Voorzitter, Wie de Zwolse binnenstad binnentreedt kan het niet ontgaan, de Primarktas. Het zichtbare symbool van de grote textielketens die zich afgelopen periode in Zwolle hebben gevestigd, of dat binnenkort zullen doen. Een symbool van de ontwikkeling van onze stad. Hoewel wij blij zijn met stijgende bestedingen, toerisme en groeiende werkgelegenheid zit hier een belangrijke tegenstelling. De lonen van grote groepen werknemers zijn te laag en hun arbeidsvoorwaarden staan onder druk. In de Retail en in de horeca. Bij de distributiecentra van Albert Heijn, ook in Zwolle. Vorige week kwam het CBS met onderzoek waaruit blijkt dat gemiddeld van elke euro die werknemers en ZZP ers verdienen meer dan een kwart verdwijnt in de zakken van de werkgevers. CPB, Nederlandse Bank en IMF ze zeggen het allemaal, de lonen kunnen en moeten omhoog. Grote groepen Zwollenaren voelen zich bedreigd in hun bestaanszekerheid. Niet alleen lage lonen, maar ook de groeiende onzekerheid over wonen, pensioenen, zorg, werk en inkomen. De op hol geslagen flexibilisering creëert een groeiende groep die van baan naar baan hobbelt, van opdracht naar opdracht en soms zelfs van dag tot dag. De dagloner is bezig aan een comeback. De gevolgen zijn voelbaar voor veel van onze inwoners. Een gezin stichten, een koopwoning en andere toekomstdromen gaan in rook op of worden uitgesteld in de hoop in de toekomst wel die zekerheid te vinden. De kloof wordt breder. De kloof tussen mensen met en mensen zonder zekerheid. Tussen de kansen van hoog- en lagergeschoolden en tussen arm en rijk. Ook de overheid doet vrolijk mee en we zien opnieuw een tegenstelling. De tegenstelling tussen de verwachting van inwoners dat de overheid problemen actief aanpakt, en de instelling van de politiek dat er vooral gefaciliteerd moet worden, uitbesteed en afgewacht. Zo wordt er ingezet op reshoring, het terughalen van maakindustrie. Tegelijkertijd zet de gemeente zelf voor een groot deel in op externe inhuur en tijdelijke contracten, o.a. bij de publieksbalie en belastingkantoor GBLT. In 2018 wil de gemeente het schoonmaakwerk circulair gaan aanbesteden. Daar moeten dan weer allerlei experts voor worden ingehuurd om ons te vertellen wat dat überhaupt is en hoe we dat moeten doen. Waarom kijkt het college niet of een deel van deze mensen in dienst van de gemeente kunnen komen zoals in andere steden al gebeurt?
De tegenstelling in de politiek tussen wat een deel van deze raad belangrijk vindt en wat belangrijk is voor mensen in de stad. De wens meer scholen het weinig zeggende predicaat excellent te geven staat tegenover de eis van leerkrachten in het basisonderwijs die strijden voor eerlijk loon en lagere werkdruk. Overdreven aandacht voor een verdwaalde kraker staat tegenover de roep om leegstand aan te pakken en voor voldoende betaalbare woningen te zorgen. En terwijl de meerderheid van deze raad zich druk maakt of de naam van ons station wel pretentieus genoeg klinkt, komen werknemers in actie. Voor veiligheid en goed openbaar vervoer. De tegenstelling zien wij ook terug in de fysieke stad en in het beleid van dit college. Er worden opnieuw enorme bedragen in de binnenstad gestoken. Maar ondanks eerdere oproepen daartoe van de SP worden de wijken en buurten verwaarloosd. Na jaren van bezuinigingen ligt er veel achterstallig onderhoud te wachten. En dat is niet alleen de SP opgevallen... Enige tijd geleden verraste de VVD vriend en vijand door het stadhuis en de naastgelegen horeca voor de verandering een keer links te laten liggen, om een gewone wijk in te trekken en met gewone mensen in gesprek te gaan. De partij was zo geschrokken van wat zij hier aantrof dat er onmiddellijk schriftelijke vragen volgden samen met een paniekoproep in de media de verloedering aan te pakken. Nu zult u de SP niet snel het woord verloedering horen gebruiken wanneer wij een losse stoeptegel tegenkomen, al was het maar omdat buurtbewoners dat niet kunnen waarderen, maar er liggen wel degelijk opgaven te wachten. De SP wil dat er nu geïnvesteerd wordt in de Zwolse wijken en buurten, in onze eigen inwoners. De wijken zijn immers de plek waar veruit de meeste Zwollenaren wonen, hun boodschappen doen en hun kinderen naar school brengen. De bezuinigingen op de openbare ruimte versterkt door de tand des tijds hebben hun sporen achter gelaten in de wijken. Daarom vragen wij het college knelpunten in de Zwolse wijken en buurten in kaart te brengen en hier gerichte investeringen op te doen. Op het gebied van bestrating, groen, verlichting, speelvoorzieningen. Investeren in wijken betekent allereerst investeren in de wijkwinkelcentra. Ook hier hebben wij eerder aandacht voor gevraagd. De problemen verschillen, maar leegstand is een gemeenschappelijke factor. Ook de publieke ruimte kan bij sommige centra een opknapbeurt gebruiken. Betrokken ondernemers steken de handen uit de mouwen, naar ook de gemeente heeft een taak om de publieke ruimte aan te pakken, om partijen bij elkaar te brengen en actief in te zetten op de bestrijding van leegstand. Ook kan de gemeente financieel bijdragen aan bijzondere evenementen en gelegenheden, voor de binnenstad is dit immers ook dagelijkse praktijk.
Daarom komt de SP samen met de PvdA met een voorstel voor de wijkwinkelcentra. Het college ziet Diezerbrink en Assendorp als weinig meer dan aanloopgebieden van de binnenstad. Voor de SP zijn deze wijken zoveel meer. Bloeiende wijken waar juist veel kleinere en afwijkende winkels en voorzieningen zorgen voor levendigheid en diversiteit. En terwijl Citycentrum en Zwollefonds altijd een luisterend oor vinden bij dit college, blijft u doof voor de geluiden van ondernemers en ondernemersverenigingen in deze wijken. Dat moet anders. Specifiek voor deze gebieden wil de SP gerichte investeringsplannen zien en komt zo nodig met een motie. Maar een stad is meer dan stenen. Investeren in wijken betekent ook investeren in leefbaarheid, in mensen. De succesvolle aanpak in Holtenbroek III laat zien hoe belangrijk opbouwwerk kan zijn. De SP wil dat er gekeken wordt naar de mogelijkheden de succesvolle aanpak in Holtenbroek breder in te zetten en zo nodig het opbouwwerk uit te breiden. De economie groeit, de armoede helaas ook. Het aantal bijstandsuitkeringen neemt nog steeds toe, een trend die naar verwachting nog langere tijd zal aanhouden. De SP blijft pleiten voor het ophogen van de grens voor armoederegelingen, hoewel de meerderheid van deze raad die oproep al lang beu is. Werk is voor de meeste mensen de uitweg uit armoede, maar lage lonen en kleine banen met onzekere uren zorgen ervoor dat grote groepen weliswaar werk hebben, maar nog steeds een beroep moeten doen op de bijstand. Daarom zijn wij blij dat de geest van de verdrukkende Participatiewet wordt losgelaten en de gemeente vertrouwen stelt in haar eigen inwoners. De SP is ook bijzonder blij met de uitwerking van het declaratiefonds, misschien wel het beste plan in de hele PPN. Een plan dat zijn oorsprong vindt in de koker van o.a. de SP, maar wat het college heeft uitgewerkt tot een middel om concreet armoede aan te pakken. Daarvoor opnieuw complimenten. Ook de al eerder ingezette nadruk op schuldhulpverlening mag opnieuw worden genoemd. De aanpak van schulden is een cruciaal onderdeel van de strijd tegen armoede. Het blijft wel van cruciaal belang dat de gemeente weet hoe armoede in onze stad zich ontwikkelt en waar deze zich bevindt. Daarom ziet de SP graag dat armoedeonderzoeken een permanent karakter krijgen, daartoe dienen wij dan ook een motie in.
Het overhevelen van de buffer sociaaldomein blijven wij een slecht idee vinden. De redenatie dat het sociaaldomein onderdeel moet worden van de reguliere begrotingscyclus snijdt geen hout. Er zijn zoveel reserves en potjes. Juist in het sociaal domein blijft er veel onzekerheid en is het onverstandig de buffer nu al af te schaffen. De SP is bezorgd over de toekomstige financiering van de Herberg. Bij het debat over de investeringsbrief drongen wij al aan op een voorstel, maar dat licht er nog altijd niet. Ik hoor graag van het college hoe dit er voorstaat. Te hoge huren en andere wanpraktijken van huisjesmelkers op de particuliere huurmarkt zijn een groeiend probleem en uiten zich specifiek op het gebied van studentenkamers. De SP dringt al jaren aan op actie op dit gebied. Blij verrast waren wij dan ook toen het college recent aangaf onze suggestie over te zullen nemen en in te zetten op meer en betere voorlichting voor studenten op het gebied van huurrecht Ik zie dit als een trendbreuk en de SP maakt dankbaar gebruik van de nieuw geboden ruimte om de volgende stap te zetten. Daarom komt de SP samen met de PvdA en GroenLinks met een voorstel om een meldpunt in te stellen om klachten te inventariseren en gericht voorlichting en handhaving in te kunnen zetten. Een instrument waar in Groningen al goede ervaringen mee zijn opgedaan. Als laatste voorzitter een pleidooi voor publiek eigendom van nutsvoorzieningen. Enige jaren geleden hebben overheden de rampzalige keus gemaakt Essent en Enexis van de hand te doen. Waarmee rendement op de lange termijn en invloed op een belangrijke nutsvoorziening zijn verkwanselt voor een snelle pot geld. Zwolle heeft aan de verkoop van haar Enexis aandelen 4 miljoen euro overgehouden. Waarom niet kijken naar de mogelijkheden van een lokaal energiebedrijf? Geen nieuw idee, maar wel een goed idee. Waarom niet (een deel van) dit geld labelen en gebruiken om dit handen en voeten te geven? Dat kan als coöperatie, maar misschien zelfs als gemeentelijk of regionaal energiebedrijf. Zo kunnen we grote stappen zetten in de energietransitie en op het gebied van duurzaamheid, we hebben kansen voor werkgelegenheid. We democratiseren een belangrijke peiler van de economie door de zeggenschap over energie te verplaatsen van bedrijven naar gemeenschapshanden, naar onze inwoners. Het overwegen waard zou ik zeggen. De tegenstellingen in de samenleving los je niet op door deze te negeren of te verbloemen. Een sterke overheid die problemen van gewone mensen aanpakt en verschillen kleiner maakt. Sterke
publieke bedrijven en voorzieningen en een gedeeld gevoel van solidariteit dat al die verschillende mensen, groepen en initiatieven in onze stad verbind. Dat hebben we nodig.