WERKGROEP KERKVERNIEUWING Verslag van de 6 de vergadering van 2 maart 2006 zoeken(d) in de kerk Aanwezig: Herman AUGUSTYNS, Annemie VAN PASSEN, Marie-Louise BUSSENS, Juliaan DE CUYPER, Elke de RUIJTER, Veerle GODEFROIT, Dirk MARIS,, Johan THIBAUT, Erik BALBAERT Verontschuldigd: Kristien LUST, Leo MARYNISSEN, Rita MORTIERS, Hilda SAS en Guy STAPPAERTS In opvolging op onze voorstellen aan het PT i.v.m. het openstellen van de kerken in de Vasten vernamen we dat het PT moeilijk verder kon met onze lijst en dat er tijdsgebrek is om een en ander verder te organiseren. We spraken af dat we met enkele mensen de Sint-Anna-kerk open houden op donderdagavond tussen 19.30 en 21.00 uur (met invulling naar eigen inzichten) en dit met volgende beurtrol: - 09.03.2006: Dirk Maris - 16.03.2006: Johan Thibaut en Marie-Louise Bussens - 23.03.2006 : Elke de Ruijter - 30.03.2006 : Erik Balbaert - 06.04.2006: PT of Julien De Cuyper en dit in aansluiting bij de boeteviering - 13.04.2006: Annemie Van Passen, voorafgaand aan de viering van Witte Donderdag Herman werd gevraagd iets te voorzien in het parochieblad zodat het bekend is bij de mensen. Hij zal het ook opnemen in de mededelingen van het weekend van 4-5 maart en de weekends daarna. Daarna trokken we naar de kerk om de invulling uit te zoeken voor de functies van de verschillende ruimtes in het kerkgebouw. We deden dit door op een groot plan van de kerk te schuiven met kaartjes waarop de verschillende functies (een zestigtal!) waren genoteerd. Ter herinnering: dit waren de eerder geformuleerde principes voor een mogelijke herinrichting: - transparante inkomruimte of portaal die past bij de kerk en de verbinding maakt tussen binnen en buiten, die de nieuwsgierigheid opwekt - onthaalruimte die open is, informeert, waar iemand aanwezig is en beschikbaar is voor diegene die op zoek is naar informatie, een babbel, enz - bezinningsruimte - licht / transparantie (cfr. koepels, lichtstroken, muren doorbreken, glazen wanden, ) - blikvanger (iets dat treft in zijn eenvoud zoals lichtkoepel op het dak die s avonds verlicht is, lichtrivier in de kerk, trap naar de hemel/zolder/cobsladder, monumentaliteit, - semi-afgesloten hoogkoor als sacrale ruimte - meer kleur - meer beweging / parkoers / (ontdekkings-)tocht - donkere hoek aan de klokkentoren invullen (cfr. levensbomen, bezinningshoek, ) - nood aan richting (horizontaal / verticaal) - geluid / achtergrondmuziek / stilte - polyvalentie i.v.m. gebruik van de ruimte, het meubilair, interactief (bijv. stoel zelf pakken en zetten en terugzetten), maar geen polyvalentie i.v.m. gebruik van licht en geluid? quid praktische taken die polyvalentie met zich brengen?) - geen open plein, geen grote leegte de ontdekking van de hemel is een project rond kerkvernieuwing op Linkeroever p. 1
Door te schuiven met de kaartjes kwamen we tot volgende conclusies: (ik geef enkel de grote lijnen weer) Bestemming We willen de vieringen met weinig mensen laten doorgaan in de sacrale ruimte op het hoogkoor waarbij we: - overtuigd blijven dat dit op een of andere manier enigszins moet kunnen afgegrensd worden van de rest van de kerk (na te vragen bij specialisten of dit wel mogelijk is om flexibel mee om te gaan en veelvuldig te verplaatsen) IDEEtje: een grote vaste robuuste kader waarin een projectiescherm elektrisch aangedreven naar beneden/boven kan glijden zoals een rolluik: is het beneden dan dient het als afscherming, is het boven dan dient het als projectiescherm (cfr. Magdalenakerk Brugge). Daarnaast kan eventueel een cobsladder komen, een wenteltrap die naar de hemel/zolder leidt Zo hebben we een opvallend verticaal element dat het grote drukkende plafond doorkruist. - een kleiner altaar in het midden plaatsen dat gebruik wordt langs beide zijden: priester aan de kant van de kerk voor eucharistie in kleine groep in de sacrale ruimte, priester aan de kant van de gebogen wand bij eucharistie in grote groep - een doorlopende heel eenvoudige sobere vaste bank plaatsen tegen de ganse gebogen achterwand. Aansluitend bij de eerder vastgestelde principes? De weekkapel gaan we niet meer gebruiken voor eucharistievieringen maar wel herbestemmen als: - onthaalruimte wanneer de kerk open is - waar informatie te vinden is over de parochiale actualiteit, begrafenissen, dopen e.d.m. - bezinningsruimte (met aansluiting op de sacrale ruimte) - tentoonstellingsruimte We willen de doopvont een plaats geven in de sacrale ruimte en daar de doopvieringen laten plaats hebben We willen een opsplitsing tussen de woorddienst en de tafeldienst: De stoelen kunnen we schikken in een ellips, met - in het ene brandpunt de ambo (de lezenaar), de tafel van het Woord, die we plaatsen in het midden van de kerk - en in het andere het altaar, de tafel van brood en wijn, die we plaatsen in de sacrale ruimte (die op dat ogenblik dan niet is afgesloten van de rest van de kerk?!). De lezenaar is dus tegenover het altaar opgesteld. De mensen scharen zich rond deze beide brandpunten: - zittend rond de tafel van het woord - rechtstaand rond en dicht bij de tafel van brood en wijn (met banken tegen de gebogen muur voor diegenen die niet mee te best te been zijn)(iedereen(!) komt rond het altaar staan zoals de kinderen dat nu al doen). IDEEtje: mogelijks kunnen we beide plaatsen verbinden door een lichtstraat in het dak waardoor we een opvallende lichte en visuele focus leggen tussen ambo en altaar? In Kerk+Leven van 25.05.2005 (dossier: kerkinterieurs vandaag) de ontdekking van de hemel is een project rond kerkvernieuwing op Linkeroever p. 2
werd hierover geschreven: Sinds enkele ren werd al op vele plaatsen met dergelijke ellipsvorm gewerkt, vaak geslaagd trouwens. Deze opstelling is ook beter geschikt dan de cirkelvorm. Ze toont hoe de liturgie wezenlijk gebaseerd is op twee brandpunten: woord én tafel. Als we beweging willen van de tafel van het woord naar de tafel van brood en wijn, dan houdt dit in: - dat de banken geschikt worden rond de tafel van het woord - dat de banken elipsvormig worden opgesteld - dat de vloer niet langer hellend mag zijn maar vlak moet zijn omdat men anders een ongemakkelijke zithouding heeft (lichtjes schuins hellend) - dat er meer flexibiliteit in de inrichting van de kerkorganisatie Een technische vraag (na te vragen bij specialisten) is of we het orgel kunnen verplaatsen naar de hoek van de klokkentoren: de kerk is er lager wat beter zou zijn voor de akoestiek en de voortplanting van het geluid Als het orgel verplaatst zou worden dan komt een monumentale rechte wand vrij voor een weergave van de levensweg: van geboorte over eerste en plechtige communie, huwelijk tot de dood. Op deze manier zouden we daaraan gestalte kunnen geven waar mensen - informatie kunnen vinden - herinneringen kunnen ophalen - kunnen herdenken - en herdacht worden Op de plaats waar nu het altaar staat (bijna op de trappen naar het hoogkoor) zou een kleine technische hoek moeten komen voor bediening van - algemene verlichting - belichting van bepaalde hoeken en/of plaatsen - projectie - muziek - geluidsversterking Op die manier heeft diegene die dit alles bedient alle technische knoppen bij elkaar én zicht op wat zich afspeelt in de kerk en in de sacrale ruimte. De installatie is eventueel af te splitsen van de installatie die nodig is voor de ontmoetings-bezinnings-en tentoonstellingsruimte (huidige weekkapel). De binnendeuren van de huidige inkom zouden we moeten kunnen vervangen door glazen deuren met het uitzicht van de glasramen zodat de glasramen ook daar visueel zouden doorlopen. - Als we bovenstaande lijst toetsen aan de principes: Eerder vastgelegde principes bij herinrichting: Mee rekening gehouden en zo, hoe? transparante inkomruimte of portaal die past bij de kerk en de verbinding maakt tussen binnen en buiten, die de nieuwsgierigheid opwekt onthaalruimte die open is, informeert, waar de ontdekking van de hemel is een project rond kerkvernieuwing op Linkeroever p. 3
iemand aanwezig is en beschikbaar is voor diegene die op zoek is naar informatie, een babbel, enz De huidige weekkapel die een nieuwe functie krijgt (zie hoger) Bezinningsruimte licht / transparantie (cfr. koepels, lichtstroken, muren doorbreken, glazen wanden, ) blikvanger (iets dat treft in zijn eenvoud zoals lichtkoepel op het dak die s avonds verlicht is, lichtrivier in de kerk, trap naar de hemel/zolder/cobsladder, monumentaliteit, semi-afgesloten hoogkoor als sacrale ruimte meer kleur In de huidige weekkapel die een nieuwe functie krijgt (zie hoger) (nog niet?) (nog niet?) (maar nog wel te onderzoeken op technische haalbaarheid) meer beweging / parkoers / (ontdekkings)tocht door verplaatsing van ambo naar altaar donkere hoek aan de klokkentoren invullen (cfr. levensbomen, bezinningshoek, ) door verplaatsing orgel nood aan richting (horizontaal / verticaal) geluid / achtergrondmuziek / stilte polyvalentie i.v.m. gebruik van de ruimte, het meubilair, interactief (bijv. stoel zelf pakken en zetten en terugzetten), maar geen polyvalentie i.v.m. gebruik van licht en geluid? quid praktische taken die polyvalentie met zich brengen?) geen open plein, geen grote leegte : Horizontaal: Elipsvorm die richting geeft op noord-zuid-as : verticaal Uitgezonderd i.v.m. technische hoek Zie herschikking in vorm van elips Als we bovenstaande lijst doorlopen dan merken we ook dat we al een aantal van de eerder opgelijste discussiepunten al zijn behandeld: Opsomming discussiepunten wat is de plaats van het altaar: vooraan of centraal tussen de mensen? is het altaar vast of mobiel? willen we een vlakke vloer of een hellende vloer in de kerk? Resultaat Het altaar blijft vooraan én in dialoog met de in het midden geplaatste ambo Het altaar heeft een vaste plaats maar we zouden eventueel kiezen voor een kleiner en makkelijker verplaatsbaar altaar dat verplaatsbaar is naar gelang de noodwendigheden. Een vlakke vloer de ontdekking van de hemel is een project rond kerkvernieuwing op Linkeroever p. 4
stoelopstelling: op rijen, in bogen of cirkelvorm? In elips-vorm welke beweging willen we tijdens de vieringen? Beweging van zittend rond de tafel van het woord naar staand rond de tafel wat brood en wijn welke functies willen we waar in het gebouw en hoe verdelen we deze functies ruimtelijk? welke plekken van de kerk nemen we voor welk doel wanneer in gebruik? hoe polyvalent willen we de inrichting? hoe polyvalent willen we omgaan met geluid en licht (verduistering en be-/verlichting) wat zijn onze prioriteiten bij de realisatie? (fasering van het project) wat is de rol van de weekkapel en waar brengen we ze onder? de toetsing van de principes en het ruimtegebruik aan de doelgroepen die we voor ogen hebben toetsing van het project aan de het beleidsplan geloven in een warme stad Zie hoger Zie hoger Weekkapel krijgt een andere functie: - onthaalruimte wanneer de kerk open is - waar informatie te vinden is over de parochiale actualiteit, begrafenissen, dopen e.d.m. - bezinningsruimte (met aansluiting op de sacrale ruimte) - tentoonstellingsruimte Nog te doen Tot slot beslisten we een redactiecomitétje op te richten (Dirk, Johan en Erik) om een aanzet tot dossier op te stellen over het project met het oog om het project voor te stellen aan de Vlaamse Bouwmeester, Bisdom, Stad, Provincie, Vlaams Gewest, Koning Boudewijnstichting en andere mogelijke financiers. De inhoud ervan zal zeker moeten bevatten: - algemene filosofie: visie en missie - de technische noodzaak (rapport i.v.m. verwarming) - de grote lijnen van ons herinrichtingsproject - de planning - de manier van aanpakken (Vlaamse Bouwmeester, edm) - de eerste raming - concreet plan van aanpak (stappenplan) Volgende vergadering: - dinsdag 28 maart 2006 om 20.00 uur: beperkt redactiecomité (Johan, Dirk en Erik) in de Juul Persijnstraat 10 - zondagmiddag 23 april 3006 om 14.00 uur in de Sint-Anna-kerk om te experimenteren met de binneninrichting Erik de ontdekking van de hemel is een project rond kerkvernieuwing op Linkeroever p. 5 http://users.telenet.be/parochielinkeroever/, mail: linkeroever@scarlet.be of bel: 03 219 32 29