Wij horen erbij! In gesprek met mensen met een verstandelijke beperking over meedoen in de samenleving
Colofon (Eind)redactie Joke Stoffelen Zorgbelang Gelderland Tekeningen Marc Reijs Bureau Edubooks & Training Fotografie Zorgbelang Gelderland Druk Drukkerij Trioprint Nijmegen Oplage 1.250 april 2009 Wij horen erbij! Zorgbelang Gelderland april 2009 2
Inhoud 1 Inleiding 4 1.1 De visie van Zorgbelang Gelderland: zo denken wij erover 4 1.2 Meedoen in de samenleving 5 2 Hoe praat ik mee in Harderwijk? 6 2.1 Een werkgroep 6 2.2 Wat mensen wensen 6 3 Hoe wil je wonen in Arnhem? 7 3.1 Zelf aan zet 7 3.2 Pettenspel 7 3.3. Wat mensen wensen 8 4 Vervoer in Ede 9 4.1 Toneel 9 4.2 Gasten 9 4.3 Wat mensen wensen 10 5 Kiezen in Elburg 11 5.1 Keuzes in je leven 11 5.2 Wat mensen wensen 11 6 Hoe kijk je naar mij in Doetinchem? 12 6.1 Wie kan helpen 12 6.2 Wat mensen wensen 13 7 Verliefd zijn in Nijmegen 14 7.1 Flirten en versieren 14 7.2 Homoseksualiteit 14 7.3 Als je vragen hebt 14 7.4 Wat mensen wensen 15 8 In gesprek met 16 8.1 Drie punten zijn van belang 16 8.2 Enkele praktische tips 16 9 Wmo-spel 18 10 Meer weten? 19 Wij horen erbij! Zorgbelang Gelderland april 2009 3
1 Inleiding 1.1 De visie van Zorgbelang Gelderland: zo denken wij er over Zorgbelang Gelderland komt op voor de belangen van burgers in Gelderland. Ook burgers met een beperking moeten kunnen leven zoals ze zelf willen. We bereiken dit door: belangen van groepen patiënten, cliënten en burgers met een beperking te behartigen; ervaringen van gebruikers van zorg te verzamelen; knelpunten in het zorg- en dienstenaanbod op te sporen; klachten te verzamelen. Bij Zorgbelang Gelderland zijn meer dan 450 organisaties aangesloten. Dit zijn: verenigingen van patiënten; organisaties van mensen met een beperking; ouderenbonden; cliëntenraden van gemeenten en zorg- en welzijnsorganisaties. We werken met hen samen om onze doelen te bereiken. Wij horen erbij! Zorgbelang Gelderland april 2009 4
1.2 Meedoen in de samenleving Mensen met een verstandelijke beperking hebben recht op een goede plek in de samenleving. Wat zijn hun wensen? Welke knelpunten komen zij tegen? Wat hebben zij nodig? In 2008 heeft Zorgbelang Gelderland samen met andere organisaties zes bijeenkomsten georganiseerd met en voor mensen met een verstandelijke beperking. Om te praten over wat er nodig is om mee te doen. Er is over veel verschillende onderwerpen gesproken. In dit boekje wordt verslag gedaan van deze bijeenkomsten. Zorgbelang Gelderland wil de wensen en knelpunten van mensen onder de aandacht brengen bij gemeenten en andere organisaties. Zij moeten er voor zorgen dat mensen echt kunnen meedoen. Zorgbelang Gelderland wil alle mensen en organisaties bedanken die hieraan hebben meegewerkt: Onderling Sterk afdeling Apeldoorn, Onderling Sterk afdeling Arnhem, Onderling Sterk afdeling Ede, Onderling Sterk afdeling Doetinchem, Onderling Sterk afdeling Nijmegen, Landelijke Federatie Belangenbehartiging Zuid Oost, MEE Gelderse Poort, MEE Veluwe, MEE Oost Gelderland, Trias Nijmegen, Welstede Ede, Gemeente Elburg, Gemeente Harderwijk, Stichting Welzijn op Maat, s Heerenloo, Careander, Humanitas, Philadelphia zorg, Ronny Dierendonck, Peety Engels, Yvonne van Geel, Erik Derks, Stichting Wiel Elburg, Dennis Wiltink, Toneel Totaal. Wij horen erbij! Zorgbelang Gelderland april 2009 5
2 Hoe praat ik mee in Harderwijk? In Harderwijk komen mensen bij elkaar in het gemeentehuis. Wethouder Eijsenga wil met mensen praten over meedoen en de Wmo. Wmo betekent: Wet maatschappelijke ondersteuning. Door deze wet zijn gemeenten verantwoordelijk voor veel zorg en diensten. Gemeenten moeten zorgen dat alle mensen kunnen meedoen. Ook mensen met een verstandelijke beperking. Ook in Harderwijk. Met een kaartspel wordt gepraat over wat iedereen belangrijk vindt. Sommige mensen praten enthousiast mee. Anderen vinden het spannend en luisteren liever. 2.1 Een werkgroep Deze avond wordt er een werkgroep opgericht. Zij zullen regelmatig praten met de Wmo-raad van Harderwijk. En adviezen en goede ideeën meegeven. Op deze manier praten mensen met een verstandelijke beperking mee over de Wmo. 2.2 Wat mensen wensen Mensen in Harderwijk hebben goede ideeën over meedoen. In een werkgroep praten zij over wat zij belangrijk vinden in Harderwijk. De ideeën en wensen worden besproken met de Wmo-raad van Harderwijk. De Wmo-raad weet zo wat mensen met een verstandelijke beperking willen en hoe ze over zaken denken. Wij horen erbij! Zorgbelang Gelderland april 2009 6
3 Hoe wil je wonen in Arnhem? In Arnhem komen mensen bij elkaar. Ze praten over wonen. Woonconsulenten van MEE Gelderse Poort vertellen over welke manieren van wonen er zijn. En hoe je kunt kiezen welke manier bij je past. 3.1 Zelf aan zet Deelnemers hebben zelf foto s gemaakt. Ze laten zien hoe ze wonen. En vertellen wat ze goed bevalt en welke klachten ze hebben. Ze vertellen ook over hun wensen. En hoe ze deze kunnen vervullen, wie hen daarbij helpt en hoe ze dat aanpakken. 3.2 Pettenspel Met een pettenspel wordt een quiz gespeeld over wonen. Iedereen kreeg een pet. En er werden vragen gesteld. Pet op betekent: ja Pet af betekent: nee Zo is voor iedereen duidelijk wat je vindt. Wij horen erbij! Zorgbelang Gelderland april 2009 7
3.3 Wat mensen wensen Mensen willen zelf kiezen waar ze wonen. Ze willen een woning die bij hen past. Bij het kiezen willen ze soms hulp. Wij horen erbij! Zorgbelang Gelderland april 2009 8
4 Vervoer in Ede In Ede komen mensen bij elkaar. Ze praten over vervoer. André Wolve en Stef Harweg vertellen hoe de avond gaat. Met een toneelspel wordt een slecht voorbeeld gespeeld en daarna een goed voorbeeld. 4.1 Toneel Johannes speelt de klant en belt naar de centrale van de regiotaxi. Arthur en Nelleke zijn de telefonisten van de centrale. Eerst doen ze dat op een foute manier. In dit voorbeeld wordt Johannes op een hele slechte manier aan zijn rit geholpen. In het goede voorbeeld wordt Johannes wél aan zijn rit geholpen. Daarna mag iedereen vragen stellen. 4.2 Gasten Yvonne van Geel is van de gebruikersgroep en zit in de Wmo-raad van Ede. Ze vertelt over de regiotaxi en de gebruikersgroep. En ze geeft advies. Over bijvoorbeeld klachten indienen. Dat kan op verschillende manieren. Dien altijd een klacht in als de taxirit niet goed is gegaan. Of als de centrale je niet goed heeft geholpen. Je moet goed doorgeven hoe je heet en waar je naar toe wilt. Verder zijn er spelregels voor de regiotaxi. Deze spelregels zijn voor iedereen hetzelfde. Vraag ernaar bij de regiotaxi. Esther en Ellen spelen een toneelspel. Over een regiotaxi die te laat komt. Elbert en Corrie spelen ook een toneelspel. Over reizen met een pasje. Wij horen erbij! Zorgbelang Gelderland april 2009 9
Daarna komt Selma Roos als gast. Selma is van Zorgbelang Gelderland. Zij vertelt over openbaar vervoer. Hoe moet je bij de bushalte komen? Hoe moet je betalen? Hoe koop je een kaartje op het station? En er zijn cursussen waar je leert hoe je een kaartje koopt bij de automaat. 4.3 Wat mensen wensen Mensen willen dat de regiotaxi op tijd komt. Mensen willen weten wat de spelregels zijn bij de regiotaxi. Mensen willen informatie over reizen met het openbaar vervoer. Mensen willen oefenen met een kaartje kopen bij de automaat. Mensen willen vrij-reizen voor Wmo-ers. Wij horen erbij! Zorgbelang Gelderland april 2009 10
5 Kiezen in Elburg In Elburg komen mensen bij elkaar. Ze praten over kiezen. De avond begint met een maaltijd en de Nederlandstalige zanger Dennis Wiltink. 5.1 Keuzes in je leven Daarna wordt er gepraat over serieuze zaken. Guus van den Dungen werkt bij de LFB Zuid Oost. Hij vertelt zijn levensverhaal en hoe het hem toch gelukt is zijn eigen keuzes te maken. Daarna wordt er verder gepraat met iedereen over hoe je keuzes kunt maken in je leven. Bijvoorbeeld: Waar wil jij wonen? Wil je met de fiets naar het werk of de dagbesteding of liever met de bus? Hoe vul je je vrije tijd het liefst in? En hoe krijg je vrienden of vriendinnen? De avond wordt afgesloten met toneel. 5.2 Wat mensen wensen Mensen willen zelf kiezen. Mensen willen ondersteund worden bij het maken van keuzes. Weet wat de wensen van mensen zijn. Bezoek en organiseer bijeenkomsten om te horen wat er bij hen leeft. Wij horen erbij! Zorgbelang Gelderland april 2009 11
6 Hoe kijk jij naar mij in Doetinchem? In Doetinchem komen mensen bij elkaar. Ze praten over hoe je naar jezelf kijkt. En hoe anderen naar jou kijken. Het is belangrijk dat alle mensen een kans krijgen om mee te doen, om geaccepteerd te worden en niet te worden betutteld. 6.1 Wie kan helpen? Mensen met een verstandelijke beperking moeten zichzelf accepteren. En weten wat ze wel kunnen en wat ze niet kunnen. Ze moeten zich losmaken van oude gewoonten. Ouders en ondersteuners moeten mensen meer stimuleren. Ze moeten mensen de weg wijzen. Maar de keuze bij mensen zelf laten. Burgers moeten mensen niet in hokjes stoppen. Clubs en verenigingen moeten meer open staan voor anderen. En zorgen dat mensen zich welkom voelen. Wij horen erbij! Zorgbelang Gelderland april 2009 12
6.2 Wat mensen wensen Mensen willen de kans krijgen om mee te doen. Mensen willen geaccepteerd worden en niet betutteld. Mensen willen de kans krijgen om keuzes te maken. Mensen willen zich ontwikkelen op school, op het werk en in hun vrije tijd. Wij horen erbij! Zorgbelang Gelderland april 2009 13
7. Verliefd zijn in Nijmegen In Nijmegen komen mensen bij elkaar. Ze praten over verliefd zijn. Tijdens een brunch praten mensen over verliefd zijn en verkering. Veel mensen hebben hier vragen over. Bij wie kun je terecht? We praten over drie onderwerpen op een luchtige manier. 7.1 Flirten en versieren Ineke Verdonk van MEE Gelderse Poort geeft tips en adviezen. Wat doe je als je iemand leuk vindt? Hoe versier je iemand? Wat moet je doen? En wat moet je vooral laten? En hoe moet je zorgen dat het leuk blijft? 7.2 Homoseksualiteit Wat doe je als je een jongen bent en jongens leuk vindt? Of als meisje op meisjes valt? In Nijmegen biedt café Dapper een ontmoetingsplek. Erik Derks vertelt hierover. 7.3 Als je vragen hebt Soms gebeurt het dat iemand iets van je wil wat je niet leuk vindt. Wat moet je dan doen? Met wie kun je praten? En waar kun je terecht? Met vragen kun je terecht bij de MEE-organisaties Bel 088 633 00 00 In Gelderland heeft het COC twee speciale ontmoetingscafés voor homoseksuele mensen. In Arnhem De Soos Tel: 026-442 31 61 Mail: info@diverzo.nl Meer info: COC Midden-Gelderland Wij horen erbij! Zorgbelang Gelderland april 2009 14
In Nijmegen Café Dapper Tel: 024-3 600 345 Mail: info@cocnijmegen.nl Meer info: COC Nijmegen Verder kun je met vragen terecht bij Informatie en Klachtopvang van Zorgbelang Gelderland Bel 026 384 28 22 Zij kunnen je ook vertellen welke vertrouwenspersonen er voor je zijn. 7.4 Wat mensen wensen Mensen willen informatie krijgen over verliefd zijn en hoe je relaties goed houdt. Mensen willen ontmoetingsplekken waar ze zichzelf kunnen zijn. Mensen willen weten bij wie ze terecht kunnen als ze willen praten over nare ervaringen. Wij horen erbij! Zorgbelang Gelderland april 2009 15
8 In gesprek met Wilt u meer weten over de wensen van mensen met een verstandelijke beperking? Wilt u met hen in gesprek? En wilt u een bijeenkomst met en voor hen organiseren? Er zijn vele manieren om met mensen in gesprek te gaan. 8.1 Drie punten zijn van belang 1. Doe gewoon, behandel mensen met een verstandelijke beperking niet anders dan andere mensen. 2. Probeer alles zo eenvoudig mogelijk uit te leggen. 3. Betrek hen bij de voorbereiding en uitvoering van de bijeenkomst. 8.2 Enkele praktische tips Ga uit van de belevingswereld van mensen. En sluit hierop aan. Veel mensen hebben vaak moeite met lezen en moeilijke taal. Houd hier rekening mee. Praat kort, helder en concreet. Bedenk een speelse vorm om een thema onder de aandacht te brengen. Bijvoorbeeld met een toneelstukje, met een spel of met een quiz. Of werk met tekeningen, pictogrammen of foto s. Leg goed uit wat het doel is van de bijeenkomst. Wat is het programma en wanneer is er een pauze? Wanneer is het afgelopen? Dan weten mensen waar ze aan toe zijn en hebben ze geen verkeerde verwachtingen. Wij horen erbij! Zorgbelang Gelderland april 2009 16
Veel mensen kunnen zich maar kort concentreren. Houd daar rekening mee. Zorg voor afwisseling tijdens de bijeenkomst. Laat mensen niet steeds luisteren. Laat ze ook zelf aan bod komen. Zorg voor een prettige en veilige sfeer. Soms vinden mensen het fijn om hun begeleider of familie mee te nemen. Let erop dat mensen ook zelf aan het woord komen. En niet alleen hun begeleider of familie. Maak duidelijk wat er met de uitkomsten van de bijeenkomst wordt gedaan. Maak duidelijk of er een vervolg komt en wanneer. Wij horen erbij! Zorgbelang Gelderland april 2009 17
9 Wmo-spel Met het Wmo-spel kunnen wensen van mensen verzameld worden over hun leven in hun stad of dorp. Op deze manier kunnen mensen op een ongedwongen manier met elkaar in gesprek komen. Het spel is geschikt voor mensen die meer moeite hebben met praten. En kan gebruikt worden door gemeenten en Wmo-raden. Met het spel komen de volgende onderwerpen aan de orde: wonen, vrije tijd, scholing, werk en relaties. Het spel wordt ontwikkeld door Zorgbelang Gelderland in samenwerking met Zorgbelang Drenthe en komt medio 2009 beschikbaar. Meer informatie: Joke Stoffelen jokestoffelen@zorgbelanggelderland.nl of 026 384 28 22 Wij horen erbij! Zorgbelang Gelderland april 2009 18
10 Meer weten? Wilt u meer weten over de wensen van mensen met een verstandelijke beperking? Wilt u met hen in gesprek? Neem dan contact op met de afdeling Onderling Sterk in uw regio of met Zorgbelang Gelderland of met LFB Zuid Oost. Onderling Sterk Ede Postbus 8028 6710 AA Ede Onderling Sterk Lichtenvoorde Aaltenseweg 14j 7131 ND Lichtenvoorde Onderling Sterk Apeldoorn Sparrenoord 24 8172 BC Vaassen Onderling Sterk Arnhem Postbus 5232 6802 EE Arnhem Onderling Sterk Nijmegen De Wiel 4a 5431 ME Cuijk LFB Steunpunt Zuid-Oost Tjalmastraat 3 7001 EX Doetinchem 0314 391 941 lfbzo@xs4all.nl www.lfbzo.nl Zorgbelang Gelderland Postbus 5310 6802 EH Arnhem 026 384 28 22 info@zorgbelanggelderland.nl www.zorgbelanggelderland.nl Wij horen erbij! Zorgbelang Gelderland april 2009 19