Gezin-O-Gram Kerndoelstelling De leerlingen krijgen inzicht in de veelheid en verscheidenheid aan gezinsvormen en kunnen hierover onderling reflecteren Tijdsduur Groeperingsvorm (minuten) 35 Individueel en in kleine groepjes/klassikaal Materiaal Benodigdheden Blanco papier Schrijfgerei (verschillende kleuren kunnen handig zijn) OF Computers Bijlagen Instructies voor het opstellen van een genogram Voorbeeld van een genogram Werkwijze Leg uit wat een genogram is. Een genogram is een schematisch overzicht van verwantschappen, de feitelijke samenstelling van een gezin en de ruimere familie van herkomst over meerdere generaties (Heylen & Janssens, 2001). Overloop de legende voor het opstellen van een genogram klassikaal en illustreer aan de hand van het voorziene voorbeeld of een eigen voorbeeld. Deel de legende uit aan de leerlingen. Laat hen individueel schriftelijk een genogram maken voor hun eigen gezinsvorm. Laat hen starten bij hun grootouders en eindigen bij de meest recente generatie. Laat hen de keuze of ze hierbij eveneens de kwaliteit van relaties opnemen. Het genogram kan ook op computer worden gemaakt in Word. Online kan je hiervoor ook heel wat tools vinden, maar voornamelijk in het Engels (met allemaal een andere legende).
Benadruk dat de leerlingen hun genogram zo volledig kunnen maken als ze zelf willen, ze hoeven niets weer te geven waar ze zicht niet goed bij voelen (vb: moeilijkheid van relaties, deel van familie waar er geen contact meer mee is,.). Laat de leerlingen in kleine groepjes hun genogram toelichten en bespreken. Hoe kijken ze naar elkaars gezinssituaties? Wat zijn de voor- en nadelen van de verschillende gezinssituaties? Nabespreking De genogrammen illustreren de verscheidenheid en complexiteit van hedendaagse gezinssituaties. Ook de onderlinge relaties binnen hetzelfde soort gezin kunnen nog erg verschillen. Hebben de leerlingen verschillende gezinsvormen teruggevonden bij hun gespreksgenoten? Denken ze dat dit representatief is voor de samenleving? Zijn er gezinsvormen die de leerlingen kennen maar niet aan bod zijn gekomen? Kunnen ze de benoemde voordelen en moeilijkheden herkennen of hebben ze een andere mening? Uitbreiding Doel: De leerlingen kunnen reflecteren over de eigen toekomst en binnen welke maatschappelijke contouren dit kan gebeuren. Laat de leerlingen hun droom genogram opstellen voor als ze 25/30/40/50/ jaar zijn. Laat hen dit bespreken in kleine groepjes. Richtvragen hierbij kunnen zijn: Waarom kies je voor huwelijk/samenwonen/lat-relatie/alleenstaand zijn? Wat zijn de voor- en nadelen van je gekozen gezinssituatie? Waarom kies je voor wel of geen kinderen? Wat heb je nodig om je droom genogram te bereiken?
Instructies voor het opmaken van een genogram Persoonsgegevens man vrouw onbekende partner De huidige leeftijd van een persoon, schrijf je in het vierkant of de ronde. Als de persoon in kwestie overleden is, zet je een kruis in het vierkant of de ronde. Vb: Feitelijke partnerrelaties gehuwd samenwonend Vaste relatie, niet samenwonend Als het koppel uit elkaar is, zet je een schuin dubbel streepje door de verbindingslijn. Vb: Afstamming Zoon Dochter Tweeling Zet een stippellijn rond de leden die samenwonen. Vb:
Kwaliteit van relaties Intens positieve relatie Afstandelijke relatie Conflictueuze relatie Intens negatieve relatie
Voorbeeld van een genogram Jana (17) heeft een oudere zus Hanna (20). Haar ouders waren vroeger getrouwd maar zijn nu gescheiden. Jana woont vooral bij mama. Mama heeft een nieuwe vriend. Zijn dochter van 10 jaar woont eveneens bij hen. Papa is opnieuw getrouwd en heeft samen met haar stiefmama een zoontje (2). Hanna woont alleen omdat ze steeds ruzie maakt met mama. Het gezin van Jana 2 20 17 10