Piketty: opmerkingen bij een nieuw icoon. Floris Heukelom

Transcriptie

1 Piketty: opmerkingen bij een nieuw icoon Floris Heukelom

2 Inhoud presentatie Wat zegt Piketty precies? Vanwaar de snelle en enorme impact? Kritiek op Piketty Wat moeten we er van vinden?

3 Wat zegt Piketty precies? De basis: Elk jaar produceert een land goederen en diensten Daarvoor zijn de inzet van kapitaal en arbeid nodig Arbeid: de inzet van het menselijk lichaam inclusief alle bijbehorende vermogens; krijgt een vergoeding in de vorm van loon Kapitaal: de rest; krijgt een vergoeding in de vorm van rente, dividend, waardeverandering, e.d. Beide zijn noodzakelijk

4 Wat zegt Piketty precies? Ongelijkheid van loon: Is gerechtvaardigd wanneer het een meritocratie bevordert die uiteindelijk iedereen ten goede komt Anders gezegd: mensen hebben (ook) een financiële prikkel nodig om hun talenten op de beste wijze in te zetten Hoeveel meer mag de directeur verdienen dan zijn/haar ongeschoolde arbeiders? => Gedeeltelijk een persoonlijke, ideologische keuze.

5 Maar het loopt het uit de hand Maar het loopt uit de hand

6 Wat zegt Piketty precies? Ongelijkheid van kapitaalbezit Hoeft op zich geen probleem te zijn Generatie-effect pensioenen, stijgende huizenprijzen, afgeloste hypotheken Wanneer sprake is van dynamiek in kapitaalbezit Meritocratische prikkel voor onderzoek, ontwikkeling en het nemen van risico Mark Zuckerberg, Reinout Oerlemans Maar het wordt een probleem wanneer Kapitaal politieke macht betekent => ondermijning democratie Kapitaalbezit vooral een kwestie van erven is => ondermijning meritocratie Het tot een tweedeling leidt => Verdwijnen van de middenklasse Het in meer algemene zin de samenleving en het kapitalisme ontwricht

7 Wat zegt Piketty precies? En er is steeds meer kapitaal te verdelen

8 Wat zegt Piketty precies? Dat is alleen mogelijk wanneer het rendement op kapitaal hoger is dan de groei van het nationaal inkomen, oftewel: r > g En is dat het geval, dan neemt de ongelijkheid tussen kapitaalbezitters en loon-ontvangers dus toe Is het gemiddeld rendement op kapitaal hoger naarmate men meer kapitaal bezit, dan wordt dit effect nog eens versterkt. En dan komen we vanzelf bij ontwrichtende ongelijkheden zoals die van eind negentiende eeuw

9

10

11 Wat zegt Piketty precies? Oplossingen volgens Piketty Een mondiale, progressieve belasting op vermogen En daarvoor: transparantie Nieuwe bescheidenheid aan de top Inzicht aan de top dat te grote ongelijkheid niet in het eigenbelang is

12 Vanwaar de snelle en enorme impact? Het juiste boek op het juiste moment Sluit aan bij al langer lopend onderzoek naar ongelijkheid, met name in VS In de VS: Hét onderbouwde argument van links/progressief dat de American Dream niet meer is In Europa: Hét linkse/progressieve antwoord op Wilders en Le Pen Eindelijk weer een econoom die met grote woorden, grote verbanden schetst, in voor iedereen toegankelijke grafieken en proza Sinds 2008 woekert een veenbrand van frustraties Graaiende bankiers, eindeloze bezuinigingen, groeiende kloof arm en rijk (?)

13 Kritiek op Piketty Kritiek komt uit verschillende hoeken Fouten in de data? Lijkt een storm in een glas water Maar laatste woord is er nog niet over gezegd: zie CBS versus WRR Waarom is ongelijkheid nu precies een probleem? Waarom zou het rendement op vermogen constant zijn Bijv: geen afnemende meeropbrengsten? Geen toename afschrijvingspercentage?

14 Wat moeten we er van vinden? Indrukwekkend breed empirisch onderzoek Goed leesbaar boek Duidelijke politieke mening Piketty is niet bang voor grote woorden

15 Wat moeten we er van vinden? Wat in het debat helaas uit beeld verdwijnt De vele sub-verhalen van Piketty Privaat versus publiek kapitaal, veranderende samenstelling kapitaal De nadruk die Piketty legt op (mondiale) transparantie De nadruk die Piketty legt op Europese en mondiale samenwerking Piketty als dé tegenpool van Wilders en Le Pen

16 Dank voor uw aandacht