deze natuurtoets is uitgevoerd door Waterproef uit Edam. Dit is een, volgens de NEN-EN-ISO/IEC 17025 geaccrediteerd bedrijf die ook werkzaamheden uitvoert voor Waternet, de gemeente Amsterdam en andere externe partijen. Uit deze natuurtoets is gebleken dat: - Er geen negatieve effecten zijn te verwachten op de Natura 2000 gebieden in de omgeving - Het plangebied buiten het Natuurnetwerk Nederland ligt - De maatregelen toereikend zijn om een mogelijke overtreding van verbodsbepalingen beschermde soorten te voorkomen. - Het niet nodig is nader onderzoek uit te voeren of om een nadere procedure te starten in het kader van de Wet natuurbescherming of het Natuurnetwerk Nederland. Het waterschap heeft ook eigen ecologen in dienst die dit rapport hebben gecontroleerd en goed hebben bevonden. Bij de uitvoering eist HHNK dat strikt wordt gewerkt via een flora en faunaprotocol (op aanvraag beschikbaar). 3.2 Waarom moeten de sloten gebaggerd worden? De sloten in het binnendijkse werkgebied fungeren als aanvoersloot voor het gemaal. Deze sloten zijn dus van essentieel belang voor het drooghouden van de Karnemelkse polder. Als een sloot niet gebaggerd wordt dan slibt een sloot langzaam dicht. 3.3 Wat gebeurt er met de vissen in de sloot? Het baggeren van sloten is aan regels onderhevig. Zo moet men altijd één richting op baggeren om te zorgen dat dieren de kans hebben om te vluchten. Als het om een doodlopende sloot gaat zorgt men ook voor het afvangen van de dieren. Bij te lage temperaturen, als koudbloedige dieren niet kunnen ontsnappen, wordt niet gewerkt. 3.4 Wat gebeurt er met (beschermde) vogels die landen op de dijk en het weitje? Extra maatregelen zoals in de omringende Natura2000-gebieden hoeven in Westknollendam niet getroffen te worden. Bij drukte of werkzaamheden zullen vogels niet foerageren, rusten of verblijven
4 van 7 in de nabijheid. Op aanwezigheid van nesten van alle vogelsoorten wordt voorafgaand aan en tijdens het werk gecheckt door een ecoloog. 4 Technische vragen 4.1 Wordt de dijk overal even breed? Op dit moment is de dijk niet overal even breed. Dit betekent dat de dijk ook niet overal even sterk is. Het smalste en meest instabiele stuk van de dijk ligt ter hoogte van de weide en moet daarom ook het meest worden verbreed. Grofweg is de dijk na de versterking over de gehele lengte even breed. 4.2 Waarom wordt er niet buitendijks versterkt? Men heeft in dit ontwerp gekozen om de dijk te versterken met behulp van een steunberm aan de binnenzijde van de dijk. Dit is de meest gebruikte, makkelijkste, duurzaamste, landschappelijk/historisch verantwoorde en goedkoopste manier van versterken. Bij een buitendijkse versterking komen verscheidene problemen om de hoek kijken. Ten eerste moet de dijk nog meer verbreed worden dan in de huidige situatie aangezien de binnenzijde met rust wordt gelaten en dus instabiel blijft. Er moet ook meer grond worden verwerkt en er is meer overlast. Dit betekent eveneens dat de in- en uitvoer route van de boten in de jachthaven en de boten bij de zeilvereniging gestremd zal worden en intensiever bouwverkeer. Ook betekent dit dat er een damwand geplaatst zal moeten worden om een deel van de Zaan leeg te pompen om daar te kunnen werken De nadelen van een damwand worden hieronder besproken. Het werken in de zaan is potentieel in strijd met de natuurtoets aangezien de Zaan daar als mogelijke onmisbare vliegroute wordt genoemd voor onder andere vleermuizen. 4.3 Waarom wordt er geen damwandconstructie geplaatst? Over het algemeen wordt binnen HHNK en de rest van Nederland bij het versterken van dijken de voorkeur gegeven aan versterking in de vorm van grond. Dit is een goedkope, makkelijke, duurzame en natuurgetrouwe manier van versterken. Met duurzaam wordt hier bedoeld dat het makkelijker is de dijken op hoogte en sterkte te houden in de toekomst. Daar ligt ook het eerste probleem met het plaatsten van damwanden. Over het algemeen wordt een damwand geplaatst voor 50 tot 80 jaar. Dit lijkt lang, maar valt in het niet bij de huidige leeftijd van de dijk. En hoe lang wij er nog mee door willen. Het plaatsen van een damwand heeft ook een verstorend effect op de grondwaterstromingen. Dit heeft niet alleen grote effecten op de waterhuishouding in de dijk, maar kan ook grote effecten hebben op de flora en fauna in, rond en naast de dijk. Daar komt bij dat het monitoren van de kwaliteit van de damwand erg lastig is. Dit betekent dat het na die 50 tot 80 jaar lastig is om te checken of de damwand nog op sterkte is. Ook dit is niet duurzaam. Een ander aspect zijn de kosten. Een damwand of constructie van de benodigde sterkte blijkt in vergelijkbare situaties altijd 5 á 10 maal zo duur. In een optimale situatie kost het plaatsen van een damwand zo'n 1.000 euro per strekkende meter extra. Deze dijkstrekking is vanwege zijn korte lengte en kromme vorm geen optimale situatie. Daarom moet gerekend worden op zeker 1.200 euro per strekkende meter. Stel dat er een damwand geslagen gaat worden alleen ter hoogte van het stukje weide tot aan de huizenrij van de Geertje Pel-Grootstraat dan zou dat neerkomen op zo'n 77 meter aan lengte. Vermenigvuldigd met een bedrag van 1.200 euro per strekkende meter zou dit neerkomen op meerkosten van 92.400 euro. Ter vergelijking, de huidige versterking is geraamd op 250,- per strekkende meter. Het spreekt voor zich dat het hoogheemraadschap, met zo'n 2.000 kilometer dijk in haar beheergebied niet de voorkeur geeft aan deze optie.
5 van 7 Het plaatsen van constructies in de dijk heeft ook gevolgen voor grondwaterstromen en op termijn zettingen en vervormingen van het dijklichaam. 5 Ontwerp van de dijk en sloten 5.1 Wat verandert er precies aan de aanblik van de dijk? De dijk wordt breder en hij wordt veertig centimeter hoger. De breedte hangt af van de huidige breedte van de dijk. De profieltekeningen geven een minimale profielbreedte aan waaraan de dijk moet voldoen om hem stabiel te krijgen. Op sommige plekken voldoet de dijk hier al bijna aan, maar op sommige plekken nog niet. In Figuur 1 (Bijlage 8) is weergegeven wat de oude vorm van de dijk is en wat de nieuwe vorm van de dijk gaat worden. 5.2 Waarom moeten de sloten deels gedempt? De dijk moet voldoen aan landelijke normen. Onze geotechnici voeren daarom berekeningen uit en bepalen aan de hand van deze berekeningen hoe we de dijk weer aan de norm kunnen laten voldoen. Uit de berekeningen voor deze dijk is deze vorm naar voren gekomen waarbij op sommige plekken een deel van de sloot gedempt moet worden. 5.3 Ik vrees dat met het smaller worden van de sloot mensen makkelijker naar mijn tuin kunnen springen Zoals in Figuur 1 (bijlage 8) laat zien wordt lang niet overal de sloot evenveel wordt versmald. Uit metingen op de kaart is gebleken dat de sloot nog zo'n 2,5 meter in breedte overhoudt. 5.4 Waarom wordt de sloot ondieper? Omdat de dijk binnenwaarts instabiel is moet er aan de binnenzijde gewicht worden toegevoegd om te zorgen dat hij weer stabiel wordt. Dit wordt onder andere bereikt door zand op de bodem van de sloot te leggen. Deze werkwijze zorgt er mede voor dat de dijk minder hoeft te worden verbreed. 5.5 Waarom moet de dijk zoveel meer verbreed worden ter hoogte van de geitenweide? Dit komt omdat de dijk ter hoogte van de geitenweide ongeveer 6 meter breed is terwijl de dijk op andere plekken 12 meter breed is. Aangezien de dijk dus smaller is ter hoogte van de weide moet daar ook meer worden toegevoegd om de dijk aan de stabiliteitsnormen te laten voldoen. 5.6 Waarom komt er ter hoogte van het stukje weide een smallere sloot langs de dijk terug? Tijdens het maken van dit plan heeft de projectgroep erkend dat het stukje weide rustiek en pittoresk oogt. Om zo min mogelijk van de geitenweide in te nemen is besloten de sloot daar kleiner te laten terug komen. De breedte van de sloot is voor HHNK niet van belang. Het is ons om het even om de sloot weer net zo breed terug te leggen, mits dit wel richting de polder gebeurt. Dit zou dan wel betekenen dat het geitenweitje nog een stukje kleiner wordt. 5.7 Waarom staat er op de huidige tekeningen een schapenraster ter hoogte van de geitenweide? De huidige sloot is zo breed dat de schapen en geiten op de weide er niet overheen kunnen. Als de sloot kleiner terug komt dan bestaat de kans dat het vee er wel overheen kan. Om dit te voorkomen is er een schapenraster toegevoegd aan het ontwerp. Het hoogheemraadschap benadrukt nogmaals
6 van 7 dat een bredere sloot zonder hekwerk ook tot de opties behoort, maar dat dit wel ten koste gaat van het stukje weide. 6 Praktische uitvoering In de huidige fase van het project is er nog geen aannemer bekend. Dit betekent dat er ook nog geen informatie gegeven kan worden over de praktische uitvoering van het werk. Het hoogheemraadschap bepaalt de kaders waarbinnen de aannemer zijn of haar werk moet doen. Ideeën, suggesties, of tips zijn welkom en kunnen worden meegenomen bij de uitvraag. Zodra er een aannemer is en wij meer kunnen vertellen over de uitvoer van het project zullen wij nogmaals een informatieavond organiseren om de praktische zaken verder toe te lichten. 6.1 Hoe zal de grond en andere materialen aangevoerd worden? De aan- en afvoer van grond en materialen gebeurt in overleg met de aannemer. Zodra deze bekend is zullen we hier verdere informatie over verstrekken. 6.2 Waar zullen de materialen worden opgeslagen? De opslag van materialen gebeurt in overleg met de aannemer. Zodra deze bekend is zullen we hier verdere informatie over verstrekken. 6.3 Hoe lang zullen de werkzaamheden duren? De duur van alle werkzaamheden is ook afhankelijk van de aannemer. Zodra deze bekend is zullen we hier verder informatie over verstrekken. 7 Waarom heeft deze dijk geen monumentale status? Niet het hoogheemraadschap, maar een gemeente, provincie of rijk kan bepalen dat een dijk monumentale status krijgt. Uiteraard heeft het waterschap wel ervaring met dijken met een monumentale status; ook deze moeten regelmatig worden versterkt. De dynamiek van regelmatig aanpassen van de dijk is onlosmakelijk onderdeel van een waterkering die tevens landschappelijke monument is.
7 van 7 8 Bijlagen Figuur 1 Ingekleurde bestektekening.