Nieuwsbrief Geiten 5 E JAARGANG NUMMER 2 MEI 2015 THEMA: INDIVIDUEEL VOEREN > Bedrijfsreportage > Tips individueel voeren > Saldo + 34 per geit bij Lipomax Excellent > Coccidiose in opfok voorkomen > Brainstormsessie > Voortgang Programmatische Aanpak Stikstof > + 73 kg melk per geit in 2014 Geachte geitenhoud(st)er, Elke geit specifiek datgene voeren dat zij nodig heeft, dat kan alleen met individueel voeren. Hoe werkt het en wat zijn de precieze voordelen? Dat staat centraal in deze nieuwsbrief. U krijgt tips van Dirk-Jan Vonk en u leest hoe familie Papen individueel voeren toepast op hun bedrijf. Verder staat deze nieuwsbrief vol met resultaten, zowel op het gebied van melkproductie als in euro s. Want dat geldt voor iedere bedrijfsvoering, of u nou individueel voert of (nog) niet: het saldo staat centraal! Veel leesplezier toegewenst! Met vriendelijke groet, Wilbert Leermakers verkoopmanager Geiten T 06 55 76 22 83 E w.leermakers@agrifirm.com Agrifirm feliciteert familie van den Hurk met het hoogste saldo per geit Namens het geitenteam van Agrifirm feliciteert Dirk-Jan Vonk, John, Patricia en Tom van den Hurk met het behalen van het hoogste saldo per geit in 2014. In 2014 realiseerden zij een jaarproductie van 1522 kg melk per geit met gemiddeld 4,15% vet en 3,50% eiwit, samen goed voor 116,4 kg vet en eiwit per geit, een monsterscore! Het is een terechte kroon op het werk van de afgelopen jaren, voor heel de familie. Er is na de Q-koorts een hele nieuwe veestapel gefokt. Jullie zijn begonnen met een officiële melkcontrole en er wordt heel secuur en precies gewerkt, aldus Dirk-Jan Vonk. John vult aan: Alles moet gewoon kloppen, dat geldt ook voor het voer en de adviseur. We zien het als een uitdaging om dit productieniveau vast te houden en nog te verbeteren. Dit willen we bereiken met de melkcontrole en fokkerij. Zoon Tom vult aan: bovenaan de lijst staan is leuk, maar het gaat uiteindelijk om het hoogste saldo per geit!
Hightech voeren > Mattijn en Anita Papen met adviseur Ton van Rijn Goedwerkende weeginrichting op de voerwagen, individueel voeren en 5 keer per jaar melkmeting. Duidelijk een cijferboer, zou je zeggen, maar zo mag je de ondernemende Mattijn Papen nu juist niet noemen. Ik werk op gevoel, en laat me bevestigen door cijfers, vertelt de geitenhouder. Papen trekt zijn eigen plan. Dat blijkt al wel uit het ontstaan: de pluimveestallen op het ouderlijk bedrijf van zijn vrouw Anita heeft hij omgebouwd naar geitenstal. Kan niet, riepen er veel, maar als ik wat voor me zie, dan ga ik ervoor, vertelt de geitenhouder uit de Achterhoek lachend. Samen met Anita en schoonvader Jan Alback houdt hij inmiddels ruim 1.100 geiten en wil hij doorgroeien naar 1.200 dieren. Werken met plezier is daarbij belangrijk voor het echtpaar. Mattijn is een echte creatieveling, die een paar knappe, zelfbedachte innovaties op zijn erf heeft hangen én rondrijden. Zo hoeven de geiten niet eens meer te lopen voor een hap stro. De zelfontworpen storuif gaat in 2,5 uur tijd zelf de pot over. Geiten hoeven alleen nog maar op te staan voor een hapje vers stro. Bijkomend voordeel: de pot is ook weer deels ingestrooid. met 50 pk. Al met al een elektronisch aangestuurd, onderhoudsvrije machine, waar onder andere delen van een kunstmeststrooier en zodenbemester in verwerkt zijn. Het is een heel schouwspel om deze machine, die voorzien is van allerlei technische snufjes, in werking te zien. Het krachtvoer, afhankelijk van het productieniveau kiest Mattijn voor Fiber Exact of Fiber Rendement, valt los in het mengsel van graskuil, stro en maïs. Via de band komt het voor de geiten terecht. MATTIJN & ANITA PAPEN, VRAGENDER Elke geit scoren op conditie > 1104 melkgeiten > 350 lammeren > Productie: 1.261 kg melk (FCM), 4,15% vet en 3,51% eiwit > Voersaldo: 645 Meer zien van het bedrijf van familie Papen? Bekijk dan het fotoverslag op www.agrifirm.com/nieuwsbriefgeit VOEREN EN INSTROOIEN MET ÉÉN WAGEN Sinds januari voert Mattijn zijn geiten met een zelfontworpen machine. Door een wild idee én een handige buurman kan deze flinke voer- en instrooiwagen van alles: gras en maïs voeren, krachtvoer verstrekken, stro voeren en de pot tot 10 meter ver instrooien en dat alles Papen voert s winters meer stro dan maïs, afhankelijk van de beschikbaarheid van maïs. Om de boerderij heeft de geitenhouder 7 ha gras tot zijn beschikking, de rest wordt aangekocht. Eventueel koopt hij maïs aan, het liefst op stam. Najaarsgras kuilt hij samen met de maïs in. Een mengkuil is de ideale manier om
najaarsgras tot waarde te brengen, vindt ook adviseur Ton van Rijn. INDIVIDUEEL VOEREN De maatschap gaat met de tijd mee: al 5 jaar voeren zij individueel met het Optifeed systeem. In een lange rij van 35 boxjes kunnen de geiten 4 keer per dag hun portie krachtvoer ophalen. In het voersysteem kan Mattijn 4 soorten krachtvoer verstrekken, waarin hij onder andere de vetverhogende brok LipoMax Excellent en in het lammerseizoen ook Topstart Excellent voert. Individueel voeren is het enige systeem om echt stappen te zetten in productie en levensduur, is de overtuiging van de ondernemer. De levensduur is al met een half jaar toegenomen en dat wordt nog wel meer, beaamt ook Anita. Mattijn ontwikkelde, hoe kan het ook anders, een eigen systeem voor melkmeting die correspondeert met het krachtvoersysteem. Helaas ging deze eigen melkmeting op het laatst niet door en ging de ondernemer na 2 jaar overstag: hij begon met melkmeting. 5 keer in het jaar krijgt hij zo de productie per geit in beeld, 2 keer per jaar komt daar ook het individuele vet- en eiwitgehalte bij. Ik heb er heel veel van geleerd om het zonder productiecontrole te doen, maar individueel voeren is toch wel beter met melkcontrole. Ook werkt dit systeem niet op een hele goedkope brok. De LipoMax Excellent is wel wat duurder, maar het gaat veel beter dan toen ik nog een goedkopere brok probeerde, vertelt Papen die melkmeting bepalend vindt. SCOREN OP CONDITIE Bij elke melkcontrole scoort Mattijn elk dier individueel op conditie. De score van 1 tot 5 wordt gelijk in de reader ingevoerd. Bij score 1 krijgt de geit meer Hogere levensduur door individueel voeren krachtvoer, bij score 5 is de geit te vet en wordt haar krachtvoergift flink naar beneden bijgesteld. Als ik dat niet gelijk doe, krijg ik kritiek van Ton, grapt de geitenhouder die Van Rijn inschakelt voor een kritische blik, nieuwe ideeën en het meedenken. Alle geiten lopen in dezelfde groep en hebben een standaard krachtvoercurve. Je moet blijven sturen, ook met individueel voeren, vindt de ondernemer, die daarom op gevoel en door conditiescore nog bijstuurt in krachtvoergift en het basisrantsoen. De selectiepoort is een ideaal hulpmiddel dat zorgt voor arbeidsgemak en arbeidsverlichting. Mattijn kan op deze manier eenvoudig zonder hulp van anderen geiten selecteren. Net als de stal zelf en de melkstal is de selectiepoort tweedehands. Want zoals de gedreven ondernemers zeggen én laten zien: met niet al teveel kosten kun je toch een hoop bereiken. Tips individueel voeren Individueel voeren is een groot succes. Er is al verschillende jaren ervaring opgedaan met veel verschillende systemen. Een aantal randvoorwaarden: > Bepaal voordat u begint goed welk systeem het beste bij u en uw stal past. Denk aan looplijnen, hoeveelheid voer per dier en capaciteit. > Houd overzicht in de stal, zodat u de verschillende groepen uit elkaar kunt houden en beoordelen. > Zorg dat de techniek perfect werkt: kalibreren, nummerherkenning en afstorten van voer. > Breng de voerbehoefte van uw dieren zo goed mogelijk in beeld. > Stel samen met uw adviseur voercurves vast voor de verschillende groepen dieren en fasen in het jaar. > Houd uw dierenbestand actueel, zet dieren op tijd over naar een andere curve. Bent u nieuwsgierig naar de mogelijkheden voor uw bedrijf? Neem dan contact op met de adviseur bij u in de buurt. Dirk-Jan Vonk > In het Optifeed systeem kunnen geiten 4 keer per dag hun portie krachtvoer ophalen
Saldo + 34 per geit bij Lipomax Excellent Het vetverhogende krachtvoer Lipomax Excellent bewijst zijn waarde: de gebruikers halen bovengemiddelde resultaten, zo blijkt uit Agrifirm Focus Geit. Het saldo bij geitenhouders die Lipomax Excellent gebruiken ligt 34 per geit hoger dan niet-gebruikers. Op een bedrijf van 1.000 geiten levert dit 34.000 extra saldo op. Dit verklaart gelijk waarom bijna eenderde van de deelnemers aan Agrifirm Focus Geit dit vetverhogende krachtvoer toepast. NIEUWE SAMENSTELLING: +0,23% VET Afgelopen jaar zijn de mogelijkheden onderzocht om het vetpercentage nog verder te verhogen. Uit de voerproef op een groot geitenbedrijf bleek dat de geoptimaliseerde samenstelling van Lipomax Excellent een stijging geeft van maar liefst 0,23% vet extra. Daarom is de samenstelling van Lipomax Excellent aangepast op basis van deze voerproef. GEEN VERVETTING Uiteraard is het bij het gebruik van Lipomax Excellent belangrijk om het rantsoen het hele jaar door goed samen te stellen en op de norm te voeren. Individuele voerstrekkering is hierbij het meest ideaal. Uiteraard stelt de het rantsoen zo samen dat er geen vervetting of andere gezondheidsproblemen optreden bij het gebruik van dit energierijke voer. Coccidiose in opfok voorkomen Probleemloos melken met hoogproductieve geiten, wilt u dat niet allemaal? De voorwaarden hiervoor liggen in het belangrijke traject hieraan vooraf: de lammerenopfok. Een geit kan alleen optimaal presteren wanneer ze ook de kans heeft gehad om zich goed te ontwikkelen, dat kan alleen bij een opfok zonder coccidiose. Coccidiose belemmert de ontwikkeling van uw lam. Deze infectie kan heftig maar ook heel sluimerend veel schade geven. Coccidiose is een protozoaire parasiet die zich in de darmwand vermenigvuldigd. De darmwand raakt hierdoor beschadigd waardoor de opnamecapaciteit van de darm, en daardoor groei en ontwikkeling, afneemt. INFECTIEDRUK BEPALEN Al voordat u de typische dunne mest ziet kan er al veel schade zijn. Daarnaast daalt de weerstand door de darmschade, waardoor luchtweginfecties ook makkelijker aanslaan. Op tijd de mate van infectie bepalen voordat er klinische klachten ontstaan is dus erg zinvol. Met microscopisch onderzoek van de mest van een aantal lammeren krijgt u een goede indruk van de infectie. BEHANDELING Behandel altijd de hele koppel en niet alleen het individuele dier met zichtbare klachten als u coccidiose aantreft. Door eerder in te grijpen voorkomt u een groeiverlies, zijn uw dieren eerder dekrijp en behaalt u in de opfok al de eerste winst. VOORKOM COCCIDIOSE > Door goed en op tijd uit te mesten kunt u de infectiedruk al verlagen. Schoonmaken met een stoomreiniger is het meest effectief om de coccidiose-eieren te doden. > Schoon aanbieden van ruwvoer, met zo min mogelijk voer in de pot is belangrijk om de infectiedruk te verlagen. > Heeft u een infectie in de stal? Dan is het zeer moeilijk om er helemaal vanaf te komen. Een geringe infectie daarentegen is niet volledig ongewenst. Uw geiten ontwikkelen op deze manier weerstand tegen coccidiose. Shalina Kerkhoff, De Klomp Dierenartsen
Brainstormsessie Op woensdag 1 april heeft het geitenteam het bedrijf van der Veen Meijer VOF in Makkum bezocht om praktijkkennis met elkaar uit te wisselen. Tijdens het bezoek werd de bedrijfsstrategie nog eens onder de loep genomen en van tips voorzien. Harm & Ankie hebben veel informatie van de veestapel paraat en gebruiken deze om de resultaten telkens te verbeteren. Het individuele voersysteem is daarbij een belangrijk instrument. Dit systeem in combinatie met melkcontrole geeft ze de mogelijkheid om het staloppervlak maximaal in te zetten voor melkgeiten. Dit systeem was tevens de basis voor een nauwkeurige voerproef die in samenwerking met Agrifirm uitgevoerd is. Voortgang Programmatische Aanpak Stikstof Vanaf 15 juni 2015 wordt de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) vastgesteld, die op 1 juli 2015 in werking treedt. Dat geldt ook voor de samenhangende wetgeving. De gevolgen voor u op een rij: De huidige methodiek van de Natuurbeschermingswet (nb)heeft de verleende vergunning die gold op de datum van de aanwijzing van de natura 2000 gebieden als uitgangspunt. In de meeste gevallen ligt dit op 7 december 2004. Op basis van de dan geldende vergunning kunt u een nb-vergunning krijgen. Wilt u uitbreiden? Dan zult u in de meeste gevallen extern moeten salderen, dus rechten aankopen van derden. Deze methode kunt u nog toepassen totdat de PAS in werking treedt. REFERENTIEKADER PAS De PAS gaat uit van een ander referentiekader: het hoogste aantal gehouden dieren op enig moment in de periode 2012-2013 of 2014 (met als maximum de vergunde aantallen uit de milieuvergunning). Tenzij u al een Natuurbeschermingswetvergunning heeft, dan is dit de uitgangssituatie. Heeft u nog geen Natuurbeschermingswetvergunning? Dan kan dit referentiekader verschillende gevolgen hebben. GEVOLGEN PAS > Gelijk aantal geiten als vergund Er is geen risico. > Minder geiten dan tijdens de referentieperiode en niet uitbreiden. Dan gaat het vergunde recht op basis van de PAS omlaag ten opzichte van de milieuvergunning. Dit hoeft geen probleem te zijn als u het aantal vergunde dieren toch niet wilt gaan houden. > Minder geiten dan tijdens de referentieperiode en wel uitbreiden. Het is het overwegen waard om nu nog een Natuurbeschermingswetvergunningaanvraag in te dienen. Deze wordt dan afgewerkt op basis van de nu geldende wetgeving. De PAS kent hier namelijk overgangsrecht voor. > Meer geiten dan vergund Dit kan grote gevolgen hebben voor uw bedrijfsvoering. De uitgangssituatie is in dit geval het aantal dat op uw milieuvergunning staat. De extra gehouden dieren krijgt u niet mee vergund. In deze situatie is het wenselijk dat u een uitbreiding aanvraagt. Afhankelijk van de situatie waarin u zich bevindt kan het advies zijn om nu nog door externe saldering ammoniak van derden aan te kopen en een Natuurbeschermingswetvergunningaanvraag in te dienen of om direct bij inwerkingtreding van de PAS een verzoek in te dienen. De laatste optie is echter per situatie afhankelijk. Bespreek dit dus met een van de adviseur van Agrifirm Exlan. Neem voor meer informatie over de natuurbeschermingswet of de PAS contact op met Elroy Vlemminx van Agrifirm Exlan T 088 488 29 29.
+ 73 kg melk per geit in 2014 De melkproductie per geit bij Agrifirmklanten is in 2014 fors gestegen naar 1.130 kg melk met 4,00% vet en 3,47% eiwit. Een stijging van maar liefst 73 kg per geit. Voor een bedrijf met 1.000 geiten levert dat 52.000 per jaar op. Ook dankzij de melkprijsstijging heeft het voersaldo inclusief ruwvoerkosten per geit een recordhoogte bereikt van gemiddeld 572 per geit. Deze stijging is echter hard nodig na zoveel jaren met zeer kleine marges voor de geitensector. PRODUCTIECIJFERS AGRIFIRMKLANTEN 2013 2014 10% beste bedrijven Kg melk per geit 1.057 1.130 1.387 Vet (%) 3,99 4,00 3,90 Eiwit (%) 3,48 3,47 3,52 Saldo per geit 413 572 751 Bron: Agrifirm Focus Geit ZEER HOOG SALDO PER GEIT De 10% beste bedrijven op basis van het saldo komen zelfs op 1.387 kg per geit en een saldo van 751. Knap is het dat deze bedrijven niet inleveren op het eiwitgehalte. Dat ligt met 3,52% zelfs bovengemiddeld. Drie bedrijven tikken zelfs de 1.500 kg melk per geit al aan. Agrifirm is op dit moment zowel in België als in Nederland marktleider voor geitenvoeders, mede door de zeer goede resultaten van de voeders. Team Geiten Wilbert Leermakers verkoopmanager Geiten 06 55 76 22 83 w.leermakers@agrifirm.com Erik Jansen Holleboom 06 15 96 20 14 e.jansenholleboom@agrifirm.com Ward Arts specialist Geiten 06 55 87 00 79 w.arts@agrifirm.com Ton van Rijn 06 54 98 49 14 t.vanrijn@agrifirm.com Johan Jansen 06 54 98 49 06 j.t.w.jansen@agrifirm.com Dirk-Jan Vonk 06 52 60 07 08 dj.vonk@agrifirm.com DTP 05-15 Marco Schoenmakers 06 55 71 67 02 m.schoenmakers@agrifirm.com Bart Claes België 0032 4 75 29 33 18 bart.claes@agrifirm.be Lisa van Geffen 06 12 12 48 73 l.vangeffen@agrifirm.com Tekst en redactie: Sanne van Raalte